Cảm hứng phố cổ

B ộ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC KHĨ THUẬT CÔNG NGHỆ THÀNH PHÓ HỒ CHÍ MINH

ĐÔ ÁN TỐT NGHIỆP
TÊN ĐÊ TÀI:

CẢM HỨNG PHÓ CỎ

Chuyên ngành: THIẾ KẾ THỜI TRANG
Mã ngành:
302

GVHD: NTK NGUYỄN HOÀI SANG
SVTH: PHƯƠNG THỊ MAI
MSSV: 107302033

THỰ Vit
Aữ'1-553^1


m
•v Q r

HUTECH
cóm

Oặl HỌC KÝ T H uậĩ

Khoa:

BM14/QT04/ĐT

MCHậ TP HCM

Mỹ thuật công nghiệp..............................
ĐÈ CƯƠNG ĐỒ ÁN/ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Hệ: Đại học.................................(CQ, LT, B2, VLVH)

Họ và tên sinh viên: PHƯƠNG THỊ MAI

MSSV

..........107302033................................Lớp: 07DTT...............

Địa chỉ

: 12B/B2 Phạm Viết Chánh, pl9, q Bình Thạnh, tp Hồ Chí Minh

E-mail

:

Ngành

: Mỹ thuật công nghiệp..............................................................

Chuyên ngành : Thiết kế thời trang..................................................................
Tên đề tài: CẢM HỨNG PHÓ CỔ........................................................................
Giảng viên hướng dẩn NTK NGUYỀN HOÀI SANG
NỘI DUNG ĐÈ CƯƠNG

1. Tính cấp thiết của đề tài:
2. Tình hình nghiên cứu:
3. Mục đích nghiên cứu:
4. Nhiệm vụ nghiên cứu:
5. Phương pháp nghiên cứu:
6. Dự kiến kết quả nghiên cứu:
7. Tài liệu tham khảo:
8. Kết cấu của ĐA/KLTN:
Chưong 1: Phố cổ Hà Nội trong hội họa

1. Hà Nội phố
2. Những họa sĩ vẽ về phố cổ
3. Bùi Xuân Phái và con phố thứ 37
Chương 2: Nghiên cứu chi tiết ý tưởng

1. Những nét đặc sắc trong tranh phố cổ
2. Màu sắc và cảm nhận
3. Các nhà thiết kế đưa tranh vào trang phục
Chương 3: Nghiên cứu xu hướng thời trang 2011
Chương 4: Kết quả nghỉên cứu

1. Ý tưởng
2. Giải pháp thiết kế
1


BM14/QT04/ĐT

Màu Sắc
Form dáng

Họa tiết
Cách xử lý
3. Chất liệu
4. Phụ kiện
Tóc và trang điểm
5. Mầu phác thảo
6. Mầu rập
7. Sản phẩm thật
A.KÉT LUẬN VÀ KIÉN NGHỊ
1. Kết luận
2. Kiến nghị
3. Phụ lục hình ảnh
4. Tài liệu tham khảo

9. Kế hoạch thực hiện đồ án/ khóa luận tốt nghiệp trong ... 12... tuần:
Ý kiến giảng viên hướng dẫn

(Ký và ghi rõ họ tên)

NGUYỀN HOÀI SANG

TP. HCM; ngày 23 tháng 6 năm 2011
Sinh viên thực hiện

(Ký và ghi rõ họ tên)

PHƠớMé T hị' mai

2

A
N
GK
H
ệrH
pH
C
*
® H0*1MOCU«ỸTHTUlfCEC

BM06/QT04/ĐT

Khoa: MỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP

PHIÉU THẸO DÕI TIÉN Đ ộ
LÀM ĐÔ ÁN TỐT NGHIỆP
(Do giảng viên hướng dơn ghi và giao cho sinh viên nộp chung với Đ AK LTN
sau khi hoàn lắt đề tài)

1. Tên đề tài: CẢM HỬNG PHỔ CỐ- BST : CẢM x ú c TRANH
2. Giảng viên huóng dẫn: NTK Nguyền Hoài Sang
3. Sinh viên/ nhóm sinh viẽn thực hiện đề tài PHƯƠNG THỊ MAI
MSSV: 107302033
Lớp: 07DTT
Khoa: Mĩ Thuật Công Nghiệp
Chuyên ngành : Thiết kế thời trang
Tuần
lễ

Ngày
02/04/11

Nội dung
Gặp gờ , thào luận đưa ra hướng
chọn đề tài

04-09/04/11

Xem duyệt nội dung nghiên cứu
Duyệt ý tưởng , đề tài và 1 số phát
thảo chì,

1

2

Duyệt phát thảo , tìm chọn lọc mầu
phác thảo

23/04/11

Chọn phác thảo màu , hoàn chinh
chi tiết thực hiện , tìm kiếm chắt
màu nhẹ nhàng ,
liệu
phũ hợp ỷ tưởng

4

6

7

đề tài chưa rõ nét

16/04/11
3

5

Nhận xét của GVHD
(Kỷ tên)

2730/04/2011

Duyệt chất liệu chính , phụ
Hướng dẫn phương pháp thực hiện
Tìm thêm giải pháp về chất liệu
mẫu thật
Thực hiện rập trên vải colicot
01/05-07/05 Cắt vải colicot, may mẫu nháp ,thử
2011
form
cần chỉnhform lại
Thực hiện mẫu thật
08/05/1114/05/11

Kiểm tra ngày:

Tiếp tục thực hiện mẫu thật
Kiểm tra & duyệt from mẫu thật

Đánh giá công việc hoàn thành: 65..%
Được tiếp tục làm đồ án

1


Ể&HUTECH
U l HOC Kf THUtT

Tuần
lễ

t ím o

BM06/QT04/ĐT

MCHỆ IP HCM

Ngày
21/05/2011

Nội dung
Chinh sửa mẫu thật, trang trí.
Bổ sung , hoàn chỉnh luận văn

28/05/2011

Chỉnh sửa hoàn chỉnh mẫu thât
Trang trí, làm sạch
Tìm model chup poster

04/06/2011

Chụp poster

8

9

10

Nhận xét của GVHD
(Kỷ tên)

Thự hiện poster
11/06/2011

Hoàn tất poster

18/06/2011

Kiểm tra lại mọi thứ poster , luận
văn, mẫu thật
In hoàn chỉnh các poster, luận văn

u
3

poster chưa
cân
chính lại chưa tạo nên hiệu ứng

11

12
25/06/2011

Hoàn chinh moi thứ , giảng viên
hướng dẫn kiểm tra đánh giá đề tài

13

14

TP. HCM} ngày 25 thảng 06 năm 2011
Giảng vỉên hướng dẫn phụ

Gỉảng vỉên hướng dẫn chính

(Ký và ghi rõ họ tên)

(Ký và ghi rõ họ tên)

NGUYỄN HOÀI SANG

^

V

UOrưÝềN TRM/ p-UdfijGrT-HĂO

2


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẢN

I

I


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn “ĐỒ ÁN KHÓA LUẬN TỐT
NGHIỆP - ĐỀ TÀI “CẢM HÚNG PHỐ CÔ ”” - kết quả
nghiên cứu tổng hợp dưới đây là hoàn toàn đúng sự th ậ t. Nôi
dung của bài luận văn có thêm sự tham khảo và sử dụng các
tài liệu , thông tin được cập nhật đăng tải trên các trang web
và một số sách báo.
Ngày....tháng....năm


Cuối cùng thì bốn năm học tập và trau dồi kiên thức cũng sấp kết thúc.
Nhớ ngày đầu khi mới bước chân vào cổng trường đại học, tôi còn rất nhiều bỡ
ngỡ và non kém. Thế nhưng qua thời gian, dưới sự giảng giải tận tình của các
thầy cô trong khoa, tôi đã cảm thấy mình trưởng thành và lớn lên rất nhiều.
Cuốn đồ án này chính là kết quả mà tôi đạt được sau những tháng ngày
học tập trên ghế nhà trường. Vì thế, bằng tấm lòng chân thành nhất, tôi xin được

gửi lời cảm ơn đến mọi người.
Trước hết tôi xin gửi lời cảm ơn Ban giám hiệu trường đại học Kĩ Thuật
Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện và trang thiết bị cơ sở đầy
đủ cho chúng tôi học tập thật tốt.
Xin tỏ lòng biết ơn những giáo viên bộ môn đã truyền đạt những kiến
thức quý báu và là nền tảng để tôi vừng bước trên con đường tương lai sau này.
Cảm ơn tất cả các thầy cô trong khoa Mỹ Thuật Công Nghiệp đã luôn
gắn bỏ và tiếp sức trên mồi bước đường tiếp thu , học hỏi của chúng tôi.
Đặc biệt, tôi xin hết lòng cảm ơn người đã theo chân chúng tôi suốt Đồ
án tốt nghiệp cuối cùng này- thầy HOÀI SANG. Xin kính chúc thầy sẽ luôn dồi
dào sức khỏe và đạt được nhiều thành công trên con đường phía trước.

CHÂN


A. PHẦN MỞ ĐẦU
GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI: CẢM HỨNG PHỐ CỐ
1. Lời giới thiệu
2. Lý do chọn đề tài
2.1. Lý do cá nhân
2.2. Vấn đề xã hội
3. Đối tượng, mục đích, phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
3.2. Phạm vi nghiên cứu
4. Phương pháp nghiên cứu
5. Cái mới của đề tài
B. PHẦN NỘI DUNG
Chương 1: Phố cổ Hà Nội trong hội họa
1. Hà Nội phố
2. Những họa sĩ vẽ về phố cổ

3. Bùi Xuân Phái và con phố thứ 37
Chương 2: Nghiên cứu chi tiết ý tưởng
1. Những nét đặc sắc trong tranh phố cổ
2. Màu sắc và cảm nhận
3. Các nhà thiết kế đưa tranh vào trang phục
Chương 3: nghiên cứu xu hướng thời trang 2011
Chương 4: Kết quả nghiên cứu
1. Ý tưởng
2. Giải pháp thiết kế
Màu sắc
Form dáng
Họa tiết
3. Phụ kiện
Tóc và trang điểm
4. Mầu phác thảo
5. Mầu rập
6. Sản phẩm thật

I

%


c.
1.
2.
3.
4.

I

I

KÉT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết luận
Kiến nghị
Phụ lục hình ảnh
Tài liệu tham khảo


A. PHÀN MỞ ĐẤU
GIỚI THIỆU ĐÈ TÀI


1. Lời giói thiệu

ảm hứng phố cổ - lấy ý tưởng từ những gam màu cổ kính và
trầm lắng. Phố cổ Hà Nội trong những bức tranh như còn đọng lại qua đôi tay và
tâm hồn tài hoa của người nghệ sĩ. Có lẽ trong cuộc sống xô bồ, nhộn nhịp bây
giờ, cần lắm một nơi nào đó để người ta có thể lắng nghe, cảm nhận và hồi
tưởng.
Cũng chính vì vậy mà tôi đã chọn tranh phố cổ để làm đề tài cho
bst của mình. Đe xin một lần được ngắm nhìn bình yên qua phố, một lần thả cho
tâm hồn mình đến với nhũng gì yêu thương.
2. Lý do chọn đề tài
Cuộc sống con người chúng ta ngày càng phát triển theo thời gian
và sự hội nhập giao lưu kinh tế, văn hóa giữa các nơi trên thế giới. Vì thể ngành
thời trang Việt Nam cũng theo đó mà đi lên, dần dần chiếm một vị trí quan trọng
hơn, đặc biệt là thời trang ứng dụng. Bằng sự yêu thích và niềm dam mê, tôi
chọn cho mình con đường đi thong qua những bộ trang phục dạo phố, một thứ

trang phục rất đỗi gần gũi, thân thuộc và phù hợp với đa sô người dân Việt Nam.
Mong rằng sẽ một phần nào đó gợi lên một chút lắng đọng của phố cổ Hà Nội
năm nào.
2.1 Lý do cá nhân
Sáng tạo nghệ thuật là vô biên. Mỗi con người khi sinh ra đều có
cảm nhận riêng về mỗi vẻ đẹp khác nhau. Và đối với tôi, hình ảnh những con
phố cổ luôn tràn ngập trong tâm trí. Đã từng đi nhiều nơi, tham quan nhiều
thắng cảnh đẹp nhưng chi khi đến với Hà Nội, với những con phố tôi mới
cảm thấy tâm hồn mình thảnh thơi, lắng đọng, đó chính là lý do tói chọn
tranh phố cổ cho đề tài tốt nghiệp.


2.2 Vấn đề xã hội

#

1

ó lẽ sẽ chăng ai còn nhớ đên những mái ngói nghiêng che,

những
quán cóc liêu xiêu, những bờ tường gạch cũ.... Khi mà cuộc sống ngày nay
phát triển quá đỗi nhanh chóng. Những gì của ngày xưa sẽ dần dần bị lãng
quên, đặc biệt là lớp trẻ chúng tôi. Vì vậy làm thé nào để người trẻ có thể tiếp
cận với những truyền thống văn hóa, với lịch sử con ngưới một cách gần gũi
nhất thì đó chính là con đường thời trang.

Thật vậy, thời trang luôn luôn đi song hành với cuộc sống và là
thứ không thể thiếu, tôi tin rằng đây sẽ là con đường đúng đắn và dễ dàng để
đưa mọi người về với quá khứ, với những cảm nhận và suy tư. Từ đó càng

thêm yêu mến quê hương, đất nước, con người Việt Nam.


3. Đối tượng, mục đích và phạm vỉ nghiên cứu

Đối tượng thiết kế
Trang phục dành cho nữ từ 20-30 tuổi.
Kiểu dáng đẹp, đôn giản, thoải mái, kết hợp với màu sắc, họa tiết
của những bức tranh, vừa tạo nên nét cổ điển, vứa pha lẫn hiện đại trong
phom dáng.
Phạm vi ứng dụng: trang phục dạo phố.
3.2 Phạm vi nghiên cứu
Sử dụng phưong pháp nghiên cứu, chọn lọc, phân tích, tổng
Nghiên cứu, tham khảo những tài liệu có lien quan đến đề tài,
một số sách báo và internet.... Từ đó chọn ra những gì phù hợp, đúng
đắn cho bài làm của mình.
Phân tích, mổ sẻ để hình thành lập luận vững chắc.
Cuối cùng tổng hợp tất cả lại và cho ra bst.

4. Cái mới của đề tài

ây là đề tài không chỉ mang tính chất thông thường theo
nghĩa đen của nó mà còn có ý nghĩa truyền bá những truyền thống,
văn hóa, hình ảnh tốt đẹp của đất nước Việt Nam đến bạn bè thế giới.
Mang đến vẻ đẹp hoàn thiện và thoải mái cho người mặc.
Hi vọng sẽ đóng góp một phần nhỏ bé trong sự phát triển chung
của ngành thời trang Việt Nam.


ñ

y

V ?

xa xJ


1. Hà Nội phố

hu phố cổ Hà
Nội là khu phố nằm xung
quanh Thành cổ Hà Nội và
mang đậm nét văn hóa cổ
xưa của Hà Nội, Việt Nam.
Dưới thời nhà Lý, nhà Trần,
Phố cổ Hà nội bao gồm
nhiều phường trong tổng số
61 phường thời đó. Dưới thời
Lê, đậu thế kỷ XVI, Hà Nội trở thành Đông Kinh, khắp
nơi đô vê buôn bán làm ăn trong 36 phường lúc bây giờ,
và dần dần, nơi đây chính là khu Phố cổ thời nay.
Vyỏ là một quân thê kiến trúc độc đáOy mang nặng bản sắc dãn tộc
Việt, có sắc thái đặc trưng của một khu dân cư sản xuất chủ yếu là nghề thủ
công truyên thỏng. Nơi đây diên ra đồng thời nhiều hoạt động trong đời sống
hăng ngày của cư dân đô thị: sinh sông, bán hàng sản xuất, lề hội, nghỉ ngơi,
vui chơi giải trí, tạo nên một sức sống mãnh liệt để khu Phố cổ tồn tại vĩnh
viễn và phát triển không ngùng.

hu Phố C ổ cũng là nơi đã lưu

giữ những công trinh văn hoá
còn có nhiều giá trị tinh thần mà ngày
hôm nay có thể giúp chúng ta nhìn ra
những khía cạnh khác nhau của tâm
hồn người Thăng Long xưa để lựa
chọn, thừa kế, xây dựng m ột khu Phố
Cổ trong lòng thành phố Hà Nội.


Rủ nhau chơi khắp Long Thành
Ba mươi sáu phố rành rành chẳng sai.
Hàng Bồ, Hàng Bạc, Hàng Gai
Hàng Buồm, Hàng Thiếc, Hàng Bài, Hàng Khay
Mã Vĩ, Hàng Điếu, Hàng Giầy
Hàng Lờ, Hàng Cót, Hàng Mây, Hàng Đàn
Phố mới Phúc Kiến, Hàng Ngang
Hàng Mã, Hàng Mắm, Hàng Than, Hàng Đồng
Hàng Muối, Hàng Nón, cầu Đông
Hàng Hòm, Hàng Đậu, Hàng Bông, Hàng Bè
Hàng Thùng, Hàng Bát, Hàng Tre
Hàng Vôi, Hàng Giấy, Hàng The, Hàng Gà
Qua đi đến phố Hàng Da
Trải xem phường phố thật là cũng xinh
Phồn hoa thứ nhất Long Thành
Phố giăng mắc cửi đường quanh hàn cờ.


2. Những họa sĩ vẽ về phố cổ
Hà Nội với vẻ đẹp độc đáo riêng biệt không thể nào trộn lẫn đã khiến bao
thế hệ du khách ngấn ngơ khi một lãn ghé thăm Thăng Long ngàn năm văn hiên.

Vẻ đẹp Hà Nội cũng trở thành nguồn cảm hứng sáng tác mãnh liệt cho giới hoạ
sỹ. Dường như dưới bát kỳ một góc độ nào, cảnh săc của Hà Nội cũng lôi cuôn
tám hằn người hoạ sỹ, buộc họ phải cầm cọ, vẽ nên những tác phám nghệ thuật
"để đời". Tiếp bước nhiều thế hệ tiền bối, ba hoạ sỹ Đào Thành Dzuy, Đông
Tiến và Tô Ngọc cũng xem nguồn đề tài Thăng Long là nguồn sáng tạo chính
trong hoạt động nghệ thuật của mình.

Hoạ sĩ Bùỉ Tằng Hoàn - Ngưòi vẽ Hà Nội bằng cả tráỉ tim
Họa sĩ Bùi Tằng Hoàn sinh ra và lớn lên ờ phô Trương Định,
quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.


Niềm đam mê hội họa đã thôi thúc ông chọn con đường riêng
là theo học tại trường Cao đẳng Mỹ thuật (nay là trường Đại học Mỹ thuật Hà
Nội).
Tranh ông vẽ về Hà Nội nhiều nhất là các bức họa về phố cổ.
Bởi vì: “Tôi rât thích những nét cô xưa, những con phô trải dài trong im lặng đê
có chút suy tư, mộng mơ. Phố cổ trong tôi vừa là kỷ niệm, vừa là nét đẹp văn
hóa riêng của người Hà Nội”. Đó là nhừng tác phẩm: “Phố trong đêm”, “Hàng
Ngang vào xuân”, “Cửa Ô Quan Chưởng”... Họa sỹ Bùi Tằng Hoàn để một góc
trang trọng trong nhà treo bức tranh “Hàng Ngang vào xuân” đê luôn nhớ vê Hà
Nội, nhớ về tuổi thơ sống tại quê hương.

2.2 Họa sĩ Nguyễn Đồng Tiến
Ngày cất tiếng khóc chào đời, hoạ sỹ Nguyễn Đồng Tiến vốn đã được
cha mẹ đặt cho cái tên Nguyễn Quốc Chiến. Chăm sóc, vỗ về mà vẫn thấy đứa
con trai nhỏ không ngớt ốm đau nên cha mẹ Chiến đành lòng gửi vào đền Phúc
Xá gần nhà nhờ nuôi, nhằm mong anh chóng lớn, khỏi bệnh. Ớ đây, anh được cụ
đồng đền đặt cho tên mới là Nguyễn Đồng Tiến và chính thức gắn bó với anh từ
đó tới nay.

Sau thời gian đi lính, anh được Nhà hát Kịch Hà Nội mời về đảm nhận
phần công việc thiết kế mỹ thuật cho những vở diễn. Tiếp đó, anh đăng ký thi
vào Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam khoá 1990 - 1995 đê nâng cao tay nghề.
Tốt nghiệp anh trở vềvừa làm việc tại cơ quan, vừa sáng tác tranh vê các mảng
đề tài phố phường Hà Nội, đền chùa, nông thôn và cổng làng.
Có lẽ do từ nhỏ sống ở Hà Nội, nơi mồi hàng cây, góc phố đều lưu giữ
những kỷ niệm đời anh, nên các tranh anh vẽ về Thủ đô luôn tràn đầy cảm xúc
và có hồn. Hà Nội trong tranh anh thường hiện lên trước mắt người xem vẻ đẹp
tươi tắn rực rỡ, nhưng vẫn hoài hương sắc cổ xưa. Ngắm tranh anh, lòng ta chợt
lắng xuống, dịu lại trước bộn bề lo toan của thực tại đời sống. Năm 2010, anh dự
định sẽ tiếp tục tổ chức một cuộc triển lãm tranh cá nhân về phong cảnh Hà Nội.
Mấy tháng qua anh đã âm thầm vẽ những bản mẫu phác thảo cho loạt tác phâm
này.


Họa sĩ Bùi Xuân Phái

Bùi Xuân Phái (1/9/1920 - 24/6/1988) là một trong những hoạ
sĩ lớn của Việt Nam. Ồng người làng Kim Hoàng, xã Vân Canh,
tỉnh Hà Đông. Sinh ra tại Hà Nội và trường thành từ trường Cao
Đẳng Mỹ thuật Đông Dương (1941 - 1946), ông được mọi người
biết đến nhiều nhất với các tranh sơn dầu vừa và nhỏ về đề tài phố
cổ Hà Nội.

ó người nói vui
những phô như hoạ sĩ Bùi
Xuân Phái vẽ thuở nào đã và
đang mất đi trong cơ chế thị
trường. Và điều đó giúp cho
chân dung "Phổ Phái" ngày

càne trở nên độc đáo và đắt
giá hơn bao giờ hêt. Có thê
nói, cả cuộc đời sáng tạo của
ông gan bó với những mái
nhà, bức tường rẻu phong,
đường nhò, cây đa, ngõ hẹp... của 36 phố phường cố xưa cua Hà Nội.
Bùi Xuân Phái là họa sĩ phát hiện ra vẻ đẹp của phố cổ. Với ông, vẽ
phố được làm như một sinh hoạt bình thường, dường như không có ngày nào
ông không có nhu cầu vẽ về nó. Ồng vẽ phố như đang trò chuyện với người bạn
tri kỷ, câu chuyện không có bắt đầu cũng chẳng có kết thúc. Ông bắt được vẻ
đẹp của phố cổ khi ngồi uống cà phê, khi đi bộ một mình trên đường, khi ngôi
trầm ngâm bên chén rượu trắng, và cả khi đếm lại những ký ức nhọc nhằn của
cuộc đời mình. Ong vẽ phố trên giấy báo, gỗ, bao thuốc, vỏ hộp diêm, vải bao
tải, trên những tấm toan căng nuột nà... Phố Hàng Bè, Hàng Buồm, Hàng Bạc,
Nguyễn Hữu Huân, ngõ Gia Ngư, ngõ Gạch... đã đi vào hàng trăm bức họa của
Bùi Xuân Phái, mỗi bức cảm động như chân dung thân phận một con người, mỗi
bức phố dường như một lần thay lời nói về tình yêu của ỏng dành cho Hà Nội.


3. Bùi xuân Phái và con phố thứ 37

Q

..............................................................................

trong 40 năm lao động nghệ thuật, Bùi Xuân Phái dành cho Hà
Nội tât cả tình yêu của mình. Ông sống là để vẽ, vẽ vào bất cứ lúc nào, bất cứ
chỗ nào cỏ thể vẽ được. Những tranh phố của ông đủ dựng nên một thành phố
thật, thân thiết với những Hàng Khoai, Hàng Mắm, Hàng Chĩnh, Hàng Rươi,
nhưng là một thành phố của ký ức. Đó là những mảng tường vôi lở, những mái

ngói rêu phong, những ô cửa nhỏ đợi chờ, những đám mây trắng ngần, những
cột điện đầu ngõ xiêu vẹo... Một bút pháp vừa thực vừa hư, gây ấn tượng sâu
sắc. Nó làm người ta không ngờ những nơi bình dị mắt ta quen nhìn hàng ngày
lại có thể đẹp một cách giản dị và mãnh liệt.

Nhà phê bình mỹ thuật Thái Bá Vân viết: "Hà Nội rất hội họa ở
những phố phường xưa. Và có thê nói công bằng, theo cách của nghệ thuật rằng,

ra nó Jk
¿1 .1. người
đau tlẻn và
sau gng?
hình như vẫn chưa có ai, dù đã có rất rất nhiều họa sĩ say mê đi tìm vẻ đẹp nơi
rêu phong phố cổ".


hám phá đầu tiên của hoạ sĩ Bùi Xuân Phái về phố là bức son
dầu "Phố Hàng Phèn" (năm 1940), được vẽ trước khi ông vào học
trường cao đẳng Mỹ Thuật Đông Dưong. Sau đó bức này được gửi
tham dự triển lãm Tokyo - Nhật Bản, và có người mua ngay lập tức
Có thể chia ra mảng đề tài vẽ phố cổ Hà Nội của Bùi Xuân Phái ra ba giai
đoạn:
- Từ 1960 đến 1970 : Thời kỳ Nâu
- Từ 1970 đến 1980 : Thời kỳ Ghi Xám
- Từ 1980 đến 1988 : Thời kỳ Lam

Giai đoạn Khởi đầu 1950 đến 1960:
Từ năm 1950 đến năm 1960, Bùi Xuân Phái chưa định hình rõ phong
cách và cũng chưa chuyên sâu hẳn vào một đề tài nào, ông thường có vẽ những
bức mang tính thể nghiệm, đột phá theo trường phái hiện đại lúc bấy giờ, tiêu

biểu như những bức khỏa thân và tĩnh vật được thể hiện theo trường phái lập
thể. Ông cũng có một số bức vẽ phố cổ, được thể hiện kỹ lưỡng và nhiều chi tiết
nhưng chưa độc đáo (giai đoạn về sau này là tranh phố của ông luôn được khái
quát và lược bỏ đi nhiều chi tiết trong thực tế). Bức phố Hàng Thiếc (sơn dầu),
được Bùi Xuân Phái vẽ năm 1952, chữ ký bên góc phải cho thấy lúc đó họa sĩ
ký cả họ và tên. Bức này được nhà văn Nguyễn Tuân bày tại phòng khách rất
lâu.


Thời kỳ Nâu 1960 đến 1970:
CÓ thể nói Thời Kỳ Nâu mang dấu ấn đặc trưng nhất về phong
cách, tinh thần của Bùi Xuân Phái. Những bức vẽ trong thời kỳ này phản ánh
khung cảnh của phố cổ Hà Nội nguyên chất nhất, chưa bị sửa sang, cơi nới.
Cũng không lấy làm lạ khi phần nhiều những người Hà Nội có tuổi và am hiểu
mỹ thuật thường yêu thích thời kỳ này hơn cả, trong khi giới trẻ và người ngoại
quốc lại nồng nhiệt yêu thích Thời kỳ Lam.
Tranh ông tronệ giai đoạn này thường bàng bạc nỗi buồn da diết, cô đơn, hoài
cổ, như tiếc nuối một thời tuổi trẻ đã mất, phố thường vắng bóng người qua, các
căn nhà có cửa mặt tiền luôn đóng chặt với dáng vẻ trầm mặc, những mái nhà
thâm nâu của khu phố cổ im lìm dưới sức nặng của bầu trời xám như dự báo một
cơn giông
sẳp ập xuống. Điều đặc biệt là các ô cửa chỉ được mô tả bằng một vệt mầu thẫm.

Đáy là thời kỳ sung
sức và cũng khốn
khó nhất trong sự
nghiệp nghệ thuật
của Bùi Xuãn Phái.
Tranh ông nhuốm
vẻ trầm buồn sâu

xa, nét bi ai, sự cô
đơn khốn khổ.
Tranh tựa như một
phương tiện giải tỏa
ẩn ức nội tâm cũng
như ý thức về sự bất
lực của ông trước
cuộc đời.


Thời kỳ Ghi xám 1970 đến 1980:

*

y

_______________________

ẩ '% hông nên hiểu là hễ thấy bức mang tông mầu nào là xêp nó
vào thời kỳ đó. Thường thì các chuyên gia chỉ cân thoáng nhìn đã biêt ngay bức
tranh đó được vẽ vào thập niên nào, bởi ngoài gam mâu và bút pháp, người ta
còn căn cứ vào cảnh và người trong tranh của ông.
Thời kỵ xám có điểm nổi bật nhất là trên phố không còn người đàn ông mặc
áo dài và cam ô đi trên hè phố nữa. Những người bán dong cũng có trang phục
khác, các ô cửa sổ được vẽ kỹ lưỡng và chi tiết hom, xe bò không được phép đi
vào thành phố nữa nên không hiện diện trong tranh ông.

Trong thập niên 70, họa sĩ rơi và canh khó khăn, ngặt nghèo cả về kinh tế
lẫn tinh thần. Trong nhật ký, ông từng viết: "Cuộc sông nào thây gì vui? Chỉ
thấy kinh khủng và kinh khủng". ...

Thòi kỳ Lam 1980 đến 1988:

năm cuối cùng của cuộc đời, tác phẩm của hoạ sĩ Bùi Xuân Phái
được mời đi triển lãm ở nhiều nước, nên công chúng Việt và thế
giới biết đến tên tuổi ông nhiều hơn. Lúc này tranh phố của ông
mới nhẹ nhõm hơn, xuất hiện những gam mầu ấm của nắng, của tà áo đỏ qua
đường...
Giá trị của các phố cổ là giá trị của thời gian láng đọng ở những mái ngói, những
bức tường rêu phong của chúng. Bùi Xuân Phái cũng đã từng nhận xét là trong
sự rêu phong cổ kính có "màu thời gian". Thời gian cũng đã làm cho các bức
tranh của ông càng ngày càng có giá trị, từ chỗ mỗi bức chỉ đổi được vài lạng cà
phê, dăm bao thuốc lá dưới thời bao cấp, đến chồ mỗi bức là cả một gia tài theo
qui luật "giá trị thặng dư của thời gian". Tuy nhiên, thời gian đã làm điều này
quá chậm đối với cá nhân Bùi Xuân Phái, hay nói cách khác là ông đã không ở
lại trần thế để thụ hưởng thành quả lao động nghệ thuật của mình.