PHÁT HIỆN, ĐIỀU TRA VÀ XỬ TRÍ NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM

PHÁT HIỆN, ĐIỀU TRA VÀ XỬ
TRÍ NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM


Khái niệm
• Vụ ngộ độc thực phẩm
Có từ 2 người mắc trở lên do ăn/ uống
cùng một loại thực phẩm tại cùng thời
gian, địa điểm
Có ít nhất một người mắc và tử vong


Mục đích của điều tra ngộ độc
thực phẩm
• Kiểm soát vụ ngộ độc đang xảy ra
• Phòng ngừa ngộ độc thực phẩm sẽ xảy ra
• Cung cấp các dịch vụ y tế
• Tăng cường hệ thống giám sát tại địa
phương
• Cung cấp thêm các hiểu biết về bệnh tật
• Phục vụ đào tạo


Các yêu cầu đặc biệt khi điều
tra NĐTP
• Xảy ra bất ngờ
• Cần hành động nhanh chóng
• Cần có biện pháp can thiệp
tức thời
• Tiến hành tại thực địa

Tiếp cận một cách hệ thống


Các bước chính trong điều tra
NĐTP
• Xác nhận có vụ ngộ độc và chẩn đoán
• Định nghĩa và xác định ca bệnh
• Thu thập và phân tích các số liệu liên
quan
• Phát triển giả thiết
• Nghiên cứu phân tích kiểm tra giả thiết
• Các nghiên cứu chuyên biệt
• Tiến hành các biện pháp kiểm soát
• Truyền thông, báo cáo dịch


Phát hiện vụ
NĐTP

?


Phát hiện vụ
NĐTP

Hệ thống giám sát chủ động
Lâm sàng/ Xét nghiệm
Cộng đồng
Truyền thông

Khi tiếp nhận thông tin đầu
tiên về NĐTP…
 Ghi chép lại thông tin
 Dấu hiệu, triệu chứng
 Ngày và thời gian ủ bệnh
 Tiêu thụ thực phẩm 72 giờ trước
 Những người khác cùng bị bệnh
 Bao nhiêu người cùng ăn
 Đã dùng thuốc gì


Phát hiện vụ
NĐTP

Hệ thống giám sát chủ động
Lâm sàng/ Xét nghiệm
Cộng đồng
Truyền thông

Có NĐTP hay không?


Phát hiện vụ
NĐTP

Hệ thống giám sát chủ động
Lâm sàng/ Xét nghiệm
Cộng đồng
Truyền thông

Có NĐTP hay không?
Chẩn đoán đúng?
(lầm sàng, xét nghiệm)
Mối liên quan giữa các ca bệnh?
Dự kiến số người mắc?


Có phải là NĐTP hay không?
 Ca đơn lẻ
 Kiểm tra xem có những trường hợp
tương tự không?
 Liên quan đến các buổi ăn uống đông
người
 Nhà tổ chức sự kiện
 Những người tham dự


Thu thập thông tin
• Điều tra những người cùng tham gia sự
kiện để phát hiện ca bệnh
• Xem xét số liệu một cách hệ thống để phát
hiện
Các triệu chứng được báo cáo là phổ biến
Nguồn thực phẩm chung

DÙNG BẢNG SỐ LIỆU ĐỂ XEM
XÉT!

Bảng số liệu
• Biểu thị toàn bộ số liệu
• Cho phép đánh giá một cách hệ thống
toàn bộ các ca bệnh
• Dùng để xây dựng đường cong dịch


Có vụ NĐTP
Biện pháp
can thiệp tức thời

Các điều tra
tiếp theo


Có vụ NĐTP
Biện pháp
can thiệp tức thời

Tiêm phòng
Cách ly
Cảnh báo
Tiệt trùng khử khuẩn

Các điều tra
tiếp theo

Tác nhân gây bệnh mới
(nguồn/đường truyền)
Bệnh cảnh nguy hiểm

Ca mới mắc
Gánh nặng cho cộng đồng
Đào tạo
Vấn đề khoa học


Có vụ NĐTP
Biện pháp
can thiệp tức thời

Tiêm phòng
Cách ly
Cảnh báo
Tiệt trùng khử khuẩn

Các điều tra
tiếp theo

Tác nhân gây bệnh mới
(nguồn/đường truyền)
Bệnh cảnh nguy hiểm
Ca mới mắc
Gánh nặng cho cộng đồng
Đào tạo
Vấn đề khoa học

Trợ giúp?


?

Đội điều tra
ngộ độc


Dịch tễ
Vi sinh vật học, hóa thực phẩm
Chuyên gia môi trường
Cơ quan quản lý
Báo chí
Khác…

Đội điều tra
ngộ độc

Thực địa


Dịch tễ
Vi sinh vật học, hóa thực phẩm
Chuyên gia môi trường
Cơ quan quản lý
Báo chí
Khác…

Đội điều tra
ngộ độc

Đánh giá tình hình
Kiểm tra các thông tin sẵn có

Giả thiết ban đầu?
Định nghĩa ca bệnh
Phát hiện ca bệnh


Dịch tễ học
Vi sinh vật học, hóa thực phẩm
Chuyên gia môi trường
Cơ quan quản lý
Báo chí
Khác…

Đội điều tra
ngộ độc

Đánh giá tình hình
Kiểm tra các thông tin sẵn có
Giả thiết ban đầu?
Định nghĩa ca bệnh
Phát hiện ca bệnh
Dịch tễ học mô tả


Định nghĩa ca bệnh
• Là việc xác lập một bộ các tiêu chuẩn
nhằm xác định ca bệnh liên quan đến
NĐTP đang điều tra.
• Bao gồm triệu chứng lâm sàng, các mốc
thời gian, địa điểm, con người đặc hiệu
• Cần đơn giản, khả thi

• Độ nhạy >< Độ đặc hiệu

thời gian, địa điểm, con người!!


Ví dụ về định nghĩa ca bệnh
Trên 5 tuổi
Triệu chứng mất nước nặng hoặc tử
vong do tiêu chảy phân toàn nước
Tại xã “x”
Trong thời gian từ 31 tháng 12 năm
2012 đến 15 tháng 1 năm 2013


Ví dụ về định nghĩa ca bệnh
• Rất có thể
– Bệnh nhân có tiêu chảy cấp
• Có khả năng
Trên 5 tuổi, Triệu chứng mất nước nặng hoặc tử
vong do tiêu chảy phân toàn nước, Tại xã “x”,
Trong thời gian từ 31 tháng 12 năm 2012 đến 15
tháng 1 năm 2013
• Xác nhận
– Phát hiện Vibrio cholerae trong phân bệnh nhân


Xác định và
đếm ca bệnh

Thu thập thông tin

Tiến hành điều tra
dịch tễ học

Các nhóm được nhận diện
Bệnh viện
Phòng thí nghiệm
Trường học
Nơi làm việc, etc


Xác định và
đếm ca bệnh

Thu thập thông tin

Tiến hành điều tra
dịch tễ học

Xác định các thông tin
cần có Triệu chứng lâm
sàng
Yếu tố nguy cơ