1 phan 1 epidemiology of childhood TB updated feb 2017

Tập huấn về chẩn đoán, điều trị và dự phòng lao trẻ em

DỊCH TỄ HỌC BỆNH LAO TRẺ EM

Vũ Ngọc Bảo, MD, MA
PATH


Gánh nặng bệnh lao trẻ em





Toàn cầu (WHO 2015):

•

Hằng năm ước tính 1 triệu trẻ <15 tuổi mắc lao, nhưng chỉ có 1/3 (36%) được chẩn đoán, và 136.000 trẻ chết vì
lao;

•

Gần ½ (44%) trẻ <5 tuổi và 1/5 (22%) trẻ <15 tuổi mắc lao sẽ bị tử vong nếu không được điều trị, nhưng nếu
được điều trị thì 99% trẻ mắc lao sẽ sống.

Việt Nam (2014)

•
•
•

Uớc tính 13.000 trẻ mắc lao
Phát hiện 1.300 trẻ mắc lao (10%)
Thể lao: lao phổi AFB (+) 9%; lao phổi AFB (-) 29%; lao ngoài phổi (lao hạch ngoại biên) 62%

→ Tầm quan trọng của việc phát hiện và điều trị lao trẻ em


Cách tiếp cận

•
•
•

Xác định và điều trị thích hợp các ca lao lây nhiễm sẽ giúp dự phòng lao trẻ em
Lý do lao trẻ em ít được ưu tiên trong CTCLQG:






Khó chẩn đoán
Thường không lây nhiễm
Nguồn lực hạn chế
Thiếu ghi chép và báo cáo

Nhưng …






Điều này tác động đến tỉ lệ mắc và tử vong do lao ở trẻ em
Lao trẻ em phản ánh hiệu quả của việc kiểm soát lao
Trẻ nhiễm lao sẽ trở thành người lớn mắc lao sau này


Các yếu tố nguy cơ lây nhiễm lao

•
•
•

Tiếp xúc với nguồn lây



Mức độ gần gũi của tiếp xúc



Thời gian tiếp xúc

Nguồn lây



Xét nghiệm đờm dương tính



Hình ảnh X-quang phổi có hang

Nguy cơ phơi nhiễm tăng



Trẻ sống ở nơi có bệnh lao lưu hành cao



Trẻ em của gia đình có HIV


Các yếu tố nguy cơ mắc bệnh lao

•
•
•
•

Nhỏ tuổi



Đặc biệt trẻ 0-2 tuổi

Nhiễm HIV



Nguy cơ nhiễm và mắc lao

Suy giảm miễn dịch khác




Suy dinh dưỡng
Sau khi mắc sởi

Không tiêm phòng BCG



Nguy cơ mắc các thể lao lan tỏa (lao kê, lao màng não)


Bệnh lao ở trẻ em

•
•
•

Đa số các ca lao xảy ra ở trẻ nhỏ (<5 tuổi) chiếm 1/2
Đa số các ca mắc lao xảy ra trong vòng 2 năm sau khi phơi nhiễm/bị nhiễm lao



Hầu hết là trong vòng 1 năm (90%)

Đa số các ca lao trẻ em là lao phổi (70-80%)





Hầu hết là lao phổi AFB (-) hoặc không làm được
Lao ngoài phổi cũng thường gặp, và thể lao ngoài phổi phụ thuộc vào tuổi
Lao phổi AFB (+) thường gặp ở trẻ lớn


Thực trạng số liệu lao trẻ em

•
•
•
•

Gánh nặng lao trẻ em ở cấp quốc gia và toàn cầu không biết rõ
Gánh nặng lao trẻ em là một chỉ báo quan trọng của lây nhiễm đang tiếp diễn trong cộng đồng
Lao trẻ em thường không được đăng ký hay báo cáo trong CTCLQG
Các thông tin quan trọng bao gồm: tuổi, thể bệnh lao, tình trạng nhiễm HIV và kết quả điều trị


Số liệu lao trẻ em trong CTCLQG

•
•

•

Trẻ em chẩn đoán và điều trị lao nên được đăng ký, ghi chép và báo cáo thường quy
Các thông tin quan trọng bao gồm: tuổi, thể bệnh lao, tình trạng nhiễm HIV và kết quả điều trị
Số liệu này là quan trọng cho việc theo dõi và đánh giá chương trình, cũng như tập huấn, mua sắm thuốc và
lập kế hoạch chiến lược

•

CTCLQG nên thành lập Nhóm làm việc về lao trẻ em để giúp giám sát và hỗ trợ các hoạt động


Không một trẻ em nào đáng bị chết vì bệnh lao!
Trân trọng cảm ơn!