Bài 22. Xã hội Việt Nam trong cuộc khai thác lần thứ nhất của thực dân Pháp

QUÁ TRÌNH PHÁP XÂM LƯỢC VŨ TRANG Ở VIỆT NAM

KHAI THÁC THUỘC ĐỊA
LẦN THỨ NHẤT

1858
Pháp xâm
lược vũ
trang VN

1884

Hoàn thành
xâm lược vũ
trang Việt
Nam

1896
Cơ bản hoàn
thành bình
định VN

1897
Hoàn thiện
bộ máy cai
trị

1913


CHƯƠNG II

VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN HẾT
CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT(1918)
Bài 22
XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI THÁC
LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP

2


NHIỆM VỤ NHẬN THỨC TOÀN BÀI

1. Sự chuyển biến về kinh tế- xã hội Việt Nam trong
cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân
Pháp
2. Mối quan hệ của sự chuyển biến về kinh tế và sự
chuyển biến về xã hội


Bài 22: XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI THÁC
LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP

1. NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ KINH TẾ.
a. Bối cảnh
- 1896: về cơ bản bình định Việt Nam
Cuộc
thácthuộc
thuộc
- 1897: chương
trình khai
khai thác

địađịa
lần lần
I (1897- 1913)
1 của Pháp diễn ra trong bối
b Mục đích:
cảnh như thế nào?
- Vơ vét sức người, sức của và biến Việt Nam - thị trường tiêu thụ
c .Nội dung:
+ Nông nghiệp: cướp đoạt ruộng đất, lập đồn điền.
+ Công nghiệp: tập trung khai mỏ
Nội dung khai thác đã thể hiện
+ Thương nghiệp: độc chiếm thị trường
mục đích đó như thế nào
+ Giao thông vận tải: đầu tư xây dựng -> phục vụ khai thác và
đàn áp nhân dân ta.
4


Bài 22: XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI THÁC LẦN THỨ NHẤT
CỦA THỰC DÂN PHAP
1. NHỮNG CHUYỂN BẾN VỀ KINH TẾ.

a. Bối cảnh
b Mục đích
c .Nội dung
d Tác động
_ Tích

cực: Những yếu tố của nền sản xuất TBCN được du nhập
vào Việt Nam (khách quan)

- Tiêu cực:
Tài nguyên thiên nhiên : vơ vét cùng kiệt,
Nông dân bị bóc lột tàn nhẫn
⇒Kinh tế Việt Nam _ nền sản xuất nhỏ, lạc hậu, phụ thuộc
5


QUÁ TRÌNH PHÁP XÂM LƯỢC VŨ TRANG Ở VIỆT NAM

KHAI THÁC THUỘC ĐỊA
LẦN THỨ NHẤT

1858
Pháp xâm
lược vũ
trang VN

1884

Hoàn thành
xâm lược vũ
trang Việt
Nam

1896
Cơ bản hoàn
thành bình
định VN

1897
Hoàn thiện
bộ máy cai
trị

1913



Mục đích của Pháp khi tiến
hành khai thác thuộc địa ?

“Không một xứ sở nào trên cái thế giới này lại có
nhiều nguồn lợi như cái xứ Bắc Kì...Biết bao nhiêu
ngành kĩ nghệ cần phái thiết lập...Biết bao chiến dịch
xán lạn cần phải vạch ra...Xứ Bắc Kì giàu có...Nơi đây
chính quốc tha hồ mà bòn rút đầy tay đưa của cải về
nước.Ngành xuất cảng của nước Pháp cũng sẽ thấy
nơi đây là một nguồn tiêu thụ hàng hóa rất có lợi cho
minh...Vậy thì hãy tiến lên, tiến lên”
( Những tài nguyên xứ Bắc Kì)


Biểu đồ TD Pháp chiếm đoạt ruộng đất
nhân dân Việt Nam cuối TK XI X-đầu TK XX

Cả nước
10.900 ha

Cả nước

Nam Kỳ

Bắc Kỳ

301.000 ha 1.528.000 ha 470.000 ha

9


•Biểu đồ sự khai thác than đá của Pháp tại Việt Nam
đầu TK XX

285.915 tấn

415.000 tấn

500.000 tấn

10


Hình ảnh giao thông vận tải



Tuyến đường sắt Sài Gòn - Chợ Lớn

Các
nguồn
lợi của
Pháp ở
Việt
Nam

Đồn
điền
café

Rượu,
giấy,
diêm

Bông, vải
, sợi,
rựơu

Thiếc,
chì,kẽm

Than
đá

Gỗ,
diêm

Xuất
cảng

Sợi,
ximăng,
sửa chữa
tàu

Đđiền
chè,
café
Đđiền
caosu

Đđiền
lúa
Xuất
cảng

Rượu, bia,
xay xát, sửa
chữa tàu


Sự khác biệt trong cơ cấu
CƠ CẤU KINH TẾ VIỆT NAM
kinh tế Việt Nam ở 2 thời
điểm: cuối TK XIX – đầu
XX

CUỐI TK XIX

Nông

Thủ

Thươg

ĐẦU THẾ KỈ XX

Nông

Công

Thươg

công

Giao

Ngân

thông
vận tải

nghiệp

nghiệp

nghiệp

nghiệp nghiệp nghiệp

hàng



Bài 22: XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI THÁC LẦN THỨ NHẤT
CỦA THỰC DÂN PHAP

1. NHỮNG CHUYỂN BẾN VỀ KINH TẾ.

2. NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ XÃ HỘI

21


CƠ CẤU XÃ HỘI VIỆT NAM

Cuối TK XIX

Địa
chủ

Nông
dân

a.Giai cấp cũ
* Địa chủ :
* Nông dân:

b.Giai tầng mới

Thời kì khai thác

Địa
chủ

Nông
dân

G.cấp

Tlớp

Côngnhân

Tư sản

Tlớp
Tiểu tư
sản

_Là tay sai của Pháp , một số địa chủ nhỏ có tinh thần dân tộc.
_Bị bần cùng hóa cao độ -> lực lượng to lớn của cách mạng

* Giai cấp công dân:_ Ra đời trong cuộc khai thác thuộc địa
_ Sống tập trung ở các đồn điền, hầm mỏ, xí nghiệp
_ Chủ yếu đấu tranh kinh tế
* Tầng lớp tư sản:_ Là các nhà thầu khoán, chủ xí nghiệp, sĩ phu yêu nước
-> Những lớp người đầu tiên của tư sản VN

* Tlớp tiểu tư sản:_Là tiểu thương, tiểu chủ, viên chức, học sinh, sinh viên
_ Đời sống bấp bênh, bị Pháp chèn ép, khinh rẻ
22


CỦNG CỐ BÀI
Thời gian

Trước cuộc khai thác

Trong cuộc khai thác

Nội dung

Chuyển
biến kinh
tế

Chuyển
biến xã
hội

-Nông nghiệp là chủ -Nông nghiệp là chủ yếu
yếu
- Thủ công nghiệp,
- Công nghiệp, thương nghiệp,
thương nghiệp không giao thông vận tải phát triển
phát triển
- Hai giai cấp chính là - Giai cấp cũ: đia chủ &nông dân
- Xuất hiện giai tầng mới: tư sản,

địa chủ và nông dân
-TTS, công nhân

=> Xã hội thuộc địa nửa phong kiến


Hướng dẫn tự học
Câu 1: Hoàn thành bảng theo mẫu sau
Nội dung
Kinh tế

Cuối TK XIX

Đầu TK XX

Chính trị
Xã hội
Mâu thuẫn
trong xã hội
Câu 2: Tìm hiểu trước về Phan Bội Chau và Phan Châu Trinh


Giai cấp địa chủ phong kiến

25