Bài 9. Sóng dừng

Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Hiện tượng giao thoa sóng là gì?
Điều kiện để có giao thoa sóng?
Đáp án:
- Giao thoa sóng là: sự tổng hợp của hai (hay nhiều sóng)
kết hợp trong không gian , trong đó có những chỗ ( điểm) cố
định ( xác định) mà biên độ sóng được tăng cường hoặc giảm
bớt( triệt tiêu nhau , làm yếu nhau).
-Điều kiện để có giao thoa sóng: hai sóng là hai sóng kết hợp:
+) dao động cùng phương , cùng tần số.
+) có hiệu số pha không đổi không đổi theo thời gian.
Hoàng Chiến_ Ngu

Bình Xuyên _ Vĩnh Phúc


Hoàng Chiến_ Nguyễn Duy
Thì

Bình Xuyên _ Vĩnh Phúc


TIẾT 16: SÓNG
DỪNG
Ta sẽ quan
sát thấy hiện
tượng gì ( hình dạng của
I. SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG
dây PQ)?
1.PHẢN XẠ CỦA SÓNG TRÊN VẬT CẢN
CỐ ĐỊNH

Thí nghiệm:
Vậy, khi phản xạ
P
P
Q
trên vật cản cố định
biến dạng đã bị đổi
Một sợi dây mềm PQ, dài chừng vài mét.có đầu Q cố định.cầm
chiều.
đầu P, căng hơi mạnh cho dây nằm ngang , giật mạnh đầu đó
Nếulên
P dao
phíađộng
trên, điều
rồi hạ tay về chỗ cũ.
hòa thì sẽ có sóng
hình sin lan truyền từ
P đến Q.
Nếu P
daodạng
độngcủa
điều
hòa
thì sóng
từ P
Chiều
biến
dây
truyền

từ Plan
đếntruyền
Q và chiều
+) sóngbiến
truyền
từQP
đến
Q truyền
gọi
là sóng
tới
có
phải
là sóng
sinP có
không?
dạng
của
dây
từhình
Q tới.
đến
khác nhau
+)Chiến_
đến QNgu
, sóng đóBình
bị phản
: sóng
Xuyên xạ
_ không?

Vĩnh
Phúcphản xạ
Hoàng

Q


P

Trong trường hợp này,
Như vậy, khi phản xạ trên
vật cản cố định,sóng
sóng tới và sóng phản xạ
phản xạ luôn luôn ngược
pha
sóngpha
tới ở
cùng
pha với
hay ngược
với nhau?
điểm phản xạ.

Hoàng Chiến_ Ngu

Bình Xuyên _ Vĩnh Phúc

Q

2.Phản xạ của sóng trên vật cản tự do.
Thí nghiệm:SGK

P

Kết luận: khi phản xạ trên
Trong
này,phản xạ
vật cản
tựtrường
do , hợp
sóng
tới cùng
và sóngpha
phản xạ
luônsóng
luôn
với sóng
cùng pha hay ngược pha
tới ở điểmvớiphản
nhau? xạ
II. Sóng Dừng

Q
Hoàng Chiến_ Ngu

Bình Xuyên _ Vĩnh Phúc


Soựng phaỷn xaù

Q

Soựng tụựi

P
P

Q
Hong Chin_ Ngu

Bỡnh Xuyờn _ Vnh Phỳc


Soựng phaỷn xaù

P

Q

Q
Hong Chin_ Ngu

Soựng tụự

P
Bỡnh Xuyờn _ Vnh Phỳc


Soựng phaỷn xaù

Q

P

Q
Hong Chin_ Ngu

Soựng tụự

P
Bỡnh Xuyờn _ Vnh Phỳc


Soựng phaỷn xaù

Soựng tụự

Q

P

Q

P

Hong Chin_ Ngu

Bỡnh Xuyờn _ Vnh Phỳc

P

Hoàng Chiến_ Ngu

Q

P

Q

Bình Xuyên _ Vĩnh Phúc


II. Sóng Dừng
Sóng dừng là sóng có nút và bụng cố định trong không gian, đó
Các
gọi là
là kết quả
giaohiện
thoa tương
của sóngsóng
tới vànhư
sóng trên
phản được
xạ.

sóng dừng.vậy , sóng dừng là gì?

Nút sóng

Bụng sóng

Q
Hoàng Chiến_ Ngu

P
Bình Xuyên _ Vĩnh Phúc


1. Sóng dừng trên một sợi dây có hai đầu cố định.
a) Hai điểm cố định P và Q là hai nút sóng.
b) Khoảng cách giữa hai nút sóng hoặc hai bụng sóng liên tiếp là
λ/2.
c) Xen giữa hai nút sóng là một bụng sóng và khoảng cách giữa một
nút sóng và một bụng sóng liên tiếp là λ/4.
d) Điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có hai đầu cố định là:
chiều dài ℓ của sợi dây phải bằng số nguyên lần nửa bước sóng:

Nút sóng

λ
ℓ =λ k.λ ;với k = 1 , 2λ,…
4
2
2

P

Bụng sóng

Q
Hoàng Chiến_ Ngu

Bình Xuyên
ℓ _ Vĩnh Phúc

d)


2. Sóng dừng trên một sợi dây có một đầu cố định , một đầu
tự do.

P

a) Đầu P cố định nên P là một nút sóng ,
đầu Q tự do nên Q là một bụng sóng.
b) Khoảng cách giữa hai nút sóng hoặc hai
bụng sóng liên tiếp là λ/2.
c) Xen giữa hai nút sóng là một bụng sóng và
khoảng cách giữa một nút sóng và một bụng
sóng liên tiếp là λ/4.
d) Điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có
một đầu cố định , một đầu tự do là: chiều dài ℓ
của sợi dây phải bằng số lẻ lần λ/4:

λ
2

ℓ

ℓ = (2k +1).λ/4 ;với k = 0,1 , 2 ,…
Hoàng Chiến_ Ngu

Bình Xuyên _ Vĩnh Phúc

Q

λ
4


1. Khi trên một sợi dây có sóng dừng ta quan
sát thấy hiện tượng gì?.
A.Tất cả các phần tử của dây đều đứng yên.
B.Tất cả các phần tử trên dây đều dao động với
biên độ cực đại.
C.Tất cả các phần tử trên dây đều chuyển động
với cùng tốc độ.
D.Trên dây có những bụng sóng xen kẽ với nút
sóng .
Hoàng Chiến_ Ngu

Bình Xuyên _ Vĩnh Phúc

20
12
19
17
15

14
11
18
04
13
01
00
16
03
10
06
05
09
02
07
08


2. Trên một sợi dây dài 40 cm , hai đầu cố định ,
có sóng dừng , người ta quan sát thấy 4 bụng
sóng.bước sóng của sóng truyền trên dây là:

A. λ=
B. λ=
C. λ=
D. λ=
Hoàng Chiến_ Ngu

10 cm.
20 cm.

30 cm.
40 cm.

Bình Xuyên _ Vĩnh Phúc

20
12
19
17
15
14
11
18
04
13
01
00
16
03
10
06
05
09
02
07
08


Hướng dẫn về nhà:
- Làm bài tập 3 – 10 SGK/tr49.

- Đọc trước bài 10 sgk/tr 50.

- Các thầy cô giáo.
- Các em học sinh.
Hoàng Chiến_ Ngu

Bình Xuyên _ Vĩnh Phúc


ℓ = 1.λ1/2
ℓ = 2.λ2/2

Q

P
ℓ = 3.λ3/2
ℓ = 4.λ4/2

Hoàng Chiến_ Ngu

ℓ

Bình Xuyên _ Vĩnh Phúc


Hoàng Chiến_ Ngu

Bình Xuyên _ Vĩnh Phúc