GIÁO ÁN BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN 7 BẢN CHI TIẾT

Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

Ngµy so¹n: 25.9.2017
Ngµy d¹y: ..................
BUỔI 1
VĂN BIỂU CẢM
TÌM HIỂU ĐỀ VÀ CÁCH LẬP Ý CHO BÀI VĂN BIỂU CẢM
BÀI TẬP
I. Mục tiêu :
1.- Kiến thức:
- Nắm được một số nội dung về đề văn biểu cảm và cách lám bài văn biểu cảm.
- Cách lập ý của bài văn biểu cảm.
- Biết vận dụng những hiểu biết từ bài học tự chọn này để phân tích một số đề văn
biểu cảm,…
2- Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng thực hành tìm hiểu đề và cách lập dàn ý.
- Bồi dưỡng lòng yêu quê hương, gia đình.
II. Tiến trình bài giảng.
1.Tổ chức:
2. Bài mới
I. Đặc điểm chung của văn biểu cảm
1.Khái niệm văn biểu cảm
? Nêu khái niệm văn biểu cảm ? Có mấy - Khái niệm : Sgk
loại biểu cảm ?
- 2 loại biểu cảm :
+ Trực tiếp (Bằng những từ ngữ trực
tiếp gợi ra tình cảm)
+ Gián tiếp (thông qua miêu tả một hình
ảnh,kể một câu chuyện nào đó để khơi

gợi tình cảm).
? Vậy khi viết văn biểu cảm cần sử dụng - Sử dụng văn miêu tả và tự sự.
các loại văn nào ?
Ví dụ 1:
Cho bài thơ :
MÂY VÀ BÔNG

Bài 2.
Đọc lại các chùm bài ca dao,dân ca trong
chương trình Ngữ văn 7( Bài 3,4) và xác
định phương thức biểu hiện ở từng câu ca
dao. Nêu rõ câu ca dao nào dùng cách
biểu cảm trực tiếp,câu ca dao nào dùng
Giáo viên: …………….

Trên trời mây trắng như bông
Ở dưới cánh đồng bông trắng như mây.
Mấy cô má đỏ hây hây
Đội bông như thể đội mây về làng
Ngô Văn Phú
a. Hãy chỉ rõ sự kết hợp giữa biểu
Trường THCS Văn Hải

1


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

cách biểu cảm gián tiếp.

Năm học: 2017 - 2018

cảm trực tiếp và biểu cảm gián tiếp
trong bài thơ.
b. Nêu cảm nhận của em về bài thơ
bằng một đoạn văn ngắn từ 10 -12 câu.

? Văn biểu cảm có những đặc điểm gì?
2. Đặc điểm của văn biểu cảm.
- Văn b/c là tiếng nói tình cảm của con
người.
- Đối tượng là thế giới tinh thần muôn
hình muôn vẻ.
- Mỗi bài văn b/c tập trung biểu đạt một
tình cảm chủ yếu.
- Tình cảm trong văn b/c là t/c trong
sáng mang đậm tính nhân văn.
3. Cách làm văn biểu cảm.
- Bước 1: Xác định yêu cầu của đề và
tìm ý:
- Phải căn cứ vào các từ ngữ và cấu trúc
của đề để xác định nội dung, tư tưởng,
t/c mà văn bản sẽ viết cần đạt tới
- Nội dung văn bản sẽ nói về điều gì?
- Qua đó cần bộc lộ thái độ tình cảm gì?
- Bước 2 : Xây dựng bố cục
- Bước 3 : Viết bài
- Bước 4 : Sửa bài
II. Thực hành
1.Bài 1:

* Cho HS tìm hiểu đề bài văn biểu cảm.
Ra hai đề văn biểu cảm và xác định rõ
* Cho HS tìm hiểu đề bài thể loại và nội đối tượng biểu cảm.
dung.
2.Bài 2
* Gợi ý cho HS thảo luận.
Cảm xúc về dòng sông quê em
* Cho nhóm viết mở bài và kết bài hoàn - Tìm hiểu đề:
chỉnh của đề bài.
Nội dung: Tình cảm về dòng sông quê
hương.
- Dàn ý:
+ Mở bài: Yêu mến dòng sông quê
em giàu đẹp.
- Giới thiệu dòng sông quê hương của
em với những đặc điểm như: Tên, vị trí,
đặc điểm chung…
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải

2


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

HS luyện tập
* Cho hs tìm hiểu đề.
* Tiến hành cho HS lập dàn ý của đề bài.
* GV chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh.

- HS tìm hiểu đề và thể loại, nội dung.
- Thảo luận nhóm, lập dàn ý của đề bài
- Viết mở bài và kết bài.

Năm học: 2017 - 2018

+ Thân bài:
- Dòng sông đó cho nước tươi mát cả
cánh đồng làm giàu cho quê hương trù
phú.
- Sông là con đường kinh tế huyết mạch
của quê em.
- Là nơi mà tưổi thơ em đã gắn bó với
nhiều kỷ niệm nhất bên cạnh đó dòng
sông còn gắn liền với những chiến công
lịch sử oanh liệt của đất nước.
+ Kết bài: Cảm nghĩ của em về dòng
sông.
3. Bài 3
Cảm nghĩ về nụ cười của mẹ
* Tìm hiểu đề và tìm ý
- Đối tượng phát biểu cảm nghĩ mà đề
văn nêu ra là gì: Em hình dung và hiểu
thế nào về đối tượng ấy.
- Từ thuở ấu thơ có ai không nhìn thấy
nụ cười của mẹ, đấy là nụ cười yêu
thương, nụ cười khích lệ đối với mỗi
bước tiến bộ của em: Khi em biết đi,
biết nói, khi em lần đầu đi học, mỗi khi
em được lên lớp,…

Có phải lúc nào mẹ cũng nở nụ cười
không? Đó là những lúc nào?
Làm sao để luôn luôn được nhìn thấy nụ
cười của mẹ ?
Hãy gợi ra thật nhiều ý liên quan tới đối
tượng biểu cảm và cảm xúc của mình.
Em sẽ viết như thế nào để bày tỏ cho
hết niềm yêu thương, kính trọng đối với
mẹ?

BÀI MẪU

Cảm nghĩ về một người thân yêu nhất
Trong cuộc sống hàng ngày, có biết bao nhiêu người đáng để chúng ta thương
yêu và dành nhiều tình cảm. Nhưng đã bao giờ bạn nghĩ rằng, người thân yêu nhất của
bạn là ai chưa? Với mọi người câu trả lời ấy có thể là ông bà, là mẹ, là anh chị hoặc
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải

3


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

cũng có thể là bạn bè chẳng hạn. Còn riêng tôi, hình ảnh người bố sẽ mãi mãi là ngọn
lửa thiêng liêng, sưởi ấm tâm hồn tôi mãi tận sau này.
Bố tôi không may mắn như những người đàn ông khác. Trong suốt cuộc đời bố có lẽ

không bao giờ được sống trong sự sung sướng, vui vẻ. Bốn mươi tuổi khi chưa đi
được nửa chặng đời người, bố đã phải sống chung với bao nhiêu bệnh tật: Đầu tiên đó
chỉ là những cơn đau dạ dày, rồi tiếp đến lại xuất hiện thêm nhiều biến chứng. Trước
đây, khi còn khỏe mạnh, bao giờ bố cũng rất phong độ.
Thế nhưng bây giờ, vẻ đẹp ấy dường như đã dần đổi thay: Thay vì những cánh tay
cuồn cuộn bắp, giờ đây chỉ còn là một dáng người gầy gầy, teo teo. Đôi mắt sâu dưới
hàng lông mày rậm, hai gò má cao cao lại dần nổi lên trên khuôn mặt sạm đen vì
sương gió. Tuy vậy, bệnh tật không thể làm mất đi tính cách bên trong của bố, bố luôn
là một người đầy nghị lực, giàu tự tin và hết lòng thương yêu gia đình.
Gia đình tôi không khá giả, mọi chi tiêu trong gia đình đều phụ thuộc vào đồng tiền bố
mẹ kiếm được hàng ngày. Dù bệnh tật, ốm đau nhưng bố chưa bao giờ chịu đầu hàng
số mệnh. Bố cố gắng vượt lên những cơn đau quằn quại để làm yên lòng mọi người
trong gia đình, cố gắng kiếm tiền bằng sức lao động của mình từ nghề xe lai.
Hàng ngày, bố phải đi làm từ khi sáng sớm cho tới lúc mặt trời đã ngã bóng từ lâu.
Mái tóc bố đã dần bạc đi trong sương sớm. Công việc ấy rất dễ dàng với những người
bình thường nhưng với bố nó rất khó khăn và gian khổ. Bây giờ có những lúc phải chở
khách đi đường xa, đường sốc thì những cơn đau dạ dạy của bố lại tái phát.
Và cả những ngày thời tiết thay đổi, có những trưa hè nắng to nhiệt độ tới 38-48 độ C,
hay những ngày mưa ngâu rả rích cả tháng 7, tháng 8, rồi cả những tối mùa đông lạnh
giá, bố vẫn cố gắng đứng dưới những bóng cây kia mong khách qua đường. Tôi luôn
tự hào và hãnh diện với mọi người khi có được một người bố giàu đức hy sinh, chịu
thương, chịu khó như vậy.
Nhưng có phải đâu như vậy là xong. Mỗi ngày bố đứng như vậy thì khi trở về những
cơn đau quằn quại lại hành hạ bố. Nhìn khuôn mặt bố nhăn nhó lại, những cơn đau vật
vã mà bố phải chịu đựng, tôi chỉ biết òa lên mà khóc. Nhìn thấy bố như vậy, lòng tôi
như quặn đau hơn gấp trăm ngàn lần. Bố ơi, giá như con có thể mang những cơn đau
đó vào mình thay cho bố, giá như con có thể giúp bố kiếm tiền thì hay biết mấy? Nếu
làm được gì cho bố vào lúc này để bố được vui hơn, con sẽ làm tất cả, bố hãy nói cho
con được không?
Những lúc ấy, tôi chỉ biết ôm bố, xoa dầu cho bố, tôi chỉ muốn với bố đừng đi làm

nữa, tôi có thể nghỉ học, như vậy sẽ tiết kiệm được chi tiêu cho gia đình, tôi có thể
kiếm được tiền và chữa bệnh cho bố. Nhưng nếu nhắc đến điều đó chắc chắn là bố sẽ
buồn và thất vọng ở tôi nhiều lắm.
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải

4


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

Bố luôn nói rằng bố sẽ luôn chiến đấu. Chiến đấu cho tới những chút sức lực cuối
cùng để có thể nuôi chúng tôi ăn học thành người. Bố rất quan tâm đến việc học của
chúng tôi. Ngày xưa bố học rất giỏi nhưng nhà nghèo bố phải nghỉ học. Vào mỗi tối,
khi còn cố gắng đi lại được, bố luôn bày dạy cho mấy chị em học bài.
Trong những bữa cơm bố thường nhắc chúng tôi cách sống, cách làm người sao cho
phải đạo. Tôi phục bố lắm, bố thuộc hàng mấy nghìn câu Kiều, hàng trăm câu châm
ngôn, danh ngôn nổi tiếng…
Chính vì vậy, tôi luôn cố gắng tự giác học tập. Tôi sẽ làm một bác sĩ và sẽ chữa bệnh
cho bố, sẽ kiếm tiền để phụng dưỡng bố và đi tiếp những bước đường dở dang trong
TS của bố. Tôi luôn biết ơn bố rất nhiều, bố đã dành cho tôi một con đường sáng ngời,
bởi đó là con đường của học vấn, chứ không phải là con đường đen tối của tiền bạc.
Tôi sẽ luôn lấy những lời bố dạy để sống, lấy bố là gương sáng để noi theo.
Và tôi khâm phục không chỉ bởi bố là một người giỏi giang, là một người cao cả, đứng
đắn, lòng kiên trì chịu khó mà còn bởi cách sống lạc quan, vô tư của bố. Mặc dù
những thời gian rảnh rỗi của bố còn lại rất ít nhưng bố vẫn trồng và chăm sóc khu
vườn trước nhà để cho nó bao giờ cũng xanh tươi.

Những giỏ phong lan có bao giờ bố quên cho uống nước vào mỗi buổi sáng; những
cây thiết ngọc lan có bao giờ mang trên mình một cái lá héo nào? Những cây hoa lan,
hoa nhài có bao giờ không tỏa hương thơm ngát đâu? Bởi đằng sau nó luôn có một
bàn tay ấm áp chở che, chăm sóc, không những yêu hoa mà bố còn rất thích nuôi động
vật.Tuy nhà tôi bao giờ cũng có hai chú chó con và một chú mèovà có lúc bố còn
mang về những chiếc lồng chim đẹp nữa. Và hơn thế, trong suốt hơn năm năm trời
chung sống với bệnh tật, tôi chưa bao giờ nghe bố nhắc đến cái chết, nhưng điều đó
không đồng nghĩa với việc trốn tránh sự thật, bố luôn đối mặt với “tử thần”, bố luôn
dành thời gian để có thể làm được tất cả mọi việc khi chưa quá muộn.
Nhưng cuộc đời bố bao giờ cũng đầy đau khổ, khi mà cả gia đình đã dần khá lên, khi
các chị tôi đã có thể kiếm tiền, thì bố lại bỏ chị em tôi, bỏ mẹ, bỏ gia đình này để ra đi
về thế giới bên kia. Bố đi về một nơi rất xa mà không bao giờ được gặp lại. Giờ đây
khi tôi vấp ngã, tôi sẽ phải tự đứng dậy và đi tiếp bằng đôi chân của mình, bởi bố đi
xa, sẽ không còn ai nâng đỡ, che chở, động viên tôi nữa.
Bố có biết chăng nơi đây con cô đơn buồn tủi một mình không? Tại sao nỡ bỏ con ở
lại mà đi hả bố? Nhưng con cũng cảm ơn bố, bố đã cho con thêm một bài học nữa, đó
chính là trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta hãy trân trọng những gì đang có, hãy yêu
thương những người xung quanh mình hơn, và đặc biệt hãy quan tâm, chăm sóc cho
bố của mình, tha thứ cho bố, khi bố nóng giận và nỡ mắng mình bởi bố luôn là người
yêu thương nhất của chúng ta.
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải

5


Giỏo ỏn : BDHSG Ng vn 7

Nm hc: 2017 - 2018

B ra i, i n mt th gii khỏc, ni ú b s khụng con bnh tt, s thoỏt
khi cuc sng thng au ny. V b hóy yờn tõm, con s luụn nh nhng li dy
ca b, s luụn thng yờu, kớnh trng bit n b, s sng theo gng sỏng m b ó
ri ng cho con i. Hinh nh ca b s luụn p trong long con. Nhng k nim,
nhng tinh cm b dnh cho con, con s ụm p, trõn trng, nú nh chớnh linh hn
minh.
3.Hớng dẫn về nhà
- Nắm kiến thức đã học
- Làm hoàn chỉnh các bài tập
III. Rỳt kinh nghim
..........................................................................................................................................
........................................................................................................................
------------------------------------------------------------------

Phn ký duyt
Vn Hi, ngy ... thỏng ... nm 2017

Giỏo viờn: .

Trng THCS Vn Hi

6


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

Ngµy so¹n: 3.10.2017

Ngµy d¹y: ..................

BUỔI 2
RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VỀ VĂN BIỂU CẢM, PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ
TPVH, VIẾT ĐOẠN VĂN
I-MỤC TIÊU
1.- Kiến thức:
- Nắm được những kiến thức cơ bản của sự kết hợp giữa các yếu tố tự sự và miêu tả
trong văn biểu cảm.
- Học sinh nhận thức được sự kết hợp và tác động qua lại giữa các yếu tố kể, tả và
biểu cảm bộc lộ tình cảm của người viết trong một văn bản tự sự.
- Nhận biết và sử dụng sự kết hợp đan xen giữa các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn
biểu cảm.
2- Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng thực hành viết đoạn văn.
- Viết văn bản biểu cảm kết hợp với tự sự và miêu tả.
3- Thái độ:
- Bồi dưỡng lòng yờu quê hương, gia đình.
- Giáo dục tư tưởng, lòng yêu nước, có ý thức học tập, rèn luyện viết đoạn văn.
II. Tiến trình bài giảng.
1.Tæ chøc
2. Bài mới
* Nhắc lại kiến thức về văn bản biểu
cảm cho hs nhớ để tiến hành viết đoạn
văn.
* Khi viết văn bản biểu cảm ta cần chú
ý đến những yêu cầu nào?

I- Ôn tập.
1. T×m hiểu sự kết hợp giữa 3 yếu tố.

+ Tự sự: thường tập trung vào sự việc,
nhân vật, hành động trong văn bản.
+ Miêu tả: thường tập trung chỉ ra tính
chất, màu sắc, mức độ của sự việc, nhân
* GV chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh vật, hành động,…
+ Biểu cảm: Thường thể hiện ở các chi
(Hướng dẫn hs thực hành viết đoạn tiết bày tỏ cảm xúc, thái độ của người viết
văn).
trước sự việc hành động nhân vật trong văn
Cho hs trình bày đoạn văn của mình.
bản.
Nhận xét, bổ sung cho hoàn chỉnh.
2 .Ví dụ :
Cho đoạn văn
" Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh
7
Giáo viên: …………….
Trường THCS Văn Hải


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

Hs thảo luận-- lần lượt chỉ ra các yếu sáng, những bức tranh của thí sinh treo kín
tố miêu tả, biểu cảm và tự sự trong bốn bức tường. Bố, mẹ tôi kéo tôi chen qua
đoạn văn dưới sự gợi ý của gv.
đám đông để xem bức tranh của Kiều
Phương, đã được đóng khung lồng kính.
Trong tranh, một chú bé như tỏa ra một

thứ ánh sáng rất lạ, toát lên từ cặp mắt, tư
thế ngồi của chú, không chỉ sự suy tư mà
còn rất mơ mộng nữa. Mẹ hồi hộp thì thầm
vào tai tôi:
Đh: Người anh kể lại những giây phút - con có nhận ra con không?
ngỡ ngàng cảm động khi thấy mình Tôi giật sững người chẳng hiểu sao tôi
được em gái vẽ tranh.
bám chặt lấy tay mẹ, thoạt tiên là sự ngỡ
Đh "Một chú bé ngồi nhìn ra cửa sổ… ngàng, rồi thấy hãnh diện sau đó là xấu
mặt chú bé như tỏa ra một thứ ánh hổ. Dưới mắt em tôi, tôi hoàn hảo đến thế
sáng rất lạ…tư thế ngồi không chỉ sự kia ư? Tôi nhìn như thôi miên vào dòng
suy tư mà còn rất mơ mộng nữa".
chữ đề trên bức tranh "Anh trai tôi". Vậy
Đh: (Tôi giật sững người, thoạt tiên là mà dưới mắt tôi thì…
sự ngỡ ngàng rồi đến hãnh diện, sau đó - Con đã nhận ra con chưa? Mẹ rất hồi
là xấu hổ.
hộp…Tôi không trả lời mẹ. Tôi muốn khóc
Tôi không trả lời mẹ tôi mà tôi muốn quá. Bởi vì nếu tôi nói được với mẹ, tôi sẽ
khóc quá.)
nói rằng "không phải con đâu, đấy là tâm
Hs rút ra kết luận
hồn và lòng nhân hậu của em con đấy".
Nhận xét, bổ sung.
II- Luyện tập:
1* Dựng đoạn văn biểu cảm có sự kết hợp
yếu tố tự sự và miêu tả.
Hãy viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ
của em về cánh đồng quê.
Yêu cầu: kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả.
2* Dựng đoạn văn biểu cảm có sự kết hợp

yếu tố tự sự và miêu tả?
Đề:
Hãy viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của
em về những giây phút đầu tiên khi em gặp
Đề yêu cầu kể về việc gì?
lại một người thân (ông, bà, cha, mẹ,…)
Nên bắt đầu từ chỗ nào
sau một thời gian xa cách.
Từ xa thấy người thân như thế nào
Yêu cầu: kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả (tả
Lại gần thì thấy như thế nào
hình dáng, khuôn mặt, mặt,…vui mừng,
Nêu những biểu hiện tình cảm giữa hai xúc động…ngôn ngữ, hành động, lời nói…
người sau khi đó gặp nhau
ẩn chứa những tình cảm nào…)
Biểu hiện bằng những chi tiết nào?
Viết đoạn văn.
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải

8


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

GV chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh

* Nhắc lại kiến thức về cách làm bài
văn biểu cảm về tác phẩm văn học.

Khi phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm
văn học ta cần chú ý đến những điều
gì?
- Gv chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh.
HĐ 2: ( Hướng dẫn học sinh luyện
tập).
Cho hs đọc và tìm hiểu bài đọc.
* GV chốt vấn đề bổ sung hoàn chỉnh

Giáo viên: …………….

Năm học: 2017 - 2018

B. Phát biểu cảm nghĩ về TPVH
I- Ôn tập.
Phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn
học là trình bày những cảm xúc, tưởng
tượng, liên tưởng, suy ngẫm của bản thân
về nội dung và hình thức tác phẩm đó.
Để làm được bài văn phát biểu cảm nghĩ về
tác phẩm văn học, trước tiên phải xác định
được cảm xúc, suy nghĩ của mình về tác
phẩm đó.
Những cảm nghĩ ấy có thể là cảm nghĩ về
cảnh và người ; cảm nghĩ về vẻ đẹp ngôn
từ; cảm nghĩ về tư tưởng của tác phẩm.
II- Luyện tập:
Phát biểu cảm nghĩ về một trong các bài
thơ: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh, Ngẫu
nhiên viết nhân buổi mới về quê, Cảnh

khuya, Rằm tháng giêng.
* Dàn bài: ( cảm nghĩ…)
a. Mở bài:
- Giới thiệu tác phẩm văn học "cảm nghĩ.."
- Tác giả.
- Hoàn cảnh tiếp xúc với tác phẩm: trong
giờ học văn…
b. Thân bài
Những cảm xúc suy nghĩ do tác phẩm gợi
lên:
- Cảm xúc 1: yêu thích cảnh thiên
nhiên…….-- Suy nghĩ 1: cảnh đêm trăng
được diễn tả sinh động qua bút pháp lãng
mạn……
- Cảm xúc 2: yêu quý quê hương…
-- suy nghĩ 2: hiểu được tấm lòng yêu quê
hương của nhà thơ Lí Bạch qua biện pháp
đối lập…
c. Kết bài
- Ấn tượng chung về tác phẩm: cảm nghĩ
trong đêm thanh tĩnh.
Bài 2 : Cảm nghĩ về bài thơ “ Bạn đến chơi
nhà” của Nguyễn Khuyến.
Trường THCS Văn Hải

9


Giỏo ỏn : BDHSG Ng vn 7

Nm hc: 2017 - 2018

a.M bi :
- Gii thiu tỏc phm vn hc "Bn n.."
- Tỏc gi.
- Hon cnh tip xỳc vi tỏc phm: trong
gi hc vn
- Cm nhn bc u : Thớch bi th v
ngụn t: gin d ...
b. Thõn bi :
- Cm xỳc 1 : v gia cnh ca nh th.
- cm xỳc 2 : V tinh cm bn bố.
c. Kt bi :
- n tng chung v tỏc phm.
- V tỏc gi.
Yờu cu:
Vit cỏc phn ca bi vn.

Bi yờu cu gi ?
Lp dn ý :
? Phn m bi cú nhim v gi ?

? Phn thõn bi cú nhim v gi ?

? Phn kt bi cú nhim v gi?

3.Hớng dẫn về nhà
- Nắm kiến thức đã học
- Làm hoàn chỉnh các bài tập
III. Rỳt kinh nghim

..........................................................................................................................................
........................................................................................................................
------------------------------------------------------------------

Phn ký duyt
Vn Hi, ngy ... thỏng ... nm 2016

Giỏo viờn: .

Trng THCS Vn Hi 10


Giỏo ỏn : BDHSG Ng vn 7

Nm hc: 2017 - 2018

Buổi 3
Ngy son: 10. 9. 2016
Ngy dy: .................
Ôn tập TH HCM (Cảnh khuya, Rằm tháng giêng)
A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS:
- Hệ thống lại nội dung và nghệ thuật cơ bản của 2 VB đã học.
- Biết cách trình bày đoạn văn biểu cảm về 2 tác phẩm thơ đó.
B. Tài liệu tham khảo:
1. Chuẩn kiến thức kĩ năng văn 7.
2. Nâng cao N. văn 7.
3. Một số kiến thức kĩ năng và bài tập nâng cao N. văn 7.
C. Các bớc lên lớp:
1. ổn định tổ chức lớp: ..............
2. ND ôn tập.

Hot ng ca thy v trũ
Ni dung cn t
I. Kiến thức trọng tâm:
-HS c li 2 VB.
- Nờu ni dung, ngh rhuaatj 1. VB: Cảnh khuya.
ca bi th Cnh khuya?
a) ND:
- Cảnh núi rừng VB trong một đêm
trăng: Có âm thanh của tiếng suối
trong nh tiếng hát xa, có ánh trăng lồng
cổ thụ, có bóng lồng hoa.Cảnh vật
sống động, có đờng nét, có hình khối
với 2 mảng màu sáng tối.
- Con ngời: Tinh tế, cảm nhận vẻ đẹp
của đêm trăng rừng VB bằng cả tâm
hồn, đồng thời vẫn canh cánh một nỗi
niềm lo cho dân cho nớc.
b) Nghệ thuật:
- Thể thơ TNTT.
- Sử dụng nhiều hình ảnh lung linh,
huyền ảo.
- Nờu ni dung, ngh thut ca - Các biện pháp: so sánh, điệp ngữ,
bi th RM THNG GIấNG? miêu tả hình ảnh thực của âm thanh,
vẻ đẹp của đêm trăng rừng VB.
2. VB: Rằm tháng giêng.
a) ND:
Giỏo viờn: .

Trng THCS Vn Hi 11

Giỏo ỏn : BDHSG Ng vn 7

- í ngha ca c 2 bi th?

Nm hc: 2017 - 2018

- Cảnh bầu trời lồng lộng sáng rõ, tràn
ngập ánh trăng đêm rằm, không gian
bát ngát, cao rộng, sắc xuân hoà
quyện trong từng sự vật, trong dòng nớc, trong bầu trời.
- Hiện thực về cuộc kháng chiến chống
TDP: BH và những ngời lãnh đạo Đảng
đang bàn bạc việc quân tại chiến
khu VB.
b) Nghệ thuật:
-Nguyên tác: Thể thơ TNTTĐL.
- Bản dịch: Thơ lục bát.
- Sửdụng điệp ngữ.
- Từ ngữ gợi hình, gợi cảm xúc.
3. ý nghĩa của hai bài thơ:
- Bài thơ Cảnh khuya: thể hiện một
đặc điẻm nổi bật của thơ HCM: Sự
gắn bó, hoà hợp giữa TN và con ngời.
- Bài thơ Rằm tháng giêng: Thể hiện
tâm hồn nghệ sĩ_ HCM, cảm nhận dợc
vẻ đẹp tinh tế và độc đáo của đêm
rằm VB trong giai đoạn đầu của cuộc
kháng chiến chống Pháp còn nhiều gian
khổ nhng hé lộ một niềm tin tất

thắng.

II. bài tập:
1. PBCN v bi th cnh khuya.
*Gi ý:
Bỏc H l v lónh t v i ca dõn tc, l nh th ln, l danh nhõn vn húa th
gii. Bỏc ó li cho i nhng bi th kit xut v tinh yờu t nc, con ngi v
thiờn nhiờn. Bi th Cnh khuya c Bỏc vit chin khu Vit Bc trong thi ki
khỏng chin chng Phỏp l mt trong s ú.
Ting sui trong nh ting hỏt xa
Ting sui ờm ờm m, trong vt c Bỏc vớ nh ting hỏt xa vng vng trong
khụng gian tnh lng ca nỳi rng Vit Bc to cho ngi c mt cm giỏc nh
nhng, th thỏi. Ngy xa Nguyn Trói ó vớ ting sui vi ting n miờu t cnh
p ca thiờn nhiờn:
Cụn Sn sui chy ri rm
Ta nghe nh ting n cm bờn tai
Giỏo viờn: .
Trng THCS Vn Hi 12


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

Hai nhà thơ lớn, hai tâm hồn lớn đều dùng cái “động” của tiếng suối để tả cái “tĩnh “
đẹp đẽ của thiên nhiên. Thế nhưng, nếu “tiếng suối” trong thơ của Nguyễn Trãi chỉ gợi
tả vẻ đẹp thanh cao của một tâm hồn lớn đã lui về ở ẩn, bầu bạn với không gian tĩnh
lặng của núi rừng thì “ tiếng suối” trong thơ của Bác là tiếng hát êm ái ngọt ngào của
con người, làm cho cảnh khuya chiến khu trở nên ấm áp hơn, mang hơi thở của cuộc
sống hơn.

Trong âm điệu ấm áp đó, ánh trăng vàng hiền hòa ôm lấy những cây cổ thụ vững chãi,
rồi tất cả quyện lấy những đóa hoa rừng.
“ Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa”
Âm điệu, màu sắc sáng tối, tầng tầng, lớp lớp tạo nên một bức tranh thiên nhiên lung
linh, huyền ảo tuyệt đẹp. Chỉ với hai câu thơ, bằng cách sử dụng phương pháp so sánh
tinh tế cùng cách dùng điệp ngữ “lồng” một cách tài tình, Bác đã nhân hóa các sự vật
để vẽ lên một bức tranh sống động về cảnh đẹp dưới trăng của núi rừng Việt Bắc.Trên
nền tranh sống động ấy, thấp thoáng bóng hình tầm hồn một thi sĩ đang thao thức, rung
động trước cảnh đẹp hữu tình của thiên nhiên.
“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ”
Tiếng suối, ánh trăng, cổ thụ, hoa rừng và bóng người đã tạo nên một bức tranh hoàn
chỉnh về vẻ đẹp của chiến khu Việt Bắc, một vẻ đẹp mang hơi ấm và sức sống của
quân dân kháng chiến.
Tâm hồn thi sĩ trong Bác rung động, thao thức trước vẻ đẹp của thiên nhiên, nhưng
cao hơn, sâu xa hơn chính là sự thao thức của chất chiến sĩ trong tâm hồn Bác.
“Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”
Hai tiếng “chưa ngủ” được điệp lại hai lần làm cho âm điệu vần thơ nhịp nhàng, triền
miên như dòng suối chảy của cảm xúc, của tâm tình. Bác thao thức, lo lắng vì công
cuộc kháng chiến của quân và dân ta, vì độc lập tự do của tổ quốc. Cuộc kháng chiến
chống Pháp đang trong thời kì khó khăn, ác liệt chính là nỗi niềm thao thức trong lòng
Bác.
Tóm lại, bài thơ “Cảnh khuya” đã thể hiện được tình yêu thiên nhiên tha thiết,
phong thái lạc quan, yêu đời của Bác,và cao hơn hết là tình yêu đất nước vô cùng sâu
sắc của người.
Càng đọc, càng ngẫm nghĩ em càng khâm phục tâm hồn và con người của Bác.Ở Bác
hội tụ đầy đủ mọi phẩm chất và tính cách của một bậc vĩ nhân. Bác là tấm gương sáng
cho mọi thế hệ Việt Nam noi theo, là kim chỉ nam cho sự phấn đấu và rèn luyện của
bản thân em.
2. PBCN về bài thơ Rằm tháng giêng.
* Dàn ý

I. Mở bài:
Khi nhắc đến đất nước Việt Nam, không ai có thể quên được công lao to lớn của
Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người không những là một lãnh tụ vĩ đại mà còn là một nhà
thơ nổi tiếng, một danh nhân thế giới. Người tuy đã mất nhưng trong tâm trí của mỗi
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải 13


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

người thì Người vẫn còn sống không bao giờ mất, Người đã để lại một kho tàng thơ
nổi tiếng gần xa, trong số đó, Nguyên tiêu là bài thơ đã gây ấn tượng mạnh đối với em
khi đọc bài ấy.
II.
Thân bài:
Nguyên tiêu là bài thơ được Bác sáng tác ở chiến khu Việt Bắc oanh liệt, lúc ấy trời
đã tối, Bác cùng Trung ương Đảng mở cuộc họp về tình hình quân sự kháng chiến
chống Pháp (1947-1948). Lúc về thì trời đã khuya, ánh trăng ngày rằm đầu năm kết
hợp vơi không gian yên tĩnh của đêm khuya vắng lặng đã tạo nên một bức tranh thiên
nhiên hùng vĩ, thơ mộng.
Trước những cảnh đẹp tuyệt vời ấy, Bác đã diễn tả bằng một bài thơ tứ tuyệt.
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang, xuân thủy tiếp xuân thiên
Hai câu thơ này đã diễn tả một bức tranh xuân của trời, sông hòa quyện với nước
xuân vào ngày rằm đầu năm cùng lẫn lộn với ánh trăng tròn rực rỡ ở rừng núi chiến
khu Việt Bắc đã vẽ nên một bức tranh bồng lai thiên cảnh, như thể nói rằng cả thế giới
này đều tràn ngập sắc xuân, mọi thứ đều tuyệt vời. Một không gian bao la, bát ngát

tràn đầy ánh trăng rằm sức sống của mùa xuân. Mỗi khi tôi đọc qua hai câu này, lòng
tôi tràn đầy sức sống của một mùa xuân, tôi cảm thấy yêu thiên nhiên hơn, tâm hồn
vui vẻ hơn.
Kết hợp với điệp ngữ “xuân”, Bác Hồ đã tô điểm bức tranh thêm hữu tình và thơ
mộng, tràn đầy sức sống và tình yêu chuộng thiên nhiên của Bác qua hai câu thơ trên
và Bác đã xem trăng như một người bạn thân, một người anh em chia sẻ những tâm
sự, giải tỏa những ưu sầu, buồn bực của Bác, quên đi những vất vả, khó khăn trong
những kháng chiến quyết liệt, gay go đang diễn ra trước mắt.
Nếu ta chỉ đọc hai câu đầu thì ta cứ tưởng Bác đang an nhàn ngắm trăng một mình
trong đêm trăng rằm yên tĩnh, hòa nhập mình vào thiên nhiên. Nhưng khi ta đọc đến
câu thứ ba thì thật bất ngờ vì Bác trong tư thế là một cán bộ chiến sĩ đang lo việc quân,
việc nước vào lúc nửa đêm hiện ra trong tâm trí ta:
Yên ba thâm xứ đàm quân sự
Một hoàn cảnh khó khăn do chiến tranh gây ra, tình thế đất nước như ngàn cân treo
sợi tóc nên Bác phải bàn việc quân trên một chiếc thuyền nhỏ ở giữa sông trong một
màn đêm thanh tĩnh. Nhưng trước tình thế ấy Bác vẫn lạc quan có một tâm trí để vẻ
nên một bức tranh thiên nhiên sống động ở rừng núi Việt Bắc, cho ta thấy được, trong
tâm hồn của người chiến sĩ kiên cường này vẫn nổi dậy một tâm hồn thi sĩ rung động
trước cảnh đẹp thiên nhiên tuyệt vời. Bác Hồ thật lạc quan và thẳng thắn, ngay cả
những lúc khó khăn nhất cũng chẳng hề rung sợ mà thật thà khi thấy một cảnh đẹp
tuyệt vời đã diễn tả bằng một bài thơ tứ tuyệt.
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền
Khi kết thúc cuộc họp thì trời lúc ấy đã khuya, chiếc thuyền nhỏ lướt trên dòng
sông, ánh trăng ngày xuân lai láng lòng thuyền, một không gian trời nước bao la cũng
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải 14


Giỏo ỏn : BDHSG Ng vn 7

Nm hc: 2017 - 2018

nh ngp trn ỏnh trng v s sng ca nhng ngy u xuõn m ỏp, nh mt hinh nh
ti sỏng trc s tt thng ca cuc khỏng chin, mt mún qu ca thiờn nhiờn dnh
tng cho ngi chin s anh dng, lc quan, yờu chung thiờn nhiờn v luụn ht long
tn ty vi dõn vi nc. Cõu th ó ta sỏng tinh thn lc quan ca Bỏc H, tuy trong
tinh th khú khn nht nhng Bỏc vn lc quan, yờu i qua ú khng nh c giỏ
tr ca bi th.
Ging th tr trung, yờu i. Ngh thut th va c in va hin i v xen vo
ú nhng cm xỳc ca Bỏc H trc nhng cnh p th mng, tr tinh tuyt vi nh
th ny. Bỏc qu l mt nh th tuyt vi.
III. Kt bi:
Qua bi th, chỳng ta ó bit thờm c mt danh lam thng cnh tuyt vi ca t
nc.
- Bi th ó lm em thờm yờu thiờn nhiờn t nc Vit Nam.
- Qua bi th con th hin tinh cm yờu chung thiờn nhiờn, tinh thn lc quan v
phong thỏi ung dung ca Bỏc H. Bỏc luụn lo cho vn dõn, vn nc nhng Bỏc
vn dnh thi gian hoa nhp cựng thiờn nhiờn, chỳng ta phi bit kớnh trng
v hc tp nhng iu hay, l phi ca Bỏc.
Nu c núi chuyn vi Bỏc, em s núi: Bỏc i! Bỏc ó ra i my mi nm tim
ng cu nc, Bỏc ó lo lng tng li tng tớ, chu nhiu cc kh em li c lp
cho t nc, nay t nc c lp, Bỏc ó mong cho chỳng chỏu hc tp tht tt
xõy dng t nc, Bỏc i! Bỏc c yờn tõm ng chỏu s ha vi Bỏc s c gng chm
hc xõy dng t nc vng mnh Bỏc yờn long
4. Hớng dẫn tự học:
- Hoàn chỉnh 2 bài tập trên.
- Chuẩn bị: Ôn tập thành ngữ.
3.Hớng dẫn về nhà
-Nắm kiến thức đã học

-Làm hoàn chỉnh các bài tập
III. Rỳt kinh nghim
..........................................................................................................................................
........................................................................................................................
-----------------------------------------------------------------PHN KY DUYT
Vn Hi, ngy ... thỏng ... nm 2016

Giỏo viờn: .

Trng THCS Vn Hi 15


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

BUỔI 4.
Ngày soạn: 15. 10. 2016
Ngày dạy: .................
PHÂN TÍCH, CẢM THỤ MỘT SỐ TÁC PHẨM THƠ ĐƯỜNG.
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
* Giúp học sinh:
- Hiểu và cảm nhận được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của một số bài thơ
Đường đã học trong chương trình.
- Nhận biết mối quan hệ giữa tình và cảnh
B. CHUẨN BỊ
*Gv: Tham khảo tài liệu ,soạn giáo án
Tích hợp một số văn bản đã học
* Hs: Ôn tập lại kiến thức
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP

1. Ổn định: ……………..
2. Bài cũ: ……………………………………………………………………………….
3. Bài mới
*Giới thiệu bài
*Tiến trình hoạt động
Hoạt động của thầy và trò

Giáo viên: …………….

Nội dung cần đạt.

Trường THCS Văn Hải 16


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

GV hướng dẫn học sinh tìm
hiểu một số nét khái quát về
tác giả và tác phẩm.

Giáo viên: …………….

Năm học: 2017 - 2018

I . Xa ngắm thác núi Lư .
1. Giới thiệu.
_ Lí Bạch ( 701 – 762 ) nhà thơ nổi tiếng của
Trung Quốc đời Đường , được mệnh danh là “ thi
tiên”, tự Thái Bạch hiệu Thanh Liên cư sĩ , quê ở
Cam Túc.

2 . Tìm hiểu bài:
- “Xa ngắm thác núi Lư” thuộc thể thơ thất ngôn tứ
tuyệt.
_ Hương Lô được ngắm nhìn từ xa.Từ điểm nhìn đó
có thể làm nổi bật được sắc thái hùng vĩ của thác
nước.
_ Mở đầu bài thơ tác giả đã phác thảo cái phông
nền của bức tranh toàn cảnh : hơi khói bao trùm lên
đỉnh núi Hương Lô dưới ánh nắng mặt trời chuyển
thành một màu tím vừa rực rỡ vừa kì ảo.
_ Vì ở xa ngắm nên dưới mắt nhà thơ thác nước đã
biến thành một dãy lụa trắng được treo trên giữa
khoảng vách núi và dòng sông.
Các từ “quải , phi ,trực , nghi” và hình ảnh Ngân
Hà gợi cho người đọc hình dung được cảnh Hương
Lô vừa là thế núi cao ,sườn núi dốc đứng vừa là
một nơi có vẻ đẹp huyền ảo.
→ Tác giả vừa miêu tả một danh thắng của quê
hương với thái độ trân trọng, ca ngợi.Ngòi bút của
Lí Bạch thác nước hiện lên thật hùng vĩ và kì diệu.
Qua đó cho thấy tình yêu thiên nhiên thật đằm thắm
và tính cách hào phóng,mạnh mẽ của nhà thơ.
II . Cảm nghí trong đêm thanh tĩnh ( Tĩnh dạ tứ
- Lí Bạch )
1. Giới thiệu.
- Bài thơ được viết theo hình thức cổ thể , trong đó
mỗi câu thường có 5 hoặc 7 chữ,song không bị qui
tắc chặt chẽ về niêm, luật và đối ràng buộc.
- Bài thơ thể hiện nỗi nhớ quê nhà khi tác giả nhìn
thấy ánh trăng.

2 . Tìm hiểu bài:
a) Mối quan hệ giữa tình và cảnh trong bài thơ.
_ Hai câu đầu gợi tả đêm trăng thanh tĩnh.Trăng
quá sáng khiến cho nhà thơ ngỡ là lớp sương mờ
Trường THCS Văn Hải 17


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

phủ trên mặt đất.Đó là một cảm giác trong khoảnh
khắc khi giấc mơ ngắn ngủi vừa tan.
_ Tác giả ngẩng đầu lên nhìn trăng sáng,như để
kiểm tra ý nghĩ ( trăng hay sương ).Nhưng nhìn
thấy ánh trăng sáng lạnh,cô đơn,nhà thơ chạnh
lòng,liền cuối đầu nhớ cố hương.
 Nhớ quê,thao thức không ngủ được,nhìn
trăng.Nhìn trăng lại càng nhớ quê.
b) . Phép đối trong bài thơ.
Cử đầu >< đê đầu
Vọng minh nguyệt >< tư cố hương
 Tình cảm Lí Bạch đối với quê hương.
⇔ Với những từ ngữ giản dị và tinh luyện,bài thơ
đã thể hiên nhẹ nhàng và thắm thía tình quê hương
của một người xa nhà trong một đêm thanh tĩnh.
III. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê ( Hồi
hương ngẫu thư – Hạ tri Chương )
1. Giới thiệu.
- Hạ Tri Chương ( 659 – 744 ) tự Qúy Chân,hiệu Tứ

Minh cuồng Khách,quê ở Vĩnh Hưng,Việt Châu
( Chiết Giang ), là bạn vong niên của Lí Bạch.
- Bài thơ thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt.
2 . Tìm hiểu bài:
- Qua đề bài nhà thơ cho thấy tình cảm quê hương
sâu nặng,luôn thường trực trong tâm hồn nhà thơ.
- Hai câu đầu sử dụng phép đối :
Li gia >< đại hồi.
Hương âm >< mấn mao.
Thiếu tiểu >< lão.đại
Vô cải >< tồi.
 Câu đầu giới thiệu khái quát ngắn gọn quãng
đời xa quê làm quan của tác giả,làm nổi bật sự thay
đổi về vóc người ; tuối tác.Câu thứ hai dùng yếu tố
thay đổi ( mái tóc ) để làm nổi bật yếu tố không
thay đổi ( giọng nói quê hương ) qua đó cho thấy
tình cảm gắn bó của tác giả đối với quê hương.
- Tình cảm của tác giả đối với quê hương thể hiện
qua các giọng điệu khác nhau của :
+ Hai câu đầu dường như bình thản nhưng ẩn
chứa nỗi buồn.
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải 18


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

+ Hai câu cuối bi hài thấp thoáng ẩn hiện sau
những lời tường thuật hóm hỉnh.
⇔ Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu
sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê huơng
thắm thiết của một người sống xa quê lâu
ngày,trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân về quê
cũ..
IV. Bài ca nhà tranh bị gió thu phá ( Mao ốc
vị thu phong sở phá ca - Đỗ Phủ )
1. Giới thiệu.
- Đỗ Phủ ( 712 – 770 ) là nhà thơ nổi tiếng đời
Đường của Trung Quốc , tự là Tử Mĩ hiệu Thiếu
Lăng,quê ở tỉnh Hà Nam.
-“Bài ca nhà tranh bị gió thu phá”được viết theo
loại cổ thể,là bài thơ nổi tiếng của Đỗ Phủ.
2 . Tìm hiểu bài:
a) Các phương thức diễn đạt ở mỗi phần trong
bài thơ.
- Phần 1 : miêu tả kết hợp tự sự.
-Phần 2: tự sự kết hợp miêu tả
-Phần 3 : miêu tả kết hợp biểu cảm
- Phần 4 : biểu cảm trực tiếp.
b) Nỗi khổ của nhà thơ.
_ Mất mát về của cài
+ Gío thu thổi phá hư nhà.
+ Bị ước lạnh trong đêm mưa dai dẳng.
_ Nỗi đau về tinh thần và nhân tình thế thái.
+ Lo lắng vì loạn lạc.
+ Cuộc sống cùng cực đã làm thay đổi tính cách trẻ
con.

c) Tình cảm cao quí của nhà thơ.
- Đỗ Phủ mơ ước có “ngôi nhà rộng muôn ngàn
gian” cho mọi người hân hoan vui sướng.
- Nhà thơ sẵn sàng hi sinh vì hạnh phúcchung của
mọi người “ lều ta nát chụi chết rét cũng được”
 Ước mơ thể hiện tấm lòng vị tha chan chứa tinh
thần nhân đạo sâu sắc của nhà thơ
* Bµi tËp
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải 19


Giỏo ỏn : BDHSG Ng vn 7

Nm hc: 2017 - 2018

Bài tập 1 : Cảnh đêm thanh tĩnh đợc gợi tả bằng hình ảnh tiêu
biểu nào ? Hình ảnh đó có gì độc đáo.
-Hình ảnh tiêu biểu :ánh trăng.
-Độc đáo :Trăng đợc nhắc tới hai lần. Lần 1 :ánh sáng trăng ; lần
2 :ánh trăng khác nào sơng trên mặt đất đã gợi cảnh đêm trăng
sáng mang vẻ đẹp êm dịu,mơ màng ,yên tĩnh.
Bài tập 2 : Trong bài thơ có những động từ nào diên tả hành
động và tâm trạng của chủ thể trữ tình ? Những động từ đó có
quan hệ với nhau nh thế nào.
-Các động từ :nghi, cử, vọng, đê, t.
-Các hành động diễn tả tâm trạng của nhân vật trữ tình .
-Giữa các động từ có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, vừa là quan
hệ đối lập, vừa là quan hệ nhân quả thống nhất.

Bài tập 3 : Bài thơ Xa ngắm thác núi L đợc miêu tả bằng cảm
giác , thị giác, và bằng trí tởng tợng .Hãy nối ý bên A với câu thơ tơng ứng ở vế B
A
B
A Bằng cảm giác,tởng
1-Nắng rọi Hơng Lô khói tía bay
tợng
B Bằng thị giác
2-Xa trông dòng thác trớc sông này
C Bằng tởng tợng
3 Nớc bay thẳng xuống ba nghìn thớc
4-Tởng dải Ngân Hà tuột khỏi mây
Bài tập 4. Tình huống độc đáo tạo nên Hồi hơng ngẫu th.
-Tác giả viết ngay khi mới đạt chân về tới quê hơng.
-Không phải ngay từ đầu tác giả chủ động viết về quê mà cảm xúc
chợt đến ngẫu nhiên viết mà thành. Vì vậy giọng thơ hóm hỉnh
nhng không kém phần sâu sắc.
Bài tập 5. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê và Cảm nghĩ
trong đêm thanh tĩnh tuy khác nhau về tác giả nhng có điểm
chung về nội dung tình cảm .Hãy chỉ ra điểm chung này.
* Tình yêu quê hơng tha thiết sâu nặng
Bài tập 6. Hai bài thơ: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê và
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh khác nhau về tác giả nhng đều có
nội dung về tình cảm. Hãy nhận xét về điểm chung này?
* Dù hoàn cảnh sống thay đổi nhng tình yêu quê hơng không hề
thay đổi.
Tình quê càng gắn bó sâu đậm hơn

Giỏo viờn: .

Trng THCS Vn Hi 20


Giỏo ỏn : BDHSG Ng vn 7

Nm hc: 2017 - 2018

Bài tập 7. ý nghĩa nổi bật nhất của chi tiết trẻ con cớp tranh
trong bài thơ Bài ca nhà trnh bị gió thu phá là gì?
- Cho ta thấy cả nỗi khổ của những ngời trong xóm
Bài 8 : Câu thơ nào thể hiện rõ nhất chủ nghĩa nhân đạo cao cả
của nhà thơ?
* Riêng lều ta rách chịu chết rét cũng đợc.
C. Hớng dẫn học bài:
- Nắm vững nội dung ôn tập.
- Bài tập về nhà: Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về bài
thơ bài ca nhà tranh bị gió thu phá.
- Chuẩn bị bài ôn tập sau: Phõn tớch, cm th tỏc phm th trung i VN.
III. Rỳt kinh nghim
..........................................................................................................................................
........................................................................................................................
-----------------------------------------------------------------PHN KY DUYT
Vn Hi, ngy ... thỏng ... nm 2016

BUI 5.
Ngy son: 20/10/2016
Ngy dy: ......................
PHN TCH, CM TH
MT S TC PHM TH TRUNG I VIT NAM.
A. MC TIấU CN T

* Giỳp hc sinh:
- Hiu v cm nhn c nhng c sc v ni dung v ngh thut ca mt s bi th
trung i Vit Nam : Nam quc sn h , Tng giỏ hon kinh s , Thiờn Trng vón
vng , Cụn Sn ca , Sau phỳt chia li , Bỏnh trụi nc , Qua ốo Ngang , Bn n chi
nh .
- Nhn bit mi quan h gia tinh v cnh : mt vi c im th loi ca cỏc bi th
tr tinh trung i .
Giỏo viờn: .

Trng THCS Vn Hi 21


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

B. CHUẨN BỊ
*Gv: Tham khảo tài liệu ,soạn giáo án
Tích hợp một số văn bản đã học
* Hs: Ôn tập lại kiến thức
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định: ………………….
2. Bài cũ:
3. Bài mới:
I . Nam quốc sơn hà ( Sông núi nước Nam )
- GV hướng dẫn HS
1 . Giới thiệu :
khái quát một số nội
- Thơ trung đại Việt Nam được viết bằng chữ Hán hoặc
dung đã học

chữ Nôm gồm nhiều thể : ngũ ngôn tứ tuyệt,thất ngôn
bát cú , lục bát , song thất lục bát.
- “Sông núi nước Nam”sáng tác 1077 của Lí Thường
Kiệt ( Cũng có tài liệu nói tác giả của bài thơ là Trương
Hống , Trương Hát … ).Bài thơ được viết theo thể thất
ngôn tứ tuyệt.Trong đó các câu 1,2 hoặc chỉ các câu 2,4
hiệp vần với nhau ở chữ cuối.
2 . Tìm hiểu bài:
- Bài thơ được coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên
của nước ta được viết bằng thơ.Nó khẳng định một chân
lí : sông núi nước Nam là của người Việt Nam,không ai
được xâm phạm
- Bài thơ vừa biểu ý vừa biểu cảm cảm xúc mãnh liệt
được nén kín trong ý tưởng.
- Giọng thơ hào hùng đanh thép,ngôn ngữ dỏng dạc,dứt
khoát,thể hiện được bản lĩnh khí phách dân tộc → Bằng
thể thơ thất ngôn tứ tuyệt giọng thơ dõng dạc, đanh thép,
“Sông núi nước Nam” là bản tuyên ngôn độc lập đầu
tiên khẳng định chủ quyền lãnh thổ của đất nước và nêu
cao ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó trước mọi kẻ
thù xâm lược .
II . Tụng giá hoàn kinh sư ( Phò giá về kinh – Trần
Quang Khải)
1 . Giới thiệu.
- Trần Quang Khải ( 1241 _ 1294 ) con trai thứ ba của
vua Trần Thái Tông là người có công lớn trong cuộc
kháng chiến chống Mông – Nguyên.
- Bài thơ viết theo thể thơ ngũ ngôn từ tuyệt đường luật
(1285 ) .Gồm 4 câu,mỗi câu 5 chữ,được gieo vần ở cuối
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải 22


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

câu 1,2,4.
- “Phò giá về kinh” được sáng tác lúc ông đi đón Thái
Thượng Hoàng về Thăng Long.
2 . Tìm hiểu bài:
- Bài thơ thiên về biểu ý:
+Hai câu đầu : thể hiện hào khí chiến thắng của dân
tộc đối với giặc Nguyên – Mông.
+ Hai câu cuối : lời động viên xây dựng phát triển
đất nước trong thời bình và niềm tin sắt đá vào sự phát
triển bền vững muôn đời của đất nước.
- Bài thơ dùng cách diễn đạt chắc nịch súc tích,cô động
không hình ảnh,không hoa mỹ,cảm xúc được nén trong ý
tưởng.
→ Với hình thức diễn đạt cô đúc,dồn nén cảm xúc vào
bên trong ý tưởng,bài thơ “phò giá về kinh” đã thể hiện
hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình,thịnh trị của
dân tộc ta ở thời đại nhà Trần.
III . Thiên Trường vãn vọng ( Buổi chiều đứng ở phủ
Thiên Trường trông ra - Trần Nhân Tông )
1 . Giới thiệu.
- Trần Nhân Tông ( 1258 _ 1308 ) tên thật là Trần Khâm
là một ông vua yêu nước.Ông cùng vua cha lãnh đạo hai

cuộc kháng chiến chống Mông _ Nguyên thắng lợi .Ông
là vị tổ thứ nhất của dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử.
- Bài thơ được sáng tác trong dịp về thăm quê cũ ở
Thiên Trường.
2 . Tìm hiểu bài:
-Tác giả quan sát cảnh Thiên Trường là lúc về chiều sắp
tối :
Cảnh chung ở phủ Thiên Trường là vào dịp thu đông,có
bóng chiều,sắc chiều man mác ,chập chờn “nữa như có
nữa như không” vào lúc giao thời giữa ban ngày và ban
đêm ở chốn thôn quê dân dã.
Một cảnh chiều ở thôn quê được phác họa rất đơn
sơ nhưng vẫn đậm đà sắc quê ,hồn quê.
⇒ Cảnh tượng buổi chiều ở phủ Thiên Trường là cảnh
tượng vùng quê trầm lặng mà không đùi hui.Ở đây vẫn
ánh lên sự sống của con người trong sự hòa hợp với cảnh
vật thiên nhiên một cách nên thơ,chứng tỏ tác giả là
người tuy có địa vị tối cao nhưng tâm hồn vẫn gắng bó
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải 23


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

máu thịt với quê hương thôn dã.
IV . Côn Sơn ca ( Bài ca Côn Sơn – Nguyễn Trãi )
1. Giới thiệu.

- Nguyễn Trãi ( 1380_ 1442 ) hiệu là Ức Trai.Ông tham
gia khởi nghĩa Lam Sơn.Nguyễn Trải đã trở thành một
nhân vật lịch sử lỗi lạc,toàn tài hiếm có.
- Bài ca Côn Sơn được sáng tác trong thời gian ở ẩn.
- Bài thơ được sáng tác theo thể thơ lục bát.
2 . Tìm hiểu bài:
- Từ “ta” có mặt 5 lầnNguyễn Trãi đang sống trong
những giây phút thãnh thơi,đang thả hồn vào cảnh trí
Côn Sơn.
- Côn Sơn là một cảnh trí thiên nhiên khoáng đạt,thanh
tĩnh nên thơtạo khung cảnh cho thi nhân ngồi ngâm
thơ nhàn một cách thú vị.
Đoạn thơ có giọng điệu nhẹ nhàng .thảnh thơi,êm
tai.Các từ “Côn Sơn ,ta trong”góp phần tạo nên giọng đ
iệu đó
⇒ Với hình ảnh nhân vật “ta”giữa cảnh tượng Côn Sơn
nên thơ ,hấp dẫn ,đoạn thơ cho thấy sự giao hòa trọn vẹn
giữa con người và thiên nhiên bắt nguồn từ nhân cách
thanh cac,tâm hồn thi sĩ của chính Nguyễn Trãi .
V . Bánh trôi nước ( Hồ Xuân Hương )
1 . Giới thiệu.
- Hồ Xuân Hương quê làng Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh
Lưu tỉnh Nghệ An.Bà được mệnh danh là bà chúa thơ
Nôm.
- Bài thơ thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.Bài
thơ gồm 4 câu ,mỗi câu 7 chữ,hiệp vần ở chữ cuối 1,2,3.
2 . Tìm hiểu bài:
*Bài thơ được hiểu theo hai nghĩa:
- Bánh trôi nước là bánh làm từ bột nếp,được nhào nặn
và viên tròn,có nhân đừơng phên,được luộc chín bằng

cách cho vào nồi nước đun sôi.
- Phẩm chất thân phận người phụ nữ.
+ Hình thức : xinh đẹp.
+ Phẩm chất : trong trắng dù gặp cảnh ngộ nào cũng giữ
được sự son sắt,thủy chung tình nghĩa,mặc dù thân phận
chìm nỗi bấp bênh giữ cuộc đời.
Nghĩa sau quyết định giá trị cho bài thơ.
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải 24


Giáo án : BDHSG Ngữ văn 7

Năm học: 2017 - 2018

⇒ Với ngôn ngữ bình dị,bài thơ bánh trôi nước cho thấy

Hồ Xuân Hương rất trân trọng vẻ đẹp,phẩm chất trong
trắng sâu sắc của người phụ nữ Việt Nam ngày xưa,vừa
cảm thương sâu sắc cho thân phận chím nổi của họ.
4 . Củng cố :
* GV củng cố , khái quát cho HS nội dung cơ bản về “Thơ trung đại Việt Nam và thơ
Đường” để HS khắc sâu kiến thức đã học .
5 . Hướng dẫn HS về nhà :
* Đọc và hệ thống các kiến thức đã học chuẩn bị cho buổi 12.
III. Rút kinh nghiệm
..........................................................................................................................................
........................................................................................................................
------------------------------------------------------------------

Phần ký duyệt
Văn Hải, ngày ... tháng ... năm 2016

BUỔI 6.
Ngày soạn: 2/11/2016
Ngày dạy: ......................
PHÂN TÍCH, CẢM THỤ
MỘT SỐ TÁC PHẨM THƠ TRUNG ĐẠI VIỆT NAM.
(Tiếp)
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
* Giúp học sinh:
- Hiểu và cảm nhận được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của một số bài thơ
trung đại Việt Nam: Nam quốc sơn hà, Tụng giá hoàn kinh sư, Thiên Trường vãn
vọng, Côn Sơn ca, Sau phút chia li, Bánh trôi nước, Qua đèo Ngang, Bạn đến chơi nhà
.
Giáo viên: …………….

Trường THCS Văn Hải 25