SỰ HÌNH THÀNH HỆ TIẾT NIỆU - SINH DỤC

SÆÛ HÇNH THAÌNH
HÃÛ TIÃÚT NIÃÛU SINH DUÛC

1


Muỷc tióu:
1. Trỗnh baỡy õổồỹc sổỷ hỗnh thaỡnh vaỡ phaùt
trióứn cuớa hóỷ tióỳt nióỷu
2. Trỗnh baỡy õổồỹc 2 giai õoaỷn phaùt trióứn (giai
õoaỷn trung tờnh, giai õoaỷn bióỷt hoùa) cuớa hóỷ
sinh duỷc nam vaỡ nổợ.
3. Giaới thờch õổồỹc mọỹt sọỳ dở tỏỷt cuớa hóỷ
tióỳt nióỷu - sinh duỷc.

2


- Trong õồỡi sọỳng phọi thai, sổỷ phaùt trióứn cuớa

caùc hóỷ tióỳt nióỷu vaỡ sinh duỷc coù lión quan
mỏỷt thióỳt vồùi nhau, caùc bọỹ phỏn cỏỳu taỷo
cuớa hóỷ naỡy õổồỹc hóỷ kia sổớ duỷng õóứ phaùt
trióứn.
- Caớ 2 hóỷ õóửu õổồỹc phaùt trióứn tổỡ mọỹt daới
trung bỗ trung gian nũm doỹc theo thaỡnh sau
khoang buỷng tổỡ vuỡng õỏửu õóỳn vuỡng õuọi
phọi vaỡ caùc ọỳng baỡi xuỏỳt õóửu õọứ vaỡo mọỹt
khoang chung laỡ ọứ nhồùp.
- Nghión cổùu õọửng thồỡi sổỷ phaùt trióứn cuớa
hóỷ tióỳt nióỷu vồùi hóỷ sinh duỷc.

3


1. Sặ HầNH THAèNH H TIT NIU
1.1. Phaùt trióứn cuớa thỏỷn vaỡ nióỷu
quaớn

- Thỏỷn vaỡ nióỷu quaớn phaùt sinh tổỡ 2 daới
TBTG goỹi laỡ daới sinh thỏỷn, nũm doỹc
mọựi bón tổỡ õỏửu - õuọi phọi

- Mọựi daới ỏỳy, doỹc theo chióửu daỡi vaỡ
theo hổồùng õỏửu- õuọi, theo thổù tổỷ thồỡi
gian seợ lỏửn lổồỹt bióỷt hoùa thaỡnh 3 cồ
quan khaùc nhau: tióửn thỏỷn, trung thỏỷn
vaỡ hỏỷu thỏỷn.

4


1.1.1. Tióửn thỏỷn
- W3, daới sinh thỏỷn ồớ vuỡng cọứ phỏn õọỳt:

õọỳt thỏỷn. (õỏửu- õuọi)
- Sổỷ phỏn õọỳt /2 daới sinh thỏỷn ồớ vuỡng cọứ, phỏửn tióửn thỏỷn 7
õọi T.
tuùi daỡi mọỹt ọỳng ngang
ọỳng tióửn thỏỷn
- Mọựi õọỳt thỏỷn
ngang coù mọỹt õỏửu (õỏửu gỏửn) kờn vaỡ loợm vaỡo bao hỗnh õaỡi

hoa coù thaỡnh keùp, giổợa 2 laù laỡ mọỹt khoang kờn.
- Nhổợng nhaùnh nhoớ/ MC lổng xỏm nhỏỷp vaỡo bao õoù cuọỹn mm.

- Caùi bao õoù vaỡ cuọỹn mao maỷch taỷo thaỡnh mọỹt tióứu cỏửu thỏỷn
-

trong.
thaỡnh sau cuớa khoang cồ thóứ, nhổợng cuọỹn mao maỷch cuợng
õổồỹc tao ra õỏứy thaỡnh sau khoang cồ thóứ lọửi vaỡo khoang õoù
TCT ngoaỡi.
ỏửu xa cuớa ọỳng tióửn thỏỷn ngang nọỳi vồùi nhổợng õỏửu cuớa
nhổợng ọỳng phờa dổồùi vóử phờa õuọi phọi taỷo thaỡnh mọỹt ọỳng
tióửn thỏỷn doỹc.
ọỳng tióửn thỏỷn/õuọi phọi phaùt trióứn
ọỳng TT /õỏửu phọi thoaùi
hoùa .
Cui W 4, tióửn thỏỷn thoaùi hoùa vaỡ bióỳn õi hoaỡn toaỡn .
5


6


1.1.2. Trung thỏỷn
- vuỡng ngổỷc, thừt lổng vaỡ xổồng cuỡng
cuớa phọi, TBTG taùch khoới khoang cồ thóứ ,
mỏỳt tờnh chỏỳt phỏn thaỡnh tổỡng õọỳt goỹi laỡ
daới sinh thỏỷn. caùc vuỡng naỡy, nhổợng TCT
ngoaỡi khọng õổồỹc taỷo ra.
- Trung thỏỷn phaùt trióứn ngay phờa õuọi cuớa

tióửn thỏỷn. Thổỷc ra, daới sinh thỏỷn (phỏửn
trung thỏỷn) phỏn õọỳt khọng hoaỡn toaỡn vaỡ seợ
taỷo ra 2- 3 õọỳt thỏỷn trong khoaớng tổồng
õổồng vồùi mọỹt khuùc nguyón thuớy.
- Giọỳng tióửn thỏỷn, trong mọựi õọỳt thỏỷn cuớa
trung thỏỷn, õoaỷn gỏửn cuợng taỷo ra mọỹt
ọỳng thỏỷn ngang õóứ hỗnh thaỡnh nón mọỹt
tióứu cỏửu thỏỷn vaỡ õoaỷn xa daỡi ra, quỷt vóử
phờa õuọi vaỡ nọỳi vồùi nhau taỷo ra ọỳng trung
thỏỷn doỹc mồớ vaỡo ọứ nhồùp.
7


- Giổợa M2, trung thỏỷn: cồ quan lồùn hỗnh trổùng, nũm ồớ
2 bón cuớa õổồỡng giổợa vaỡ lọửi vaỡo khoang cồ thóứ.
Luùc naỡy,
thaỡnh vaỡ

mỏửm cuớa tuyóỳn sinh duỷc õổồỹc hỗnh
nũm ồớ phờa bón cuớa trung thỏỷn, õổồỹc

ngn caùch vồùi trung thỏỷn bồùi maỡo nióỷu- sinh duỷc,
bióứu mọ khoang cồ thóứ phuớ lón maỡo naỡy taỷo thaỡnh
maỷc treo nióỷu- sd

- Cuọỳi M2, õaỷi õa sọỳ caùc trung thỏỷn ngang vaỡ toaỡn
bọỹ tióứu cỏửu thỏỷn cuớa trung thỏỷn õóửu bióỳn mỏỳt,
coỡn laỷi mọỹt sọỳ ờt ọỳng ồớ phờa õuọi, nũm bón
caỷnh mỏửm tuyóỳn sinh duỷc. Sổỷ phaùt trióứn vóử sau
cuớa nhổợng ọỳng naỡy khaùc nhau tuỡy theo giồùi tờnh

cuớa phọi thai.

- Nhổ vỏỷy, trung thỏỷn bừt õỏửu phaùt sinh tổỡ tuỏửn
thổù 4 vaỡ tọửn taỷi õóỳn tuỏửn thổù 8 vaỡ cuỡng nhổ
8
tióửn thỏỷn chố laỡ cồ quan taỷm thồỡi.


9


1.3. Hỏỷu thỏỷn
- Hỏỷu thỏỷn mồùi laỡ thỏỷn vộnh vióựn cuớa õọỹng vỏỷt
coù vuù. ngổồỡi, hỏỷu thỏỷn bừt õỏửu xuỏỳt hióỷn
vaỡo khoaớng tuỏửn thổù 5, tổỡ õoaỷn õuọi cuớa daới
sinh thỏỷn. õoaỷn naỡy, daới sinh thỏỷn khọng chia
õọỳt vaỡ õổồỹc goỹi laỡ mỏửm sinh hỏỷu thỏỷn. Caùc
õồn vở chóỳ tióỳt bao gọửm tióứu cỏửu thỏỷn õóỳn
hóỳt ọỳng lổồỹn xa phaùt sinh tổỡ mỏửm sinh hỏỷu
thỏỷn tổồng tổỷ nhổ ồớ trung thỏỷn vaỡ tióửn thỏỷn.
- cuọỳi tuỏửn thổù 4, taỷi thaỡnh sau cuớa ọỳng trung
thỏỷn doỹc, gỏửn nồi mồớ vaỡo ọứ nhồùp naớy ra mọỹt
caùi tuùi thổỡa goỹi laỡ mỏửm nióỷu quaớn. Mỏửm naỡy
phaùt trióứn vóử phờa mỏửm sinh hỏỷu thỏỷn vaỡ seợ
sinh ra nióỷu quaớn, bóứ thỏỷn, õaỡi thỏỷn, ọỳng goùp.
10


11

- Mỏửm nióỷu quaớn tióỳn vaỡo mỏửm sinh hỏỷu
thỏỷn. oaỷn xa cuớa noù phỗnh ra vaỡ seợ taỷo ra
bóứ thỏỷn. oaỷn gỏửn vỏựn heỷp vaỡ daỡi ra taỷo
thaỡnh nióỷu quaớn maỡ giai õoaỷn õỏửu mồớ vaỡo
ọứ nhồùp.
- Trong quaù trỗnh phaùt trióứn, õỏửu xa nióỷu quaớn
phỏn nhaùnh toớa ra nhổ nan hoa tổỡ trung tỏm ra
ngoaỷi vi cuớa mỏửm sinh hỏỷu thỏỷn. Nhổợng
nhaùnh cỏỳp 1 nồớ to vaỡ trồớ thaỡnh õaỡi thỏỷn lồùn.
Nhổợng nhaùnh tổỡ cỏỳp 2 õóỳn cỏỳp 4 hoỹp laỷi
taỷo ra õaỡi thỏỷn nhoớ. Nhổợng ọỳng coỡn laỷi (tổỡ
cỏỳp 5 õóỳn 22) seợ trồớ thaỡnh ọỳng goùp.
12


13


14


1.3.2. Sổỷ taỷo ra ọỳng thỏỷn
- Sổỷ taỷo ọỳng thỏỷn: do ọỳng goùp tổồng lai chia nhaùnh
nhióửu lỏửn, mỏửm sinh hỏỷu thỏỷn cuợng tng sinh theo
sổỷ phaùt trióứn cuớa ọỳng goùp. Mọựi ọỳng õổồỹc phuớ ồớ
õỏửu xa bồới nhổợng õaùm tóỳ baỡo trung mọ hỏỷu thỏỷn
hỗnh muợ goỹi laỡ muợ hỏỷu thỏỷn. aùm tóỳ baỡo trung mọ
trong mọựi muợ hỏỷu thỏỷn bióỷt hoùa taỷo thaỡnh mọỹt caùi
tuùi goỹi laỡ tuùi hỏỷu thỏỷn. Tuùi naỡy daỡi ra thaỡnh nhổợng

ọỳng goỹi laỡ ọỳng hỏỷu thỏỷn coù mọỹt õỏửu kờn, coỡn õỏửu
kia thọng vồùi ọỳng goùp. Mọựi ọỳng hỏỷu thỏỷn seợ taỷo
thaỡnh mọỹt nephron.
- Sổỷ taỷo ra caùc õoaỷn ọỳng thỏỷn:
+ Tióứu cỏửu thỏỷn: õỏửu kờn ọỳng hỏỷu thỏỷn loợm vaỡo taỷo
thaỡnh mọỹt caùi bao gọửm 2 laù: bao Bowmann. Bón trong
bao, sổỷ xỏm nhỏỷp cuớa maỷch maùu taỷo thaỡnh mọỹt
cuọỹn mao maỷch. Bao Bowmann vaỡ cuọỹn mao maỷch
nũm bón trong taỷo thaỡnh tióứu cỏửu thỏỷn.
15


+ ng lổồỹn gỏửn: õoaỷn coỡn laỷi cuớa ọỳng
hỏỷu thỏỷn daỡi ra vaỡ õoaỷn gỏửn tióứu cỏửu
thỏỷn to ra, cong queo taỷo ra ọỳng lổồỹn
gỏửn.
+ Quai Henleù: õoỹan giổợa cuớa ọỳng thỏỷn cong
thaỡnh hỗnh chổợ U, daỡi ra vaỡ hổồùng vóử phờa
bóứ thỏỷn taỷo quai Henleù.
+ ng lổồỹn xa: õoaỷn xa cuớa ọỳng thỏỷn
thọng vồùi ọỳng goùp vỏựn giổợ nguyón vở trờ
gỏửn tióứu cỏửu thỏỷn, daỡi ra vaỡ cong queo
taỷo thaỡnh ọỳng lổồỹn xa.
16


2. Sổỷ taỷo ra baỡng quang, nióỷu õaỷo vaỡ caùc tuyóỳn phuỷ
thuọỹc nióỷu õaỷo
Vaùch nióỷu- trổỷc traỡng ngn ọứ nhồùp thaỡnh 2 phỏửn: phỏửn
buỷng laỡ xoang nióỷu- sinh duỷc vaỡ phỏửn lổng laỡ hỏỷu mọntrổỷc traỡng. Xoang nióỷu- sinh duỷc chia thaỡnh 3 õoaỷn: õoaỷn

baỡng quang- nióỷu õaỷo, õoaỷn chỏỷu, õoaỷn dổồng vỏỷt (õoaỷn
sinh duỷc). oaỷn BQ-ND seợ taỷo ra baỡng quang, nióỷu õaỷo vaỡ
caùc tuyóỳn nióỷu õaỷo. oaỷn chỏỷu vaỡ õoaỷn dổồng vỏỷt phaùt
trióứn khaùc nhau tuỡy theo giồùi tờnh cuớa phọi
- oaỷn BQ-ND cuớa xoang nióỷu- sinh duỷc thọng vồùi nióỷu nang
ồớ phờa buỷng vaỡ vồùi ọỳng trung thỏỷn doỹc ồớ phờa lổng. Sổỷ
phaùt trióứn tióỳp theo laỡm cho vở trờ cuớa ọỳng trung thỏỷn doỹc
vaỡ nióỷu quaớn thay õọứi. ng trung thỏỷn doỹc dỏửn dỏửn lỏựn
vaỡo thaỡnh BQ-ND laỡm cho nióỷu quaớn, mọỹt mỏửm cuớa ọỳng
trung thỏỷn doỹc mồớ vaỡo BQ-ND ồớ mọựi bón.

17


18


19


20


- Nhổ vỏỷy, ọỳng trung thỏỷn doỹc vaỡ nióỷu quaớn mồớ
rióng reợ vaỡo õoaỷn baỡng quang- nióỷu õaỷo. Lọự nióỷu
quaớn dởch chuyóứn vóử phờa õỏửu phọi vaỡ mồớ vaỡo
õoaỷn trón cuớa ọỳng baỡng quang- nióỷu õaỷo, õoaỷn
naỡy laỡ nguọửn gọỳc cuớa baỡng quang sau naỡy. Coỡn
ọỳng trung thỏỷn doỹc di chuyóứn saùt vaỡo nhau vaỡ mồớ
vaỡo phỏửn trón cuớa nióỷu õaỷo. Lọỳi thọng giổợa baỡng

quang vaỡ nióỷu nang goỹi laỡ ọỳng nióỷu rọỳn seợ bở bởt
kờn vaỡ trồớ thaỡnh dỏy chũng rọỳn - baỡng quang.
- Khoaớng cuọỳi thaùng thổù 3, bióứu mọ nióỷu õaỷo tng
sinh õóứ taỷo ra mọỹt sọỳ nhổợng mỏửm xỏm nhỏỷp vaỡo
trung mọ xung quanh taỷo ra caùc tuyóỳn thuọỹc nióỷu
õaỷo. nam laỡ tuyóỳn tióửn lióỷt, tuyóỳn haỡnh nióỷu
õaỷo, ồớ nổợ laỡ tuyóỳn nióỷu õaỷo vaỡ tuyóỳn cỏỷn nióỷu
õaỷo (coỡn goỹi laỡ tuyóỳn ỏm họỹ- ỏm õaỷo hay tuyóỳn
Bartholin).

21


22


23


24


25