Bài 30. Vệ sinh tiêu hóa

KIỂM TRA BÀI CŨ
- Những đặc điểm cấu tạo nào của ruột non giúp nó đảm nhiệm tốt vai trò
hấp thụ các chất dinh dưỡng?.
- Gan giữ những vai trò gì trong quá trình tiêu hóa ở cơ thể người?.

TRẢ LỜI
•Cấu tạo ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ:
+ Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp
+ Có nhiều lông ruột cực nhỏ.
+ Mạng lưới mao mạch máu dày đặc ( kể cả ở lông ruột)
+ Ruột dài: tổng diện tích bề mặt hấp thụ đạt đến 500m 2
•* Gan: Tham gia điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu
được ổn định, đồng thời khử độc cho cơ thể.



Lit kờ thụng tin cho phự hp vi cỏc ct v hng trong bng 30-1
Cỏc tỏc nhõn gõy hi cho h tiờu húa

Tác nhân

Cơ quan hoặc
hoạt động bị
ảnh hởng

Mức độ ảnh hởng


Có rất nhiều tác nhân có thể gây hại cho hệ tiêu hóa ở những mức độ
khác nhau:
- Răng có thể bị hư hại khi trong thức ăn đồ uống hay kem đánh răng

thiếu chất Canxi và Fluor, hoặc do vi khuẩn lên men nơi vết thức ăn
còn dính lại tạo môi trường axít làm hỏng lớp men răng và ngà răng.


-Dạ dày và tá tràng có thể bị viêm loét bởi hoạt động của vi khuẩn
Helicobacter pylori kí sinh ở dưới lớp niêm mạc của những cơ quan
này.
- Các đoạn ruột khác nhau cũng có thể bị viêm do nhiễm độc dẫn đến
rối loạn tiêu hóa và tiêu chảy. Các chất độc có thể do thức ăn ôi thiu,
do vi khuẩn tả, thương hàn … hay kí sinh trùng amíp tiết ra.

LOÉT DẠ DÀY

HELICOBACTER - PYLORI


- Các tuyến tiêu hóa có thể bị viêm do các loại vi khuẩn, virút kí sinh
gây ra. Gan có thể bị xơ ( tế bào gan bị thoái hóa và thay vào đó là
mô xơ phát triển) do viêm gan tiến triển, hay do tế bào gan không
được cung cấp đủ chất dinh dưỡng, hoặc do tế bào gan bị đầu độc
và hủy hoại bởi rượu, các chất độc khác.

XƠ GAN DO RƯỢU

UNG THƯ GAN


- Hoạt động tiêu hóa còn có thể bị ngăn trở và giảm hiệu quả do giun
sán sống kí sinh trong ruột( chúng có thể gây tắc ống mật, tắc ruột
và cướp mất một phần chất dinh dưỡng của cơ thể). Các trứng giun

sán thường dính trên bề mặt rau, củ không được rửa sạch và có thể
sẽ lọt vào ruột khi ta ăn uống.

GIUN ĐŨA

GIUN KIM

GIUN MÓC

Giun chui vào ống mật và làm tắc túi mật


- Hoạt động tiêu hóa và hấp thụ có thể kém hiệu quả do ăn uống
không đúng cách như:
+ Ăn vội vàng không nhai kĩ; ăn không đúng giờ, đúng bữa; ăn thức
ăn không hợp khẩu vị hay khẩu phần ăn không hợp lí.
+ Tinh thần lúc ăn không được vui vẻ, thoải mái, thậm chí căng
thẳng.
+ Sau khi ăn không được nghỉ ngơi mà phải làm việc ngay.


-Hoạt động thải phân cũng có thể gặp khó khăn ( chứng táo bón)
do một số nguyên nhân chủ yếu sau:
+ Ăn khẩu phần ăn không hợp lí: quá nhiều tinh bột và Prôtêin
nhưng lại quá ít chất xơ ( có nhiều trong rau xanh).
+ Ăn uống quá nhiều chất chát ( có trong ổi xanh, hồng xanh, nước
trà..)

TRĨ DO TÁO BÓN LÂU NGÀY

Bng 30-1. Cỏc tỏc nhõn gõy hi cho h tiờu húa
Tác nhân

Cỏc
sinh
vt

Vi

khu
ẩn Các tuyến tiêu hoá
Giun
, sán

Ch

n
ung

Cơ quan hoặc
Mức độ ảnh hởng
hoạt động bị ảnh
hởng
Rng
Tạo nên môi trờng axit làm hỏng men
rng.
Dạ dày
Bị viêm loét
Bị viêm loét

Ruột
Ruột

Các tuyến tiêu hoá

Bị viêm
Gây tắc ruột
Gây tắc ống dẫn
Có thểmật
bị viêm

n Các cơ quan tiêu hoá
uống
Hoạt động tiêu hoá
Kém hiệu quả
không
Kém hiệu
đúng Hoạt động hấp
Khẩu
cách Các cơthụ
quan tiêu Dạ dày và quả
ruột bị mệt mỏi, gan
phần
hoátiêu hoá
có thể
bị kém
xơ hiệu
Hoạt động
Bị rối loạn
hoặc

n
Hoạt động hấp
Bị rối loạn quả.
hoặc kém hiệu
khôn
thụ
quả.
g hợp
lí
Qua bng trờn em hóy k tờn cỏc tỏc nhõn gõy hi cho h tiờu húa?


-Bản thân em đã bị ảnh hưởng bởi những tác nhân có hại nào, mức
độ ảnh hưởng như thế nào?


Thực phẩm còn sống và tái có nguy cơ chứa nhiều nang sán

Sán xơ mít và đầu sán

SÁN LÁ GAN


THỨC ĂN Ở VỈA HÈ, LỀ ĐƯỜNG KHÔNG ĐẢM BẢO AN TOÀN THỰC PHẨM


Đầu sán

Người đàn ông này bị giun sán
làm tắc ruột và trong não bộ có

hàng nghìn con giun sán
Giun sán chui vào mắt


Đất cát bẩn và vật nuôi là nguồn lây
truyền giun sán cho trẻ em
Bé bị đau bụng do giun



THẢO LUẬN
1/ Thế nào là vệ sinh răng miệng đúng cách?
2/ Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh?.
3/ Tại sao ăn uống đúng cách lại giúp cho sự
tiêu hóa đạt hiệu quả cao?.


TRẢ LỜI
1/ Thế nào là vệ sinh răng miệng đúng cách?


-1. Vệ sinh răng miệng đúng cách sau khi ăn và trước
khi đi ngủ bằng bàn chải mềm và kem đánh răng có
chứa Ca và F để bảo vệ răng và các cơ quan khác trong
khoang miệng.

CHẢI RĂNG ĐÚNG CÁCH VỚI BÀN CHẢI VÀ KEM ĐÁNH RĂNG


TRẢ LỜI

2/ Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh?.


2. Ăn uống hợp vệ sinh để tránh các tác nhân gây hại cho các cơ quan tiêu hóa.
+ Ăn chín, uống sôi, không ăn thức ăn bị ôi thiu
+ Không để ruồi nhặng đậu vào thức ăn.
+ Rau sống, trái cây tươi phải rửa kỹ trước khi ăn

Rau củ phải rửa thật kỹ trước khi chế biến

RỬA TAY THẬT SẠCH


TRẢ LỜI
3/ Tại sao ăn uống đúng cách lại giúp cho sự tiêu hóa đạt hiệu quả
cao?.
? Nêu các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá khỏi tác nhân có hại và đảm
bảo sự tiêu hoá hiệu quả?
- Ăn chậm, nhai kỹ giúp thức ăn được nghiền nhỏ, thấm đều dịch tiêu
hóa.
- Ăn đúng giờ, đúng bữa, thức ăn hợp khẩu vị, bầu không khí vui vẻ :
sự tiết dịch tiêu hóa tốt hơn và quá trình tiêu hoá đạt hiệu quả.
- Nghỉ ngơi sau khi ăn để tạo điều kiện cho hệ tiêu hóa tập trung làm
việc; sự tiêu hóa hiệu quả hơn


Khẩu phần ăn
hợp lí

DỪA VÀ RAU SAM TRỊ GIUN SÁN RẤT TỐT

LÁ MƠ LÔNG
TRỊ KIẾT LỊ


HẠT DƯA, HẠT BÍ ĐỎ RANG; LỰU VÀ QUẢ CAU TRỊ GIUN SÁN RẤT TỐT