Bài 18. Chuyển động của vật bị ném

Tr­êng­­THPT­Th¹ch­Thµnh­
I
Tæ­vËt­lý
Gi¸o viªn: Nh÷ Cao Vinh


KIỂM TRA BÀI
CŨ


C©u 1:­Ph­¬ng­tr×nh­
chuyÓn­®éng­cña­chuyÓn­
A.­x­=­v0t­
®éng­th¼ng­biÕn­®æi­
B.­x­=­x0­+­v0t­
®Òu:
2
C.­x­=­v0t­+­at /2

D.­x­=­x0­­+­v0t­+­at2/2


C©u 2­ :­ Mét­ vËt­ ®­îc­ nÐm­
theo­ ph­¬ng­ xiªn­ gãc­ trong­
kh«ng­ khÝ­ (bỏ­ qua­ sức­ cản­
kh«ng­ khÝ).­ Khi­ rời­ khỏi­ tay­
A. Lực ném
nÐm,­lực­t¸c­dụng­vµo­vật­lµ:

B.Trọng lực và lực cản của
không khí

C. Lực ném và trọng lực
D. Trọng lực


BÀI MỚI

ChuyÓn ®éng cña vËt
bÞ nÐm


Chuyểnưđộngưcủaưvậtưbịư
ném
I.ưChuyểnưđộngưcủaưvậtưnémưxiên
1.ưQuỹưđạoưcủaưchuyểnưđộng
2.ưTầmưbayưcaoư
3.ưTầmưbayưxa
4.ưVậnưtốcưtứcưthời
II.ưChuyểnưđộngưcủaưvậtưnémưngangưtừưđộưcaoưh


II.ưKhảoưsátưchuyểnưđộngưcủaư
vậtưbịưnémư
1.Quỹ đạo của vật bị ném xiên

y


I.Ph­¬ng­ph¸p­to¹­®é
Dùng­ để­ khảo­ sát­ những­ chuyển­ động­ phức­ tạp­ có­quỹ­đạo­ là­những­ đường­
cong.­Nội­dung­của­phương­pháp­tọa­độ­gồm­các­bước­:

Bíc 1:­ Chọn­ hệ­ trục­ toạ­ độ­ (thường­ là­ hệ­ trục­ toạ­ độ­ Đê-các)­ và­ phân­ tích­
chuyển­ động­ phức­ tạp­ thành­ các­ chuyển­ động­ thành­ phần­ đơn­ giản­ hơn­
trên­các­trục­tọa­độ,­nghĩa­là­chiếu­chất­điểm­M­xuống­hai­trục­Ox­và­Oy­
để­có­các­hình­chiếu­Mx­­và­My­.
Bíc 2:­Khảo­sát­riêng­lẻ­các­chuyển­động­của­Mx­và­My
Bíc 3:­ Phối­ hợp­ các­ lời­ giải­ riêng­ rẽ­ thành­ lời­ giải­ đầy­ đủ­ cho­ chuyển­ động­
thực.


1.Quỹ đạo của vật bị ném
Gốc
thời gian là lúc ném vật
xiên
Chọn trục toạ độ Oxy (nh hình vẽ)

Chiếu chuyển động
của chất điểm M
lên hai trục toạ độ
Ox (Mx), Oy (My).
Chúng chuyển động với vận
tốc, vị trí ban đầu :

v0x = v0cos ; x0 = 0 (18.1)
v0y = v0sin ; y0 = 0 (18.2)

y

uur
v0 y
o

uu
r
v0

uur
v0 x

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

x


Khảoưsátưriêngưrẽưcácưchuyểnưđộngư
củaưchấtưđiểmưMxưvàưMy
ChuyểnưđộngưcủaưMxưlàưchuyểnưđộngưthẳngư
đều:
axư=ư0

(18.3)

vxư=ưv0xư=ưv0cosư

(18.4)

xư=ưv0xtư=ư(v0cos)t

(18.5)

Chuyển động của My là

chuyển động ném theo ph
ơng thẳng đứng:
ay = - g
(18.6)


vy = v0y gt = v0sin gt

(18.7)

y = v0yt = (v0sin)t gt2/2

(18.8)

x
P

y

P


1.Quỹ đạo của vật bị ném
Từxiên
công thức (18.4) và (18.6) ta có:
y=

- gx2
2v20cos
2

+ (tan)x (18.9)

Quỹưđạoưchuyểnưđộngưcủaưchấtưđiểmưlàưmộtưparabol


2.TÇm bay cao
§é­cao­cùc­®¹i­mµ­vËt­®¹t­tíi­lµ­tÇm­
bay­cao

y

uur
v0 y
o

uu
r
v0
α
uur
v0 x

VËt­lªn­tíi­I­vËn­tèc­h­íng­theo­ph­¬ng­ngang.­vy­=0
Thêi­gian­vËt­lªn­®Õn­I:­t1­=­(v0sinα)/g

(18.10)

2

2
TÇm­bay­cao­:­H­=­(v 0sin α)/(2g)

(18.11)

I

K

x


3. Tầm bay xa
Khoảngưcáchưgiữaưđiểmưnémư(hìnhư
chiếuưcủaưđiểmưnémưlênưmặtư
đất)ưvàưđiểmưrơiư(cùngưtrênưmặtư
đất)ưlàưtầmưbayưxa

y

uur
v0 y
o

uu
r
v0

uur
v0 x

I

K

Khiưvậtưtrởưvềưmặtưđất:ưyư=0
Thờiưđiểmưvậtưtrởưvềưmặtưđất:ưt2ư=ư(2v0sin)/g
2
Tầmưbayưxaư:ưLư=ư(2v 0sincos)/g

(18.12)
(18.13)

N

x


4. VËn tèc tøc thêi cña
uur
chuyÓn
®éng
u
u
r uu
v
r
uu
r

v

=

vx

+v y

v2 = v2x + v2y

y

(18.14)

uur
v

uur
vx


Bài toán:
Mộtưvậtưđượcưnémưtừưđộưcaoưhư=ư45mưvớiưvậnưtốcưbanưđầuưv0ư
=ư20m/sưtheoưphươngưnằmưngang.ưHãyưxácưđịnh:
a.ưDạngưquỹưđạoưcủaưvật?
b.ưThờiưgianưvậtưbayưtrongưkhôngưkhí?
c.ưTầmưbayưxaưcủaưvật?
d.ưVậnưtốcưcủaưvậtưkhiưchạmưđất?
2
Lấyưgư=ư10m/s .ưBỏưquaưsứcưcảnưcủaưkhôngưkhí.

Chọn hệ trục toạ độ
Gốcưthờiưgianưlàư
lúcưnémưvật.

y

TrụcưOxưnằmư
ngangư(trênư
mặtưđất)
TrụcưOyưtheoưphư
ơngưthẳngư
đứng

h

uu
r
vx
uu
r
vx
uu
r
uu
rx
vy
v

O ///////////////////////////////////////////////////////////////////
L


Kh¶o s¸t chuyÓn ®éng cña c¸c
h×nh chiÕu Mx vµ My
 ChuyÓn­®éng­cña­Mx­lµ­
ChuyÓn­®éng­cña­Mx­lµ­

 ChuyÓn­®éng­cña­My­lµ­
ChuyÓn­®éng­cña­My­lµ­

(18.15)
ax­=­0
ax­=­0­­­­­­
­­­­­­(18.15)
(18.16)
vx­=­v0x­=­v0­­­­­­
vx­=­v0x­=­v0­­­­­­(18.16)

(18.19)
vy­=­-­gt
(18.19)
vy­=­-­gt
22 (18.20)
y­=­h­-­gt
y­=­h­-­gt /2
/2 (18.20)

chuyÓn­®éng­th¼ng­
chuyÓn­®éng­th¼ng­
®Òu:
®Òu:

x­=­v0t
x­=­v0t

(18.17)
­­­­­­
­­­­­­(18.17)

chuyÓn­®éng­r¬i­tù­do:
chuyÓn­®éng­r¬i­tù­do:
(18.18)
ay­=­-­g
(18.18)
ay­=­-­g


D¹ng quü ®¹o:
Rót­tõ­(18.17)­thay­vµo­(18.20)­ta­cã:

2

gx
y = h- 2
2v0
­

2
thay­sè:­y­=­45­–­x /80

Quü­®¹o­lµ­®­êng­parapol

Thêi gian vËt bay
Khi­tíi­®Êt­y­=­0­tõ­(18.20)­ta­cã:
­ ­
2h
tthay­sè:­t­=­3s
=

g


TÇm bay xa
 Thay­t­vµo(18.17)­ta­cã:
Thay­t­vµo(18.17)­ta­cã:
L­=­­60m
L­=­­60m

VËn tèc khi ch¹m
®Êt
 Thay­t­vµo­(18.19)­ta­cã:
Thay­t­vµo­(18.19)­ta­cã:
vy­=­-­30m/s
vy­=­-­30m/s
Suy­ra:
Suy­ra:

v=

2
x

2
y

v + v » 36( m / s )


r
v

uu
r
vy

uu
r
vx


Thí nghiệm kiểm chứng
Haiưvậtưcùngưởưđộưcaoưh
Cùngưlúcư1ưvậtưnémưngang.ư1ư
vậtưthảưrơiưtựưdo

Nhậnư thấyư haiư vậtư
chạmưđấtưcùngưlúc.ư

ưư
//////////////////////////////////////////////////////



III.ưVậnưdụng
Câu 1:
Từưmộtưmáyưbayưchuyểnưđộngưđềuưtheoưphươngưnằmưngang,ưngư
ờiưtaưthảưmộtưvậtưxuốngưđất.
a.ưNgườiưởưmặtưđấtưthấyưvậtưcóưquỹưđạoưnhưưthếưnào?
b.ưNgườiưởưtrênưmáyưbayưthấyưquỹưđạoưcủaưvậtưnhưưthếưnào?
c.ưKhiưvậtưrơiưtớiưđấtưthìưmáyưbayưởưđâu?
Bỏưquaưlựcưcảnưcủaưkhôngưkhí.