Bài 16. Phong trào giải phóng dân tộc và Tổng khởi nghĩa tháng Tám (1939 - 1945). Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời

Bài 16
PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC
VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM
( 1939-1945). NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ
CỘNG HOÀ RA ĐỜI
Tiết 3


III - KHỞI NGHĨA VŨ TRANG GIÀNH CHÍNH QUYỀN

1) Khởi nghĩa từng phần (từ tháng 3/1945 đến giữa
tháng 8/1945)
a) Hoàn cảnh lịch sử:
* Thế giới:
* Đông Dương:
* Trong nước

SGK

Đêm 9/3/1945 Nhật đảo chính lật đổ Pháp độc chiếm Đơng Dương


b) Chủ trương của Đảng.
- Ngày 12/ 3/1945 Đảng ra chỉ thị “ Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”.
- Nội dung:


Nội dung bản chỉ thị

- Xác định kẻ thù chính:

Là phát xít Nhật

- Khẩu hiệu đấu tranh:

Đánh đuổi phát xít Nhật

- Hình thức đấu tranh:

Biểu tình, thị uy, vũ
trang, sẵn sàng tổng khởi
nghĩa khi có điều kiện

- Chủ trương:

“Phát động cao trào
kháng Nhật cứu nước
làm tiền đề cho tổng
khởi nghĩa tháng 8”


3. Diễn biến:


c) Diễn biến:

Địa phương tiêu biểu

Hoạt động nổi bật

Căn cứ địa Cao, Bắc,

Lạng

Lực lượng vũ trang phối hợp
với nhân dân giải phóng nhiều
xã, châu, huyện...

Bắc Kì, Bắc trung kì
Quảng Ngãi
Nam Kì

Phong trào “Phá kho thóc,
giải quyết nạn đói”...
đói
Chính quyền cách mạng
được thành lập, đội du kích
Ba Tơ ra đời
Phong trào Việt Minh hoạt động
mạnh: Mĩ Tho, Hậu Giang


2) Sự chuẩn bị cuối cùng trước ngày Tổng khởi
nghĩa
- 15-20/4/1945.
- 16/4/1945.
-

15/5/1945.

BTVTW Đảng triệu tập HNQSCM Bắc Kì thóng nhất các LLVT,
phát triển hơn nữa LLVT và nửa VT; mở trường đào tạo cấp tốc

cán bộ quân sự và chính trị ; tích cực phát triển CT du kích, xdựng
chiến khu, chuẩn bị cho cuộc tổng khởi nghĩa khi thời cơ đến.
UBQSCM BẮC kì được thành lập, có nhiệm vụ chỉ huy các chiến
khu ở BKì và giúp đỡ cả nước về quân sự

Tổng bộ Việt Minh ra chỉ thị thành lập UBDTGPVN

VNCQQuân và VN TTGPQ thống nhất thành VNGPQu

- 5/1945
- 4/6/1945.

HCM rời Pác Bó về Tân trào ( TQuang ) chọn Tân Trào
trung tâm chỉ đạo phong trào CM cả nước

Theo chỉ thị của HCM khu giải phóng chính thức được thành
lập, gọi là khu giải phóng Việt Bắc gồm CB-BK-LS-TQ
HG-TN và các tỉnh lân cận như BGiang-Phú Thọ- Yên BáiVĩnh Yên. Tân Trào được chọn làm khu giải phóng


Tân Trào

Quan sát lược đồ:
kể tên các tỉnh
trong khu giải
phóng Việt Bắc


3) Tổng khởi nghĩa tháng Tám
năm 1945

Tại sao Nhật đầu
hàng Đồng minh là
thời cơ “ngàn năm
có một” cho cách
mạng Việt Nam?

a) Nhật đầu hàng Đồng minh, lệnh
Tổng khởi nghĩa được ban bố:
(Thời cơ lịch
sử)
- Khách quan:
- Chủ quan:
+ ND ta đang sục sơi với khí thế cách mạng tiền
k/n trong cao trào khang Nhật cứu nước đã sẵn
sàng đứng lên giành chính quyền. ND ta cũng
khơng thể sống mãi thế được mãi đươc ma sẵn
sàng vùng lên đánh đổ kẻ thù.
+ LL trung gian cũng đã ngả về phía CM, Đảng
ta cũng đã kịp thời chuẩn bị đầy đủ các điều
kiện cần thiết và chuẩn bị sẵn sàng


* Chủ trương của Đảng
- Từ ngày 13 – 8 – 1945, sau khi biết tin Nhật sắp đầu
UB khởi nghĩa toàn quốc đã được thành lập, ban bố “
hàng.........
Quân lệnh số 1” chính thức phát lệnh tổng k/n trong toàn
quốc
- Từ ngày 14 đến ngày 15-8-1945, Hội nghị toàn quốc của
Tân Trào, thông qua kế hoạch lãnh đạo Tổng

Đảng đã họp tại.....
k/n, quyết định những vấn đề quan trọng về
chính sách đối nội và đối ngoại sau khi giành
được chính quyền.
- Từ ngày 16 đến 17-8-1945, Quốc dân Đại hội đã họp tại
lệnh tổng k/n của Đảng. Thông qua 10
Tân Trào, thơng qua.....
chính sách lớn của mặt trận Việt Minh.
Cử ra UBDT giải phóng do HCM làm
CT


Đình Tân Trào, Sơn Dương (Tuyên Quang) nơi diễn ra Đại hội
Quốc dân cử ra Ủy ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam (tức chính phủ
Lâm thời nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa), ngày 16-8-1945


b. Diễn biến cuộc Tổng khởi nghĩa
Thái Nguyên
(16/8)
Giang
Hà Nội Bắc
(18/8)
(19/8)
Hải Dương
(18/8)

Hà Tĩnh
(18/8)

Huế
(23/8)

30/8
Quảng Nam
(18/8)

Chú giải
Nơi địa phương giành
được chính quyền
Vua Bảo Đại thối vị

Đồng Nai Thượng
(28/8)

Hà Tiên
(28/8)

Sài Gịn
(25/8)


PHỦ KHÂM SAI TRONG NHỮNG NGÀY
TỔNG KHỞI NGHĨA ( 19-8-1945 )

Cách mạng Tháng Tám được
đánh dấu bởi sự kiện long trời
lở đất xảy ra ở trung tâm Hà
Nội vào sáng ngày 19/8/1945.
Đó là cuộc mít tinh của 10 vạn

cơng chúng tại Quảng trường
Nhà hát Lớn, biến thành cuộc
biểu dương lực lượng tuần
hành thị uy, lật đổ chính quyền
bù nhìn ở Phủ khâm sai Bắc
Bộ và chính quyền TP. Hà Nội
ở Tịa Thị chính. Sự kiện này
được quy về cho sự chỉ đạo
đúng đắn, kịp thời của Đảng
và Chính phủ lâm thời vừa
được thành lập ở Tuyên Quang
từ Đại hội Quốc dân, cùng với
Quân lệnh: “Giờ khởi nghĩa đã
đến!” của ủy ban Khởi nghĩa
toàn quốc thuộc Tổng bộ Việt
Minh ngày 13/8/1945, một ngày
sau khi phát xít Nhật tuyên bố
đầu hàng.



Hình ảnh vị vua Bảo Đại nộp ấn tín xin thoái vị ngày 30/8/1945


b) Diễn biến Tổng khởi nghĩa
Thời gian

Sự kiện tiêu biểu

14/8

Ở nhiều địa phương đã phát động nhân dân nổi dậy khởi
nghĩa

16/8

Đội quân giải phóng đầu tiên đã về giải phóng Thái Nguyên

18/8

Bốn tỉnh giành chính quyền sớm nhất: Bắc Giang, Hải
Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam

19/8

Hà Nội giành chính quyền, cổ vũ to lớn đối với cuộc Tổng
khởi nghĩa trong cả nước. Từ đây cuộc Tổng khởi nghĩa
diễn ra nhanh hơn

23/8

Huế giành chính quyền

25/8

Sài Gịn giành chính quyền

28/8

Những địa phương cuối cùng giành chính quyền: Đồng Nai

Thượng và Hà Tiên

30/8

Vua Bảo Đại thoái vị, trao ấn, kiếm cho cách mạng


câu

1. Bản chỉ thị Nhật pháp bắn nhau và hành
động của chúng ta được ra đời vào thời gian nào
sau ?

A. Ngày 9 – 3 - 1945
B. Ngày 10 – 3 - 1945
C. Ngày 10 – 3 - 1945
D. Ngày 12 – 3 - 1945


câu 1. Nhật đảo chính Pháp vào thời gian nào?
A. Ngày 12 – 3 - 1945
B. Ngày 3 – 9 - 1945
C. Ngày 9 – 3 - 1945


Câu 1. Tổng bộ Việt Minh ra chỉ thị thành lập Ủy ban
Dân tộc giải phóng Việt Nam và Ủy ban Dân tộc
giải phóng các cấp vào thời gian nào ?
A. Ngày 12 – 4 - 1945
B. Ngày 14 – 4 - 1945

C. Ngày 16 – 4 - 1945
D. Ngày 18 – 4 – 1945


Câu 2. Hồ Chí Minh rời Pác Bó về Tân Trào ( Tuyên
Quang vào thời gian nào ?
A. Tháng 4 - 1945
B. Tháng 5 – 1945
C. Tháng 6 - 1945
D. Tháng 7 - 1945


câu 1. Khu giải phóng Việt Bắc được thành lập vào
thời gian nào ?

A. Ngày 6 – 4 - 1945
B. Ngày 5 – 4 - 1945
C. Ngày 6 – 4 - 1945


câu

1. Bốn tỉnh nào giành được chính quyền sớm
nhất trong cả nước ?

A. Thái Nguyên -

Bắc Giang - Hà Tĩnh - Quảng

Nam

B. Bắc Giang - Quảng Ninh - Nghệ An - Hà Tĩnh
C. Quảng Nam - Bắc Giang - Hà Tĩnh - Cần Thơ
D. Bắc Giang - Hải Dương – Hà Tĩnh - uảng Nam


câu 1. Hai tỉnh giành được chính quyền muộn nhất
là ?

A. Hà Tĩnh - Đồng Nai Thượng
B. Hà Tiên - Đồng Tháp
C. Hà Tiên - Đồng Nai Thượng


câu 1. Cách mạng tháng Tám 1945 diễn ra trong bao
nhiêu ngày ?

A. 13 ngày
B. 14 ngày
C. 15 ngày


IV. Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa được
thành lập (2/9/1945)
- 25/8/1945 Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng và Ủy
ban Dân tộc giải phóng về đến Hà Nội
- 28/8/1945 Ủy ban Dân tộc giải phóng cải tổ thành Chính
phủ lâm thời.
- 2/9/1945 tại quảng trường Ba Đình Chủ tịch Hồ Chí
Minh đọc Tun ngơn Độc lập khai sinh nước Việt Nam

Dân chủ Cộng hòa