Bài 21. Một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt

I. Lực xuất hiện trong sự co dãn vì nhiệt:

1. Quan sát thí nghiệm:


2. Trả lời câu hỏi:
C1:Có
Thanh
nởgì
raxảy
(dàirarađối
) với thanh thép khi nó nóng lên ?
C1:
hiệnthép
tượng

C2:
tượng
ra với
chốt
chứng
tỏ thép
điều gì
C2:Hiện
Khi dãn
nởxảy
vì nhiệt
,nếu
bị ngang
ngăn cản
thanh

có?thể gây ra lực rất lớn.

C3:
vẽ ,rồi
đốt
nóng
thanh
. Sau
ốc để xiết chặt
C3: Bố
Khitrí
cothí
lạinghiệm
vì nhiệtnhư
,nếuhình
bị ngăn
cản
thanh
thép
có thép
thể gây
ra đó
lựcvặn
rất lớn.
thanh thép lại . Nếu dùng một khăn tẩm nước lạnh phủ lên thanh thép thì chôt ngang cũng
bị gãy . Từ đó rút ra kết luận gì ?



C3: Khi co lại vì nhiệt ,nếu bị ngăn cản thanh thép có thể gây ra lực rất lớn.

2. Rút ra kết luận:
C4: Chọn từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống của các
câu sau:

- vì nhiệt

a) Khi thanh thép (1)………vì nhiệt nó gây ra (2)……….. Rất lớn.
b)

- lực

nở ra
Khi thanh thép co lại(3)…………… nó cũng gây ra (4)………..rất
lực
lớn
vì nhiệt
lực

- nở ra


4. Vận dụng:
C5: Hình 21.2 là ảnh chụp chỗ tiếp nối hai đầu thanh ray xe lửa . Em có nhận xét gì? Tại sao người ta
phải làm như thế?

C5: Có để một khe hở. Khi trời nóng, đường ray dài ra do đó nếu không để khe hở, sự
nở vì nhiệt của đường ray bị ngăn cản, gây ra lực rất lớn làm cong đường ray.

Chỗ đường ray bị cong lên
do chỗ tiếp nối 2 thanh ray
không có khe hở


C6: Hình 21.3 vẽ gối đỡ ở hai đầu cầu của
một số cầu thép. Hai gối đỡ có cấu tạo
giống nhau không? Tại sao một gối đỡ phải
đặt trên các con lăn?

C6: Không giống nhau. Một đầu được đặt
lên gối các con lăn, tạo điều kiện cho cầu
dài ra khi nóng lên mà không bị ngăn
cản.


- Có khoảng cách giữa các nhịp cầu


Tiết 24: Bài 21:

MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT.

I. Lực xuất hiện trong sự co dãn vì nhiệt:
1. Quan sát thí nghiệm:
2. Trả lời câu hỏi:
C1: Thanh thép nở ra (dài ra )
C2: Khi dãn nở vì nhiệt ,nếu bị ngăn cản thanh thép có thể gây ra lực
rất lớn.
C3: Khi co lại vì nhiệt ,nếu bị ngăn cản thanh thép có thể gây ra lực

rất lớn.
3. Rút ra kết luận:
C4: (1): nở ra ; (2) : lực ; (3): vì nhiệt ; (4): lực

4. Vận dụng:
C5: Có để một khe hở. Khi trời nóng ,đường ray dài ra do đó nếu không để khe
hở ,sự nở vì nhiệt của đường ray bị ngăn cản ,gây ra lực rất lớn làm cong
đường ray.


II. Băng kép:
1. Quan sát thí nghiệm:
C7: Đồng
Khác và
nhau
C7:
Thép nở vì nhiệt như
nhau
haybịkhác
nhau?
C8:
hơ
,băng đồng.
kép luôn
C8: Khi
Cong
về nóng
phía
thanh
Do đồng dãn nở vì

luôn
về hơn
phía thép
thanhnên
nào?Tại
nhiệtcong
nhiều
thanh đồng dài hơn và
sao
nằm phía ngoài vòng cung

C9: Băng
Có vàkép
cong
về phía
thanh
Do đồng
cothì
lại
C9:
đang
thẳng.
Nếuthép.
làm cho
lạnh đi
vì có
nhiệt
nhiềukhông
hơn thép
thanh

đồng
ngắn
nó
bị cong
? Nếunên
có ,thì
cong
về phía
hơn,thanh
thép
dài đồng?
hơn vàTại
nằm
thanh
thép hay
thanh
saophía
? ngoài vòng
cung


3. Vận dụng:
C10: Tại sao Bàn là điện lại tự động tắt khi đã đủ nóng?Thanh đồng của Băng kép ở thiết bị đóng
ngắt của bàn là này nắm ở phía trên hay dưới?

Tiếp điểm
Chốt

Băng kép

Đèn báo điện

Tiếp điểm
Băng kép

Lá thép
Lá đồng


Đèn báo điện

Tiếp điểm

Lá thép

Lá đồng

Băng kép


C10: Khi đủ nóng, băng kép cong lại về phía thanh đồng làm ngắt mạch điện. Thanh đồng
nằm trên.


Tại sao mái tôn

lại có hình lượn
sóng?

Ghi nhớ:

•

Sự co dãn vì nhiệt khi bị ngăn cản có thể gây ra
những lực rất lớn.

•

Băng kép khi bị đốt nóng hoặc làm lạnh đều cong lại .
Người ta ứng dụng tính chất này của Băng kép
vào việc đóng –ngắt Tự động mạch điện


- Các ống kim loại dẫn hơi nóng hoặc nước
nóng phải có đoạn uốn cong.

Để khi ống bị nở dài thì đoạn cong này chỉ biến dạng mà không bị gãy.


Trong thực tế sự nở vì nhiệt của chất rắn có rất nhiều ứng dụng trong đời sống
và kĩ thuật.

Ứng dụng trong

Ứng dụng trong

Ứng dụng trong

lắp đặt đường ray

xây dựng cầu

thiết bị điện tự động


VẬT LÍ - THẾ GIỚI QUANH TA
Vì sao Vì
bóng
bóng
đèn
đang
điện
dãn
tròn
nở,đang
gặp lạnh
sáng,conếu
Các
nharăng
sĩ khuyên
không
Vì men
dễ bị rạn
nứt. nên ăn thức

bị nướclại
mưa
đột hắt

ngột
vào
nên
thìbịdễ
vỡ.
bị vỡ ngay?

ăn quá nóng.Vì sao ?

2

1

SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN
Vì thép vàTại
bê sao
tôngkhi
nởxây
vì nhiệt
đúc nhà
gần lớn
nhưngười ta
nhau, nênphải
làm dùng
cho nhà
thép
đúc
vàsẽ
bêbền
tôngvững

(hỗn hợp
hơn.
3

gồm xi măng, cát - sỏi, nước)?

Tại sao khi đặt đường ray xe lửa, người
Để khi gặp nóng các đường ray có
ta không đặt các thanh ray sát khít
khoảng trống dãn nở, làm đường
nhau, mà phải để có khe hở giữa
ray không bị cong lên, dễ gây ra tai
chúng?
nạn.

4

Tại sao khi lợp nhà bằng tôn người ta chỉ
Vì sao khi đỗ nước nóng vào cốc thủy tinh
Do cốc dãn nở không đều ở mặt trong và mặt
dày thì cốc dễ bị vỡ ?
5
ngoài .

đóng đinh
ở một
đầunóng
còn đầu
để tự
Để tôn

khi gặp
dãnkia
nỡ phải
sẽ không
do? bị vênh.

6