Bài 8. Bài luyện tập 1

TIẾT 49: LUYỆN TẬP HIDROCACBON
I. KIẾN THỨC CẦN NHỚ:

Metan

Công thức
cấu tạo

Đặc điểm
cấu tạo

Phản ứng
đặc trưng (Viết
PTPƯ minh họa)

Ứng dụng

Etilen

Axetilen

Benzen


Metan

Etilen

Công thức

C

0,5đ

Đặc điểm

H

H

cấu tạo

- Có liên kết đơn

cấu tạo

H

C

đặc trưng

CH4 + Cl2 →
as

→CH3Cl + HCl

( PTHH)

HC

H–C≡C-H

CH

HC

CH
C
H

0,5đ

0,5đ

- Có 1 liên kết đôi trong lk

- Có 1 liên kết ba trong lk

-Mạch vòng 6 cạnh đều

đôi có 1 liên kết kém bền

ba có 2 liên kết kém bền

- 3 liên kết đôi xen kẽ với 3 liên kết đơn

0,75đ

Phản ứng thế với clo:

Benzen

H
C

H

0,5đ

0,75đ

Phản ứng

Axetilen

0,75đ

0,75đ

Phản ứng cộng với dung

Phản ứng cộng với dung Phản ứng thế với brom lỏng:

dịch brom:

dịch brom:

CH2=CH2+Br2(dd)→ CH2Br-

CH≡CH+2Br2(dd)→ CHBr2–

Phản ứng cộng với hidro:

CH2Br

CHBr2

C6H6 + 3H2 → C6H12

C6H6+Br2 (l)→C6H5Br + HBr
Fe,t

o

Ni,t

0,75đ

0,75đ

o

0,75đ

0,75đ

- Nguyên liệu điều chế

- Nguyên liệu sản xuất rượu,

- Nguyên liệu sản xuất

- Nguyên liệu trong công nghiệp sản xuất chất dẻo,

hidro,bột than,… - Nhiên

axit, PE, PVC, dicloetan,…

nhựa PVC, cao su,…

phẩm nhuộm, thuốc trừ sâu, dược phẩm,...

- Nhiên liệu đèn xì oxi –

- Dung môi trong công nghiệp và phòng thí

axetilen để hàn cắt kim loại.

nghiệm.

liệu trong đời sống, sản xuất

- Kích thích quả mau chín.

Ứng dụng

0,5đ

0,5đ

0,5đ

0,5đ


II. BÀI TẬP.

Bài 1: Hiđrocacbon nào sau đây trong phân tử chỉ có liên kết đơn:
A. Etilen

C. Metan

B. Benzen

D. Axetilen

Bài 2: Chất nào sau đây khi tham gia phản ứng vừa có phản ứng cộng, vừa có phản ứng thế:
A. Metan

C. Axetilen

B. Benzen

D. Etilen

Bài 3: Dãy chất nào sau đây đều làm mất màu dung dịch Brom:
A. CH4 , C2H4
B . C6H6, C2H4

C. C2H2, C2H4
D. CH4 , C2H2

II. Bài Tập: Dạng 1: Viết công thức cấu tạo.
Bài 1/133(SGK) : Viết CTCT và CT Thu gọn của C H

3 8 , C3H6 , C3H4 ?

C3H8

C3H6

C3H4
H

GợiHý:
H

H

H

H

H

H

H
C
C
- Chú ý đến hóa trị của các nguyên tố

C
C
H
C
H
C
C
C
-Triển khai mạch C dạng thẳng, nhánh và dạng vòng (lưu ý: Phân tử H
HCHC có từ 4 C trở lên mới có mạch nhánh)
H
H
H hoặc liên kết đôi,liên kết ba vào mạch
Sử dụng liên kết đơn
H C

-

Hay: CH

2

3

propan

2

3

H

C – CH3

H
C

C

C

H

H

propen

Hay: CH2 = C = CH2

propađien
C H2
H2C

C H2
C H2

xiclopropan.

H

propin

-Thêm H vào C để đảm bảo hóa trịHay:
củaCHC, =kiểm
tra lại hóa trị của các ngtốHkhác
Hay: CH – CH – CH
CH – CH
3

C

HC

CH
xiclopropen


Dạng 2: Nhận biết
Bài tập 2: Trình bày phương pháp hóa học để phân biệt 2 chất khí sau: C 2H4 , CH4

Giải
Lần lượt dẫn 2 chất khí vào dung dịch nước brom.
+ Nếu thấy dung dịch Brom mất màu là C2H4
+ Còn lại là CH4
PTHH: C2H4 + Br2(dd)→ C2H4Br2


Dạng 4: Tìm công thức phân tử.
Bài 4/133(SGK): Đốt cháy 3 gam chất hữu cơ A thu được 8,8 gam khí CO2, 5,4 gam H2O
a/ Trong chất hữu cơ A có những nguyên tố nào?

b/ Biết phân tử khối của A nhỏ hơn 40. Tìm công thức phân tử của A

Cho biết
m

=3g

A
m
m

CO2
H2O

M

A

= 8,8 g
= 5,4 g

HƯỚNG DẪN:
Bước 1: Tìm khối lượng của các nguyên tố có trong 8,8g CO2, 5,4gam H2O ( thường là C và H)
Bước 2: Đem cộng khối lượng của C và H ,rồi so với khối lượng của hợp chất A.
+ nếu mC + mH = mA ( hợp chất chỉ chứa C và H)

< 40

a. A có những nguyên tố nào?

b. CTPT A?

+ nếu mC + mH < mA ( hợp chất chứa thêm O)
Bước 3: Tìm công thức phân tử của A.


Hướng dẫn
a/

A + O2

t

o

b. Gọi CTTQ là CxHy hoặc CxHyOz

CO2 + H2O

-Tìm tỉ lệ x:y = nC : nH hoặc
A chứa C và H, có thể có O

Tính

mC =

mCO2 ×12
44

,

mH =

mH 2O × 2
18

x : y : z = nC : nH: nO
- Dựa vào x,y hoặc x.y.z => CTPT có dạng (CxHy)n
hoặc (CxHyOz)n

Tìm mO để rút ra kết luận

moxi = mA – (mC + mH) = 0 => A chỉ chứa
C,H
moxi = mA – (mC + mH) = a
=> A chứa C,H,O

- Dựa vào điều kiện MA < 40 ta tìm được n và suy ra
CTPT của A


Giải
a/ Khối lượng các nguyên tố :

mCO2 ×12 8,8 ×12
mC =
=
= 2,4 g
44
44

;

mO = m A − (mC + mH ) = 3 − (2,4 + 0,6) = 0

mH 2O × 2 5,4 × 2
mH =
=
= 0,6 g
18
18
→ A có 2 nguyên tố C và H

b/ Đặt CTPT của A là CxHy

mC mH 2,4 0,6
x : y = nC : nH = : = : = 0,2 : 0,6 = 1 : 3
12 1 12 1
,

Công thức đơn giản nhất là :(CH3)n
Khi đó ta có MA < 40 → (12 +3)n <40 → n < 2,67
n = 1 vô lí , không đảm bảo hóa trị C
n = 2 → CTPT của A là C2H6


Phương pháp chung :
* Muốn tìm công thức phân tử của chất hữu cơ làm
- Từ khối lượng của CO2 và H2O → mC và mH

theo các bước như sau:
(nếu có oxi: mO= m hchất – (mC +

mH))
- Đặt CTPT cho hợp chất
- Sau đó lập tỉ lệ tìm x và y( z)
- Dựa vào khối lượng mol, biện luận để tìm ra CTPT của chất hữu cơ


Hướng dẫn học ở nhà :

- Học bài nắm vững kiến thức về hidrocacbon, làm các phần bài tập còn lại ở SGK và ở
SBT.

- Hệ thống lại toàn bộ các kiến thức đã học từ bài 25 đến bài 39 chuẩn bị tốt cho tiết sau
kiểm tra một tiết.