Bài 48. Hệ thần kinh sinh dưỡng

NĂM HỌC 2014- 2015

SINH HOÏC 8

GV: THÂN THỊ DIỆP NGA


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Thế nào là phản xạ? Cung phản xạ gồm
mấy yếu tố?
Trả lời:

- Phản xạ là phản ứng của cơ thể trả lời các kích thích
của môi trường thông qua hệ thần kinh.
- Cung phản xạ gồm 5 yếu tố: Cơ quan thụ cảm, nơron
hướng tâm, nơron trung gian, nơron li tâm và cơ quan
phản ứng.


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2: Dựa vào chức năng, hệ thần kinh được
phân chia như thế nào? Nêu chức năng của
từng hệ đó?
Trả lời:

Dựa vào chức năng, hệ thần kinh được phân chia
thành 2 hệ:
- Hệ thần kinh vận động: điều khiển hoạt động có
ý thức của các cơ vân (cơ xương).
- Hệ thần kinh sinh dưỡng: điều hoà hoạt động
không có ý thức của các cơ quan sinh dưỡng và cơ

quan sinh sản.


BÀI 48

HỆ THẦN KINH
SINH DƯỠNG


NỘI
NỘIDUNG:
DUNG:

I. Cung phản xạ sinh dưỡng
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng


DỰA VÀO CHỨC NĂNG

Hệ thần kinh

Hệ thần kinh
vận động
Hệ thần kinh
sinh dưỡng



I. Cung phản xạ sinh dưỡng

Rễ
sau

Sừng Sừng
bên
trước

Rễ
sau
Da

Hạch
giao
cảm
Cơ
Ruột
Hình 48-1: Cung phản xạ

A. Cung phản xạ
vận động
B. Cung phản xạ
sinh dưỡng


I. Cung phản xạ sinh dưỡng
Sừng
sau
Rễ sau

ng phản xạ

Rễ sau

Da

Cơ
A. Cung phản xạ vận động


I. Cung phản xạ sinh dưỡng

Em hãy mô tả đường
đi của xung thần
kinh ở hình A - cung
Rễ sau
phản
xạ vận động?
Trả lời: Cơ quan thụ
cảm (da) tiếp nhận
kích thích sẽ phát
xung thần kinh theo
dây thần kinh hướng
tâm đến trung ương
thần kinh (phân tích)
rồi phát xung thần
kinh theo dây thần
kinh li tâm để trả lời
kích thích ở cơ.
ng phản xạ

Sừng
sau
Rễ sau

Da

Cơ
A. Cung phản xạ vận động


I. Cung phản xạ sinh dưỡng
Sừng bên
Rễ sau

Sừng
sau
Rễ sau

Hạch
thần
kinh

Ruột

Rễ trước

Da

Cơ

A. Cung phản x
Cung phản xạ sinh dưỡngvận động


I. Cung phản xạ sinh dưỡng
Sừng bên
Rễ sau

Hạch
thần
kinh

Ruột
Cung phản xạ sinh dưỡng

Sừng
sau

Em hãyRễ
môsau
tả đường đi
của xung Da
Rễ trước
thần kinh
trong cung
phản xạ điều
hoà hoạt
động của
ruột? Cơ

A. Cung phản x
vận động


Hình 48-1: Cung phản xạ
Rễ
sau

Sừng
bên

Sừng
trước

Rễ
sau
Da

Hạch
giao
cảm

Ruột

Trung khu của các phản xạ
vận động và phản xạ sinh
dưỡng nằm ở đâu?

Cơ

Trả lời:  - Trung khu của các phản xạ vận động nằm ở chất xám của
đại não và tuỷ sống.
- Trung khu của phản xạ sinh dưỡng nằm ở chất xám của trụ
não và sừng bên tuỷ sống.


Tìm sự khác nhau giữa cung phản xạ vận động
và cung phản xạ sinh dưỡng?
Cung phản xạ
vận động
Trung
ương
Hạch TK
Cấu
tạo

Đại não, tủy sống
Không có

Cung phản xạ
sinh dưỡng
Trụ não, sừng
bên tủy sống
Có

Đường
hướng
tâm

Từ cơ quan thụ

cảm → trung
ương (sừng sau)

Từ cơ quan thụ
cảm → trung
ương (sừng bên)

Đường
li tâm

Đến thẳng cơ
quan phản ứng

Chuyển giao ở hạch
thần kinh

Chức Điều khiển hoạt động cơ vân
năng (có ý thức)

Điều khiển nội quan
(không ý thức)


I. Cung phản xạ sinh dưỡng
- Trung khu của phản xạ sinh dưỡng nằm ở
chất xám của trụ não và sừng bên tuỷ sống.
- Cung phản xạ sinh dưỡng : Cơ quan thụ
cảm, nơron hướng tâm, trung ương thần
kinh, nơron li tâm (sợi trước hạch, sợi sau
hạch) có đi qua hạch thần kinh, cơ quan trả

lời.


II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng

Sợi
trước
hạch

Chuỗi
hạch
giao cảm

Hình: phân hệ giao cảm

Sợi
sau
hạch

Sợi
sau
hạch

Sợi
trước
hạch

Trung
ương đối
giao cảm

Hình: phân hệ đối giao cảm


II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
- Cấu tạo hệ thần kinh sinh
dưỡng:
+ Trung ương (chất xám) nằm
trong não, tuỷ sống.
+ Ngoại biên là các dây thần
kinh và hạch thần kinh.
- Hệ thần kinh sinh dưỡng
phân chia thành:
+Phân hệ giao cảm.
+Phân hệ đối giao cảm.

Xét về cấu tạo, hệ thần kinh
sinh dưỡng gồm có bộ phận
nào?

Hệ thần kinh sinh dưỡng
được phân chia như thế
nào?


Dựa vào bảng 48-1 và hình 48-3, trình bày
sự khác nhau giữa hai phân hệ giao cảm
và đối giao cảm?

II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng

Sợi
trước
hạch

Chuỗi
hạch
giao cảm

Hình: phân hệ giao cảm

Sợi
sau
hạch

Sợi
sau
hạch

Sợi
trước
hạch

Trung
ương đối
giao cảm
Hình: phân hệ đối giao cảm

Phân hệ Phân hệ đối
giao cảm giao cảm

Trung
ương

Chất xám ở sừng bên

x

Nhân xám ở trụ não và
đoạn cùng tủy sống
Hạch thần Gần cột sống
kinh
Xa cột sống

Sợi trục dài
Ngoại Nơron
biên trước hạch Sợi trục ngắn
Sợi trục dài
Nơron
sau hạch Sợi trục ngắn

x
x
x
x
x
x
x

II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
So sánh cấu tạo của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm

Cấu tạo

Phân hệ giao
cảm

Phân hệ phó
giao cảm

Trung ương

Nằm ở sừng
bên của tủy
sống

Nằm ở trụ não
đoạn cùng của
tủy sống

Ngoai biên gồm
-Hạch thần kinh
-Nơron trước
hạch
-Nơron sau
hạch

Xa cơ quan phụ Gần cơ quan
trách
phụ trách
Sợi trục ngắn
Sợi trục dài
Sợi trục dài

Sợi trục ngắn


II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng

- Cấu tạo hệ thần kinh sinh dưỡng:
+ Trung ương (chất xám) nằm trong não,
tuỷ sống.
+ Ngoại biên là các dây thần kinh và hạch
thần kinh.
- Hệ thần kinh sinh dưỡng phân chia
thành:
+Phân hệ giao cảm.
+Phân hệ đối giao cảm.


Đồng tử

Tăng

Giảm
Tim

n
Dã

Co

Phân
hệ
giao
cảm

n
Dã

Co

III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng

Phế nang

Phân
hệ đối
giao
cảm


III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng

- Em có nhận xét gì về chức năng của hai
phân hệ giao cảm và đối giao cảm?
 Hai phân hệ hoạt động đối lập nhau giúp

điều hòa hoạt động của các cơ quan nội
tạng.
- Điều đó có ý nghĩa gì đối với đời sống?
 Giúp cơ thể tự điều chỉnh, thích nghi
với những biến đổi của môi trường.


III. Chức năng của hệ thần kinh
sinh dưỡng
2 phân hệ giao cảm và đối giao cảm
có chức năng đối lập nhau
 Nhờ sự đối lập này mà hệ thần
kinh sinh dưỡng điều hòa được hoạt
động của các cơ quan nội tạng(cơ trơn
cơ tim và các tuyến)