Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10a2 trường THPT thạch thành 4

Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục và đào tạo xác định mục tiêu tổng quát của đổi mới là: Giáo dục con người Việt
Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi cá nhân; u gia
đình, u Tổ quốc, hết lịng phục vụ nhân dân và Đất nước; có hiểu biết và kỹ năng
cơ bản, khả năng sáng tạo để làm chủ bản thân, sống tốt và làm việc hiệu quả. Xây
dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp; có cơ cấu và phương thức hợp lý,
gắn với xây dựng xã hội học tập; đảm bảo các điều kiện nâng cao chất lượng; hệ
thống giáo dục được chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập
quốc tế; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và mang đậm bản sắc dân tộc…
Hướng tới mục tiêu đó, cần phải đổi mới đồng bộ mục tiêu giáo dục, chương trình
giáo dục, PP giáo dục, cách thức kiểm tra, đánh giá và cơng tác quản lí giáo dục.
Trong những năm qua, phần lớn giáo viên đã được tiếp cận với các PP và kĩ
thuật dạy học tích cực. Các thuật ngữ như PPDH tích cực, DH dự án, DH giải quyết
vấn đề, PP “Bàn tay nặn bột”...; các kĩ thuật dạy học như động não, khăn trải bàn,
bản đồ tư duy,…khơng cịn xa lạ với GV hiện nay. Tuy nhiên việc nắm vững và vận
dụng chúng còn hết sức hạn chế, có khi cịn máy móc, lạm dụng. GV vẫn chủ yếu
lệ thuộc vào tiến trình các bài học được trình bày trong SGK, chưa dám chủ động
trong việc thiết kế tiến trình xây dựng kiến thức phù hợp với các PP và kĩ thuật dạy
học tích cực. Phần lớn GV, những người có mong muốn sử dụng PPDH mới đều
lúng túng và lo sợ sẽ bị “cháy giáo án” do HS khơng hồn thành các hoạt động
được giao trong giờ học. Chính vì vậy, mặc dù có cố gắng nhưng việc sử dụng các
PPDH tích cực hiện nay chưa thực sự tổ chức được hoạt động nhận thức tích cực,
sáng tạo và bồi dưỡng PP tự học cho HS; việc tăng cường hoạt động học tập cá thể
và học nhóm cịn hạn chế; chưa kết hợp được sự đánh giá của GV và sự tự đánh giá
của HS trong quá trình DH [1]
Nhận thức được tầm quan trọng của việc tăng cường đổi mới kiểm tra, đánh

giá (KTĐG), thúc đẩy đổi mới PPDH, trong những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào
tạo (GD&ĐT) đã tập trung chỉ đạo đổi mới các hoạt động này nhằm tạo ra sự
chuyển biến cơ bản về tổ chức hoạt động DH, góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục trong các trường học.
Như vậy, việc hình thành và phát triển năng lực cho HS trong q trình học tập
mơn Địa lí cũng như những mơn học khác có vai trị hết sức quan trọng, góp phần
thực hiện hiệu quả chủ trương của Đảng, Nhà nước. Vậy nên, tôi xây dựng đề tài:
“Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh
giá theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT
Thạch Thành IV”. Với mong muốn góp sức mình vào việc hình thành và phát triển
năng lực cho HS trung học.
Trường THPT Thạch Thành IV

1

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

1.2. Mục đích nghiên cứu
Trong những năm học vừa qua, việc đổi mới giáo dục phổ thơng nói chung,
đổi mới đồng bộ PPDH, kiểm tra, đánh giá theo định hướng năng lực người học
trong công tác giảng dạy mơn địa lí ở trường THPT Thạch Thành IV nói riêng đã
và đang có những nỗ lực lớn. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Chính vì
vậy việc nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích:
- Nâng cao quyền tự chủ xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục, phát huy
vai trò sáng tạo của nhà trường và GV
- Phát triển năng lực HS phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, địa

phương và khả năng của HS.
- Điều chỉnh nội dung DH theo hướng tinh giản; xây dựng các chủ đề tích hợp,
liên mơn; chú trọng giáo dục đạo đức và giá trị sống, rèn luyện kĩ năng sống, hiểu
biết xã hội, thực hành pháp luật.
- Phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo và rèn luyện PP tự học; tăng cường
kĩ năng thực hành, vận dụng kiến thức, kỹ năng vào giải quyết các vẫn đề thực tiễn.
- Có điều kiện áp dụng các hình thức tổ chức và PP giáo dục – DH tiên tiến,
trong đó yêu cầu HS vận dụng tổng hợp kiến thức, kỹ năng vào giải quyết các vấn
đề của cuộc sống.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài: “Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và
kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 –
Trường THPT Thạch Thành IV” mà tôi đưa ra sẽ đi sâu nghiên cứu và tổng kết về 2
vấn đề: Chuyên đề DH là gì? Và xây dựng chuyên đề DH và kiểm tra, đánh giá
theo định hướng phát triển năng lực HS như thế nào?
Chuyên đề dạy học được hiểu như sau: Thay cho việc DH đang được thực hiện
theo từng bài/tiết trong SGK như hiện nay, các tổ/nhóm chun mơn căn cứ vào
chương trình và SGK hiện hành, lựa chọn nội dung để xây dựng các chuyên đề DH
phù hợp với việc sử dụng PPDH tích cực trong điều kiện thực tế của nhà trường.
Xây dựng chuyên đề dạy học là việc: Căn cứ vào những đặc trưng của PPDH
tích cực, khi xây dựng các chuyên đề DH cần căn cứ vào một PPDH tích cực cụ thể
được lựa chọn để hình dung chuỗi hoạt động học sẽ tổ chức cho HS thực hiện. Nhìn
chung các PPDH tích cực đều dựa trên việc tổ chức cho HS phát hiện và giải quyết
vấn đề thông qua các nhiệm vụ học tập. Chuỗi hoạt động học trong mỗi chuyên đề
vì thế đều tuân theo con đường nhận thức chung như sau:
- Hoạt động giải quyết một tình huống học tập
- Hoạt động tìm tịi, khám phá, lĩnh hội được kiến thức, kĩ năng mới hoặc/và
thực hành, luyện tập, củng cố, hoàn thiện kiến thức, kỹ năng, vừa lĩnh hội được
nhằm giải quyết tình huống/vấn đề học tập.
- Hoạt động vận dụng được các kiến thức, kĩ năng để phát hiện và giải quyết

các tình huống/vấn đề thực tiễn.
Trường THPT Thạch Thành IV

2

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

Dựa trên con đường nhận thức chung đó và căn cứ vào nội dung chương trình,
SGK hiện hành, tổ/nhóm chun mơn tổ chức cho GV thảo luận, lựa chọn nội dung
để xây dựng các chuyên đề DH phù hợp.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Các PP nghiên cứu mà tôi đã sử dụng trong đề tài:
- PP nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết: Dựa vào việc nghiên cứu những
quan điểm, công văn, hướng dẫn của Bộ GD&ĐT
- PP điều tra khảo sát thực tế, thu thập thơng tin:
+ Tiến hành các thí nghiệm xã hội học, tính tốn xã hội của khoa học xã hội. Sử
dụng những phương tiện, điều kiện vật chất, môi trường thử nghiệm là những điều
kiện phổ biến đã có trong tồn xã hội, hoặc chắc chắn được tạo ra trong toàn xã hội
để kiểm chứng việc hình thành các phẩm chất và năng lực HS.
+ Sử dụng PP mơ hình hố để nghiên cứu mà không cần quan sát thực nghiệm
trực tiếp
+ Vận dụng cả các PP phân tích tổng hợp, quy nạp-diễn giải và lơgíc-lịch sử.
- PP thống kê, xử lý số liệu: Vận dụng để tổng hợp các phiếu hỏi, thống kê kết
quả, xử lý số liệu để theo dõi quá trình hình thành năng lực của HS.

PHẦN 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương trình giáo
dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa là từ chỗ quan
tâm đến việc HS học được cái gì đến chỗ quan tâm HS làm được cái gì qua việc
học. Để đảm bảo được điều đó, nhất định phải thực hiện thành công việc chuyển từ
PPDH nặng về truyền thụ kiến thức sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức,
rèn luyện kĩ năng, hình thành năng lực và phẩm chất; đồng thời phải chuyển cách
đánh giá kết quả giáo dục từ nặng về kiểm tra trí nhớ sang kiểm tra, đánh giá năng
lực vận dụng kiến thức giải quyết vấn đề, chú trọng giáo dục đạo đức và giá trị
sống, rèn luyện kĩ năng sống, hiểu biết xã hội, thực hành pháp luật [2].
- Báo cáo chính trị Đại hội Đảng tồn quốc lần thứ XI: “Đổi mới chương
trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi, kiểm tra theo hướng
hiện đại; nâng cao chất lượng toàn diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lí tưởng, giáo
dục truyền thống lịch sử cách mạng, đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kĩ năng
thực hành, tác phong công nghiệp, ý thức trách nhiệm xã hội”.
- Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo
hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức,
kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy
móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người
học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học
chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã
Trường THPT Thạch Thành IV

3

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định

hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và
truyền thơng trong dạy và học”, “Đổi mới căn bản hình thức và phương pháp thi,
kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, đảm bảo trung thực, khách quan.
Việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo cần từng bước theo các
tiêu chí tiên tiến được xã hội và cộng đồng giáo dục thế giới tin cậy và công nhận.
Phối hợp sử dụng kết quả đánh giá trong quá trình học với đánh giá cuối kỳ, cuối
năm học; đánh giá của người dạy với tự đánh giá của người học; đánh fias của
nhà trường với đánh giá của gia đình và xẫ hội”.
- Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 – 2020 ban hành kèm theo
Quyết định 711/QĐ-TTg ngày 13/06/2012 của Thủ tướng chính phủ chỉ rõ: “Tiếp
tục đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện theo
hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của
người học”; “Đổi mới kì thi tốt nghiệp THPT, kì thi tuyển sinh đại học, cao đẳng
theo hướng đảm bảo thiết thực, hiệu quả, khách quan và công bằng; kết hợp kết
quả kiểm tra, đánh giá trong quá trình giáo dục với kết quả thi”. [3].
- Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, tồn diện
giáo dục và đào tạo xác định: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ
bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của
người học”, “Tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực
của công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho
học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục tư tưởng,
truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kĩ năng, khuyến
khích học tập suốt đời”. Theo tinh thần đó, các yếu tố của q trình giáo dục trong
nhà trường trung học cần được tiếp cận theo hướng đổi mới.
- Nghị quyết 44/NQ-CP, ngày 09/06/2014 Ban hành chương trình hành động
của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 04/11/2013 Hội nghị lần
thứ 8 Ban chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, tồn diện giáo dục
và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế

thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế xác định: “Đổi mới
hình thức, phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục theo định hướng
đánh giá năng lực của người học; kết hợp đánh giá cả quá trình với đánh giá cuối
học kì, cuối năm học theo mơ hình của các nước có nền giáo dục phát triển”.
Những quan điểm, định hướng nêu trên tạo tiền đề, cơ sở lí luận và mơi
trường pháp lý thuận lợi cho việc đổi mới giáo dục phổ thơng nói chung, đổi mới
đồng bộ PPDH, kiểm tra đánh giá theo định hướng năng lực người học.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Trong những năm học vừa qua, công tác giảng dạy mơn địa lí của Cơ và trị ở
trường THPT Thạch Thành IV gặt hái được nhiều thành quả đáng khích lệ. Tuy
nhiên bên cạnh đó cịn tồn tại những mâu thuẫn, khó khăn cần tìm cách giải quyết,
khắc phục.
Trường THPT Thạch Thành IV

4

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

- Sự hiểu biết của GV về các PPDH, kĩ thuật dh tích cực cịn hạn chế, chủ yếu
mới dừng lại ở mức độ “biết” một cách rời rạc, thiếu tính hệ thống; chưa làm chủ
được PP mới nên GV “vất vả” hơn khi sử dụng so với các PP truyền thống, dẫn đến
tâm lí ngại sử dụng;
- Việc DH hiện nay chủ yếu được thực hiện trên lớp theo bài/tiết trong SGK.
Trong phạm vi một tiết học, không đủ thời gian cho việc thực hiện đầy đủ các hoạt
động học của HS theo tiến trình sư phạm của một PPDHtích cực, dẫn đến nếu có sử
dụng PPDH tích cực thì cũng mang tính hình thức, đơi khi cịn máy móc dẫn đến

kém hiêu quả, chưa thực sự phát huy được tính tích cực, tự lực, sáng tạo của HS;
hiệu quả khai thác, sử dụng các phương tiện DH và tài liệu hỗ trợ theo PPDH tích
cực hạn chế.
- Các hình thức kiểm tra kết quả học tập của HS còn lạc hậu, chủ yếu là đánh
giá sự ghi nhớ của các em mà chưa đánh giá được khả năng vận dụng sáng tạo, kĩ
năng thực hành và năng lực giải quyết vấn đề, vì thế chưa tạo được động lực cho
đổi mới PP và hình thức tổ chức DH.
Thực trạng trên đây dẫn đến hệ quả là khơng rèn luyện được tính trung thực
trong thi, kiểm tra; nhiều HS phổ thơng cịn thụ động trong việc học; khả năng sáng
tạo và năng lực vận dụng tri thức đã học để giải quyết các tình huống thực tiễn cuộc
sống còn hạn chế.
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải
quyết vấn đề
2.3.1. Quy trình xây dựng chuyên đề dạy học1
Mỗi chuyên đề DH phải giải quyết trọn vẹn một vấn đề học tập. Vì vậy, việc
xây dựng mỗi chuyên đề DH cần thực hiện theo quy trình như sau:
a, Xác định vấn đề cần giải quyết trong DH chuyên đề sẽ xây dựng. Vấn đề
cần giải quyết có thể là một trong các loại sau:
- Vấn đề tìm kiếm, xây dựng kiến thức mới
- Vấn đề kiểm nghiệm, ứng dụng kiến thức
- Vấn đề tìm kiếm, xây dựng, kiểm nghiệm và ứng dụng kiến thức mới.
Căn cứ vào nội dung chương trình, SGK của mơn học và những ứng dụng kĩ
thuật, hiện tượng, q trình trong thực tiễn, tổ/nhóm chun môn xác định các nội
dung kiến thức liên quan với nhau được thể hiện ở một số bài/tiết hiện hành, từ đó
xây dựng thành một vấn đề chung để tạo thành một chun đề DH đơn mơn.
Trường hợp có những nội dung kiến thức liên quan đến nhiều môn học, lãnh đạo
nhà trường giao cho các tổ chuyên môn liên quan cùng nhau lựa chọn nội dung để
thông nhất xây dựng các chủ đề tích hợp, liên mơn.
Tùy nội dung kiến thức; điều kiện thực tế của địa phương, nhà trường; năng
lực của GV và HS, có thể xác định trong các mức độ sau:

Mức 1: GV đặt vấn đề, nêu cách giải quyết vấn đề. HS thực hiện cách giải
quyết vấn đề theo hướng dẫn của GV. GV đánh giá kết quả làm việc của HS.
Trường THPT Thạch Thành IV

5

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

Mức 2: GV nêu vấn đề, gợi ý để HS tìm ra cách giải quyết vấn đề. HS thực
hiện cách giải quyết vấn đề với sự giúp đỡ của GV khi cần. GV và HS cùng đánh
giá.
Mức 3: GV cung cấp thơng tin tạo tình huống có vấn đề. HS phát hiện và xác
định vấn đề nảy sinh, tự đề xuất các giả thuyết, giải pháp và lựa chọn giải pháp. HS
thực hiện giải pháp để giải quyết vấn đề. GV và HS cùng đánh giá.
Mức 4: HS tự lực phát hiện vấn đề nảy sinh trong hồn cảnh của, mình hoặc
cộng đồng, lựa chọn vấn đề cần giải quyết. HS giải quyết vấn đề, tự đánh giá chất
lượng, hiệu quả, có ý kiến bổ sung của GV khi kết thúc.
b, Xây dựng nội dung chuyên đề: Căn cứ vào tiến trình sư pham của PPDH
tích cực được sử dụng để tổ chức hoạt động học cho HS, từ tình huống xuất phát đã
xây dựng, dự kiến các nhiệm vụ học tập cụ thể tiếp theo tương ứng với các hoạt
động học của HS, từ đó xác định các nội dung cần thiết để cấu thành chuyên đề.
Lựa chọn các nội dung của chuyên đề từ các bài/tiết trong SGK của một môn học
hoặc/và các môn học có liên quan để xây dựng chuyên đề DH.
c, Xác định chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ theo chương trình hiện hành và
các hoạt động học dự kiến sẽ tổ chức cho HS theo PPDH tích cực, từ đó xác định
các năng lực và phẩm chất có thể hình thành cho HS trong chuyên đề sẽ xây dựng.

d, Xác định và mô tả mức độ yêu cầu (nhận biết, thông hiểu, vận dụng, vận
dụng cao) của mỗi loại câu hỏi/bài tập có thể sử dụng để kiểm tra, đánh giá năng
lực và phẩm chất của HS trong DH.
đ, Biên soạn các câu hỏi/bài tập cụ thể theo các mức độ, yêu cầu đã mô tả để
sử dụng trong quá trình tổ chức các hoạt động dạy học và kiểm tra, đánh giá, luyện
tập theo chuyên đề đã xây dựng
e, Thiết kế tiến trình dạy học chuyên đề thành các hoạt động học được tổ chức
cho HS có thể thực hiện trên lớp và ở nhà, mỗi tiết học trên lớp có thể chỉ thực hiện
một số hoạt động trong tiến trình sư phạm của PP và kĩ thuật DH được sử dụng.
Trong chuỗi hoạt động học, đặc biệt quan tâm xây dựng tình huống xuất phát.
g, Thử nghiệm tiến trình dạy học
2.3.2. Cấu trúc trình bày chuyên đề dạy học
a, Vấn đề dạy học của chuyên đề
b, Nội dung của chuyên đề và thời lượng thực hiện
c, Chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ và những phẩm chất, năng lực của HS có
thể hình thành và phát triển trong DH chuyên đề
d, Bảng mô tả 4 mức yêu cầu (nhận biết, thông hiểu, vận dụng, vận dụng cao)
của các loại câu hỏi/bài tập kiểm tra, đánh giá trong quá trình DH chuyên đề
đ, Các câu hỏi/bài tập tương ứng với mỗi loại/mức độ yêu cầu được mô tả
dùng trong quá trình tổ chức hoạt động học cuat HS.
e, Tiến trình dạy học chuyên đề được thiết kế thành các hoạt động thể hiện tiến
trình sư phạm của PPDH tích cực được lựa chọn.
2.3.3. Xây dựng chuyên đề dạy học minh họa
Trường THPT Thạch Thành IV

6

Gv: Lê Thị Hạnh

Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

ĐỊA LÍ 10
Chun đề: TÌM HIỂU VỀ VŨ TRỤ VÀ HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG TỰ
QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤT (2 Tiết)
I. Nội dung của chuyên đề
1. Một số nét khái quát
- Vũ trụ
- Hệ Mặt Trời trong vũ trụ
- Trái Đất trong Hệ Mặt Trời
2. Nguyên nhân và hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất
- Nguyên nhân:
+ Trái Đất hình cầu
+ Trái Đất tự quay quanh trục
- Hệ quả:
+ Sự luân phiên ngày đêm trên Trái Đất
+ Giờ trên Trái Đất
+ Chuyển động lệch hướng của các vật thể trên Trái Đất
II. Tổ chức dạy học theo chuyên đề
1. Mục tiêu
- Kiến thức:
+ Hiểu được khái quát Vũ Trụ, Hệ Mặt Trời trong Vũ Trụ, Trái Đất trong Hệ
Mặt Trời.
+ Trình bày và giải thích/hiểu được các hệ quả của chuyển động tự quay quanh
trục của Trái Đất. Vận dụng được hệ quả của chuyển động này trong thực tế.
- Kĩ năng: Sử dụng tranh ảnh, hình vẽ, mơ hình, quả địa cầu
- Thái độ, giá trị: Tích cực tham gia các nhiệm vụ học tập trên lớp, khẳng định
giá trị bản thân thông qua các hoạt động học tập
- Định hướng phát triển các năng lực: Tự học, giải quyết vấn đề, tư duy, tự

quản lí, giao tiếp, hợp tác.
2. Phương pháp và kĩ thuật dạy học
- PPDH: Thảo luận nhóm, sử dụng phương tiện dạy học trực quan, đàm thoại,
tình huống, động não, giảng giải, thuyết trình
- Kĩ thuật dạy học: Các mảnh ghép, khăn trải bàn
3. Chuẩn bị của GV và HS
- Chuẩn bị của GV:
+ Kế hoạch dạy học, bài giảng trên Powerpoint
+ Các phiếu học tập sử dụng trong chuyên đề
+ Một quả cầu địa lí
- Chuẩn bị của HS: Bút chì, tẩy, bút màu, sách, vở, nháp
4. Thiết kế tiến trình dạy học theo chuyên đề
Trường THPT Thạch Thành IV

7

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

Hoạt động khởi động:
1. GV cho HS trả lời một số câu hỏi sau:
Chọn những đáp án đúng trong những phương án trả lời:
Câu 1: Các tính chất của chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất:
A. Thời gian tự quay khoảng 24 giờ
B. Chiều quay từ Tây sang Đông
C. Chiều quay từ Đông sang Tây
D. Trục Trái Đất nghiêng 66033’ so với mặt phẳng quỹ đạo

E. Trục Trái Đất không nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo
Đáp án: A, B, D
Câu 2. Nguyên nhân khiến ngày và đêm luôn phiên xuất hiện trên Trái Đất là:
A. Trái Đất hình cầu
B. Trái Đất Tự quay
C. Các tia sáng từ Mặt Trời chiếu song song
D. Ý A và B đúng
Đáp án: D
Câu 3. Do Trái Đất hình cầu và tự quay quanh trục từ Tây sang Đông nên
trong cùng một thời điểm:
A. Người đứng ở các vĩ tuyến khác nhau sẽ nhìn thấy Mặt Trời ở độ cao
khác nhau
B. Người đứng ở các kinh tuyến khác nhau sẽ nhìn thấy Mặt Trời ở độ cao
khác nhau
C. Ở phía Tây sẽ thấy Mặt Trời xuất hiện sớm hơn
D. Mọi nơi trên Trái Đất sẽ thấy vị trí của Mặt Trời trên bầu trời giống nhau
Đáp án: B
Câu 4. Trong các hệ quả của chuyển động tự quay quanh trục, có ý nghĩa nhất
đối với sự sống là hệ quả:
A. Sự luân phiên ngày đêm
B. Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế
C. Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể
D. Ý A và B đúng
Đáp án: D
2. GV chia sẻ cho HS biết mục tiêu của chuyên đề và nêu sự khác nhau giữa
mục tiêu của những nội dung này ở lớp 10 và lớp 6.
3. GV cho HS biết khái quát về thời gian, cách thức tổ chức dạy học của
chuyên đề.

Trường THPT Thạch Thành IV

8

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

Hoạt động 1: Tìm hiểu một số nét khái quát về Vũ Trụ,
Hệ Mặt Trời vàTrái Đất trong Hệ Mặt Trời
(Hình thức tổ chức dạy học: Cá nhân/Nhóm/Tồn lớp)
*Bước 1: Tìm hiểu cấu tạo của Vũ Trụ
- Gv chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm 4 HS
- GV yêu cầu HS đọc kĩ và phân tích hình ảnh về Vũ Trụ trong sgk
- Sau khi cá nhân làm việc xong, GV yêu cầu HS làm tiếp bài tập cá nhân sau:
BÀI TẬP CÁ NHÂN
Nối ý ở cột A với một ý ở cột B trong 30 giây
Cột A
Cột B
Các thiên thể
Đặc điểm của từng thiên thể
1. Ngôi sao
a, Thiên thể quay quanh một ngôi sao
2. Hành tinh
b, Có cấu tạo chủ yếu từ các tinh thể băng
3. Vệ tinh
c, Thiên thể tự phát sáng
d, Thiên thể quay quanh một hành tinh
- GV cung cấp thông tin phản hồi 1-c; 2-a; 3-d

- Gv yêu cầu HS lấy ví dụ về ngơi sao, hành tinh, vệ tinh có trong Dải ngân hà
- HS lấy ví dụ:
+Trong Dải ngân hà có Mặt Trời là một ngơi sao
+Một số hành tinh như Thủy tinh, Hỏa tinh, Mộc tinh,…
+Mặt Trăng là vệ tinh
*Bước 2: Tìm hiểu Hệ Mặt Trời
- HS làm việc cá nhân để hoàn thành bài tập: Dựa vào hình vẽ 5.2, hãy xác
định:
+Tên và vị trí của các hành tinh trong Hệ Mặt Trời theo thứ tự từ trong ra
ngồi
+Hình dạng quỹ đạo và hướng chuyển động của các hành tinh ttrong Hệ Mặt
Trời
*Bước 3: Tìm hiểu Trái Đất trong Hệ Mặt Trời
HS làm viêc cá nhân để biết được khoảng cách từ các hành tinh đến Mặt
Trời. Khoảng cách từ Mặt Trời đến các hành tinh trong Hệ Mặt Trời
Tên hành tinh
Thủy tinh
Kim tinh

Khoảng cách từ hành
tinh đến Mặt Trời (Triệu
Km)
57,9
108,2

Trường THPT Thạch Thành IV

9

Thời gian hoàn thành

một vòng quay quanh
Mặt Trời
87,96 ngày
224,68 ngày
Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

Trái Đất
Hỏa tinh
Mộc tinh
Thổ tinh
Thiên vương tinh
Hải vương tinh

149,6
227,9
778,3
1427
2871
4497,1

365,26 ngày
686,98 ngày
11,86 năm
29,45 năm
84,07 năm
164,81 năm

(nguồn: ngày 29/11/2014)

Hình 1. Hệ Mặt Trời

HỘP KIẾN THỨC CỦA HOẠT ĐỘNG 1
I. Khái quát về Vũ Trụ, Hệ Mặt Trời và Trái Đất trong Hệ Mặt Trời
1. Vũ Trụ
- Vũ Trụ là khoảng không gian vô tận chứa các thiên hà
Thiên hà là một tập hợp nhiều ngôi sao, hành tinh, vệ tinh, sao chổi,
bụi khí và bức xạ điện từ
- Thiên hà có chứa Mặt Trời gọi là Dải Ngân hà
2. Hệ Mặt Trời
- Hệ Mặt Trời bao gồm 8 hành tinh, Trái Đất đứng thứ 3 từ trong ra
ngoài
Quỹ đạo chuyển động xung quanh Mặt Trời của các hành tinh trong
Hệ Mặt Trời có hình e-lip
- Hướng chuyển động của các hành tinh quanh Mặt Trời từ Tây sang
Đông
3. Trái Đất trong Hệ Mặt Trời
- Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời là 149,6 triệu km
- Khoảng cách đó để TĐ nhận được lượng nhiệt và tốc độ chuyển động
Trường THPT Thạch Thành IV

10

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định

hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

Hoạt động 2: Tìm hiểu hiện tượng luân phiên ngày, đêm trên Trái Đất
(Hình thức tổ chức dạy học: Cặp/Toàn lớp)
* Bước 1:
- HS sử dụng quả địa cầu để mô tả chuyển động tự quay quanh trục của Trái
Đất với một nguồn sáng chiếu vào quả địa cầu tượng trưng cho ánh sáng Mặt Trời
- Những HS khác quan sát, trao đổi theo cặp và điền thông tin vào sơ đồ sau:
PHIẾU HỌC TẬP THEO CẶP
Nhiệm vụ: Quan sát hình vẽ trong sách giáo khoa, kết hợp với kiến thức đã học
để điền thông tin vào sơ đồ:
Thời gian: 3 phút
Hệ quả
Nguyên nhân
→ Trái Đất được chiếu sáng
Trái Đất hình cầu
………...
Nguyên nhân
+ …………………………………
+ ………………………………….

→

Hệ quả
→ Hiện tượng ngày – đêm luân
phiên trên Trái Đất.

* Bước 2: GV đưa thông tin phản hồi:
PHIẾU HỌC TẬP THEO CẶP
Nguyên nhân

Trái Đất hình cầu
Nguyên nhân
+ Trái Đất hình cầu
+ Trái Đất tự quay quanh trục

→

Hệ quả
Trái Đất được chiếu sáng một nửa

→

Hệ quả
→ Hiện tượng ngày – đêm luân
phiên trên Trái Đất.

Hình 2. Hiện tượng ngày và đêm trên Trái Đất

Trường THPT Thạch Thành IV

11

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

Hoạt động 3: Tìm hiểu hiện tượng giờ trên Trái Đất và đường chuyển
ngày

quốc tế
(Hình thức tổ chức dạy học: Cá nhân/Cặp/Toàn lớp)
* Bước 1:
- HS làm việc cá nhân: điền số thích hợp, hồn thành sơ đồ sau:
Trái Đất quay 1
Trái Đất quay 1 vòng
Mỗi giờ Trái Đất
vịng tương ứng với
mất ………giờ
quay được một góc
0
360
……..0

HS đưa ra kết luận về nguyên nhân Trái Đất được chia thành 24 múi giờ
* Bước 2:
- HS làm việc theo cặp để trả lời câu hỏi dựa vào việc quan sát hình 5.3 và
thơng tin trong mục 2 SGK:

Hình 3. Các múi giờ trên Trái Đất

1. Ranh giới các múi giờ trên thực tế ở các châu lục có trùng với các múi giờ
theo lý thuyết không?
2. Những quốc gia có giờ sớm hơn và muộc hơn giờ GMT thường nằm trên
những châu lục nào?
3. Đường kinh tuyến đổi ngày là kinh tuyến nào?
- GV giải thích cho HS một số quy ước tính giờ trên Trái Đất, đặc biệt chú ý
cách tính giờ giữa các khu vực giờ ở bên phải múi giờ số 0 (bán cầu Đông) và bên
trái múi giờ số 0 (bán cầu Tây), quy ước đổi ngày
* Bước 3: HS làm bài tập theo cặp

Trường THPT Thạch Thành IV

12

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

PHIẾU HỌC TẬP THEO CẶP
Nhiệm vụ: Dựa vào những kiến thức đã tìm hiểu và hình 5.3 trong SGK, điền
thông tin vào chỗ trống trong những câu hỏi sau:
Thời gian: 5 phút
1. Nếu ở Việt Nam đang là 12 giờ ngày 30/11/2014 thì ở thủ đơ Pa-ri của Pháp
(múi giờ +1)lúc đó là ……….giờ, ngày ………..
2. Nếu ở Việt Nam đang là 12 giờ ngày 30/11/2014 thì ở thủ đơ Tơ-ky-ơ của Nhật
Bản (múi giờ +9)lúc đó là ……….giờ, ngày ………..
3. Nếu ở Việt Nam đang là 12 giờ ngày 30/11/2014 thì ở thủ đơ Niu Đê-li của Ấn
độ (múi giờ +5,5) lúc đó là ……….giờ, ngày
-GV cung cấp thơng tin phản hồi:
THƠNG TIN PHẢN HỒI
1. Nếu ở Việt Nam đang là 12 giờ ngày 30/11/2014 thì ở thủ đơ Pa-ri của Pháp
(múi giờ +1)lúc đó là 6 giờ, ngày 30/11/2014
2. Nếu ở Việt Nam đang là 12 giờ ngày 30/11/2014 thì ở thủ đơ Tơ-ky-ơ của Nhật
Bản (múi giờ +9) lúc đó là 14 giờ, ngày 30/11/2014
3. Nếu ở Việt Nam đang là 12 giờ ngày 30/11/2014 thì ở thủ đơ Niu Đê-li của Ấn
độ (múi giờ +5,5) lúc đó là 10 giờ 30 phút, ngày 30/11/2014
Hoạt động 4: Tìm hiểu hiện tượng lệch hướng chuyển động của các
vật thể

(Hình thức tổ chức dạy học: Cá nhân/Toàn lớp)
* Bước 1: HS làm việc cá nhân để hoàn thành bài tập sau:
BÀI TẬP THEO CẶP
Nhiệm vụ: Quan sát hình ảnh về hướng chuyển động của các loại gió hành tinh,
hướng gió thổi chính là do tác động của lực Côriôlit. Phát biểu tác động của lực
Côriôlit lên các chuyển động trên Trái Đất.
Thời gian: 1 phút

Trường THPT Thạch Thành IV

13

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

GV cung cấp thông tin phản hồi:

Hình 4. Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể trên Trái Đất

HỘP KIẾN THỨC CỦA HOẠT ĐỘNG 2, 3, 4
II. Hệ quả chuyển động tự quanh quanh trục của Trái Đất
- Hệ quả:
+ Sự luân phiên ngày, đêm
+ Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế
+ Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể
- Nguyên nhân: + Trái Đất hình cầu
+ Trái Đất tự quay quanh trục

III. Câu hỏi/bài tập kiểm tra, đánh giá trong q trình dạy học
1. Bảng mơ tả các chuẩn được đánh giá
Mức độ nhận thức
Vận dụng
Nhận biết
Thông hiểu
thấp
Nội dung
Hiểu được
khái quát về
Vũ Trụ, Hệ
Mặt Trời và
Trái Đất trong
Hệ Mặt Trời
Nguyên nhân và hệ Trình bày
Giải
quả của chuyển
được các hệ
thích/hiểu
động tự quay
quả chủ yếu
được các hệ
quanh trục của
của chuyển
quả chuyển
Trái Đất
động tự quay
động tự quay
quanh trục của quanh trục của
Trái Đất

Trái Đất

Vận
dụng
cao

Một số nét khái
quát về Vũ Trụ, Hệ
Mặt Trời và Trái
Đất trong Hệ Mặt
Trời

Trường THPT Thạch Thành IV

14

Vận dụng
được hệ quả
chuyển động
tự quay
quanh trục
của TĐ trong
thực tế
Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

2. Câu hỏi và bài tập

Chuẩn được
đánh giá

Câu hỏi và bài tập

Câu hỏi: Những nhận định sau đúng hay sai?
Nhận định
Đúng/sai
Đúng/sai
Hiểu được Trong Vũ Trụ chỉ có một ngơi sao duy nhất
khái qt về đó là Mặt Trời
Vũ Trụ, Hệ Các hành tinh cũng có thể quanh quanh một
Đúng/sai
Mặt Trời và hành tinh khác
Trái Đất
Nếu Trái Đất nằm ở vị trí của Hải Vương
Đúng/sai
trong Hệ
tinh thì sự sống trên Trái Đất không tồn tại
Mặt Trời
và phát triển như hiện nay
Vũ Trụ là khoảng không gian được giới hạn
Đúng/sai
bởi chân trời
Trình bày Câu hỏi: Hiện tượng ngày, đêm trên Trái Đất diễn ra như thế
được các hệ nào?
quả chủ yếu Câu hỏi: Điền từ vào chỗ trống trong đoạn văn sau: “Trái Đất có
của chuyển hình khối cầu và tự quay quanh trục nên cứ mỗi một giờ, Mặt
động tự quay Trời lại chiếu sáng được một khoảng rộng…….trên Trái Đất, có
quanh trục tất cả …….. múi như vậy”

của Trái Đất Câu hỏi:Hãy vẽ hình thể hiện quy tắc lệch hướng của các chuyển
động trên bề mặt Trái Đất do tác động của lực Côriôlit .
Câu hỏi: Nếu Trái Đất không quay, hiện tượng ngày, đêm trên
Trái Đất sẽ diễn ra như thế nào? Tại sao?
Giải
Câu hỏi: Tại sao các múi giờ trên thực tế lại có ranh giới mở rộng
thích/hiểu so với ranh giới của múi giờ tự nhiên?
được các hệ Câu hỏi: Hãy vẽ hướng chuyển động thực của các chuyển động
quả chuyển sau:
động tự quay
quanh trục
của Trái Đất
Xích đạo

Câu hỏi: Sau đây là lịch thi đấu của 2 giải bóng đá ngoại hạng
Vận dụng
được hệ quả Anh, hãy tính ngày và giờ diễn ra các trận bóng này:
Giờ
chuyển động
Giờ thi
Giờ xem tại
Thứ bảy, 06/12/2014
xem tại
đấu tại
tự quay
Việt Nam
(GMT + 7)
OaAnh
quanh trục
sing-tơn

của Trái Đất
19:45
Newcastle
Chelsea
trong thực tế
22:00
Hull City
West Brom
Trường THPT Thạch Thành IV

15

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

Nhân ái và khoan dung

Phẩm chất

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
Đề tài: “Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và
kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 –
Trường THPT Thạch Thành IV” đã thực sự giúp cho bản thân tơi có cơ hội tự học,
tự bồi dưỡng nhằm đổi mới PP giáo dục, dạy học; tự chủ xây dựng và thực hiện kế
hoạch giáo dục, phát huy vai trị sáng tạo; áp dụng các hình thức tổ chức giáo dục,
các PPDH tiên tiến.

Việc xây dựng chuyên đề dạy học khơng chỉ được áp dụng và có ý nghĩa đối
với riêng bộ mơn Địa lí ở lớp 10A2 mà trên thực tế có thể áp dụng đối với các môn
học khác và các lớp khác một cách linh hoạt, hiệu quả, đem lại những kết quả tích
cực, có tác dụng gắn kết nhà trường, gia đình và cộng đồng; giúp HS tự lực chiếm
lĩnh tri thức, chủ động đạt các mục tiêu về kiến thức, kĩ năng, thái độ theo u cầu
của chương trình; từ đó vận dụng giải quyết các vấn đề nảy sinh trong thực tiễn.
Các chuyên đề dạy học đã góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo
dục của tôi và đồng nghiệp, cho thấy được những tiến bộ của HS một cách rõ rệt:
Vừa hình thành phẩm chất, vừa phát huy được các năng lực. Cụ thể:
- Về phẩm chất:
Lớp thực
Lớp đối
nghiệm
chứng
Lớp 10A2
Lớp 10A6
Biểu hiện
(38 học sinh)
(40 học
sinh)
Yêu mến, quan tâm, giúp đỡ các thành viên
gia đình; giữ gìn, phát huy truyên thống tốt
đẹp của gia đình, dịng họ,…
Có ý thức tìm hiểu, giữ gìn, phát huy các
truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam,
…
Yêu thương con người; sẵn sàng giúp đỡ
mọi người và tham gia các hoạt động tập
thể, xã hội; hòa nhập, hợp tác với mọi người
xung quanh,…

Sống hòa hợp, yêu thiên nhiên, chăm sóc,
bảo vệ thiên nhiên, ngăn chặn hành vi phá
hoại thiên nhiên,…
Tôn trọng các dân tộc, các quốc gia, các nền
văn hóa trên thế giới,…

Trường THPT Thạch Thành IV

16

Số HS

%

Số HS

%

38

100

35

87,5

38

100

39

97,5

38

100

38

95,0

38

100

36

90,0

38

100

40

100

Gv: Lê Thị Hạnh

Làm chủ bàn thân

Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

học sinhThực hiện nghĩa vụ

Trung thực trong học tập và trong cuộc
sống; phê phán các hành vi thiếu trung thực,
38
100
33
82,5
…
Tự trọng, có những hành vi đúng mực trong
38
100
34
85,0
giao tiếp và trong đời sống,…
Có ý thức giải quyết công việc theo lẽ phải,
38
100
30
75,0
công bằng,…
Tự lực, chủ động, tích cực học hỏi trong học
38
100

30
75,0
tập, lao động và sinh hoạt,…
Tự tin trong giao tiếp, sinh hoạt, học tập,
38
100
29
72,5
cộng đồng,…
Ý thức được thuận lợi, khó khăn và chủ
động khắc phục, vượt qua trong học tập và
38
100
29
72,5
sinh hoạt,…
Có thói quen tự chăm sóc, rèn luyện thân
38
100
30
75,0
thể…
Có ý thức hoàn thiện bản thân…
38
100
31
77,5
Biết xây dựng và thực hiện kế hoạch học
tập; có ý thức lựa chọn nghề nghiệp trong
38

100
28
70,0
tương lai,..
Có ý thức đạo đức trong học tập và trong
38
100
35
87,5
cuộc sống,..
Tìm hiểu và chấp hành những quy định
chung của tập thể và cộng đồng, tránh hành
38
100
32
80,0
vi vi phạm kỉ luật…
Tôn trọng và tuân thủ các quy định của pháp
38
100
37
92,5
luật; phê phán hành vi trái pháp luật..
Tơn trọng, giữ gìn, bảo vệ, nhắc nhở, tuyên
truyền, vận động các bạn cùng giữ gìn các
38
100
35
87,5
di sản văn hóa của q hương, Đất nước,…

- Về năng lực:
Lớp thực nghiệm Lớp đối chứng
Lớp 10A2
Lớp 10A3
Năng lực
(38 học sinh)
(40 học sinh)
Tự học, sáng tạo, phát hiện và giải quyết
vấn đề
Giao tiếp và hợp tác
Sử dụng công nghệ thông tin và truyền
thông
Trường THPT Thạch Thành IV

17

Số HS

%

Số HS

%

37

97

34

85

38

100

33

83

36

95

35

87

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV

PHẦN 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Giáo dục định hướng năng lực đảm bảo chất lượng đầu ra của việc DH, thực
hiện mục tiêu phát triển toàn diện các phẩm chất, nhân cách, chú trọng năng lực
vận dụng tri thức, nhấn mạnh vai trò của người học với tư cách chủ thể của quá
trình nhận thức. Tuy nhiên hoạt động xây dựng chuyên đề DH theo định hướng

phát triển năng lực cho HS ở trường còn bộc lộ nhiều hạn chế do:
- PPDH chưa phù hợp với tiến trình nhận thức khoa học của HS
- Sự phối hợp giữa GV, nhà trường, các bậc cha mẹ, các lực lượng xã hội
tham gia giáo dục HS tồn thiện cịn lỏng lẻo làm cho việc hình thành các phẩm
chất và năng lực của HS diễn ra chậm
- Là một ngôi trường thuộc khu vực miền núi, phần lớn HS là người dân tộc
thiểu số, điều kiện gia đình khó khăn do đó tư liệu để HS học tập còn thiếu thốn, cơ
hội tiếp cận với các thiết bị DH tiên tiến bị hạn chế.
- Việc áp dụng PPDH tích cực là nhấn mạnh hoạt động học và vai trò của HS
chưa triệt để, một bộ phận GV vẫn chưa xóa bỏ được PP truyền thống lâu nay là
nhấn mạnh hoạt động dạy và vai trò của GV.
3.2. Kiến nghị:
Tôi xin đưa ra một số ý kiến đề xuất sau đây:
Về phía sở GD&ĐT: Tăng cường chỉ đạo các trường thực hiện các hoạt động
đổi mới PPDH thông qua tổ chức các hội thảo, các lớp bồi dưỡng, tập huấn, đổi
mới sinh hoạt chuyên môn, động viên khen thưởng các đơn vị, cá nhân có thành
tích trong hoạt động đổi mới PPDH và các hoạt động hỗ trợ chun mơn khác.
Về phía nhà trường: Triển khai các chương trình đổi mới DH, kiểm tra, giám
sát việc thực hiện. Bên cạnh đó tăng cường bổ sung, hồn thiện cơ sở vật chất,
phương tiện, công nghệ - thông tin nhằm hỗ trợ đắc lực cho quá trình đổi mới DH;
tạo điều kiện thuận lợi, ủng hộ tích cực cho sự chủ động sáng tạo của GV và HS.
Về phía phụ huynh: Có sự kết hợp, hỗ trợ chặt chẽ với nhà trường và GV
giúp HS có thể tiếp cận với PP học tập mới một cách dễ dàng, thuận lợi, hiệu quả.
Vậy, nếu có thể khắc phục được những nguyên nhân trên, đồng thời với
những giải pháp mà tôi đã nêu ra thì việc ứng dụng sáng kiến vào thực tiễn sẽ có
kết quả tốt hơn.
Do hạn chế về khn khổ cũng như về thời gian thực hiện, việc áp dụng cho
nhiều đối tượng học sinh khác nhau cịn ít nên khơng tránh khỏi sai sót. Ngồi ra,
một số nội dung được trình bày trong sáng kiến đang ở giai đoạn nghiên cứu thử
nghiệm hoặc mới là kết quả nghiên cứu bước đầu. Tôi hy vọng nhận được các ý

kiến xây dựng và chỉ dẫn của Hội đồng giám khảo để sáng kiến được hoàn thiện
hơn.

Trường THPT Thạch Thành IV

18

Gv: Lê Thị Hạnh


Xây dựng chuyên đề dạy học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10A2 – Trường THPT Thạch Thành IV
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
Thanh Hóa, ngày 22 tháng 05 năm 2017
ĐƠN VỊ

CAM KẾT KHÔNG COPY
(Tác giả ký và ghi rõ họ tên)

Lê Thị Hạnh

Trường THPT Thạch Thành IV

19

Gv: Lê Thị Hạnh