Bài 25. Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện

Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN

I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP

I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA
SẮT, THÉP
1. Thí nghiệm:

Thí nghiệm 25.1:

Đọc 1.a, thí nghiệm 25.1:
-Nhiệm
vụ:
-Mục đích
thí nghiệm
+Bước
1:thí
quan
sát phương ban đầu của
-Dụng cụ
nghiệm
-Nhiệm
vụ châm
thực hiện sau khi mắc xong
kim nam
mạch điện
+Bước
2: đóng khóa K, quan sát góc

lệch kim nam châm so với phương

ban đầu.
+Bước 3: ngắt khóa K, đặt lõi thép vào
trong lòng ống dây. Đóng khóa K,
quan sát góc lệch kim nam châm so
với trường hợp ống dây không có
lõi thép( bước 2)


Các nhóm mắc mạch điện hình 25.1a
( không có lõi thép)(2 phút)

K

Đóng khoá K, quan sát góc lệch của kim nam châm so
với phương ban đầu


Các nhóm mắc mạch điện hình 25.1b
(có lõi thép)(2 phút)

K

Ngắt khóa K, đặt lõi thép vào trong lòng ống
dây.Đóng khoá K, quan sát góc lệch của kim nam
châm so với trường hợp ống dây không có lõi thép


Thí nghiệm

Ống dây không có

lõi thép
Ống dây có lõi
thép

Góc lệch kim nam
châm so với
phương ban đầu
trường hợp nào lớn
hơn?


Các nhóm mắc mạch điện hình 25.1a
( không có lõi thép)(2 phút)

K

Đóng khoá K, quan sát góc lệch của kim nam châm so
với phương ban đầu


Các nhóm mắc mạch điện hình 25.1b
(có lõi thép)(2 phút)

K

Ngắt khóa K, đặt lõi thép vào trong lòng ống
dây.Đóng khoá K, quan sát góc lệch của kim nam
châm so với trường hợp ống dây không có lõi thép

Thí nghiệm

Ống dây không có
lõi thép
Ống dây có lõi
thép

Góc lệch kim nam
châm so với
phương ban đầu
trường hợp nào lớn
hơn?


Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN
I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP

I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA
SẮT, THÉP
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:

a. Lõi sắt non (hoặc lõi
thép) làm tăng tác dụng từ
của ốngdây khi có dòng
điện chạy qua.

Qua thí nghiệm 25.1, lõi thép
(sắt) có tác dụng gì?
Làm tăng tác dụng từ của ống

dây có dòng điện.


Thí nghiệm 25.2:

Lõi thép

Lõi sắt non

A
n
Pi


Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN

I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA
SẮT, THÉP
Vậy sự nhiễm từ của sắt non và thép có
gì khác nhau khi ta ngắt dòng điện ?
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:

a. Lõi sắt non (hoặc lõi
thép) làm tăng tác dụng từ
của ốngdây khi có dòng
điện chạy qua.
b. Khi ngắt dòng điện,
lõi sắt non mất hết từ
tính còn lõi thép thì

vẫn giữ được từ tính.

Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây,
lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi
thép thì vẫn giữ được từ tính.


I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT,
THÉP

Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN

1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:

Lõi sắt
non

Khuôn nhựa

II. NAM CHÂM ĐIỆN.

1. Cấu tạo:
Gồm:lõi sắt non và
ống dây.

ống dây

C2: Quan sát và
chỉ ra các bộ

phận chính của
nam châm điện.

1A - 22Ω

1A - 22Ω

Cho biết ý nghĩa
các con số ghi
Nam châm điện
trên ống dây của
nam châm điện.

kẹp giấy


I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP

Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN

II. NAM CHÂM ĐIỆN.
1. Cấu tạo:

Gồm:lõi sắt non và ống
dây.
2. Hoạt động:

Khuôn nhựa

Lõi sắt

non

ống dây

Khi dòng điện chạy qua
ống dây thì ống dây trở
1A - 22Ω
thành một nam châm,
đồng thời lõi sắt non bị Nam châm điện 1A - 22Ω
kẹp giấy
nhiễm từ và trở thành
hoạt động như
nam châm nữa. Khi ngắt
điện, thì lõi sắt non mất thế nào?
từ tính và nam châm
Nam châm điện
điện ngừng hoạt động


I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP

Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN

II. NAM CHÂM ĐIỆN.
1. Cấu tạo:
2. Hoạt động:
Khi dòng điện chạy qua ống
dây trở thành một nam châm,
đồng thời lõi sắt non bị nhiễm
từ và trở thành nam châm

nữa. Khi ngắt điện, thì lõi sắt
non mất từ tính và nam châm
điện ngừng hoạt động

3. Cách làm tăng lực từ
của nam châm điện:
-Tăng cường độ dòng điện qua
các vòng dây
-Tăng số vòng của ống dây

Lõi sắt
non

Khuôn nhựa

ống dây

Cách làm
tăng lực từ
của nam
châm điện
tác dụng lên
một vật ?

1A - 22Ω

1A - 22Ω

Nam châm điện

kẹp giấy


Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN

C3: So sánh các nam châm điện: a và b; c
và d; b,d và e nam châm nào mạnh hơn?

a)

b)

c)

I = 1A
n = 250

I = 1A
n = 500

b)

d)
I = 1A
n = 500

d)

I = 1A
n = 300

e)
I = 2A
n = 300

I = 2A
n = 750

I = 2A
n = 300


Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN

C3: So sánh các nam châm điện: a và b;
c và d; nam châm nào mạnh hơn?
a)
I = 1A
n = 250

b)

c)
I = 1A
n = 500

Nam châm b mạnh hơn
nam châm a

I = 1A

n = 300

d)
I = 2A
n = 300

Nam châm d mạnh hơn
nam châm c


Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN

C3: So sánh các nam châm điện: b,d và
e nam châm nào mạnh hơn?
d)

b)

I = 1A
n = 500

e)

I = 2A
n = 300

I = 2A
n = 750

Nam châm e mạnh hơn nam châm b,d

III. Vận dụng

Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN

-Vì khi chạm vào thanh nam
châm thì mũi kéo đã bị nhiễm
từ và trở thành một nam
châm.
-Mặt khác, kéo được làm bằng
thép nên sau khi không còn
tiếp xúc với nam châm nữa,
kéo vẫn giữ được từ tính lâu
dài.



C4:Khi chạm mũi
kéo vào đầu thanh
nam châm thì sau
đó mũi kéo hút
được các vụn sắt.
Giải thích vì sao?

S

N

Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN

III. Vận dụng
-

C5: Muốn nam châm
điện mất hết từ tính
thì làm thế nào?
Ngắt khóa K.

K


Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN

III. Vận dụng
C6: Trả lời câu hỏi phần mở bài:

Lợi thế của nam châm điện:
- Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng
cách tăng số vòng dây hoặc tăng cường độ dòng
điện đi qua ống dây.
- Chỉ cần ngắt dòng điện qua ống dây là nam châm
điện mất hết từ tính.
- Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm bằng
cách thay đổi chiều dòng điện qua ống dây.


Tiết 28: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉPNAM CHÂM ĐIỆN
Hãy điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống để được câu

đúng ý nghĩa vật lý:

1. Sắt, thép, ni ken, cô ban và các vật liệu từ khác đặt
từ
trong từ trường, đều bị nhiễm
…………
2. Sau khi đã bị nhiễm từ,sắt
………..không
giữ được từ
non
tính lâu dài.
lực từ
3. Có thể làm tăng
……………..của
nam châm điện tác
dụng lên một vật bằng cách tăng cường độ dòng điện
chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng của ống dây.


Pin

Đặt chiếc kim khâu dọc theo
chiếc đinh trên, sau vài phút
kim cũng trở thành một nam
châm.
Đặt miếng xốp nhỏ trên mặt
nước rồi đặt kim này lên miếng
xốp.
Kim luôn định hướng theo
phương Nam – Bắc.

NAM

BẮC


Về nhà:
1. Xem trước nội dung bài: Ứng dụng của nam
châm và tìm hiểu nội dung sau:
+ Nguyên tắc hoạt động của loa điện.
+ Tìm hiểu hoạt động Rơle điện từ?
2. Bài tập về nhà: 25.1 -25.3 SBT