Bài 32. Bằng chứng giải phẫu học so sánh và phôi sinh học so sánh

Phần VI


Chương I: Bằng chứng tiến hóa.
Chương II: Nguyên nhân và cơ chế tiến
hóa.
Chương III: Sự phát sinh và phát triển sự
sống trên trái đất.


CHƯƠNG I: BẰNG CHỨNG
TIẾN HOÁ


Phân loại bằng chứng tiến hóa:
Giải phẫu so sánh

Bằng chứng
gián tiếp
Bằng chứng
tiến hóa

Phôi sinh học so sánh
Địa lý sinh học
Sinh học tế bào và phân tử

Bằng chứng
trực tiếp

Hóa thạch

Tiết 33, Bài 32:


Tiến hoá là sự biến đổi có kế thừa theo
thời gian, dẫn tới sự hoàn thiện trạng
thái ban đầu và sự nảy sinh “cái mới”


I. Bằng chứng giải phẫu học so sánh:


So sánh cấu tạo xương chi
trước của các loài ?

Giống: về tổng thể đều
gồm các xương cánh,
xương cổ, xương bàn
và xương ngón( phân
bố theo thứ tự từ
trong ra ngoài).
Khác: về chi tiết cấu
tạo.


1.cơ quan tương đồng
Cơ quan
Tiêu chí

Tên thường
gọi

tay

chân

chân

cánh

Nguồn gốc
cơ quan

Chi
trước

Chi
trước

Chi trước

Chi
trước

Chức năng

Cầm, nắm
linh hoạt

Đi,
chạy…

Đi, đào
bới…

Bay lượn


Lá dạng vảy ở cây phi lao

Lá bắt mồi

Lá biến thành gai ở xương rồng

Tua cuốn ở đậu Hà Lan


Gai xương rồng

Gai hoa hồng

(biến dạng từ lá)

( biến dạng từ thân)


Thế nào là cơ quan
tương đồng ?

Là các cơ quan
nằm ở những vị trí
tương ứng trên cơ
thể ,có thể cùng
nguồn gốc trong quá
trình phát triển phôi
nên có kiểu cấu tạo
giống nhau


• Ý nghĩa :cơ quan tương
đồng phản ảnh sự tiến hoá
phân ly


2. Cơ quan tương tự:

Giúp cho sinh vật bay lượn

Giúp cho sinh vật đào bới

Bảo vệ


cơ quan tương tự:
Là những cơ quan khác
nhau về nguồn gốc nhưng đảm
nhiệm những chức phận giống
nhau nên có hình thái tương tự
nhau

* Ý nghĩa: phản ánh sự
tiến hoá đồng quy


Phân biệt cơ quan tương đồng và cơ
quan tương tự về nguồn gốc, chức năng?
Tiêu chí so
sánh
Nguồn gốc

Chức năng

Cơ quan tương Cơ quan tương
đồng
tự
Cùng
nguồn gốc

Khác
nguồn gốc

Khác nhau

Giống nhau


• Quan sát các ví dụ về cơ
quan thoái hoá

• Thế nào là cơ quan
thoái hoá?


Thế
nào
là
cơ
quan
thoái
cơ quan thoái hóa
hóa?
- Đó là những cơ quan phát triển không
đầy đủ ở cơ thể trưởng thành.Do điều
kiện sống của loài này đã thay đổi các
cơ quan này mất dần chức năng ban
đầu, tiêu giảm dần chỉ thể hiện 1 vài vết
tích xưa kia của chúng


*Ý nghĩa :cơ quan thoái
hoá cho biết nguồn gốc
phát sinh của nó


Ví dụ:
• Trăn: có hai mấu xương hình vuốt nối

với xương chậu -> bò sát không chân đã
xuất phát từ bò sát có chân.
• Hoa đực của cây đu đủ có 10 nhị, ở giữa
vẫn còn di tích nhuỵ; hoa ngô có một số
trường hợp xuất hiện các hạt ngô trên
bông cờ => thực vật đơn tính có nguồn
gốc từ động vật lưỡng tính.


- Cá voi: các chi sau bị tiêu giảm, hiện chỉ còn di tích
của xương đai hông, xương đùi và xương chày
hoàn toàn không dính với cột sống => cá voi là
động vật có vú.