Bài 26. Tình hình xã hội ở nửa đầu thế kỷ XIX và phong trào đấu tranh của nhân dân

SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HẢI DƯƠNG
TRUNG TÂM GDTX NINH GIANG
--------------------------------

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ
VỀ DỰ HỘI GIẢNG
Họ và tên giáo viên: Phan Thị Thuần
Tổ: Khoa Học Xã Hội

1


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi: “Hãy nêu khái quát quá trình xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước dưới thời Nguyễn?”

2


TIẾT 33
BÀI 26: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX VÀ PHONG TRÀO ĐẤU
TRANH CỦA NHÂN DÂN

1.

Tình hình xã hội và đời sống nhân dân

2.

Phong trào đấu tranh của nhân dân và binh lính

3.

Đấu tranh của các dân tộc ít người


1. Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
a. Tình hình xã hội

-

-

Trong xã hội sự phân chia giai cấp ngày càng cách biệt:
Nêu những nét chính về tình hình xã
+ Giai cấp thống trị: vua, quan lại, địa chủ, cường hào
hội dưới Triều Nguyễn?
+ Giai cấp bị trị: các tầng lớp nhân dân, đại đa số là nông dân
Tệ tham quan ô lại phổ biến
Ở nông thôn: địa chủ, cường hào ức hiếp nhân dân


Nguyễn Công Trứ
Doanh điền sứ Nguyễn Công Trứ đã tâu với
vua: “ Cái hại của quan lại là một, hai
phần, cái hại của cường hào là 8, 9 phần…
nó làm con cái người ta thành mồ côi, vợ
người ta thành góa bụa…”


1. Tình hình xã hội và đời sống nhân dân

a. Tình hình xã hội

-

Trong xã hội sự phân chia giai cấp ngày càng cách biệt:
+ Giai cấp thống trị: vua, quan lại, địa chủ, cường hào
+ Giai cấp bị trị: các tầng lớp nhân dân, đại đa số là nông dân

-

Tệ tham quan ô lại phổ biến
Ở nông thôn: địa chủ, cường hào ức hiếp nhân dân

 Xã hội đang lên cơn sốt trầm trọng

Từ những biểu hiện trên, em có suy nghĩ gì
về tình hình xã hội nước ta thời Nguyễn?


1. Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
b. Đời sống nhân dân

-

Nhân dân phải gánh chịu:

Trong xã hội đó, đời sống nhân
dân ra sao?

+ Cảnh sưu cao, tô thuế nặng nề

+ Chế độ lao dịch, binh dịch liên miên.


KINH THÀNH HUẾ


ĐẠI NỘI


1. Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
b. Đời sống nhân dân

-

Nhân dân phải chịu nhiều gánh nặng:
+ Cảnh sưu cao,tô thuế nặng nề
+ Chế độ lao dịch, binh dịch liên miên.

+ Thiên tai, mất mùa, đói kém thường xuyên xảy ra.
nghĩnổ
thếcác
nàocuộc
về cuộc
sống
nhân
 Đời sống nhân dân cơ cực. Mâu thuẫn xã hội gay gắt làm Em
bùng
đấu
tranh
dân ta dưới triều Nguyễn? Hãy so sánh

với các triều đại trước?


2. Phong trào đấu tranh của nhân dân và binh lính

-

Nửa đầu thế kỉ XIX có hơn 400 cuộc khởi nghĩa bùng nổ

- Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu: Phan Bá Vành, Cao Bá Quát, Lê Văn Khôi (binh lính)


Thảo luận nhóm (5 phút):
Nhóm 1: Tìm hiểu cuộc khởi nghĩa của Phan Bá Vành?

Nhóm 2: Tìm hiểu cuộc khởi nghĩa của Cao Bá Quát?

Nhóm 3: Tìm hiểu cuộc khởi nghĩa của binh lính?

Lưu ý: Mỗi cuộc khởi nghĩa tìm hiểu theo tiêu chí
(Lãnh đạo, thời gian, lực lượng, địa bàn, kết quả)


Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:
Khởi nghĩa của Phan Bá

Khởi nghĩa của Cao Bá

Vành

Quát

Phan Bá Vành

Lãnh đạo

Cao Bá Quát, Lê Duy Cự

Lực lượng

Nông dân

Bình),
Hải Dương, An Quảng

Kết quả

Thất bại

1833 - 1835

Văn thân, sĩ phu yêu nước, nông

Binh lính, nông dân

dân

Sơn Nam Hạ (Nam Định - Thái

Địa bàn

Lê Văn Khôi

1854 – 1855

1821 – 1827

Thời gian

Khởi nghĩa của binh lính

Ứng Hòa (Hà Tây), Hà Nội, Hưng

Phiên An (Gia Định), 6 tỉnh Nam

Yên, Sơn Tây

Kì

Thất bại

Thất bại


KN Phan Bá Vành

KN Cao Bá Quát

KN Lê Văn Khôi

2. Phong trào đấu tranh của nhân dân và binh lính
- Đặc điểm:
+ Nổ ra ngay từ đầu thế kỷ XIX
+ Các cuộc khởi nghĩa nổ ra liên tục, quy mô lớn, thời gian kéo dài
So với các triều đại trước cuộc đấu tranh của
nhân dân thời Nguyễn có đặc điểm gì khác?
+ Lực lượng gồm nông dân,văn thân sĩ phu yêu nước, binh lính.


3. Đấu tranh của các dân tộc ít người
- Ở phía Bắc:
+ Người Tày ở Cao Bằng dưới sự lãnh đạo của Nông Văn Vân nổi dậy từ năm 1833-1835.

+ Từ năm 1832 – 1838 người Mường ở Hòa Bình và tây Thanh Hóa dưới sự lãnh đạo của tù trưởng họ Quách.
Hãy kể tên những cuộc khởi nghĩa của các
dân tộc ít người đầu thế kỉ XIX?


KN Nông Văn Vân
CAO BẰNG


3. Đấu tranh của các dân tộc ít người
- Ở phía Bắc:
+ Người Tày ở Cao Bằng dưới sự lãnh đạo của Nông Văn Vân nổi dậy từ năm 1833-1835.

+ Từ năm 1832 – 1838 người Mường ở Hòa Bình và tây Thanh Hóa dưới sự lãnh đạo của tù trưởng họ Quách.

- Ở phía Nam: cuộc nổi dậy của người Khơ Me ở Tây Nam Bộ

 Phong trào đấu tranh chỉ tạm lắng xuống khi thực dân Pháp xâm lược nước ta


KẾT LUẬN
-

Nhà Nguyễn đã không giải quyết được cuộc khủng hoảng, bảo thủ, làm cho mâu thuẫn tiếp tục sâu sắc. Các
cuộc đấu tranh liên tiếp bùng nổ thành các phong trào lớn.

-

Phong trào đấu tranh không chỉ giới hạn ở giai cấp nông dân mà lôi cuốn cả tộc người thiểu số, đặc biệt là
binh lính.

- Bằng những chính sách phản động và những cuộc đàn áp đẫm máu nhà Nguyễn đã tự mình phá hủy 2 chỗ dựa
là nhân dân và dân tộc. Càng ngày nhà Nguyễn càng bị cô lập nghiêm trọng và sẽ tự chuốc lấy số phận thất
bại nhục nhã trước họa xâm lược của chủ nghĩa tư bản Phương Tây


BÀI TẬP :
Lập bảng thống kê về chính trị , xã hội , các cuộc đấu tranh giữa 2 thời kì TK XVIII và nửa đầu thế kỉ
XIX

Thế kỉ XVIII

Chính trị

Xã hội

Các cuộc đấu tranh

Nửa đầu TK XIX


Cảm ơn
Quý thầy cô và đồng nghiệp

21