Bài 23. Chọn giống vật nuôi và cây trồng (tiếp theo)

Bông cúc hai màu vàng và tr¾ng
chia đôi trong vên nhà ông cô
William Underwood t¹i Anh

Đây là mét con tôm hùm quý
hiÕm vì trong 5 triÖu con míi
có mét con


TiÕt 24: CHäN GIèNG VËT
NU¤I
Vµ C¢Y TRåNG (tiÕp theo)


Giống

Kĩ thuật sản xuất
Nng suất

Lợn ỉ Nam định
Chn nuôi tốt nhất
Nặng không quá 50 kg

Giống lúa DR2
iều kiện thích hợp nhất
Nng suất tối đa 9,5 tấn / ha


CHọN GIốNG VậT NUÔI
Và CÂY TRồNG
I. Giới thiệu nguồn gen tự nhiên và nhân tạo

II. Chọn giống từ nguồn biến dị tổ hợp
III. Tạo giống bằng phơng pháp gây đột biến


III. TạO GIốNG BằNG PHƯƠNG
PHáP GÂY đột biến
1. KháI niệm về tạo giống bằng phơng pháp
gây đột biến
2. Các thành tựu tạo giống bằng gây đột biến
ở việt nam


1.Kh¸I niÖm vÒ t¹o gièng b»ng
ph¬ng ph¸p g©y ®ét biÕn

1.1 Kh¸i niÖm:
G©y ®ét biÕn t¹o gièng míi - ®ét biÕn nh©
Ph¬ng ph¸p sö dông c¸c t¸c nh©n vËt lÝ, hã
nh»m lµm thay ®æi vËt liÖu di truyÒn cña s
®Ó phôc vô lîi Ých cña con ngêi


1.KháI niệm về tạo giống bằng
phơng pháp gây đột biế
1.1 Khái niệm
1.2. Quy trỡnh tạo giống bằng phơng pháp gâ
Xử lí mẫu vật bằng tác nhân gây đột biến

ọn lọc các thể đột biến có kiểu hỡnh mong m

Tạo dòng thuần chủng


c 1:Xö lÝ mÉu vËt b»ng t¸c nh©n g©y ®ét bi

T¸c nh©n vËt lÝ

Tia tö ngo¹i
Tia phãng x¹
Sèc nhiÖt

G©y ®ét biÕn
T¸c nh©n hãa häc

5 BU
EMS
NMU
Acridin
Consixin


T¸c nh©n vËt lÝ
Tia phãng x¹
C¬
chÕ
t¸c
dông

Nguyª
n t¾c

sö
dông

Tia tö ngo¹i

Sèc nhiÖt


Tác nhân vật lí
Tia phóng xạ
Cơ
chế
tác
dụng

Tia phóng xạ - xuyên
sâu xuyên qua mô sống, tác
động trực tiếp ADN,
ARN hoặc gián tiếp
qua phân tử nớc
Gây đột biến gen,
đột biến NST

Nguyê
n tắc
sử
dụng

Sử dụng chủ yếu cho
thực vật

Chiếu xạ với cờng độ
và liều lợng thích hợp:
Hạt khô, hạt đang nảy
mầm
đỉnh sinh trởng của
thân,
cành
Hạt phấn, bầu nhụy

Tia tử ngoại

Sốc nhiệt


Tác nhân vật lí
Tia phóng xạ

Tia tử ngoại

Cơ
chế
tác
dụng

Tia phóng xạ - xuyên
sâu xuyên qua mô sống, tác
động trực tiếp ADN,
ARN hoặc gián tiếp
qua phân tử nớc
Gây đột biến gen,

đột biến NST

Tia tử ngoại
không xuyên
sâu - tác dụng
kích thích
không gây ion
hóa
Gây đột biến
gen
(chủ yếu)

Nguyê
n tắc
sử
dụng

Sử dụng chủ yếu cho
thực vật
Chiếu xạ với cờng độ
và liều lợng thích hợp:
Hạt khô, hạt đang nảy
mầm
đỉnh sinh trởng của
thân,
cành

Chiếu tia với c
ờng độ và liều
lợng thích hợp:

Vi sinh vật,
bào tử, hạt
phấn

Sốc nhiệt


Tác nhân vật lí
Tia phóng xạ

Tia tử ngoại

Sốc nhiệt

Cơ
chế
tác
dụng

Tia phóng xạ - xuyên
sâu xuyên qua mô sống, tác
động trực tiếp ADN,
ARN hoặc gián tiếp
qua phân tử nớc
Gây đột biến gen,
đột biến NST

Tia tử ngoại
không xuyên
sâu - tác dụng

kích thích
không gây ion
hóa
Gây đột biến
gen
(chủ yếu)

Nguyê
n tắc
sử
dụng

Sử dụng chủ yếu cho
thực vật
Chiếu xạ với cờng độ
và liều lợng thích hợp:
Hạt khô, hạt đang nảy
mầm
đỉnh sinh trởng của
thân,
cành

Chiếu tia với c
ờng độ và liều
lợng thích hợp:
Vi sinh vật,
bào tử, hạt
phấn

Tng giảm nhiệt

độ môi trờng đột
ngột, cơ chế nội
cân bằng không
kịp khởi động,
gây chấn thơng
bộ máy di truyền
Gây đột biến gen
và đột biến số l
ợng NST


T¸c nh©n hãa häc

5BU

EMS

NMU

5 BU : 5 Brom uraxin
EMS : Etyl metal sunphonat
NMU : nitrozo metyl ure

ACRIDIN

CONSIXIN


T¸c nh©n hãa häc
5 BU

C¬ chÕ
t¸c
dông

Nguyªn
t¾c sö
dông

EMS

NMU

Acridin

consixi
n


Tác nhân hóa học
A Tái bản

T

A

5 BU

Tái bản

5 BU

G Tái bản

G

X

5 BU gây đột biến thay thế cặp A T thành G X


T¸c nh©n hãa häc
5 BU
C¬ chÕ Thay
t¸c
thÕ
dông
cÆp AT thµnh
G–X
Nguyªn
t¾c sö
dông

EMS

NMU

Acridin

consixi
n

T¸c nh©n hãa häc
G T¸i b¶n
║
X

EMS
║
G

T¸i b¶n

EMS
║
T (X) T¸i b¶n

EMS (NMU) g©y ®ét biÕn thay
thÕ
cÆp G – X b»ng cÆp T – A hoÆc
X-G

T (X)
║
A (G)


T¸c nh©n hãa häc
5 BU
C¬ chÕ Thay

t¸c
thÕ
dông
cÆp AT thµnh
G-X

Nguyªn
t¾c sö
dông

EMS

NMU

Thay
thÕ
cÆp G
-X
thµnh
X-G
hoÆc T
-A

Thay
thÕ
cÆp G
-X
thµnh
X-G
hoÆc T

-A

Acridin

consixi
n


TTGXXA

T¸i b¶n

AAXGGT

TTG XXA

T¸i b¶n TTGGXXA

AAXXGGT

AAXXGGT

Đét biÕn thêm mét cÆp nucleotit
TTGXXA
AAXGGT

T¸i b¶n

TTGXXA
AA GGT

M¹ch khu«n
M¹ch míi tæng hîp

T¸i b¶n

TTXXA

AAGGT
Acridin

Đét biÕn mÊt mét cÆp nucleotit


T¸c nh©n hãa häc
5 BU
C¬ chÕ Thay
t¸c
thÕ
dông
cÆp AT thµnh
G-X

Nguyªn
t¾c sö
dông

EMS

NMU

Acridin

Thay
thÕ
cÆp G
-X
thµnh
X-G
hoÆc T
-A

Thay
thÕ
cÆp G
-X
thµnh
X-G
hoÆc T
-A

Thªm
hoÆc
mÊt
mét
cÆp
nucleot
it

consixi

n


Tác nhân hóa học
5 BU
Cơ chế Thay
tác
thế
dụng
cặp AT thành
G-X

Nguyên
tắc sử
dụng

EMS

NMU

Acridin

Thay
thế
cặp G
-X
thành
X-G
hoặc T
-A

Thay
thế
cặp G
-X
thành
X-G
hoặc T
-A

Thêm
hoặc
mất
một
cặp
nucleot
it

consixi
n
đột
biến
đa bội


Tác nhân hóa học
5 BU
Cơ chế Thay
tác
thế

dụng
cặp AT thành
G-X

EMS

NMU

Acridin

Thay
thế
cặp G
-X
thành
X-G
hoặc T
-A

Thay
thế
cặp G
-X
thành
X-G
hoặc T
-A

Thêm
hoặc

mất
một
cặp
nucleot
it

consixi
n
đột
biến
đa bội

Nguyên Ngâm hạt khô, hạt đang nảy mầm trong
tắc sử dung dịch hóa chất
dụng
Tiêm hóa chất vào bầu nhụy
Cuốn bông tẩm hóa chất vào đỉnh sinh tr


Xử lí mẫu vật bằng tác nhân gây đột biến

Tác nhân vật lí

Tia tử ngoại
Tia phóng xạ
Sốc nhiêt

Gây đột biến

5 BU

EMS
NMU
Tác nhân hóa học
Acridin
Chú ý: Cờng độ, liều lợng và thời gian xử lí
Consixin
tác nhân lí hóa phải tối u để tránh làm giảm
sức sống của thể đột biến


1.KháI niệm về tạo giống bằng
phơng pháp gây đột biế
1.1 Khái niệm
1.2. Quy trỡnh tạo giống bằng phơng pháp gâ
Xử lí mẫu vật bằng tác nhân gây đột biến

ọn lọc các thể đột biến có kiểu hỡnh mong m

Tạo dòng thuần chủng


Bc 2: Chọn lọc các thể đột biến
có kiểu hỡnh mong muốn

Nhận biết thể đột biến:
Cn cứ vào dấu hiệu đặc trng của giống ba
đã bị biến đổi để nhận biết thể đột biế