Bài 27. Cảm ứng ở động vật (tiếp theo)

KIỂM TRA BÀI CŨ
- Nêu cơ chế cảm ứng ở thuỷ tức và côn trùng?
+ Thủy tức có cảm ứng toàn thân.
+ Côn trùng có cảm ứng cục bộ tại các hạch thần
kinh.
- Hình thức cảm ứng nào tiến hóa hơn?Vì sao?
Hình thức cảm ứng của Côn trùng tiến hóa hơn
vì: Thủy tức phản ứng toàn thân nên tiêu tốn nhiều
năng lượng. Côn trùng phản ứng cục bộ nên tiêu
tốn ít năng lượng.


CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
(tiếp theo)


HTK dạng lưới

HTK dạng ống


NỘI
NỘIDUNG:
DUNG:

III-Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh
.3- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng
ống.
a- Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống
b- Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống

§27. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (tiếp theo)
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
a. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống
- Đại diện:Các nhóm động vật có xương sống như cá,
lưỡng cư, bò sát, chim, thú và người.


3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
a. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống

Tại sao gọi hệ thần kinh ở người là hệ thần kinh dạng ống ?
Hệ thần kinh dạng ống có những thành phần cấu tạo nào?


nơi tổng
hợp,
phâncác
Điền tên các bộ phận của hệ thần kinhLàdạng
ống
vào
tích, xử lí thông tin
ô hình chữ nhật dưới đây:
Não bộ
Tủy sống
Hạch thần kinh
Dây thần kinh

Thần kinh

trung
ương

Thần kinh
ngoại biên

Nối giữa TK trung
ương với cơ quan phản
ứng


3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
a. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống
- Đại diện: động vật có xương sống như cá, lưỡng cư, bò
sát, chim, thú và người.
- Cấu tạo: Một số lượng lớn tế bào thần kinh tập trung lại thành ống
nằm dọc ở phía lưng của cơ thể. Bao gồm:
+ Thần kinh trung ương: não bộ và tủy sống
+ Thần kinh ngoại biên: hạch thần kinh và dây thần kinh.


Nêu các thành phần chính của
não bộ.
Bán cầu
1
đại não

Tiểu2 não

Não

5
giữa
Não trung
4
gian

3 não
Hành




HTK dạng lưới

HTK dạng ống tiến hóa hơn dạng
hạchdạng
ntn? ống:
Nxét: tổ lưới,
chức chuỗi
thần kinh

+cấu tạo phức tạp và chia thành nhiều bộ
phận.

HTK dạng ống

+ mỗi bộ phận thực hiện những chức năng
khác nhau nhờ đó các hoạt động của động
vật ngày càng hoàn thiện , đa dạng, chính
xác hơn

HTK dạng lưới

HTK dạng ống


III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH

b) Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống


III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
b) Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống

Giả sử bạn đang đi chơi,

Một bạn lỡ chạm tay vào những chiếc gai
nhọn và có phản ứng rụt tay lại.
-Thành phần tham gia ?
-Tại sao khi chạm tay vào gai nhọn lại rụt
tay lại?
-Đây là kiểu phản xạ gì?

bất ngờ gặp một con chó dại ngay trước mặt.
-Bạn sẽ có phản ứng (hành động) gì?
-Hãy cho biết bộ phận tiếp nhận kích thích,
bộ phận xử lí thông tin và quyết định hành
động, bộ phận thực hiển của phản xạ tự vệ
khi gặp chó dại

-Hãy ghi lại tất cả những suy nghĩ diễn ra
trong đầu của bạn khi đối phó với chó dại
-Đây là phản xạ không điều kiện hay là
phản xạ có điều kiện? Tại sao?


Tiêu chuẩn
Phân biệt
1.Nguồn gốc
hình thành
2. Khả năng
di truyền
3.Bộ phận
Điều kiện
4. Số lượng tế
bào thần kinh
tham gia
5.Số lượng
phản xạ

Phản xạ không điều
kiện

Phản xạ có điều kiện


Tiêu chuẩn
Phân biệt

Phản xạ không điều

kiên

Phản xạ có điều kiện

1.Nguồn gốc
hình thành

Bẩm sinh, có tính bền
vững

-Hình thành trong đời sống
-Do học tập, rèn luyện không
bền, dễ bị mất.

2. Khả năng
di truyền

Có di truyền, mang tính
chủng loại

Không di truyền, mang tính cá
thể

3.Bộ phận
Điều kiện

Tủy sống

Não(có sự tham gia của vỏ
não)

4. Số lượng tế
bào thần kinh
tham gia

Hạn chế hơn

Nhiều hơn

5.Số lượng
phản xạ

Ít , không đa dạng

Nhiều, đa dạng, có thể kết hợp
với PXKĐK.


Chạm phải vật nóng
Không điều kiện

Chim, thú thời tiết lạnh

Không điều kiện

Rụt tay lại
Xù lông

b) Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống
Cấu tạo của hệ thần kinh có liên quan như thế nào
đến việc thực hiện phản xạ ở động vật?

Động vật có hệ thần kinh càng phức tạp thì :
-Số lượng phản xạ càng nhiều,
-Phản ứng càng chính xác, tiêu phí càng ít năng lượng,
-Hình thức phản ứng càng phong phú, đa dạng
-Số lượng nơron tham gia vào cung phản xạ càng nhiều.


b) Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống

Ý nghĩa của phản xạ có điều kiện?

Phản xạ có điều kiện (phản xạ học được) có tính
mềm dẻo, thích nghi với điều kiện sống giúp cơ
thể tồn tại và phát triển được.


+ Có thể có các hành động như: bỏ chạy, đứng im, tìm
gậy để đánh đuổi, nhặt gạch hoặc đá để ném...
+ Bộ phận tiếp nhận kích thích là mắt, bộ phận điều
khiển hành động là não, bộ phận thực hiện là cơ chân,
tay.
+ Các suy nghĩ diễn ra trong đầu như: nên làm thế nào
bây giờ, chó dại có vi trùng gây bệnh dại, nếu bị cắn
có thể chết, nên bỏ chạy hay nên chống lại, nếu bỏ
chạy chó sẽ đuổi...
+ Đây là phản xạ có điều kiện vì phải qua học tập rút

kinh nghiệm mới biết được chó dại có biểu hện như
thế nào, dựa vào kinh nghiệm đã có mà mỗi người có
cách xử lí khác nhau.


CỦNG CỐ

HỆ TK LƯỚI

HỆ TK CHUỖI

HỆ TK HẠCH

HỆ TK ỐNG

TIẾN HOÁ TRONG HỆ THẦN KINH


HỆ THẦN KINH CÓ SỰ TẬP TRUNG DẦN

Chưa có hệ thần kinh ở
động vật nguyên sinh

Cảm ứng bằng sự co rút
của chất nguyên sinh

Thần kinh dạng lưới ở
ruột khoang

Phản ứng toàn thân,

thiếu chính xác.

Thần kinh dạng
chuỗi hạch ở giun

Phản ứng định khu,
thiếu chính xác.

Hệ thần kinh tập trung
thành 3 khối: hạch não,

Phản ứng định khu,
chính xác hơn.

hạch ngực, hạch bụng(sâu bọ)

Thần kinh dạng ống

Phản ứng chính xác,
mau lẹ, phức tạp.