Bài 14. Di truyền liên kết

TRƯỜNG THPT LẤP VÒ I
Tổ Sinh - Kỹ - Thể

SINH HỌC 12 NÂNG CAO


KIỂM TRA BÀI CŨ
Bài tập:

A: hạt vàng > a: hạt xanh
B: hạt trơn > b: hạt nhân

x

P:
AaBb

F1:

aabb

tỉ lệ kiểu
gen: ? 1Aabb : 1aaBb : 1aabb
KG:
1AaBb
tỉ lệ kiểu hình ?
KH:


Ở trường hợp trên thì các gen quy định các
cặp tính trạng nằm trên các NST khác nhau.

Nếu các cặp tính trạng nghiên cứu do các
gen nằm trên cùng một NST quy định thì
sự di truyền các tính trạng đó có diễn ra
theo quy luật giống như trên hay không?


BÀI 14:


I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT HOÀN TOÀN
Thí nghiệm của Moocgan:
P(t/c):

F1:
Pa:

Fa:

X

100%
X

( F1 )


I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT HOÀN TOÀN
Thí nghiệm của Moocgan:
P(t/c):
F1:

Pa:

Fa:

X
100%
X

Nhận xét
xétgì
gìvề
về
Nhận
sự phân
phân ly
ly của
của
sự
các cặp
cặp tính
tính
các
trạng trên
trên ??
trạng


I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT HOÀN TOÀN
Thân xám (B) luôn đi kèm với cánh dài (V), thân đen (b)
luôn đi kèm với cánh cụt (v).

Nên trong phát sinh B liên kết hoàn toàn với V
giao tử đực:
b liên kết hoàn toàn với v


I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT HOÀN TOÀN
Thân xám (B) luôn đi kèm với cánh dài (V), thân
đen (b) luôn đi kèm với cánh cụt (v).
Nên trong phát
sinh giao tử đực:

B liên kết hoàn toàn với V

b liên kết hoàn toàn với v
Các gen nằm trên cùng một NST phân li cùng
Nhóm
gen
liên
kết gen liên kết.
Nhóm
gen
liên
kết
nhau và làm
thành
một
nhóm
là gì
gì ??
là

I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT HOÀN TOÀN
Ví dụ: ở ruồi giấm có 2n = 8.

Vậy nó có bao nhiêu nhóm gen liên kết ?
Có 4 nhóm gen liên kết.


I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT HOÀN TOÀN
Thân xám (B) luôn đi kèm với cánh dài (V), thân
đen (b) luôn đi kèm với cánh cụt (v).
B liên kết hoàn toàn với V
Nên trong phát
sinh giao tử đực:

b liên kết hoàn toàn với v
Các gen nằm trên cùng một NST phân li cùng
nhau và làm thành một nhóm gen liên kết.
Số nhóm gen liên kết ở mỗi loài bằng số NST
trong bộ đơn bội (n) của loài đó.


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
1. Thí nghiệm của Moocgan:
Pa:
(F1)

BV
bv

X

bv
bv

0.415

:

0.415

0.085

:

0.085

Fa:


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
1. Thí nghiệm của Moocgan:
Dựa vào kết quả phép lai hãy cho biết:
4 kiểu hình được hình thành từ mấy kiểu tổ
hợp giao tử (giao tử)?
Ruồi đực thân đen, cánh cụt cho loại giao tử nào?
Ruồi cái F1 cho mấy loại giao tử với những tỉ lệ
tương ứng như thế nào?
Vì sao lại xuấ hiện những loại giao tử không do

liên kết gen hoàn toàn tạo thành?
Ở Fa xuất hiện các kiểu hình nào mà ở Pa
không có? Vì sao có sự xuất hiện kiểu hình đó?


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
1. Thí nghiệm của Moocgan:

2
5
4
1
3
0
HẾT GIỜ THẢO LUẬN!


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
1. Thí nghiệm của Moocgan:

4 kiểu hình được hình thành từ mấy kiểu tổ
hợp giao tử (giao tử)?

4 kiểu hình được hình thành từ 4 kiểu tổ hợp


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
1. Thí nghiệm của Moocgan:

Ruồi đực thân đen, cánh cụt cho loại giao tử nào?

chỉ cho 1 loại giao tử là bv


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
1. Thí nghiệm của Moocgan:

Ruồi cái F1 cho mấy loại giao tử với những tỉ lệ
tương ứng như thế nào?
Cho 4 loại giao tử với tỉ lệ: BV = bv = 0.415;
Bv = bV = 0.085


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
1. Thí nghiệm của Moocgan:
Vì sao lại xuất hiện những loại giao tử không do
liên kết gen hoàn toàn tạo thành?

Đã xảy ra sự hoàn vị (đổi chỗ) giữa các alen V
và v nên tạo ra các giao tử Bv và bV


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
1. Thí nghiệm của Moocgan:
Ở Fa xuất hiện các kiểu hình nào mà ở Pa
không có? Vì sao có sự xuất hiện kiểu hình đó?
Kiểu hình của Fa mà ở Pa không có là:
thân xám, cánh cụt
thân đen, cánh dài
Do có sự tổ hợp lại các tính trạng của bố mẹ là

thân đen, cánh dài và thân xám, cánh cụt.


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
2. Cơ sở tế bào học của hoán vị gen:
F1:

B

b

b

b

V

v

v

v

Xám, dài

G Pa

Đen, cụt

B

b

V

v

b

B

B

b

b

v

V

V

v

v

0.415

0.085

0.085

Giao tử có hoán vị gen

0.415

1.0


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
2. Cơ sở tế bào học của hoán vị gen:
F1:

B

b

b

b

V

v

v

v

Xám, dài

G Pa

Đen, cụt

B

B

b

b

b

V

v

v

v

v

0.415

0.085

0.085

B
0.415

v

X, D

1.0

B
0.085

V

0.415
b

0.415

b
0.085

v

0.085
B

b

V

v

X, C

b
0.415

v

0.085
B

b

v

v

Đ, D

v

0.415
b

b

V

v

Đ, C

b

b

v

v


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
2. Cơ sở tế bào học của hoán vị gen:
Sự trao đổi đoạn giữa 2
crômatit không chị em để tạo
ra giao tử hoán vị diễn ra vào
thời điểm nào trong giảm
phân?

Ở kì đầu của lần phân bào I trong giảm phân.


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
2. Cơ sở tế bào học của hoán vị gen:
Tần số hoán vị gen: là khái niệm phản ánh
khoảng cách tương đối giữa 2 gen trên NST.

Tần số HVG = tổng tỉ lệ các giao tử hoán vị
Tần số hoán vị gen ở thí nghiệm trên là bao
nhiêu?
Tần số HVG = 0.085 + 0.085 = 0.17 (hoặc 17%)


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
2. Cơ sở tế bào học của hoán vị gen:
Cho các kiểu gen:
AB AB , AB , AB, Ab , Ab , aB , Ab , aB , ab
,
AB Ab aB ab aB Ab aB ab ab ab
Hãy cho biết hoán vị xảy ra ở những kiểu gen
nào có thể tạo ra sự tái tổ hợp giữa các gen
không alen (hoán vị gen có hiệu quả)?
AB
ab

Ab
aB

(dị hợp 2 cặp gen)


II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN
2. Cơ sở tế bào học của hoán vị gen:
Hoán vị gen có hiệu quả khi trong các
gen liên kết phải chứa ít nhất 2 cặp gen
dị hợp.

III. BẢN ĐỒ DI TRUYỀN
Râu dài

Thân xám

Mắt đỏ

Cánh dài

Mắt đỏ

Dạng bình thường

54.5

67

Dạng đột biến
Râu ngắn

Thân đen

Mắt

Cánh ngắn

Mắt nâu

đỏ thẫm

Bản đồ di truyền là gì?
Bản đồ di truyền là sơ đồ phân bố các gen trên
các NST của một loài.