Bài 4. Cacbohiđrat và lipit

NĂM HỌC 2013- 2014

CHƯƠNG TRÌNH
SINH HỌC 10

GV: THÂN THỊ DIỆP NGA


SINH HỌC 10 CƠ BẢN

BÀI 4
CACBOHIDRAT VÀ LIPIT


NỘI
NỘIDUNG:
DUNG:
I. Cacbohidrat
1- Cấu trúc hóa học
2- Chức năng
• II . Lipit:
1 - Đặc điểm chung
2 - Cấu tạo và chức năng của các loại lipit


I. Cacbohidrat (đường)
1. Cấu trúc hóa học
• Là hợp chất hữu cơ được cấu tạo từ C, H, O theo
công thức cấu tạo [CH20]n; tỷ lệ C:H = 2:1
Cacbohidrat

Đường đơn
(VD: Gluco)

Đường đa

Đường đôi
(VD: Saccarozo)
Tinh bột

Glicogen

Xenlulozo


I. Cacbohiđrat (đường)
Có 3 loại đường
( glucôzơ, fructôzơ, galactôzơ).
( saccarôzơ, mantôzơ, lactôzơ).

( xenlulôzơ, glicôgen, tinh bột).


a. Đường đơn
-

Đường đơn là những chất kết tinh có vị
ngọt, tan trong nước
Các loại đường đơn chủ yếu:
+ Đường 5 cacbon
+ Đường 6cacbon

Các loại
đường đơn

Đường 5C
(pentôzơ)

Đường 6C
(hexôzơ)

Ví dụ

Vai trò chủ yếu


Các loại
đường đơn
Đường 5C
(pentôzơ)

Ví dụ

Đường Ribôzơ (C5H10O5)
Đường đeoxiribôzơ

Vai trò chủ yếu

Cấu tạo nên AND và
ARN

(C5H10O4)

Đường 6C
(hexôzơ)

-Glucozơ
- frutôzơ
- Galactôzơ

- Cấu tạo nên các loại
đường đôi, đường đa
- Cung cấp năng lượng
cho TB, cơ thể


b. Đường đôi
* Cấu tạo
Được cấu tạo từ 2 phân tử đường đôi cùng loại hay
khác loại bằng liên kết glicozit
* Các loại
Gồm: Đường mía (saccarozo); Đường sữa (lactozo);
Đường mantozo (mạch nha).
* Vai trò chủ yếu:
Là đường dự trữ C và năng lượng


c. Đường đa (polisaccarit)

•

•

Đường đa được hình thành từ 3 đường đơn trở
lên
Các dạng:Tinh bột, glicogen, xenluloze, kitin


Tinh bột

Chất dự trữ
năng lượng lý
tưởng ở cơ thể
thực vật


Glicogen trong tế bào
 Chất dự trữ trong gan ở động vật


Xenlulôzơ:
Nguyên liệu
cấu trúc nên
thành tế bào
thực vật


Kitin
Chất cấu tạo nên thành tế
bào của nấm, bộ xương
ngoài của ĐV thuộc ngành

chân khớp


I. Cacbohiđrat (đường)
2. Chức năng

• Là nguồn năng lượng dự trữ của tế bào
và cơ thể.
• Cấu tạo nên tế bào và các bộ phận của
cơ thể.


II. Lipit
1. Đặc điểm chung
- Được cấu tạo từ các nguyên tố C, H, O.
- Không tan trong nước, chỉ tan trong dung môi
hữu cơ (ête, benzen, clorofooc)
- Lipit được cấu tạo từ glixerol và axit béo bằng
liên kết este
- Tính chất kị nước


2. Cấu trúc và chức năng
của các loại lipit
Các loại lipit
Dầu, mỡ
Photpholipit
Steroit

Cấu trúc hóa học

Vai trò


Đầu ưa nước

Glixeron

Axit béo
Axit béo

Glixeron

Nhóm phôtphat

CH3

Axit béo

CH3

Axit béo
Axit béo

HO

Đuôi kị nước
Mô hình cấu trúc phân
tử triglixerit (lipit đơn
giản)

Mô hình cấu trúc phân
tử phôtpholipit

Mô hình cấu trúc phân
tử steroit


Glixeron

Axit béo

Oxi hóa hoàn toàn 1g C.H  4,2 Kcal
Axit béo

Oxi hóa hoàn toàn 1g Lipit  9,3 Kcal

Axit béo
Mô hình cấu trúc phân tử
triglixerit (lipit đơn giản)

Các loại
lipit
Dầu, mỡ

Cấu trúc hóa học

Vai trò

- Là este của glixerol và 3 axit

béo (triglixerit)

- Dự trữ nguồn NL hóa học
cao hơn saccarit

- Dầu: chứa các axit béo
không no

- Dưới da ĐV: giảm sự mất
nhiệt, tăng tính đàn hồi, bảo
vệ các cơ quan bên trong.

- Mỡ: Chứa các axit béo no


Đầu ưa nước

Glixeron

Nhóm phôtphat

Axit béo
Axit béo

Đuôi kị nước

Các loại lipit

Cấu trúc hóa học

Vai trò

Photpholipit

-Hai axit béo liên kết với
gốc glixerol bị phootphoryl
hóa

P.L tham gia cấu tạo nên hệ
thống nội màng

- P.L có tính lưỡng cực


Lipit phøc t¹p: Photpholipit
Axit bÐo

Axit bÐo

Glixerol

Photphat

Thµnh phÇn cÊu tróc vµ tÝnh chÊt cña Photpholipit?


Các loại
lipit

Cấu trúc hóa học

Steroit

Vai trò
-Colesteron làm nguyên liệu cấu trúc
nên màng sinh chất.

Là lipit có cấu trúc mạch
vòng, có tính chất lưỡng
cực

- Các steroit khác có lượng nhỏ nhưng
hoạt động như một hoocmon hoặc
vitamin.


Back


DÊu hiÖu
SS
1/ CÊu t¹o

Caccbohidrat

2/ TÝnh

Tan nhiÒu
Kh«ng tan
trong níc, dÔ trong níc, tan

thuû ph©n
trong dung
m«i h÷u
c¬
Cung
cÊp,
dù
Cung cÊp,
tr÷ NL , cÊu
dù tr÷ NL
t¹o mµng,
cÊu tróc
hocmon, vit…
TB…

chÊt
3/ Vai trß

C, H, O

Lipit
C, H, O ( Ýt)


DÊu hiÖu
SS
1/ CÊu t¹o
2/ TÝnh

chÊt

3/ Vai trß

Caccbohidrat

Lipit