Bài 18. Động cơ không đồng bộ ba pha

Giáo viên: PHẠM THỊ TÚ BÌNH
Trường: TH PT TẠ UYÊN


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1. Đặt 1 khung dây dẫn kín ABCD mang dòng điện
trong từ trường đều như hình. Xác định lực từ tác dụng
lên mỗi cạnh của khung (phương, chiều, độ lớn)?
∆

r
I
FCD

A

r
FAB
B

D

C

r
B


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2. Đặt khung dây dẫn kín không mang dòng điện
trong từ trường, nếu khung dây bị bóp méo hoặc bị kéo

rộng ra, hoặc cho nam châm quay quanh một trục cố
định. Hiện tượng gì sẽ xảy ra?
Từ thông qua khung
dây biến thiên, trong
khung xuất hiện
dòng điện cảm ứng.


Tiết 50
Bài 31. ĐỘNG CƠ KHÔNG
ĐỒNG BỘ 3 PHA
1. Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ
2. Cách tạo ra từ trường quay bằng dòng điện ba pha
3. Cấu tạo và hoạt động của động cơ không đồng bộ
ba pha


Bài 31. ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA

1. Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ
Quan sát thí nghiệm, mô tả hiện tượng và nhận xét?

Từ trường
quay là gì?


Bài 31. ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA
1. Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ

Nêu nhận xét về chuyển động quay của kim nam

châm trong từ trường quay?
Sự quay
đồng bộ
là gì?
Tốc độ quay của
kim nam châm
bằng tốc độ quay
của nam châm
hình chữ U.


Bài 31. ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA
1. Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ

Tạinhận
sao
khi
khung
dây
đã vào
quay
Nêu
nguyên
tắc
hoạt
Nêu
xét
về dây
chuyển
động

củaổnkhung dây trong từ
Tại
Nếu
sao
tăng
khung
momen
cản
lại
quay
đặt
cùng
định,của
tốc
độ
góc
của
khung
dây
động
cơ quay
không
trường
quay?
chiều
khung
với
dâyđộng
thì
chiều

tốc
độ
quay
của
của
nam
luônbộ?
nhỏ
hơn
của nam
đồng
châm?
khung
thay
đổi tốc
nhưđộ
thếgóc
nào?
Sự
quay
châm?
không đồng
bộ là gì?

Nguyên
tắc
hoạt
động
của
động

cơ
không
Khung dây quay
đồng
Dựachâm,
vào hiện tượng cảm ứng điện từ
cùng
chiềubộ:
với nam
vàtốctác
dụngcủacủa từ trường quay mà khung dây
độ quay
Khung
nhỏ
quay
vàdây
sinh
công cơ học.
hơn tốc độ quay
của nam châm
hình chữ U


Bài 31. ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA
2. Cách tạo ra từ trường quay bằng dòng điện ba pha
O

B1=B0cosωt
B2=B0 cos(ωt-2π/3)

o

r
B2

B0

0

B1

B2





r
B

•

1

y

B3



r
B3

r
B1

B3=B0cos(ωt+2π/3)
B

x



•

r

r
B
B
r
r
1
r
B2 O B3B2
r
Br3
B1

t•

2
•

r
B

•

3
•


Bài 31. ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA
3. Cấu tạo và hoạt động của động cơ không đồng bộ ba pha

1. Phần tĩnh: STATO
phận chính
Nêu cấu tạo của động Bộ
cơ không
đồng bộ ba pha?
2. Phần động: ROTO
3
Các
bộ
phận
khác

1

2

4

5


Bài 31. ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA

Chỉ ra các bộ phận chính của động cơ không đồng
bộ 3 pha?

STATO
1
2
ROTO


Bài 31. ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA

Lá thép kĩ
thuật

STATO


Bài 31. ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA


Bài 31. ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA

LỒNG
SÓC

ROTO
DÂY
QUẤN


Bài 31. ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA
ROTO LỒNG SÓC
Lõi thép

Cánh quạt

Lõi thép của
roto được cấu
tạoLồng
nhưsóc
thế
nào?
Tại sao lõi thép
của ROTO lại
được tạo bởi
nhiều lá thép
mỏng ghép cách
điện với nhau và
với lồng kim
loại?

Bài 31. ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA
Tại
Nêusao
cáchđộng
làm cơ
cho điện
động cơ
được
gọi là động cơ
hoạt động?
không đồng bộ ba pha?
P = P1+P2+P3

1

P1

Hiệu suất của
động cơ

Pi
H=
P
P2

2
Pi

Công suất có ích

3

P3


Kể tên một số ứng dụng của động cơ không đồng bộ ba
pha trong đời sống và sản xuất?
Trong đời sống
Máy cắt gỗ công
suất lớn

Máy bơm nước

Máy xay lúa


Kể tên một số ứng dụng của động cơ không đồng bộ ba
pha trong đời sống và sản xuất?
Trong sản xuất công nghiệp
Dùng để quay các
Quạt
công
Dùng để quay các máy công tác trong cácmáy
nhàcông
máytác
dệtkhác
vải
nghiệp
ba
pha

Dùng
để quay các máy cắt dập kim loại
Máy bào
4 mặt
Máy ghép thanh


Nhóm 1

CỦNG CỐ

Cho biết các nội dung cần
nắm vững trong bài học?
Nhóm 3

Một động cơ điện xoay
chiều 3 pha tiêu thụ công
suất 9,6 kW và hiệu suất
75%. Tính công cơ học mà
động cơ sinh ra trong 30
phút?

Nhóm 2

Cho biết các cách tao ra từ
trường quay? Các cách tạo ra
từ trường quay được áp dụng
như thế nào trong thực tiễn?
Nhóm 4

Một động cơ điện xoay chiều
có điện trở dây quấn là 32,
khi mắc vào mạch điện xoay
chiều có điện áp 200V thì sản
ra công suất 72W. Hệ số công
suất của động cơ là 0,8. Tính
cường độ dòng điện qua động
cơ.


Nhóm 1.

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Một khung dây dẫn đặt trong từ trường quay, thì khung
sẽ quay theo từ trường đó với tốc độ góc nhỏ hơn tốc độ
quay của từ trường. Động cơ hoạt động dựa trên nguyên
tắc đó gọi là động cơ không đồng bộ.
2. Giải thích được sự quay không đồng bộ của khung dây
khi đặt trong từ trường quay.
3. Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ ba
pha: Dựa vào hiện tượng cảm ứng điện từ và tác dụng của
từ trường quay mà khung dây quay và sinh công cơ học.
4. Cấu tạo và hoạt động của động cơ không đồng bộ 3 pha.


Nhóm 2.

Các cách tạo từ trường quay

1. Cho nam châm vĩnh cửu quay

Thường được sử dụng
trong phòng thí nghiệm

2. Sử dụng dòng điện xoay chiều
một pha đi vào hai cuộn dây
giống nhau có trục vuông góc với
nhau.

Thường được sử
dụng trong đời sống

3. Sử dụng dòng điện ba pha đi
vào ba cuộn dây giống nhau, ba
cuộn dây đặt lệch nhau 1/3 vòng
tròn.

Thường được sử
dụng trong công
nghiệp.


Nhóm 4:

VẬN DỤNG

Một động cơ điện xoay chiều có điện trở dây quấn là 32,
khi mắc vào mạch điện xoay chiều có điện áp 200V thì
sản ra công suất 72W. Hệ số công suất của động cơ là

0,8. Tính cường độ dòng điện qua động cơ.
Bài làm
Ta có công suất nguồn điện cung cấp cho động cơ:

Ptp = UIcosϕ = 200.I .0,8 = 160 I

2
2
P
=
I
R
=
32
I
Công suất hao phí trên điện trở của dây: hp

Áp dụng định luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng ta có.
32I2 +72 = 160I⇒ 32I2 - 160I+72=0 ⇒ 4I2 - 20I+9=0
Giải phương trình ta được I =0,5A và I = 4,5A
(I = 4,5A loại vì Php= 648W > 72W)
Vậy cường độ dòng điện qua động cơ là 0,5 A.


Nhóm 3.

VẬN DỤNG

Một động cơ điện xoay chiều 3 pha tiêu thụ công suất
9,6 kW và hiệu suất 75%. Tính công cơ học mà động cơ

sinh ra trong 30 phút?
Bài làm

Pi
Áp dụng công thức H =
P
Thay số

⇒ Pi = H.P

Pi = 0, 75.9, 6 = 7, 2 kW = 7200 W

Công cơ học mà động cơ sinh ra:

A i = Pi .t = 7200.1800 = 1, 296.10 7 (J)


1

D

O

N

G

B

A

2

C

A

M

U

N

G

3

B

A

N

G

N

4

C

U

N

G

5

N

H

O

6

D

U

7

S

8

H

D

P

H

H

A

U

P

H

A

H

O

N

N

G

K

H

A

N

T

A

T

O

I

E

U

S

U

A

T

O N

G

C O D

A

G

I

E

N

B

A

P

H

A

Dòngthí
điện
dùng
đểsự
cung
cho
các

động
cơ
dùng
phổ
5.
Trong
về
quay
không
đồng
bộ,
tốc
độ
góc
của
6.
mạch
điện
xoay
chiều
chỉ
có
động
cơ
không
đồng
8.
2.Thương
Nguyên
sốnghiệm

tắc
giữa
hoạt
công
động
suất
của
cócấp
động
ích
và
cơcông
không
suất
đồng
toàn
bộ
phần
là
dựa
gọi
4.1.
chứa
điện
trở
thuần,
điện
3.
Trong
thí

nghiệm
về
sự
quay
đồng
bộ,
tốc
độ
góc
của
kim
7. Phần
cố định
của
máyĐIỆN
phát
điện BA PHA
ĐỘNG
CƠ
biến
trong
công
nghiệp
là
……
khung
dây
……
tốc
độ

góc
củadòng
nam
châm
hình
U.
bộ,
mạch
không
có
tính……
là
vào
……
hiện
tượng
……
điện
từ.
áp nam
tức thời
luôn
thời.
châm
và …………….
của nam châmVới
hình
chữđiện
U cótức
giá

trịchữ
…….


VẬN DỤNG

Từ trường quay được tạo ra bằng cách nào sau
đây?
A. Cho dòng điện xoay chiều chạy qua nam châm điện.
B. Cho nam châm vĩnh cửu hình chữ U quay đều
quanh trục đối xứng của nó.
C. Cho dòng điện xoay chiều một pha chạy qua ba
cuộn dây của stato của động cơ không đồng bộ ba pha.
D. Cho dòng một chiều chạy qua nam châm điện.


HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
1. Có những cách nào để tạo ra từ trường quay? Trong
công nghiệp, từ trường quay được tạo ra như thế nào?
2. Tại sao động cơ điện lại được gọi là động cơ không
đồng bộ? Kể tên một số động cơ được sử dụng trong đời
sống và trong công nghiệp?
3. Nêu cấu tạo và hoạt động của động cơ không đồng
bộ 3 pha?
4. Đọc trước bài 32, làm bài tập SGK và SBT