BAI 5 HINH CHIEU TRUC DO 10

KIỂM TRA BÀI
CŨ
1.Thế nào là hình cắt? Mặt
cắt?
2. Phân biệt mặt cắt chập và
mặt cắt rời




HÌNH CHIEÁU TRUÏC ÑO
Z/

Z

l

C/

(p)

C

O/

O
X

A

X/

B
Y

A

/

B/
Y/


Định nghĩa:
Hình chiếu trục đo là hình
biểu diễn ba chiều của vật thể
được xây dựng bằng phép
chiếu song song


a. Nội dung phép chiếu trục đo
*. Các thành phần của phép chiếu

P

l

+ Mặt phẳng hình chiếu P
+ Hướng chiếu l (l không // P)
+ Vật thể cần biểu diễn
+ Hệ toạ độ Đề các oxyz để gắn vào vật thể

z

o
x

y


b. Nội dung phép chiếu trục đo
+ Gắn hệ toạ độ vuông góc theo 3
chiều dài, rộng, cao của vật thể và
đặt vật thể sao cho hướng chiếu l
không song song với trục nào của
hệ toạ độ
+ Chiếu hệ toạ độ oxyz theo hướng
chiếu l lên MPHC P  hệ trục o’x’y’z’

l

P

z
C’ ’

z
o
o

C
o

x

a

B’
’A’
'

B
y

y
’

x
’

+ Chiếu các điểm của vật thể lên MPHC P
+ Nối các điểm tìm được trên MPHC P ta được hình chiếu
của vật thể

Ghi
nhớ :

+ Hình chiếu của hệ trục oxyz : Gọi là hệ trục đo
+ Hình chiếu của vật thể : Gọi là hình chiếu trục đo


2/ Những thông số cơ bản của
hình chiếu trục đo

a/góc trục đo:
O’X’; O’Y’;O’Z’ là trục đo
X’O’Z’ ; X’O’Y’;
là góc trục đo

Y’O’Z’
Z/

Z

C

(p/
)

/

C
X’O’Z’

O
X

A

X/

B

Y

O

/

A

Y’O’Z’

B/

/

X’O’Y’

Y/


. Hệ số biến dạng :
Là tỷ số giữa độ dài một đoạn thẳng
hình chiếu với độ dài thực của vật thể
=p
+ Hệ số biến dạng theo trục o’x’: O’A’
OA
+ Hệ số biến dạng theo trục o’y’:
+ Hệ số biến dạng theo trục o’z’:

O’B’
=q

OB
O’C’
=r
OC
x

l

P

z
C’ ’

z
o

C
o
a

’
A’

B’
y
’

B
y

x
’


II/ HÌNH CHIẾU TRỤC ĐO VUÔNG
GÓC ĐỀU
Phương chiếu vuông góc mặt
phẳng hình chiếu

p=q =r


1/ thông số cơ
bản
a) Góc trục đo :
X’O’Y’=X’O’Y’O’Z’=120 ∙
b) Hệsố biến dạng
p=q=r=1
trục o’z’ thẳng
đứng


z
z

0

0

O

0
12

+ Dựng trục z thẳng đứng  Lấy điểm O
+ Từ O kẻ cung tròn có R bất kỳ, cắt z tại O’
+ Từ O’ vẽ cung tròn R x cung tròn
trước tại A, B

12
0

b. Phương pháp dựng hệ trục vuông góc đều

A

xx Oxyz
+ Nối O với A, B  Hệ trục đo vuông góc đều

B
120
0

O’

Quan sát HCTĐ vuông góc đều của vật thể như hình vẽ
- Các mặt hình chữ nhật // mf toạ độ
 Hình bình hành
- Các hình tròn // mặt phẳng toạ độ
 Hình Elíp

Chú ý : Được phép vẽ thay thế bằng hình Ôvan

y


d

0.71d

2/ hình chiếu trục đo của
hình tròn
là hình elip có trục dài=
1.22d và trục ngắn =0.71d
1.22d


II/ HÌNH CHIẾU TRỤC ĐO XIÊN GÓC
CÂN

Phương chiếu không vuông
góc mặt phẳng hình chiếu
mặt phẳng toạ độ XOZ song
song mặt phẳng hình chiếu
(p’)


1/ góc trục đo :
X’O’Z’=90 ∙
X’O’Y’ =Y’O’Z’=135

2. Hệ số biến dạng
P=r=1
q= 0.5
Trong hình chiếu trục đo xiên
góc cân các mặt của vật thể
song song mp (XOZ ) không bị
biến dạng


z’

b. Phương pháp dựng hệ trục đo xiên cân
+ Dựng trục x’, trên x’ lấy một điểm O’

13
5

Quan sát HCTĐ xiên cân của một vật thể như hình vẽ
- HCTĐ các hình phẳng // x’O’z’ sẽ không
bị biến dạng trên HCTĐ xiên góc cân
- Dựng HCTD xiên góc cân nên đặt các mặt có
hình dạng hình tròn ở vị trí // với mặt toạ độ x’O’z’

0

+ Sau khi dựng xong, ta được hệ trục đo xiên cân

45 0
10 35

900

+ Từ O’ dựng đường vuông góc vói trục x’
xx
o’
o’
+ Dựng đường phân giác của góc x’O’z’
’’
+ Kéo dài đường phân giác của góc x’O’y’ ta được trục O’ y’

y
’


2. Phương pháp dựng hình chiếu trục đo của vật thể

Bước 1 : Vẽ hình chiếu đứng vào góc
O’X’Z’ của hệ trục đo làm cơ sở
HCTĐ xiên góc cân

1

25

Dựng HCTĐ xiên góc cân và vuông góc đều
Cách dựng

8

8

Cho 2 hình chiếu vuông góc của vật thể.

20
40

10

HCTĐ vuông góc đều

z’

z’

O’
x’

O’
y’

y’
x’


Bước 2 : Từ các đỉnh của mặt cơ sở, dựng các đường
thẳng //O’Y’. Căn cứ vào hệ số biến dạng, ta lấy các đoạn
thẳng trên các đường // đó
Bước 4 : Nối các điểm  HCTĐ của vật thể vẽ bằng nét mảnh
Bước 5 : Kiểm tra, sửa chữa , tô đậm và ghi kích thước
HCTĐ xiên góc cân

HCTĐ vuông góc đều

z’

z’
0

8
1
0 1
6

8

O’

O’

25

x’

1
0

1
6

2

2
0
4
0

1
0

y’

5

2

4

x’

0

y’


d

f

c

e

b/
2

a


Z’

f

c

b

e

d

a

X’
Y’



d. Hình tròn
D

Đường kính : D
Chú ý : Đặt các trục tọa độ trùng với 2
đường kính vuông góc của hình tròn

Hình chiếu trục đo vuông góc
đều
Cách dựng : + Dựng các hệ trục đo O’X’Y’Z’
+ Dựng hình bình hành cạnh
+ Dựng hình thoi có cạnh D,
D và D/2
góc 1200

Hình chiếu trục đo xiên cân

+ Dựng hình ôval

+ Tô đậm+ Dựng hình ôval
Z’
O’

Z’
X’

O’
X’

Y’

Y’

1.Trình bày cách xây dựng hình
chiếu trục đo?
2. Thế nào là hệ số biến dạng?
3. Hình chiếu trục đo xiên góc
cân và vuông góc đều có đặc
điểm gì?