Bài 7. Sau phút chia li

I/ TÌM
HIỂU
1/
Tác giả
: CHUNG
Đặng Trần Côn (1710 –

1745),

người làng Nhân Mục,
quê ở Hà Nội.

2/ Dịch giả : Đoàn Thị
Điểm (1705 – 1748), quê ở
Hưng Yên, hiệu Hồng Hà
nữ sĩ, là người dịch sang
chữ Nôm.


3


Trang b×a s¸ch

Trang 2 s¸ch

4


5

6


7


8


9


10


3/ Tác phẩm :
Văn bản này trích
trong Phần I tác phẩm
Chinh phụ ngâm khúc
(từ câu
5364 )
4/ Thể thơ :
Thơ song thất lục bát

11


Chàng thì đi cõi xa ma gió

chữ chăn
song
Thiếp thì về buồng cũ 7chiếu
thất
Đoái trông theo đã cách
ngăn
6 chữ
lục
Tuôn màu mây biếc, trải ngàn
8 núi
chữ xanh.
bát
Chốn Hàm Dơng chàng còn ngảnh lại
Bến Tiêu Tơng thiếp hãy trông sang
Bến Tiêu Tơng cách Hàm Dơng
Cây Hàm Dơng cách Tiêu Tơng mấy
trùng.
thấ Vần
y chẳng
Cùng trông lại màmấ
cùng
dâtrắcthấy
Thấy xanh xanh ynhững
mấy
ngàn
mà u
Vần
dâu
12
u

bằng
sầu


3/ Tác phẩm :
Văn bản này trích
trong Phần I tác phẩm
Chinh phụ ngâm khúc
(từ câu
5364 )
4/ Thể thơ :
Thơ song thất lục bát
5/ Bố cục : 3 đoạn
13


Nỗi trống
Chàng thì đi cõi xa ma gió
trải của
Theo
Thiếp thì về buồng cũ chiếu lòng
chăn
ngời tr
em, chia
ớc
cuộc
Đoái trông theo đã cách ngăn văn
li phũ
Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núibản
xanh.

phàng
có

bố cục
Chốn Hàm Dơng chàng còn ngảnh
lại
Nỗi xót
mấy
Bến Tiêu Tơng thiếp hãy trông sang
xa vì
phần?
cách trở
Bến Tiêu Tơng cách Hàm Dơng
núi
sông
Nội
Cây Hàm Dơng cách Tiêu Tơng mấy
trùng.
dung
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
tơng
Nỗi sầu th
ứng
?
Thấy xanh xanh những mấy ngàn
dâu
ơng trớc
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
cảnh vật
14

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?...


Chàng thì đi / cõi xa ma gió
Thiếp thì về / buồng cũ
chiếu chăn
Cách
Đoái trông theo / đã cách
đọc:
ngăn
Tuôn màu mây biếc, / trải ngàn
Chậm,
núi xanh.
Chốn Hàm Dơng / chàng còn nhẹ
ngảnh lại
nhàng,
Bến Tiêu Tơng / thiếp hãy
trông sang
buồn,
Bến Tiêu Tơng / cách Hàm
15
Dơng


II/ Đọc - hiểu văn bản :
1/ Khóc ng©m thứ
nhất

16

17


Chàn
cõiđi
xa cõi
maxa
gióma
Chàng thì
g
gió
Thiế
buồng cũ chiếu
pThiếp thì
chăn
về buồng cũ
chiếu chăn
Đoái trông theo đã cách

ngăn
- Xng hô: chàng tình cảm đằm thắm, hạnh p
Tuôn màu mây biếc, trải
thiếp
thiếp thì
ngàn ><
núi xanh.
- Hình ảnh đối Chàng
thì đi
về

lập:
Cõi xa ma gió

><

(lạnh lẽo)

chăn

Ra nơi chiến tr
ờng nguy hiểm

?
??

buồng cũ chiếu

Về tổ (ấm
ấm áp)
hạnh
phúc cô đơn

ệ
đối
lập
đây
tác
dụng
gìsố
trong

Hiện
thực
chia
Hình
ảnh
ẩn
dụởhiện
ớc
lệ
tcó
ợng
tr
ngtrong
cõi
xa
mav
âu
thơ
đầu,
tác
giả
đã
sử
dụng
một
hìn
h thuật
xng
hô
biểu

điều
gì
tình

Nhấn
mạnh:
n
vật
trữ
tình
trong
đoạn
trích
xchỉ
ngphụ?
hô
nh18ấy?
thế
licủa
đối
lập.
Em
hãy
chỉ
ra
hình
ảnh
gợi tả
buồn
ng

ời thiếu
buồng
cũnỗi
chiếu
chăn
ngầm
điều
g
Sự
cách
trở
của
đôi
vợ những
chồng?


- Xng hô: chàng -thiếp
Hình ảnh đối

Chàn
cõiđi
xa cõi
maxa
gióma
Chàng thì
g
gió
Thiế
buồng cũ chiếu

pThiếp thì
chăn
về buồng cũ
chiếu chăn
Tuôn
mây biếc
trải
núi xanh
Đoái trông theo đã cách
ngăn

Tuôn màu mây biếc, trải
ngàn núi xanh.
lập:
- Hình ảnh: mây biếc, núi xanh: tợng trng cho sự
xa cách.

đẩy không gian rộng ra vô tận: ng
ời vừa chia cách đã nh biệt vô âm
tín.ảnh
Hình
xanh,
kết
Trong
phútmây
chia li, biếc,
con mắtnúi
nhớ th
ơng của
nghợp

ời vợvới


ẫn đăm
đắm
theo. trải
Nàngcó
chỉ
nhìn thấy
động
từtrông
tuôn,
ý nghĩa
gì?19 gì


1/ Khúc ngâm 1:
=> Bằng cách dùng phép đối: (chàng
đi – thiếp về ); tác giả cho ta thấy
thực trạng chia li đã diễn ra và nỗi
sầu chia li tưởng như đã phủ lên màu
biếc của trời mây, trải vào màu xanh
của núi ngàn.

20


Hàm
D Dơng chàng còn
Chốn

Hàm
ơng
ngảnh
lạiT
Tiêu
Bến
Bến
Tiêu Tơng thiếp hãy trông
ơng
sang
Cây
Bến Tiêu Tơng cách Hàm D
Hàm Dơng Tợng trng cho 2 vị trí
ơng
xa cách của đôi vợ
Tiêu Tơng
Tạicách
saoTiêu
tả Tơng
Cây Hàm Dơng
chồng
Nhng
a
danh
Bếncuộc
: sông
n chia
Không
li gian
ởno cách

mấy trùng.
ớc

trở, không
c
nhc
n? dễ gặp
đất
Việt
mà
lại
Hình
ảnh
bến,
cây
Cây: núi
Em có nhận
xét gì
tác giả
lại sử nào
rừng
Nghệ
thuật
gợi dụng
liên
tnhiều
ởng
đến
về
các địa

danh
y?
đ
ợcđịa
sử danh
dụng
trong
không
gian ởnào?
4Trung
câuQuốc?
thơ trên?
21


Chốn
Hàm
Hàm
D Dơng chàng
còn
ngảnh
Tiêu
trông
ngảnh
ơng
lạiT
lại
ơng
sang
Bến

Bến
Tiêu
Tiêu
Tơng
T thiếp
Hàm
hãy D
trông
Cây
sang
Hàm ơng
D
Tiêuơng
T
Tơng cách Hàm D
ơngBến Tiêu ơng
Nghệ thuật:
ơng
- Đối: Ngảnh lại >< trông sang
Cây Hàm D
ơng
cách
Tiêu
T
ơng
Gợi tâm trạng lu luyến
mấy trùng.

- Điệp ngữ, đảo ngữ: 2 địa
danh

Thể hiện tâm trạng buồn
triền miên, không gian xa cách
ời đi
kẻ ở.
của
Nghệ
thuật
đó có độ
ý tăng
Nỗi ng
sầu
chia
li trong
trong
nhớ chất nghĩa
chứa, gì
kéo
dài, nỗi xót
22
việc gợi tả nỗi sầu


2/ Khúc ngâm 2 :
Bằng cách dùng phép đối, điệp
ngữ, đảo ngữ hai địa danh ( Hàm
Dương, Tiêu Tương ), khúc ngâm
này tiếp tục diễn tả nỗi sầu chia
li với mức độ tăng trưởng : sự
cách ngăn đã là mấy trùng. Tuy
chia li về thể xác nhưng tâm hồn

vẫn gắn bó nhau.
23


Cùng trông lại / mà
cùngcùng chẳng
thấy
thấy
Thấyxanh xanh
ngàn
dâu
ThấyNgàn
xanh dâu
xanh / những
mấy
ngàn dâu
Ngàn dâu / xanh ngắt
một
màu
- Điệp
từ vòng tròn Không gian rộng lớn, trải
Lòng
chàng ý thiếp / ai sầu
Từ láy
dài một màu xanh
Buồn,
đơn vô
hơn ai?...
điệu.
vọng

-Không
Câu hỏi tu
từ, động
từngữ
trạngtrong
thái: sầu
Từ
khổ
gian
xanh
Không gian li biệt
nỗi buồn li biệt đúcthơ
kết này
thành
khối
có
gì
Câu
hỏi
đ
Ai
ợc
mở
sầu
ra
nh
thế
củanúimấy
ngàn

dâu
sầu,
sầu, nặng
trĩu
tâm hồn ngời
đặc
biệt?
nào
qua
các
chi tiết
chinh
phụ.
hơn
ai?
có
ý
+ Xót
xa tuổi
xuân gì
không đợc hạnh
gợi
tâm
trạng
phúc.
nghĩa

nghệ thuật ấy?

gì?

Em
cảm
của ngời thiếu phụ?
+ nhận
Nỗi oán đ
hận
tranhnỗi
phi nghĩa.
ợcchiến
những
24


3/ Khúc ngâm 3 :
Cũng bằng cách dùng phép
đối, điệp ngữ, khổ thơ cuối tiếp
tục diễn tả nỗi sầu chia li đến
mức cực độ : sự cách ngăn đã
hoàn toàn mất hút vào ngàn dâu
xanh ngắt.

25