Bài 22. Xã hội Việt Nam trong cuộc khai thác lần thứ nhất của thực dân Pháp

CHƯƠNG II
VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
ĐẾN HẾT CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ
NHẤT (1918)

BÀI 22
XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI
THÁC LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP


Bài 22
Xã hội Việt Nam trong cuộc
khai thác lần thứ nhất của
thực dân Pháp
Nội dung chính:
1. Những chuyển biến về kinh tế.
2. Những chuyển biến về xã hội.


BÀI 22: XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI THÁC
LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP.
1. Những chuyển biến về kinh tế
- 1897, chính phủ Pháp cử Pôn Đu-me sang làm toàn quyền
Đông Dương để hoàn thiện bộ máy thống trị và tiến hành
cuộc khai thác lần thứ nhất.
a. Mục đích:
+ Vơ vét, bóc lột sức người, sức
của .
+ BiếnMục
Việt đích
Namkhai

thành
thácthị
trường thuộc
riêngđịa
và của
làmTD
giàu cho
chính Pháp
quốc ở Việt Nam là
gì


BÀI 22: XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI THÁC
LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP.
1. Những chuyển biến về kinh tế
a. Mục đích:
b. Nội dung khai thác:
* Nông nghiệp:
- Pháp đẩy mạnh chiếm đoạt ruộng đất, lập đồn điền trồng
lúa, cà phê, cao Chương
su…( 1907,
lậpkhai
được 244 đồn điền)
trình
thác thuộc địa của TD
Pháp ở Việt Nam được
tiến hành như thế nào?


*Nông nghiệp:

Biểu đồ TD Pháp chiếm đoạt ruộng đất của
nhân dân Việt Nam cuối thế kỉ XIX-đầu XX

cả nước
10.900 ha

cả nước
301.000 ha

Nam Kì
1.528.000ha

Bắc Kì
470.000ha


BÀI 22: XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI
THÁC LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP.
1. Những chuyển biến về kinh tế
a. Mục đích:
b. Nội dung khai thác:
* Nông nghiệp:
* Công nghiệp:
- Pháp đẩy mạnh khai thác tài nguyên thiên nhiên, nhất là
khai thác mỏ (than đá, thiếc, kẽm…). Một số cơ sở công
nghiệp dịch vụ, chế biến ra đời: điện nước, bưu điện…


* Công nghiệp:

Biểu đồ TD Pháp khai thác than đá ở
Việt Nam Đầu TK XX

285.915
tấn

415.000
tấn

500.000
tấn


BÀI 22: XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI
THÁC LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP.
1. Những chuyển biến về kinh tế
a. Mục đích:
b. Nội dung khai thác:
* Nông nghiệp:
* Công nghiệp:
* Giao thông vận tải:
-Pháp chú ý đến việc XD hệ thống giao thông (đường bộ,
sắt, thủy…) vừa phục vụ công cuộc khai thác lâu dài, vừa
phục vụ mục đích quân sự.


Cầu Long Biên- Hà Nội

Tuyến đường xe lửa Sài Gòn- Mĩ Tho

BÀI 22: XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI
THÁC LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP.
1. Những chuyển biến về kinh tế
a. Mục đích:
b. Nội dung khai thác:
* Nông nghiệp:
* Công nghiệp:
* Giao thông vận tải:
*Thương nghiệp:
- Pháp độc chiếm thị trường, nguyên vật liệu, thu thuế…


BÀI 22: XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI
THÁC LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP.
1. Những chuyển biến về kinh tế
a. Mục đích:
b. Nội dung khai thác:
c. Tác động:
* Tích cực:
- Những yếu tố nền SX TBCN du nhập vào nước ta. So
khai
với nền kinh tếChính
PK cósách
nhiều
tiếnthác
bộ, thuộc
của cải vật chất SX
địa lần thứ nhất của TD
được nhiều hơn.

Pháp có tác động gì đến nền
* Tiêu cực:
kinh
tế
Việt
Nam?
-Tài nguyên thiên nhiên bị vơ vét cạn kiệt,Việt Nam trở
thành thị trường tiêu thụ hàng hoá cho Pháp…
- Vẫn duy trì phương thức bóc lột PK trong mọi lĩnh
vực…



? So sánh sự khác nhau của kinh tế Việt Nam ở hai thời
điểm cuối thế kỉ XIX- đầu TK XX.( theo mẫu).
Trước cuộc khai thác (cuối
TK XIX)

Trong cuộc khai thác ( đầu
TK XX)

- Chủ yếu thủ công nghiệp , - Công nghiệp,thương nghiệp,
thương nghiệp, nông nghiệp giao thông vận tải bước đầu
phát triển nhưng chủ yếu vẫn
kém phát triển.
là nôngnghiệp.


? Trong cuộc khai thác thuộc địa lần
thứKINH

nhất của
Pháp,
cơ BIẾN
cấu nền
CƠ CẤU
TẾTD
VIỆT
NAM
CHUYỂN
kinh tế Việt Nam có sự chuyển biến
ntn?.
Cuối thế kỷ XIX

Nông
nghiệp

Thủ
công
nghiệp

Thương
nghiệp

Trong cuộc khai thác lần thứ
nhất

Nông

Công

Thương

Giao

Thủ

thông
nghiệp

nghiệp

nghiệp

vận tải

CN


Tính chất mới của nền kinh tế
Việt Nam đầu thế kỉ XX dưới tác
động cuộc khai thác thuộc địa lần
thứ nhất của thực dân Pháp:
Là nền kinh tế thuộc địa nửa
phong kiến


BÀI 22: XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI
THÁC LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP.
1. Những chuyển biến về kinh tế
2. Những chuyển biến về xã hội

Địa chủ
Trong
xã
TrongPK
xã hội
hộiViệt
Việt Nam
Nam đầu
đầuthế
thế kỉ
kỉ
Giai XX
XX còn
còn tồn
tồn tại
tạicác
các giai
giaicấp
cấp cũ
cũ
cấp không?
không? Đó
Đó là
là giai
giaicấp
cấpnào?
nào?Thân
Thân
cũ phận
của

phận
của họ
họ lúc
lúc này
này có
có gì
gì khác
khác
Nông
trước?
trước?
dân


Thảo luận nhóm

?. Cuộc khai thác thuộc
địa của TD Pháp đã làm
nảy sinh những lực lượng
xã hội mới nào?. Nêu đặc
điểm của từng giai cấp,
tầng lớp?.


Công
nhân

tầng
lớp
mới

Tư
sản

Tiểu
tư
sản


Nguyên nhân nào làm nảy sinh các
lực lượng xã hội mới trên

Do sự chuyển biến về cơ cấu kinh
tế VN dưới tác động của cuộc khai
thuộc địa lần I của TD Pháp dẫn
tới sự chuyển biến về xã hội
20


? Cơ cấu xã hội VN có sự chuyển biến gì sau cuộc khai thác
Thuộc địa lần I của TD Pháp (đầu TK XX)

Cơ cấu xã hội Việt Nam
Cuối thế kỉ XIX

Địa
chủ
phong
kiến

Nông
dân

Trong cuộc khai thác
Lần I của TD Pháp
Địa Nông
chủ
Phong
Kiến dân

Công
nhân

Tư

Tiểu

sản

tư
sản


* Tác động sự chuyển biến

về xã hội:
• Mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gắt. Hai mâu
thuẫn chính là mâu thuẫn dân tộc và mâu
?
Sự

chuyển
biến
về
xã
hội
thuẫn giai cấp.
dưới tác động của cuộc
khai thác lần I của TD
tác lớp
độngxã
gì hội
đến mới, đã tạo ra
• Sự nảy sinhPháp
các có
tầng
tình
hình
VNtrong
đầu TK
XXmột cuộc vận
những điều
kiện
bên
cho

động giải phóng dân tộc theo khuynh hướng
mới.


Củng cố

Thờigian
Nội dung

Trước cuộc khai thác

Trong cuộc khai thác

Cơ cấu
kinh tế

Chủ yếu là nông
nghiệp, công nghiệp,
thương nghiệp kém
phát triển

Công – thương nghiệp,
GTV bước đầu phát
triển, nhưng nông
nghiệp vẫn là chủ yếu.

Cơ cấu
xã hội

Hai GC chính là địa
chủ PK và nông dân

Ngoài 2 giai cấp địa
chủ, ND; xuất hiện
những lực lượng XH
mới: công nhân, tư sản,

tiểu tư sản.


Bảng thống kê về tình hình các giai cấp, tầng lớp trong xã hội
Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX
Giai cấp, tầng
lớp

Địa chủ
Nông
Công

Tư
Tiểu

dân

nhân
sản

tư sản

Nghề nghiệp

Thái độ đối với độc lập dân
tộc