Bài 30. Bài tập vận dụng quy tắc nắm tay phải và quy tắc bàn tay trái
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.18 MB, 25 trang )
1: Phát biểu quy tắc nắm tay phải. Quy tắc bàn tay trái
Quy tắc nắm tay phải
Qui t¾c bµn tay tr¸i
Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao
cho bốn ngón tay hướng theo
chiều dòng điện chạy qua các
vòng dây thì ngón cái choãi ra
chỉ chiều của đường sức từ trong
lòng ống dây.
Đặt bàn tay trái sao cho các
đường sức từ hướng vào lòng
bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón
tay giữa hướng theo chiều dòng
điện thì ngón cái choãi ra 900 chỉ
chiều của lực điện từ.
N
r
F
I
S
1
KiÓm tra bµi cò
2. Quy tắc nắm tay phải để xác định :
A: Chiều của dòng điện trong ống dây.
B: Chiều đường sức từ trong ống dây khi có dòng điện chạy qua.
C: Chiều của dòng điện trong ống dây và chiều đường sức từ của
ống dây.
D: Chiều của dòng điện trong ống dây hoặc chiều đường sức từ
của ống dây.
2
3: Hãy nối một câu ở cột bên trái với một
câu tơng ứng ở cột bên phải để đợc
câu trả lời đúng
1. Bit chiờu ng sc t va
chiờu dong iờn thỡ xac nh
c:
a. Cc cua
nam chõm
( chiờu S)
2. Bit chiờu ng sc t va
chiờu lc iờn t thỡ xac nh
c:
b. Chiờu lc
iờn t
3. Bit chiờu dong iờn va chiờu
lc iờn t thỡ xac nh c:
c
c. Chiờu
dong iờn
3
TiÕt 32:
Bµi tËp vËn dông
qui t¾c n¾m tay ph¶i
vµ qui t¾c bµn tay
tr¸i
4
BÀI 1 (SGK): Treo thanh
nam châm gần ống dây
(hình bên). Đóng mạch điện
a) Có hiện tượng gì xảy ra
với thanh nam châm.
b) Đổi chiều dòng điện
chạy qua các vòng dây,
hiện tượng sẻ xảy ra như
thế nào?
c) Hãy làm thí nghiệm để
kiểm tra.
5
BÀI 1 (SGK):
a. Nam châm bị
ống dây dẫn hút
vào
A
B
N
S
+
SS
NN
K
Đóng mạch điện
a) Thì
- Dòng điện chạy trong cuộn dây dẫn
- Các đường sức từ trong cuộn dây xuất hiện. Có chiều
như hình vẽ
- Đầu B của ống dây là từ cực Bắc, đầu A của ống dây là
từ cực Nam
- Do vậy từ cực Bắc (N) của ống dây hút từ cực Nam
(S) của nam châm nên nam châm bị ống dây dẫn hút
6
vào
BÀI 1 (SGK):
a. Nam châm bị ống
dây dẫn hút vào
b. Lúc đầu nam châm
bị đẩy ra, sau đó nó
xoay đi và khi cực
Bắc của nam châm
hướng về đầu B của
ống dây thì nam châm
bị hút vào ống dây.
A
B
N
S
K
SS
NN
+
b) Khi đổi chiều dòng điện thì
- Dòng điện đổi chiều
- Các đường sức từ trong lòng ống đổi chiều.
- Nên các từ cực của ống dây thay đổi đâù A là cực Bắc
đầu B là cực Nam
Do vậy:
Từ cực Nam của ống dây dẫn đẩy từ cực Nam của
nam châm ra xa và đồng thời hút từ cực Bắc của nam
châm lại gần ống dây
7
C¸c em quan s¸t thÝ nghiÖm m«
pháng t¬ng ®èi
B
S
N
A
+
8
C¸c em quan s¸t thÝ nghiÖm m«
pháng t¬ng ®èi
B
S
N
A
+
9
Xác định cực của nguồn AB trong trường hợp sau:
S
+
-
A
B
N
10
. Ống dây B sẽ chuyển động như thế nào khi đóng
khóa K ở ống A? Biết ống A được giữ cố định.
Ống dây B bị đẩy ra
A
N N
S
S
B
K
11
Hoặc x/ đ chiều đường sức từ
B
2
B
3
12
BÀI 2 (SGK): Hãy xác định chiều của lực điện từ,
chiều của dòng điện, chiều đường sức từ và tên từ cực
trong các trường hợp sau.
Ký hiệu:
⊕ Chỉ chiều dòng điện có
phương vuông góc với mặt
phẳng trang giấy và chiều đi
từ phía trước ra phía sau
S
⊕
S
r
F
N
a)
b)
Chỉ chiều dòng điện có
phương vuông góc với mặt
phẳng trang giấy và chiều
đi từ phía sau ra phía trước
N
.
c)
r
F
13
BÀI 2 (SGK):
S
⊕
- Các đường sức từ đi từ cực bắc
đến cực nam của nam châm
r
F
.
S
N
a)
b)
r
F
N
.
N
S
N
r
F
- Lực điện từ tác dụng lên dây dẫn
có dòng điện chạy qua được xác
định như hình vẽ
Tương tự ta xác định được chiều
của dòng điện chạy trong dây
dẫn ở (hình b).
Chiều của đường sức từ (hình c)
c)
14
S
S
S
Xác định hướng lực điện từ
I
a
b
Hướng sang trái
Hướng sang phải
F
N
N
F
N
F
c
Hướng ra trước
15
• Xác định chiều của lực điện từ tác dụng lên dây MN trong
hình vẽ sau:
N
M
N
S
16
B
Bi 3 ( SGK )
o
C
a. Vẽ lực điện từ F1
tác dụng lên AB va
F2
F1
F2 lên CD ?
A
D
b. Cặp lực từ F1F2 làm
o
khung dây ABCD
-H
30.3a
quay theo chiều
nào ?
a. Vận dụng qui tắc bàn tay trái xác định lực
từ
tác dụng
lên:điện từ F1 hớng xuống dới.
+ Đoạn
AB: Lực
+ Đoạn CD: Lực điện từ F2 hớng lên trên
(b.H30.
Cặp3a
lực).từ F1, F2 làm khung dây ABCD
17
quay ngợc chiều kim đồng hồ.
N
S
F1
Bi 3 (SGK )
c. Để khung dây
ABCD quay ngợc
lại thì phải làm
thế nào ?
* Có 2 cách:
B
S
A
o
o
C
N
D
F2
H30.3b
- Cách 1: + Đổi chiều đờng sức từ ( 2 cực từ
đổi chỗ cho nhau ), giữ nguyên chiều dòng
). lên AB: F1 hớng lên trên.
Lúcđiện
này (H30.3b
lực tác dụng
+ Lực tác dụng lên CD: F2 hớng xuống dới ( cặp
lực từ F1, F2 đổi chiều ). Khung dây ABCD quay
18
ngợc lại ( H 30.3 b ).
Bài 3 ( SGK )
+ C¸ch 2: §æi
chiÒu
dßng
®iÖn,
gi÷
nguyªn chiÒu ®
êng søc tõ,
F1
N
A
o
B
o’
C
S
D
F
2
-H
30.3c
+ Lóc nµy c¹nh AB: lùc ®iÖn tõ F1 híng lªn trªn,
+ C¹nh CD: F2 híng xuèng díi, cÆp lùc ®iÖn tõ F1,
F2 lµm khung quay ngîc l¹i ( H30. 3c )
19
20
Dây dẫn thẳng AB đặt
ở đầu M của 1 ống dây
có dòng điện chạy qua nh
H30.1, cho dòng điện
I
chạy từ A đến B. Hãy xác
định chiều của lực điện A
từ tác dụng lên AB
F
I
M
B
H30.
1
21
Xác định cực của nguồn điện trong hình vẽ sau:
A
B
S
?
+
N
- ?
22
Dùng đoạn dây dẫn thẳng và nguồn điện, hãy nêu
cách xác định từ cực của một nam châm
N
F
S
Đặt dây dẫn trước một
cực bất kì, quan sát
chuyển động của dây dẫn
xác định chiều của lực
điện từ. Áp dụng qui tắc
????
bàn
tay trái ta biết chiều
đường sức từ và từ đó ta
suy ra đâu là cực bắc cực
nam của nam châm
23
Biểu diễn lực điện từ tác dụng vào đoạn dây
AB. Nếu đổi chiều dòng điện hoặc cực của
nam châm thì lực điện từ sẽ ra sao?
-
B
-Chiều lực điện từ đi vào
????
trong lòng nam châm
N
S
A
-Nếu đổi chiều dòng điện
hoặc cực nam châm thì
????
lực điện từ có chiều
+ ngược lại
24
Xác định lực điện từ lên đoạn AB và CD rồi
cho biết khung dây quay theo chiều nào?
Khung dây quay ngược chiều kim đồng hồ
O’
B
C
S
N
A
D
O
25
