Bài 40. Thực hành: Quan sát sinh trưởng và phát triển của một số động vật

Bi 40 : Quan sát
sinh trởng và phát
triển ở động vật
Vũ Đức Quý 11A2
Trần Việt Trung
11A2


Khái niệm sinh trởng và
phát triển
Sinh trởng là gì ?
- Là sự gia tăng kích thớc cũng nh khối lợng
của cơ thể ở các cấp the o thời gian

Phát triển là gì ?
- bao gồm ba quá trình có liên quan mật
thiết với nhau: + sinh trởng
+ phân hoá TB
+ phát sinh hình thái cơ quan


Cã nh÷ng h×nh
thøc ph¸t triÓn nµo ?

- Ph¸t triÓn kh«ng qua biÕn th¸i
- Ph¸t triÓn qua biÕn th¸i
+biÕn th¸i hoµn toµn
+biÕn th¸i kh«ng hoµn toµn


Ta thờng gặp phát

triển không qua
biến thái ở những
loài động vật nào ?
A. Đa số độngvật có xơng sống và một số
động vật không xơng sống
B. Thân mềm
C. Chân khớp
D.Cả 3 phuơng án trên
VD : ngời , chó , mèo , lơn , gà ,


Đặc điểm của phát triển
không qua biến thái
Cấu tạo con non sinh ra giống với
cấu tạo con trởng thành
Ta hãy xét VD sau về sự phát
triển của phôi gà


Giai ®o¹n
ph«i

Giai ®o¹n ph©n c¾t trøng : ë giai ®o¹n nµy
hîp t ph©n chia gåm nhiÒu TB gièng nhau

Giai ®o¹n ph«i nang : gåm líp TB kh¸c
nhau bao lÊy xoang trung t©m


Giai đoạn phôi vị : phôi

gồm 2- 3 lá phôi có nhiều
TB khác nhau

Giai đoạn đoạn lá mầm cơ quan xuất
hiện nhiều TB biệt hoá khác nhau là mầm
của các cơ quan


Các lá mầm cơ quan
tiếp tục phân chia
tạo thành các bộ
phận trong cơ thể
và phôi tiếp tụ phát
triển nhờ có nguồn
dinh dỡng có
trongtrứng (lòng
đỏ )


Cã nhËn xÐt g×
vÒ cÊu t¹o cña
gµ con vµ gµ
trëng thµnh?

NX: Cã thÓ thÊy râ cÊu t¹o c¬ thÓ cña gµ
con kh«ng kh¸c so víi gµ trëng thµnh
KÕt luËn : gµ lµ loµi §V ph¸t triÓn kh«ng qua
biÕn th¸i

Phát triển qua biến thái

Phát triển qua biến thái
không hoàn toàn
Giốn
g
nhau
Khác
nhau

Phát triển qua biến thái
hoàn toàn

để phát triển thành cơ thể trởng
thành cơ thể ấu trùng phải trải
qua nhiều lần lột xác
Cấu tạo con non t
ơng tự con trởng
thành

Cấu tạo con non hoàn
toàn khác con trởng
thành


Ph¸t triÓn qua biÕn th¸i
kh«ng hoµn toµn
XÐt VD loµi ch©u chÊu :

NX :- Nhìn
chung ngay
từ giai
đoạn ấu
trùng cơ
thể châu
chấu đã có
hình dáng
giống với
conthiện
trởng
- Cơ thể ấu trùng phát triển cha hoàn
còn
khuyết một số bộ phận nh cánh, các
chi răng còn
thành
nh mềm ,
yếu
- Để trở thành cơ thể trởng thành châu
chấu
phải trải qua nhiều lần lột xác


Ph¸t triÓn qua biÕn th¸i
hoµn toµn
• Ta xÐt mét VD ®ã lµ loµi bím


Trứng có hình bán cầu đờng kính từ
0.4 - 0.5 mm.bề mặt có những đờng

khứa dọc từ đỉnh trứng xuống đến
đáy và bị cắt ngang bởi đờng khứa
ngang tạo thành những ô nhỏ .
Trứng mới nở có màu vàng chuyển
màu vàng tro , khi sắp nở có màu tro
đậm
Cơ thể sâu gồm rất nhiều đốt và chi .
Ban đầu sâu có màu nhạt càng lớn màu
sắc sâu càng đậm.
Sâu có cơ hàm sắc khoẻ , ăn lá để lớn
lên và tích luỹ chất dinh dỡng
Sâu cha có râu , cánh , vòi hút ,
Hình ảnh chiếc lá bị
sâu ăn


Hình thái bên ngoài, nhộng có đầy
đủ các phần như: đầu, ngực, bụng và
các phần phụ như: râu, chân, cánh...
giống như bím trưởng thành, nhưng
các phần phụ còn ngắn, mềm và luôn
luôn xếp gọn về mặt bụng, chưa có lỗ
miệng và lỗ hậu môn.
Nhộng không ăn uống mà sống nhờ
chất dinh dưỡng dự trữ từ pha sâu non


Pha nhéng cã
chøc n¨ng g× ?

Chức năng chủ yếu của pha nhộng là: tiêu mô
và phát sinh mô, tiêu biến các cơ quan ©ó trïng
và hình thành các cơ quan trưởng thành (từ các tế
bào đĩa mầm).
Nhờ các biến đổi rất cơ bản này, nhìn bề ngoài
có vẻ yên tĩnh nhưng thành trùng từ nhộng chui ra
khác hẳn.


Clip về sự lột xác
của bớm

Sau đó nhộng sẽ lột xác
thành bứơm
Lúc này cơ thể bớm có đầy
đủ các bộ phận trởng thành
phát triển hoàn thiện ( có đủ
các bộ phận nh đầu , thân ,
ngực , cánh lớn ,râu dài , )
lúc này bớm không có răng
để ăn lâ mà chỉ có vòi để


Cã thÓ thÊy sau 4 pha sinh trëng c¬ thÓ b
ím kh¸c hoµn toµn so víi Êu trïng
Bím lµ loµi ph¸t triÓn biÕn th¸i
hoµn toµn


Theo b¹n ®iÒu g×

dÉn tíi sù biÕn ®æi
h×nh th¸i cña biÕn
th¸i hoµn toµn ?

A. Do lîng hoocmon juvenin
vµ ecdison
B . Do hoocmon tiroxin
C. Do hoocmon testoteron
D. C¶ 3 ph¬ng ¸n trªn


So sánh Juvenin và
Ecđison
Juvenin

Ecđison

Giống
nhau

Cùng sinh ra từ tuyến ngực
Cùng thúc đẩy sự lột xác ở côn trùng

Khác
nhau

ức chế sự biến Thúc đẩy sự
đổi hình thái biến đổi hình
côn trùng
thái côn trùng

¶nh hëng cña hoocmon tíi
biÕn th¸i ë bím


Tổng kết bài học
- Cần nắm vững các khái niệm sinh trởng ,
phát triển ở ĐV
- Hiểu rõ sự chi phối của hai hoocmon
juvenin và ecđisơn tới sự lột xác cũng nh
thay đổi hình thái của côn trùng


Nhận xét về tác động của
ecđison và juvenin
ở ĐV biến thái

ở các động vật biến thái hoàn toàn
lợng juvenin sẽ giảm dần qua mỗi lần
lột xác. Khi juvenin giảm tới một mức
nào đó sẽ dẫn tới sự thay đổi hình
thái sau khi lột xác ( trong khi đó l
ợng ecđison hầu nh không đổi )
ở các động vật biến thái không
hoàn toàn thì lợng juvenin hầu nh
không đổi nên không có sự biến
đổi quá nhìu về hình thái

Từ các VD trên các
bạn hãy rút ra các so
sánh điền vào
bảng sau

VD

Phát triển không
qua biến thái

Phát
triển
qua
biến thái

Biến thái
hoàn toàn
Biến thái
không
hoàn toàn

Các
đặc
điểm


VD

Các đặc điểm

Phát triển không
qua biến thái

Chó , mèo , Cơ thể con non mới sinh
lợn gà , ng ra có cấu tạo giống con tr
ời ,..
ởng thành

Phát
triển
qua
biến
thái

Bớm , tằm Cơ thể ấu trùng có hình
thái hoàn toàn khác so với con
, ếch ,
trởng thành
muỗi,..

Biến
thái
hoàn
toàn

Sau nhiều lần lột xác cơ
thể mới phát triển hoàn
chỉnh

Biến thái Châu

không
chấu ,
hoàn
chuồn
toàn

chuồn

Cơ thể con non mới
sinh ra có cấu tạo giống
con trởng thành nhng lớn
lên bằng cách lột xác