Bài 10. Thời kì hình thành và phát triển của chế độ phong kiến ở Tây Âu (Từ thế kỉ V đến thế kỉ XIV)

Giáo viên thực hiện:


Từ thế kỷ V, ở Tây Âu đã dần hình thành các quốc gia phong kiến
của người Giéc-man, quan hệ sản xuất phong kiến cũng dần được hình
thành và củng cố phát triển, cùng với đó là sự xuất hiện các thành thị
trung đại vào thế kỷ XI-XII đã có vai trò hết sức to lớn đối với sự phát
triển kinh tế, xã hội châu Âu thời trung đại. Để hiểu quá trình hình
thành các vương quốc phong kiến Tây Âu diễn ra như thế nào? Mối
quan hệ các giai cấp trong xã hội ra sao? Nguyên nhân, hoạt động và
vai trò của thành thị như thế nào? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bài học
hôm nay để lý giải cho những câu hỏi nêu trên.

Đế quốc Rôma


1. Sự hình thành các vương quốc phong kiến ở Tây Âu
2. Xã hội phong kiến Tây Âu
3. Sự xuất hiện các thành thị trung đại


1. Sự hình thành vương quốc phong kiến Tây Âu
- Thế kỷ III, Đế quốc Rôma lâm vào khủng hoảng:
+ Nô lệ nổi dậy đấu tranh.
+ Sản xuất sút kém.
+ Xã hội rối ren…

Trước
sự khủng
Những
biểu

hoảng nào
của Đế
quốc
hiện
chứng

- Cuối thế kỷ V Đế quốc Rôma bị người Giecman xâm lược. Năm 476, Đế
Rômasự
đã đưa đến
quốc Rôma bị diệt vong, thời đại phong kiếntỏ
bắt đầukhủng
ở châu Âu.

hậu quả
gì?ĐQ
hoảng
của
Rôma?

Lược đồ


Giec-man
Ăng-glô Xắc-xông
Đông Gốt
Phơ – răng
RÔ MA

Tây Gốt

Khi tràn vào lãnh thổ
Rôma, người Giec-man
đã có những việc làm gì?

Sự di cư ồ ạt của
người Giec-man


1. Sự hình thành các vương quốc phong kiến ở Tây Âu
* Những việc làm của người Giec-man:
- Thủ tiêu bộ máy nhà nước cũ, thành lập nhiều vương quốc mới.
- Chiếm ruộng đất của người Rôma rồi chia cho nhau.

Những việc làm của

- Tự xưng vua và phong chức tước, tạo nên hệ thống đẳng cấp quý tộc vũ sĩ
người Giecman có tác
.

động
đến
hội?
- Tiếp thu Kitô giáo, phong
đấtgìđai
choxãquý
tộc, nhà thờ tạo nên hệ thống
quý tộc tăng lữ.
* Tác động:
Hình thành các giai cấp mới: Lãnh chúa phong kiến và nông nô. Quan
hệ sản xuất phong kiến ở châu Âu bắt đầu hình thành.

Quí tộc
Giéc-man

iếm
h
C
ất
đ
ng
ộ
u
r
Tiế
pt
hu
Kit
ôg
iá o

Quý tộc
vũ sĩ
Lãnh chúa
phong kiến
Quý tộc
tăng lữ
Quan hệ SX phong
kiến ở Châu Âu

Phụ thuộc
Nông dân
Nông nô
Nô lệ

Mất đất


1. Sự hình thành vương quốc phong kiến Tây Âu
2. Xã hội phong kiến Tây Âu
a. Lãnh địa phong kiến
Giữa thế kỷ IX, các lãnh địa phong kiến Tây Âu ra đời, đây là đơn vị
chính trị kinh tế cơ bản trong thời kì phong kiến phân quyền.
* Lãnh địa là một khu đất rộng, bao gồm đất củaThế
lãnhnào
chúalàvàlãnh
đất khẩu phần

địathự,
phong
+ Đất của Lãnh chúa có những lâu đài, dinh
nhà kiến?
thờ, nhà kho,
thôn chuồng trại …
+ Đất khẩu phần ở xung quanh pháo đài được lãnh chúa giao cho nông
nô cày cấy và thu tô thuế.

Lãnh địa

1. Sự hình thành vương quốc phong kiến Tây Âu
2. Xã hội phong kiến Tây Âu
a. Lãnh địa phong kiến
Thảo luận nhóm ( 2 phút )
b. Đời sống trong lãnh địa
+ Nông nô là người sản xuất chính trong lãnh địa, họ bị gắn chặt và lệ thuộc
Tổ đất
1: Miêu
tả cấy
cuộcphải
sốngnộp
nông
nô trong
lãnh
vào lãnh chúa. Nhận ruộng
về cày
tô nặng,
ngoài
ra địa.
còn
nộp nhiều thuế khác.
Tổ 2: Miêu tả cuộc sống của lãnh chúa.
+ Lãnh chúa có cuộc sống nhàn rỗi, xa hoa sung sướng, thời bình chỉ luyện tập
3: tiệc
Đặctùng.
trưngBóc
kinh
của các
lãnh
cung kiếm, cưỡi ngựa, dạTổ

hội,
lộttếnặng
nề và
đốiđịa?
xử hết sức
tàn nhẫn với nông nô.
Tổ 4: Đời sống chính trị trong lãnh địa?

Thảo luận nhóm

Phần 3


1. Sự hình thành vương quốc phong kiến Tây Âu
2. Xã hội phong kiến Tây Âu
a. Lãnh địa phong kiến
b. Đời sống trong lãnh địa
c. Đặc điểm của lãnh địa phong kiến
+ Chính trị: Lãnh địa là một đơn vị chính trị độc lập, có quân đội, tòa án, pháp
luật riêng, chế độ thuế khóa, tiền tệ, cân đong, đo lường riêng…
+ Kinh tế: Lãnh địa là cơ sở kinh tế đóng kín, mang tính chất tự nhiên, tự cấp,
tự túc.


Cuộc sống của nông nô

Nông nô là người sản
xuất chính trong lãnh
địa. Họ bị gắn chặt và lệ
thuộc vào lãnh chúa.

+ Mặc dầu có gia đình
riêng, có công cụ và gia
súc, nhưng phải sống
trong các túp lều tối tăm
và bẩn thỉu
Nông nô làm ruộng


Đặc trưng kinh tế lãnh địa

Lãnh địa là cơ sở kinh tế
đóng kín, mang tính chất tự
nhiên, tự cấp, tự túc.
+ Nông dân trong lãnh địa
nhận ruộng đất cày cấy và nộp
tô, họ bị buộc chặt vào lãnh
chúa
+ Cùng với sản xuất lương
thực, nông nô còn dệt vải, giày
dép, rèn vũ khí cho Lãnh chúa

Nông nô làm ruộng


Đời sống chính trị của lãnh địa
Lãnh địa là một đơn vị chính
trị độc lập có quân đội, tòa án,
pháp luật riêng, chế độ thuế khóa,
tiền tệ riêng…
* Lãnh chúa nắm quyền về chính trị,

tư pháp, tài chính, có quân đội, chế
độ thuế khóa, tiền tệ riêng… không
ai can thiệp vào lãnh địa của lãnh
chúa.
* Mỗi lãnh địa như một pháo đài
bất khả xâm phạm, có hào sâu,
tường cao, có kị sĩ bảo vệ.

Nông nô làm ruộng


Cuộc sống của lãnh chúa

Lãnh chúa có cuộc
sống nhàn rỗi, xa hoa,
sung sướng dựa trên sự
bóc lột sức lao động của
nông nô.


1.
2.
3.

Sự hình thành các vương quốc phong kiến ở Tây Âu
Xã hội phong kiến Tây Âu
Sự xuất hiện các thành thị trung đại
a. Nguồn gốc của thành thị
Trước sự phát triển
- Thế kỷ XI, Tây Âu xuất hiện tiền đề nền kinh tế hàng hóa.

của sản xuất thành
- Thị tường buôn bán tự do.
thị ra đời như thế
- Thủ công nghiệp diễn ra quá trình chuyên môn hóa.nào?
b. Sự ra đời của thành thị: Thợ thủ công đến ngã ba đường, bến
sông nơi có đông người qua lại lập xưởng sản xuất và buôn bán hình thành các thành thị.

Thành thị


1.
2.
3.

Sự hình thành các vương quốc phong kiến ở Tây Âu
Xã hội phong kiến Tây Âu
Sự xuất hiện các thành thị trung đại
a. Nguyên nhân ra đời của thành thị
b. Sự ra đời của thành thị
Hoạt
Thương
chủ yếu
có
vai
c. Hoạt động của thành thị
Cưđộng
dânnhân
sống
chủ

trò
gì?
các
thành
thị thị
là
yếu
trong
thành
+ Cư dân của thành thị chủ yếu là thợ thủtrong
công
và
thương
nhân.
gì?là ai?
+ Hoạt động của thành thị: Trao đổi, buôn bán.
Lập ra các thương hội,
phường hội …
++Phường
Vai trò của
hội,thương
thươngnhân:
hội: làthu
mộtmua
tổ chức
hàngcủa
hóanhững
của nơi
người
sản xuất,

lao động
bán thủ
cho công
cùng
ngườilàm
tiêumột
thụnghề,
và tổnhằm
chức các
giữ hội
độcchợ
quyền
để thúc
sản xuất,
đẩy thương
tiêu thụmại.
sản phẩm, chống
sự áp bức, sách nhiễu của các lãnh chúa; phát triển sản xuất và bảo vệ quyền
lợi của thợ thủ công. Người ta đặt ra quy chế riêng gọi là Phường quy.


1.
2.

Sự hình thành các vương quốc phong kiến ở Tây Âu
Xã hội phong kiến Tây Âu

3.

Sự xuất hiện các thành thị trung đại

a. Nguyên nhân ra đời của thành thị
b. Sự ra đời của thành thị
c. Hoạt động của thành thị
d. Vai trò của thành thị

Sự ra đời của

thành thị có vai
- Phá vỡ nền kinh tế tự nhiên, tự cấp, tự túc, tạo điều
kiện cho kinh tế hàng
trò gì?
hóa giản đơn phát triển.
- Góp phần xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, xây dựng chế độ phong
kiến tập quyền, thống nhất quốc gia, dân tộc.
- Đặc biệt mang lại không khí tự do và mở mang tri thức cho mọi người,
tạo tiền đề hình thành các trường đại học lớn ở châu Âu.


Giec-man

H. thành

Lãnh chúa

Phong kiến
phân quyền

QHSX PK

Lãnh địa

Nông nô

KT HH

Thành thị
trung đại


1. Sự hình thành vương quốc phong kiến Tây Âu
2. Xã hội phong kiến Tây Âu
a. Lãnh địa phong kiến
b. Đời sống trong lãnh địa
c. Đặc điểm của lãnh địa phong kiến
3. Sự xuất hiện các thành thị trung đại
a. Nguyên nhân ra đời của thành thị
b. Sự ra đời của thành thị
c. Hoạt động của thành thị
d. Vai trò của thành thị


1. Sự hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu gắn liền với:
A. Các cuộc đấu tranh của nô lệ chống chủ nô Rô- ma.
B. Quá trình xâm nhập của các bộ tộc người Giéc- man vào lãnh
thổ đế quốc Rô- ma.
C. Sự hình thành các vương quốc man tộc.
D. Cả 3 ý trên


Hãy nối những nội dung dưới đây cho đúng

Kinh tế trong thành thị
trung đại

Những người sản xuất chính
trong các lãnh địa

Lãnh chúa phong kiến

Kinh tế hàng hóa giản đơn
phát triển

Nông nô

Đóng kín, tự nhiên, tự cấp, tự túc.

Kinh tế lãnh địa

Ông vua nhỏ


Nội dung so sánh
Giai cấp trong xã hội

Phong kiến phương
Đông

Phong kiến phương
Tây thời kì đầu

Địa chủ và

nông dân lĩnh canh

Lãnh chúa và
nông nô

Đặc trưng kinh tế

Nông nghiệp và
thủ công nghiệp

Thủ công nghiệp và
nông nghiệp

Thể chế chính trị

Chuyên chế
trung ương tập quyền

Phong kiến
phân quyền



Quý tộc vũ sỹ

Quý tộc tăng lữ

Vua

Giáo hoàng Rô- ma

Công tước

Hội đồng Hồng y

Hầu tước
Tổng giám mục
Bá
Bá tước
Giám mục
Tử tước
Nam tước
Nam
tước
Kị sĩ
Kị
sĩ

Linh mục

Phó tế


Lãnh địa phong kiến
Là vùng đất đai rộng lớn (đất
trồng trọt, lâu đài, vinh thự, nhà
thờ,… có hào sâu, tường cao
bao quanh) tạo thành những
pháo đài kiên cố …
Mỗi lãnh địa thuộc quyền cai

quản của lãnh chúa.

Lâu đài của Lãnh chúa