Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

TRÖÔØNG THCS
THUAÄN HOØA

GV : Tạ Thùy Trang


Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU
GIỮA CÁC SINH VẬT

I. Quan hệ cùng loài:

- Khi nào các sinh vật hình thành nên nhóm cá thể?
- Các sinh vật cùng loài sống gần nhau và liên hệ với
nhau tạo thành nhóm cá thể.
- Em hãy cho vài ví dụ.


Đàn trâu rừng

Nhóm cây tràm

Nhóm cây thông

Đàn chim cánh cụt


- Các sinh vật trong cùng một nhóm có thể có quan
hệ gì với nhau?
Các sinh vật trong cùng một nhóm thường hỗ trợ
hoặc cạnh tranh lẫn nhau.

Các cây thông mọc gần
nhau trong rừng

Cây bạch đàn đứng
riêng lẻ

- Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có lợi gì
so với thực vật sống riêng rẽ?
- Thực vật sống thành nhóm giảm được sức thổi của
gió, làm cây không bị đổ.


Đàn cừu

Đàn trâu rừng
- Trong tự nhiên, động vật
sống thành bầy đàn có lợi
gì?
- Trong tự nhiên, động vật
sống thành bầy đàn có lợi
trong việc tìm kiếm được
nhiều thức ăn hơn, phát
hiện kẻ thù nhanh hơn và
tự vệ tốt hơn.


- Số lượng cá thể của loài ở mức độ nào thì giữa các
cá thể cùng loài có quan hệ hỗ trợ?
- Số lượng cá thể trong loài phù hợp với điều kiện sống

của môi trường (Diện tích hợpNhóm
lí, có nguồn
sống đầy
cây
thông
Đàn
trâu
rừng
đủ).
- Các sinh vật cùng loài cạnh tranh lẫn nhau trong
những điều kiện nào?
- Đàn
Cạnhcừu
tranh khi gặp điều kiện bất lợi như số lượng cá
thể quá cao, thiếu thức ăn, nơi ở,..., dẫn tới một số
cá thể phải tách ra khỏi nhóm.

Nhóm cây tràm


- Hãy tìm câu đúng trong số các câu sau về quan hệ
cùng loài:
a. Hiện tương cá thể tách ra khỏi nhóm làm tăng khả
năng canh tranh giữa các cá thể .
b. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm cho nguồn
thức ăn cạn kiệt nhanh chóng.
cc. Hiện tượng cá thể tách ra khỏi nhóm làm giảm nhẹ
cạnh tranh giữa các cá thể, hạn chế sự cạn kiệt
nguồn thức ăn trong vùng.

Tiết 46-Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU
GIỮA CÁC SINH VẬT

I. Quan hệ cùng loài:
+Vậy
Hỗ bản
trợ: chất
Sinh của
vật quan
được hệ
bảohỗvệtrợ
tốtvà
hơn,
quan
kiếm
hệ được
cạnh
nhiều
tranh thức
là gì ?ăn hơn.
+ Cạnh tranh: Ngăn ngừa gia tăng số lượng cá thể và
sự cạn kiệt nguồn thức ăn.
- Trong chăn nuôi người ta đã lợi dụng mối quan hệ
cạnh tranh cùng loài để làm gì?
- Nuôi vịt đàn, lợn đàn để chúng tranh nhau ăn và sẽ
nhanh lớn hơn.


Tiết 46-Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU

GIỮA CÁC SINH VẬT

I. Quan hệ cùng loài:
II. Quan hệ khác loài:

- Theo em các sinh vật khác loài có những quan hệ
nào?


Bảng 44. các mối quan hệ khác loài.
Quan hệ
Hỗ
trợ

Đối
địch

Đặc điểm

Cộng sinh Hợp tác cùng có lợi giữa các loài SV
Hội sinh

Hợp tác giữa hai loài SV, một bên có
lợi bên kia không có lợi, không có hại

Cạnh
tranh

Các sinh vật khác loài cạnh tranh
nhau thức ăn, chỗ ở và các điều kiện

sống khác của môi trường,...
SV sống nhờ trên cơ thể của sinh vật
khác, lấy chất dinh dưỡng, máu…từ
sinh vật đó.

Kí sinh,
nửa
kí sinh
SV ăn
SV khác

Động vật ăn thực vật, động vật ăn thịt
con mồi, thực vật bắt sâu bọ…


- Trong các ví dụ sau đây, quan hệ nào là hỗ trợ và đối
địch?
1) Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ
môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thụ nước, muối
khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên
các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản
phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp.
Tảo đơn bào

Sợi nấm
Hình 44.2. Địa y

Cộng sinh (hỗ trợ)

2)Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng
suất lúa giảm.

Lúa

Cỏ dại

Cạnh tranh (đối địch)


3) Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số
lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ.

Sinh vật ăn sinh vật khác (Đối địch)


4) Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống
được nhờ hút máu của trâu, bò.

Ký sinh (đối địch)


5) Địa y sống bám trên cành cây.

Thân
cây

Địa
y

Hội sinh (Hỗ trợ)


6) Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.

Rùa biển
Cá ép

Hội sinh (Hỗ trợ)


7) Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.

Cạnh tranh (Đối địch)


8) Giun đũa sống trong ruột người.

Ký sinh (Đối địch)


9) Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu (hình
44.3) .

Cộng sinh (Hổ trợ)


10) Cây nắp ấm bắt côn trùng.

Sinh vật ăn sinh vật khác (Đối địch)

Tiết 46-Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU
GIỮA CÁC SINH VẬT

I. Quan hệ cùng loài:
II. Quan hệ khác loài:
Quan hệ
khác loài

Hỗ trợ
Đối địch

Cộng sinh
Hội sinh
Cạnh tranh
Kí sinh và nửa kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác


Tiết 46-Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU
GIỮA CÁC SINH VẬT

I. Quan hệ cùng loài:
II. Quan hệ khác loài:
- Trong nông nghiệp và lâm nghiệp con người đã lợi
dụng mối quan hệ giữa các sinh vật khác loài (sinh vật
ăn sinh vật ) để làm gì?
- Dùng SV có ích tiêu diệt sinh vật gây hại, không làm
ảnh hưởng tới môi trường.

Tiết 46-Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU
GIỮA CÁC SINH VẬT

I. Quan hệ cùng loài:
II. Quan hệ khác loài:

- Thực chất của mối quan hệ khác loài là quan hệ về
mặt dinh dưỡng, nơi ở hay quan hệ sinh sản?
- Quan hệ về mặt dinh dưỡng là chủ yếu.
- Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan
hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì?
Quan hệ hỗ trợ
- Là quan hệ có lợi (hoặc
ít nhất không có hại) cho
tất cả các sinh vật

Quan hệ đối địch
- Một bên sinh vật được
lợi, còn bên kia bị hại
hoặc cả hai cùng bị hại.


Tiết 46-Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU
GIỮA CÁC SINH VẬT

I. Quan hệ cùng loài:
II. Quan hệ khác loài:

1. Chọn câu trả lời đúng:
- Dạng quan hệ nào dưới đây là quan hệ nữa kí sinh?
A.
Địa y.
B.
Tầm gởi trên cây hồng.
C.
Dây tơ hồng trên cây cúc tần.
D.
Giun sán trong ruột người.