Bài 26. Cảm ứng ở động vật

Chào mừng qúy thầy cô


Cảm

B.

ở
ứng

đ

ật
v
g
ộn

Bài 26:

Cảm ứng ở động vật


I.Khái niệm cảm ứng ở động vật

Khí hậu trở
lạnh.

Chim
sẻ
giúpsống
giữ ấm

cơ thể
1. Cảm ứng ở động vật là phản
ứng trả
lời lại
các kích
thích
từ xù
môilông
trường
để tồn
tại và
? Cảm
ứng
ở động
vật
là gì?
phát triển


2. Đặc điểm phân biệt giữa cảm ứng ở thực vật và cảm ứng ở động vật

Cảm ứng ở động vật có gì khác
với cảm ứng ở thực vật?

Động vật

Thực vật
- Phản ứng chậm

- Phản ứng nhanh

-Khó nhận thấy

-Dễ nhận thấy

- Hình thức kém đa dạng

-Hình thức đa dạng
Chưa có tổ chức thần kinh

3. Phân loại:
Có tổ chức thần kinh

Dạng lưới
Dạng chuỗi hạch
Dạng ống


4. Phản xạ
-Là phản ứng của cơ thể thông qua hệ thần kinh trả lời các kích thích bên ngoài
hoặc bên trong cơ thể.

Bộ phận tiếp nhận kích thích

Bộ phận thực hiện

Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin

Phản xạ

- Phản xạ được thực hiện nhờ cung phản xạ, gồm:
+ Bộ phận tiếp nhận kích thích (thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm).
+ Đường dẫn truyền vào (đường cảm giác)
+ Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin (thần kinh trung ương).
+ Đường dẫn truyền ra ( đường vận động).
+ Bộ phận thực hiện phản ứng (cơ, tuyến…)


Phân biệt co cơ trong trường hợp sau:
-> Cơ co. Đó là phản xạ tự vệ, phản xạ thực hiện do có

Kích thích vào cơ đùi ếch
(Ếch còn sống)?

đầy đủ các thành phần

của cung phản xạ…

-> Cơ co. Không có đầy đủ của một cung phản xạ nên chỉ
có cảm ứng chứ không phải là phản xạ.

Kích thích vào cơ đã tách rời

⇒Phản xạ là một dạng điển hình của cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh
Hệ thần kinh ở các loài động vật tiến hoá như thế nào?


5. Chiều hướng tiến hóa

II. Cảm ứng ở các nhóm động vật
1. Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức hệ thần kinh

2. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới.

- Đại diện: Ngành ruột khoang.
- Cấu tạo:
Các tế bào thần kinh
mạng lưới tế bào thần kinh.
? Hệ thần kinh dạng lưới có ở nhóm động vật nào? Nêu đặc
Sợi TK

điểm cấu tạo của hệ thần kinh lưới?

HTK dạng lưới


- Hoạt động của hệ thần kinh: Kích thích  Luồng thông tin lan toả khắp mạng lưới  cả cơ thể co lại.
 Hiệu quả: Phản ứng toàn thân, không chính xác, tốn nhiều năng lượng

Kích thích

Cho biết con thủy tức sẽ thế nào khi ta dùng một chiếc kim nhọn châm vào thân nó?


II. Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch.

Giun dẹp

Đỉa

Hệ thần kinh dạng chuỗi hạch
- Đại diện: Giun dẹp, giun tròn, chân khớp
- Cấu tạo: Các tế bào thần kinh

-

hạch thần kinh

chuỗi hạch thần kinh.

Hoạt động: Theo nguyên tắc phản xạ. Mỗi hạch thần kinh là trung

tâm điều khiển 1 vùng xác định của cơ thể

Côn trùng


Tại sao hệ thần kinh dạng chuỗi hạch có thể trả lời cục bộ
(như co một chân) khi bị kích thích?


Ưu điểm hệ thần kinh dạng chuỗi hạch so với thần kinh dạng
lưới ?
•

Số lượng tế bào thần kinh tăng lên

•

Các tế bào trong hạch nằm gần nhau và hình thành
nhiều mối liên hệ nên khả năng phối hợp giữa
chúng được tăng cường

•

Phản ứng chính xác, tiết kiệm năng lượng hơn


HỆ THẦN KINH CÓ SỰ TẬP TRUNG DẦN

Chưa có hệ thần kinh ở động vật nguyên

Cảm ứng bằng sự co rút của chất nguyên

sinh

sinh

Thần kinh dạng lưới ở ruột khoang

Phản ứng toàn thân, thiếu chính xác.

Thần kinh dạng

chuỗi hạch ở giun

Hệ thần kinh tập trung thành 3 khối: hạch não,
hạch ngực, hạch bụng(sâu bọ)

Thần kinh dạng ống

Phản ứng định khu, thiếu chính xác.

Phản ứng định khu, chính xác hơn.


III. CỦNG CỐ

4
2

1

3

Lucky number
8
6

5

7


DẶN DÒ

1) Trả lời câu hỏi 1, 2 SGK trang 110.
2) Hãy nêu chiều hướng tiến hoá về khả năng cảm ứng của các động vật có tổ

chức thần kinh khác nhau?


Dặn dò


Chân thành cảm ơn


Chọn đáp án đúng nhất:

Ở động vật, cảm ứng là:

A

B
C

D

Các phản xạ có điều kiện, giúp cơ thể thích nghi
với môi trường.

Các phản xạ không điều kiện, giúp bảo vệ cơ thể.

Khả năng tiếp nhận và đáp ứng các kích thích của
môi trường, giúp cơ thể tồn tại và phát triển.

Là sự thích nghi của cơ thể, do các hoocmon điều
khiển

Chọn câu đúng nhất:

Cơ thể động vật đã xuất hiện tổ chức thần kinh, nhưng đáp ứng không hoàn toàn chính xác bằng
cách co rút toàn thân, xảy ra ở:

A

Ruột khoang

C

Giáp xác

B

D

Thân mềm

Cá


Đánh dấu X vào ô cho ý KHÔNG ĐÚNG về ưu điểm của hệ thần kinh dạng chuỗi hạch.

A.Nhờ có hạch thần kinh mà số lượng tế bào thần kinh của động vật tăng lên

B. Do các tế bào thần kinh trong hạch nằm gần nhau và hình thành nhiều mối liên hệ với nhau nên khả
năng phối hợp hoạt động giữa chúng được tăng cường

C. Nhờ các hạch thần kinh liên hệ với nhau nên khi kích thích nhẹ tại một điểm thì gây ra phản ứng toàn

X

thân và tiêu tốn nhiều năng lượng

D. Do mỗi hạch thần kinh điều khiển một vùng xác định trên cơ thể nên động vật phản ứng chính xác hơn,
tiết kiệm năng lượng hơn so với hệ thần kinh dạng lưới

20


Đặc điểm của hệ thần kinh dạng chuỗi hạch là?

A

B

Số lượng tế bào thần kinh rất ít, nằm rải rác trên cơ thể, nối với
nhau bằng dây thần kinh, phản ứng cục bộ khi bị kích thích

Số lượng tế bào thần kinh rất ít, nằm rải rác ở các bộ phận, phản
ứng cục bộ khi bị kích thích

Số lượng tế bào thần kinh nhiều, tập trung lại ở các bộ phận,

C

nối với nhau bằng dây thần kinh, phản ứng cục bộ khi bị kích

thích

Số lượng tế bào thần kinh rất nhiều, tập trung lại thành não bộ

D

và tủy sống, phản ứng cục bộ khi bị kích thích

21


Phản xạ ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới diễn ra theo trật tự nào sau đây?

A

B

Tế bào cảm giác tế bào biểu mô cơmạng lưới TK

Tế bào biểu mô cơ tế bào cảm giácmạng lưới TK

C

Tế bào cảm giác mạng lưới TK tế bào biểu mô cơ

D

Mạng lưới TK  tế bào cảm giác tế bào biểu mô cơ

22

Dạng cảm ứng nào sau đây không phải là phản xạ?

A

Sự co rúm toàn thân của thủy tức khi bị kích thích

B

Sự co giật một chân của châu chấu khi bị kích thích

C

Sự co giật phần thân của giun đất khi bị kích thích

DD

Sựco
cogiật
giậtcủa
củabắp
bắpcơ
cơtách
táchrời
rờicơ
cơthể
thểkhi
khibịbịkích
kíchthích

thích
Sự

23



PHẠT !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!