Bài 52. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử. Độ hụt khối

KÝnh chµo c¸c thµy gi¸o, c«
gi¸o
vµ c¸c em häc sinh


Bài 43+44. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử.
Độ hụt khối. năng lượng liên kết
I. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử:
1. Cấu tạo hạt nhân:
- Gồm các hạt nhỏ: gọi là nuclôn.
Có hai loại là prôtôn & nơtrôn.
Thí dụ
+ Prôtôn (p) mang điện tích + e
+ Nơtrôn (n) không mang điện
+ Khối lượng hai hạt gần bằng nhau.
- Số prôtôn trong hạt nhân bằng thứ tự Z trong bảng HTTH:

Z là nguyên tử số.
- Tổng số nuclôn trong hạt nhân gọi là số khối, kí hiệu A. Số
nơtrôn N trong hạt nhân là N = A – Z.


CHƯƠNG IX - NHỮNG KIẾN THỨC SƠ BỘ VỀ HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ

Bài 79. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử. Đơn vị khối lượng nguyên tử

I. Cấu tạo hạt nhân. Nuclôn:
1. Cấu tạo hạt nhân:
2. Kí hiệu hạt nhân:
-

A
Z

X

: X là kí hiệu hoá học, Z: nguyên tử số, A số khối .

Ví dụ: 11 Na; 92 U …
- Có thể chỉ ghi số khối: AX
Ví dụ 12C …
- Còn có thể ghi: XA
Ví dụ: Na23, C12, Pb206 …
23

235


Bài 79. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử. Đơn vị khối lượng nguyên tử

I. Cấu tạo hạt nhân nguyên tử:
Các hạt nhân sau là của nguyên tố nào?
12
6

X; X; X ; X
11
6

14
6

13
6

12
6

C; C; C; C
11
6

14
6

13
6

Trong bảng HTTH các nguyên tố đó được xếp vào vị trí nào?
Người ta gọi là gì?


Bài 79. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử. Đơn vị khối lượng nguyên tử
I. Cấu tạo hạt nhân nguyên tử:

II. Đồng vị:
Các nguyên tử mà hạt nhân chứa cùng sè prôtôn Z nhưng
có số nơtrôn khác nhau (do đó số khối A = Z + N khác nhau)
gọi là đồng vị (cùng vị trí trong bảng HTTH)
Hyđrô có 3 đồng vị là:
- Hyđrô thường 1 H

1

- Hyđrô nặng

2
1

Hhay

- Hyđrô siêu nặng

3
1

2
1

D(đơtêri)

H hay

3
1

T

Thiếc có 10 đồng vị có Z = 60 còn A từ 112 đến 122
Cácbon có 4 đồng vị có A từ 11 đến 14

Bài 79. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử. Đơn vị khối lượng nguyên tử
I. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử:
II. Đồng vị:

III. Đơn vị khối lượng nguyên tử:
Kí hiệu u, là 1/12 khối
lượng của đồng vị phổ biến của
12
nguyên tử cacbon 6 C (gọi là đơn vị cacbon)
Đồng vị C12 có 12 nuclôn nên khối lượng của nuclôn ≈ u
u=

1
1 12
1
1
− 27
u
=
gam= >1gam= u.NA
.
=
=
gam
=
1
,
006658
.
10

kg
.
23
12 NA N A 6,022.10
NA
mp=1,008665u; mn = 1,007276 u; me = 0,000549u

Nguyên tử có số khối A có khối lượng ≈ A tính theo u
1 mol bất kỳ chất nào đó là lượng gồm NA nguyên tử hay phân tử)
NA lµ sè av«ga®rr«
1 mol He4 có NA nguyên tử, có khối lượng m = NA.4u = 4g
Khối lượng 1 mol chất đơn nguyên tử có trị số như trong bảng nguyên tử lượng


Bài 79. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử. Đơn vị khối lượng nguyên tử

I. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử:
II. Đồng vị:
III. Đơn vị khối lượng nguyên tử:


Luyªn tËp – cñng cè
1

6

Câu hỏi số 1

Câu hỏi số 6

2

Câu hỏi số 2

7

Câu hỏi số 7

3

Câu hỏi số 3

8

Câu hỏi số 8

9

Câu hỏi số 9

4

Câu hỏi số 4

5

Câu hỏi số 5

10 Câu hỏi số 10

Kết thúc


Câu 1

235
H¹t nh©n
92 U
gåm:

A.

235p và 92n

B. 92p và 235n
C.

92p và 143n

D.

143p và 92n

cã cÊu t¹o
Sai

Sai.
Đúng

Sai.

Cõu 2

Phát biểu nào sau đây là đúng
khi nói về cấu tạo của hạt nhân
nguyên tử?

A. Hạt nhân đợc cấu tạo từ các nuclôn. ọc kỹ
hơn
B. Có hai loại nuclôn là prôtôn và nơtron
ọc kỹ
hơn

C. Số prôtôn trong hạt nhân
đúng
bằng số êlectron trong nguyên
D. Cả A, B, C đều đúng
tử

ọc kỹ

hơn

úng


Cõu 3

Phát biểu nào sau đây là sai khi

nói về cấu tạo của hạt nhân
nguyên tử?

A. Prôtôn trong hạt nhân mang điện tích +e.
B. Nơtron trong hạt nhân mang điện tích - e

C. Tổng số các prôtôn và nơtron gọi
là
số khối
D. A hoặc B hoặc C sai

Sa
i.
úng.
Sai.
Sa
i.


Câu 4

Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ
®óng?

A. H¹t nh©n nguyªn töAZ X
®îc cÊu
t¹o gåm Z n¬tron vµ A pr«ton

B. H¹t nh©n nguyªn tö
®îc cÊu

ZX
t¹o
gåm Z pr«t«n®îcvµ
A n¬tr«n
C. H¹t nh©n nguyªn tö
cÊu t¹oA
A

gåm Z pr«ton vµ (A - Z) n¬tron.

Z

X

D. H¹t nh©n nguyªn tö AZ X ®îc cÊu t¹o
gåm Z pr«ton vµ (A + Z) n¬tron.

Sa
i.
Sai.
Đóng

Sai


Câu 5

Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ
®óng?

A. ®ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t nh©n cña
chóng cã sè khèi A b»ng nhau
B. ®ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t nh©n cña chóng
cã sè pr«ton b»ng nhau, sè n¬tron kh¸c nhau

C. ®ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t nh©n
cña chóng
cã sè n¬tron b»ng nhau, sè pr«ton kh¸c
D. ®ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t
nhau.
nh©n cña chóng cã khèi lîng b»ng nhau

Sai
Đón
g
Sa
i.
Sai.


Câu 6

KÝ hiÖu c¸c h¹t nh©n nguyªn tö díi
®©y, kÝ hiÖu nµo lµ kh«ng ®óng?

A.
O17
206
B.

82

Sai.

Pb

C. 60Co
D.

210
84

Po

Sai.
Đóng.

Sai.


Câu 7

ĐÞnh nghÜa nµo sau ®©y vÒ ®¬n vÞ
khèi lîng nguyªn tö u lµ ®óng?

A. u b»ng khèi lîng cña mét nguyªn tö

H

1

Hy®r«
1

B. u b»ng khèi lîng cña mét h¹t nh©n
12
nguyªn tö 6 C
Cacbon

C. u b»ng 1/12 khèi lîng cña mét nguyªn tö Cacbon
12
6

C

D. u b»ng 1/12 khèi lîng cña mét h¹t nh©n
12
nguyªn tö Cacbon6 C

Sai
.
Sai
.
Đóng
.
Sai
.


Câu 8

Mét h¹t nh©n cã 90 pr«t«n vµ
234 n¬tr«n
kÝ hiÖu h¹t nh©n ®ã lµ:

U

Sai.

Pa

Sai.

C.

90
234

Pa

Sai.

D.

234
90

Th

Đóng.

A.

234
90

234
B. 90


Câu 9

Sè nguyªn tö trong 1 gam
khÝ hªli lµ:

A. 1,50.1023 nguyªn tö
B. 3,0.1023 nguyªn tö

C. 4,5.1023 nguyªn
tö
23
D. 2,25.10

nguyªn tö

Đóng

.
Sai
.
Sai.

Sai
.


Câu 10

Sè ph©n tö trong 1gam khÝ Oxi
O2 lµ:
A.
752.1020ph©n
tö
B. 376.1020
ph©n tö
C. 6,022.1022
ph©n tö
D. 1,2044.1021
ph©n tö

Sai
.
Đóng
.
Sai.
Sai
.


Bµi tËp vÒ nhµ
• Câu hỏi 1, 2, 3 trang 154 SGK

Xin tr©n thµnh c¶m ¬n
c¸c thµy c« gi¸o
vµ c¸c em häc sinh!


có 1 prôtôn, không có nơtrôn
ThÝ dô 1: Nguyªn tö Hyđrô
ThÝ dô 2: Nguyªn tö ÔXicó 8 prôtôn, có 8 nơtrôn
ThÝ dô 3: Nguyªn tö Natri
có 11 prôtôn, có 12 nơtrôn
có 84 prôtôn, có 126 nơtrôn
ThÝ dô 4: Nguyªn tö Pôlôni (210)

Quay l¹i


I. CÊu t¹o cña h¹t nh©n nguyªn
tö
- Gồm các hạt là nuclôn:
Có hai loại là prôtôn (p) mang ®iÖn +e & nơtrôn (n).
- Một nguyªn tö, h¹t nh©n nguyªn tö sè Z (hay Z pr«t«n),
số khối A (A nuclôn), sè n¬tr«n N: A = Z + N.
- KÝ hiÖu h¹t nh©n:A
hoÆc AX hoÆc XA
Z

X

Quay l¹i

II. Đång vÞ
Các nguyên tử mà hạt nhân chứa cùng số prôtôn Z
nhưng có số nơtrôn khác nhau (do đó số khối A = Z + N
khác nhau)gọi là đồng vị (cùng vị trí trong bảng HTTH)

Quay lại


III. Đơn vị khối lượng nguyên tử
Kí hiệu u, là 1/12 khối
lượng của đồng vị phổ biến của
12
nguyên tử cacbon 6 C (gọi là đơn vị cacbon)
u = 1,66058.10-27kg

Quay lại