Một số kinh nghiệm sáng tác bài toán mới trên cơ sở bài toán đã có góp phần nâng cao chất lượng dạy và học

I. MỞ ĐẦU:
1. Lí do chọn đề tài:
Đổi mới phương pháp dạy học là: “Phát huy tính tích cực, chủ động và
sáng tạo của học sinh trên cơ sở khai thác triệt để các đặc điểm tâm sinh lý của
học sinh tiểu học”. Là phương hướng đổi mới phương pháp dạy và học môn
Toán ở bậc tiểu học. Một trong những biện pháp chủ yếu để đạt được mục đích
trên là gây cho học sinh hứng thú học tập, tạo niềm tin, niềm vui bằng cách lôi
cuốn các em vào những trò chơi Toán học hấp dẫn, phù hợp với trình độ nhận
thức, đặc điểm lứa tuổi các em trong giờ học Toán, đặc biệt là ở các lớp đầu cấp.
Đã nhiều năm dạy học tôi trăn trở mãi: Làm thế nào để học sinh của mình
năng động sáng tạo hơn, tạo hứng thú trong học tập, giờ học bớt căng thẳng, bớt
áp lực, học sinh được học mà chơi chơi mà học.
Muốn học sinh Tiểu học học tốt được môn Toán thì mỗi người Giáo viên
không phải chỉ truyền đạt, giảng giải theo các tài liệu đã có sẵn trong Sách Giáo
Khoa, trong các sách hướng dẫn và thiết kế bài giảng một cách rập khuôn, máy
móc làm cho học sinh học tập một cách thụ động. Nếu chỉ dạy học như vậy thì
việc học tập của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ
không cao. Yêu cầu của giáo dục hiện nay là đòi hỏi phải đổi mới phương pháp
dạy học môn toán ở bậc Tiểu học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động
sáng tạo của học sinh. Vì vậy người giáo viên phải gây được hứng thú học tập
cho các em bằng cách lôi cuốn các em tham gia vào các hoạt động học tập. Trò
chơi học tập là một hoạt động mà các em hứng thú nhất. Các trò chơi có nội
dung toán học lý thú và bổ ích phù hợp với việc nhận thức của các em. Thông
qua các trò chơi các em sẽ lĩnh hội những tri thức Toán học một cách dễ dàng,
củng cố, khắc sâu kiến thức một cách vững chắc, tạo cho các em niềm say mê,
hứng thú trong học tập, trong việc làm. Khi giáo viên đưa ra được các trò chơi
Toán học một cách thường xuyên, khoa học thì chắc chắn chất lượng dạy học
môn Toán sẽ ngày càng nâng cao.
Là một giáo viên tiểu học bản thân tôi nhận thấy rằng: Muốn dạy tốt
chương trình mới nói chung và chương trình toán 3 nói riêng không những
người giáo viên phải nắm vững nội dung chương trình mà còn phải năng động,

sáng tạo để vận dụng linh hoạt những phương pháp, hình thức tổ chức dạy học.
Từ những lý do trên tôi đã chọn đề tài: "Thiết kế trò chơi trong giờ học
Toán lớp 3 nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục”.
2. Mục đích nghiên cứu:
- Nắm vững nội dung chương trình, phương pháp dạy học môn Toán lớp 3
- Sử dụng hợp lí các trò chơi học tập nhằm cải tiến biện pháp dạy học môn Toán
lớp 3 một cách hiệu quả.
- Bồi dưỡng thêm những hiểu biết cần thiết, cập nhật về dạy Toán ở Tiểu học.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh lớp 3A – Trường tiểu học Hưng Lộc I

1


4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu về tâm lý học sinh và các phương pháp dạy học.
- Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế.
- Phương pháp quan sát, tổng hợp rút kinh nghiệm.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
1. Cơ sở lý luận.
Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học: Học sinh Tiểu học
luôn luôn hiếu động, ham chơi thích cái mới lạ nhưng lại chóng chán. Đối với
trẻ trò chơi là một phát hiện mới, kích thích tò mò, muốn tìm hiểu, khám phá.
Do vậy quan điểm “Thông qua hoạt động vui chơi để tiến hành hoạt động học
tập” là phù hợp với trường tiểu học.
Trò chơi toán học nhằm mục đích là thông qua trò chơi để củng cố kiến thức
của bài học, luyện tập lại kiến thức của bài mới, phát hiện ra kiến thức mới của
bài học. Thông qua trò chơi học sinh nắm được kiến thức của bài học một cách
nhẹ nhàng.
Trong quá trình học toán ở tiểu học, sử dụng trò chơi toán học có nhiều tác

dụng như:
- Giúp học sinh thay đổi loại hình hoạt động trong giờ học, làm cho giờ học
bớt căng thẳng, tạo cảm giác thoải mái, dễ chịu. Học sinh tiếp thu kiến thức nhẹ
nhàng, gây hứng thú học tập.
- Kích thích sự tìm tòi, tạo cơ hội để học sinh tự thể hiện mình.
-Thông qua trò chơi, học sinh vận dụng kiến thức năng nổ, hoạt bát, kích thích
trí tưởng tượng, trí nhớ. Từ đó phát triển tư duy mềm dẻo, học tập cách xử lý
thông minh trong những tình huống phức tạp tăng cường khả năng vận dụng
trong cuộc sống để dễ dàng thích nghi với điều kiện mới của xã hội.
Ngoài ra thông qua hoạt động trò chơi còn giúp các em phát triển được nhiều
phẩm chất đạo đức như tình đoàn kết, thân ái, lòng trung thực, tinh thần cộng
đồng trách nhiệm. Vì vậy trò chơi toán học rất cần thiết trong giờ học toán ở tiểu
học.
2. Thực trạng
a) Việc dạy của giáo viên.
Qua dự giờ thăm lớp, trao đổi với giáo viên lớp 3, qua tìm hiểu sách tài liệu,
qua kinh nghiệm thực tế giảng dạy ở trường tôi nhận thấy:
Các hình thức tổ chức hoạt động học tập trong giờ học toán còn đơn điệu,
nghèo nàn.Việc sử dụng hình thức trò chơi trong giờ học toán chưa thực sự được
chú trọng. Sở dĩ có tình trạng trên là do mỗi đồng chí giáo viên chưa thấy hết ý
nghĩa, tác dụng của trò chơi trong giờ học toán. Tài liệu nói về hình thức tổ chức
học tập là hiếm. Có một số tài liệu, dự án đưa ra các hình thức trò chơi chưa
phong phú, chưa sát thực, không mang tính khả thi.
Bên cạnh đó giáo viên không được tập huấn về thiết kế trò chơi khi trình
độ giáo viên không đồng đều.
Thực tế thường những đồng chí giáo viên có năng lực chuyên môn, kinh
nghiệm sư phạm ít được phân công dạy lớp 2,3 vì quan điểm cho rằng chương
2

trình của các lớp đầu cấp dễ hơn so với các lớp cuối cấp. Cũng có những đồng
chí giáo viên dạy lớp 3 có sáng kiến kinh nghiệm hay song chưa được tổ chức
đánh giá tổng kết mà chỉ viết rồi gửi đi thi ở trường, phòng, hoặc sở giáo dục.
Được công bố giải thưởng mà chưa tổ chức hội thảo, chưa được xây dựng thành
quy trình. Do vậy sáng kiến hay chỉ dừng ở lại mức phong cách, trình độ riêng
của mỗi giáo viên mà chưa nhân được đại trà.
Một bộ phận giáo viên khi dạy chương trình Toán lớp 3 chưa linh hoạt lựa
chọn hình thức dạy học phù hợp với nội dung và đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi
học sinh, chỉ thiên về yêu cầu học sinh ghi nhớ tri thức, nắm phương pháp giải
quyết rồi tái hiện để giải quyết bài tập tương tự một cách cứng nhắc không tạo ra
và duy trì sự hứng thú, tích cực học tập của học sinh.
Một số giáo viên đã bắt đầu chú ý đến việc thiết kế trò chơi trong việc dạy
học toán nhưng chưa sử dụng thường xuyên mà chỉ mang tính chất đối phó trong
giờ thao giảng.
b) Việc học của học sinh.
Do địa bàn nông thôn kinh tế còn nhiều khó khăn. Đa số học sinh đến
trường gia đình chưa thực sự quan tâm mà còn phó mặc cho nhà trường. Số học
sinh tích cực học tập tự giác chưa nhiều. Mặc dù chương trình mới có quan tâm
đúng mức tới việc rèn luyện khả năng diễn đạt, ứng xử, giải quyết các tình
huống có vấn đề song bản thân các em ít được giao tiếp nên thường thiếu tự tin,
khả năng diễn đạt mạch lạc yếu.
Trò chơi được sử dụng trong học tập tạo hứng thú cho các em, giúp các
em yêu thích say mê môn học nhưng nếu không dùng thường xuyên thích hợp
thì thao tác của các em bỡ ngỡ, lúng túng.
* Kết quả của thực trạng trên.
Kết quả khảo sát lớp 3A sau 4 tuần đầu năm học 2015 – 2016.
Thời điểm khảo sát
Tổng số
Hoàn thành
Chưa hoàn thành

Sau 4 tuần
32 em
SL
TL
SL
TL
27
84,3 %
5
15,7 %
Từ nhu cầu thực tế đặt ra, tôi nhận thấy việc thiết kế trò chơi góp phần
đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy học môn toán
nói chung và môn Toán lớp 3 nói riêng là rất cần thiết.
3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:
-Trong dạy học toán ở tiểu học đặc biệt là lớp 1, 2, 3 các trò chơi nhằm giúp
học sinh thay đổi loại hình học tập, trong giờ học bớt căng thẳng, tạo cảm giác
thoải mái, dễ chịu, học sinh tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng, gây hứng thú học tập.
- Kích thích sự tìm tòi, tạo cơ hội cho học sinh tự thể hiện mình.
- Thông qua trò chơi HS vận dụng kiến thức, kĩ năng, năng nổ, hoạt bát, kích
thích trí tưởng tượng, trí nhớ. Từ đó phát triển tư duy mềm dẻo, học tập cách xử
lí thông minh trong những tình huống phức tạp, tăng cường khả năng vận dụng
trong cuộc sống để thích nghi với điều kiện đổi mới của xã hội.
Giải pháp 1: Trò chơi có nội dung số học và các yếu tố đại số:
3


a. Trò chơi thứ nhất: Xếp hàng thứ tự
* Mục đích trò chơi: Giúp học sinh củng cố cách so sánh và sắp xếp các
số theo thứ tự từ bé đến lớn và ngược lại:
* Thời gian chơi: 5 phút

* Chuẩn bị chơi: Giáo viên chuẩn bị hai lá cờ hiệu (cờ giấy nhỏ, hai lá có
màu khác nhau).
- Mỗi đội 5 mảnh bìa có kích thước 10 x 15 cm trong mỗi mảnh bìa có
ghi các số:
Ví dụ: Tiết 1 đọc, viết và so sánh các số có 3 chữ số bài tập 5 trang 3
(SGK phần 1).
Sắp xếp các số theo thứ tự từ lớn đến bé và ngược lại.
Khi tổ chức trò chơi giáo viên có thể chuẩn bị nội dung ghi trong bìa: 537,
162, 830, 241, 519, 425.
Chọn đội chơi: Mỗi đội 6 em, các em tự đặt tên cho đội chơi của mình (Ví
dụ tên gọi tương ứng với màu sắc của cờ hiệu như: Đội Xanh, Đội Đỏ).
* Cách chơi: Hai đội trưởng lên nhận và phát biển cho mỗi bạn ở đội
mình. Giáo viên yêu cầu hai đội quan sát, tự so sánh các số vừa nhận được trong
nhóm với nhau (1-2 phút).
- Quy ước: Khi cô hô lệnh và giơ 2 lá cờ từ trên 2 tay có về 2 phía (sang
ngang) yêu cầu các con nghe, giơ biển lên cao và xếp mỗi đội một hàng ngang,
điểm mốc bắt đầu từ cô giáo. Khi cô đưa 2 lá cờ song song về phía trước các con
tập hợp hàng dọc.
- Giáo viên bắt đầu hô các cách khác nhau như: “Tập hợp theo thứ tự từ
bé đến lớn”, “Tập hợp theo thứ tự từ lớn đến bé”. Sau 3, 4 lần xếp hàng có thể
đổi biển của các em trong đội rồi tiếp tục chơi.
Ban thư ký ghi kết quả và tổng kết điểm.
Mỗi lần xếp hàng đúng thứ tự, xếp nhanh, không ồn ào lộn xộn ghi 10
điểm. Xếp chậm không thẳng hàng, mất trật tự trừ 2 điểm. Đội nào xếp sai
không ghi điểm.
Sau 5 phút kết thúc trò chơi đội nào nhiều điểm sẽ thắng cuộc.
* Trò chơi có thể sử dụng tương tự ở tiết 98, 99 (BT2 trang 101); tiết 136
(BT4 trang 147, BT3, 4 trang 170).
b. Trò chơi thứ 2: Kết bạn.
* Mục đích yêu cầu:

- Rèn luyện, củng cố kỹ năng tính nhẩm nhanh các phép tính cộng, trừ hoặc
nhân, chia (số tròn chục, tròn trăm).
- Luyện tác phong nhanh nhẹn, tinh mắt.
* Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị 10 đến 15 tấm bìa hình chữ nhật kích thước 10
x15 cm; có dây đeo. Mỗi tấm đều ghi một phép tính hoặc kết quả tương ứng.
Ví dụ: Tiết cộng trừ các số có ba chữ số (không nhớ) bài tập số 1 trang 4.
Nội dung ghi trong thẻ như sau:

4


300 + 400

500 + 40

300

504

700 + 400

700

540

124

100 + 20 + 4

500 + 4

700-200-20

480

* Thời gian: từ 5 đến 7 phút.
* Cách chơi: học sinh xung phong lên rút thẻ của mình, sau đó tất cả đội tập
hợp thành vòng tròn, các em đeo thẻ trước ngực, mỗi em tự quan sát số thẻ của
mình đứng trước và sau số thẻ của bạn nào trong nhóm mình. Tự tính nhẩm kết
quả hoặc phép tính tương ứng với kết quả hoặc phép tính ghi trên thẻ của mình.
* Yêu cầu cả đội lặc cò cò, vừa hát vừa vỗ tay cùng cả lớp: “Lặc cò cò cho cái
giò nó khoẻ, đi xen kẽ cho nó khoẻ cái giò”. Khi giáo viên hô “Tìm bạn! tìm
bạn!” các em phải nhanh chóng tìm và chạy về với bạn đeo thẻ có kết quả hoặc
phép tính tương ứng với thẻ của mình. Những ai tìm đúng, tìm nhanh bạn mình
nhất thì ghi được 10 điểm. Bạn nào tìm sai thì phải tự nhẩm lại để tìm đúng bạn
mình. Sau một lượt giáo viên đổi thẻ lẫn lộn, sau đó cho các em tiếp tục chơi
hoặc nhóm khác chơi.
c. Trò chơi thứ 3: Nhanh tay kéo tay.
- Phát triển năng lực tư duy (trí tưởng tượng, tính cẩn thận).
* Chuẩn bị: Tuỳ từng bài cụ thể giáo viên chuẩn bị nội dung ghi trong
phiếu học tập.
Ví dụ: Tiết 9, 10, 15 (trang 11, 14, 17 SGK).
- Giáo viên chuẩn bị một số phiếu có hình vẽ sau để học sinh chơi trò
chơi.
- Học sinh: bút màu
* Cách chơi: Chơi thi đua giữa các nhóm.
Chia lớp thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm khoảng 5 em. Giáo viên phát
phiếu và yêu cầu các nhóm quan sát kĩ nội dung hình vẽ giáo viên đọc lệnh. Hãy
tô màu 1/4 số hình tam giác trong hình vẽ bằng các cách khác nhau. Các nhóm
thảo luận, phân công nhau tô màu, sau 5 phút yêu cầu các nhóm dừng bút. Nhóm

nào tô nhiều cách, tô đẹp thì thắng cuộc (nếu trong cùng một nhóm một cách tô
được lặp lại từ hai lần trở lên thì vẫn chỉ tính là một). Nhóm thắng sẽ được tặng
bút chì, bút màu (trò chơi có thể thay thế cho bài tập 4 tiết 9 hay tiến hành tương
tự với bài tập 3 tiết 13, bài tập 4 tiết 31, bài 4 tiết 23).
Giải pháp 2: Trò chơi có nội dung về đại lượng, đo đại lượng.
a. Trò chơi thứ nhất: Tìm đường đi đúng.
* Mục đích chơi: Củng cố biểu tượng về thời gian.
* Chuẩn bị: Học tập có vẽ mô hình đồng hồ và thời gian tương ứng.
- Giáo viên chuẩn bị phiếu có nội dung như hình vẽ.
- Bảng phụ có nội dung giống phiếu học tập.
* Cách chơi: Chia lớp thành các nhóm nhỏ, các nhóm tự bàn bạc, thảo
luận và nối theo mẫu. Các nhóm thi đua xem nhóm nào xếp đúng, nhanh nhất thì
5


thắng cuộc, nhóm nào làm chậm thì thua, sau 3- 4 phút yêu cầu các nhóm dừng
bút, giáo viên chữa bài trên bảng phụ.
Các nhóm đổi chéo bài và chấm điểm, mỗi đường đi đúng sẽ được 10
điểm, nhóm nào nhiều điểm nhất sẽ thắng cuộc.
b. Trò chơi thứ hai: Quay đồng hồ.
* Yêu cầu: Người chơi biết cách xem giờ, nắm vững nguyên tắc quay của
đồng hồ, có tinh thần hợp tác, ý thức tổ chức, tác phong nhanh nhẹn.
* Thời gian chơi: 5-10 phút.
* Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị 2 đội chơi, mỗi đội 18 em yêu cầu mỗi em
tự chuẩn bị cho mình một cái mũ trong đó ghi số từ 1 đến 12. Năm em mang mũ
có hình mũi tên, một em mang mũ hình bông hoa (đứng làm trụ quay của 2 kim
giờ - phút ).
* Luật chơi: Hai đội xếp thành vòng tròn như hình vẽ bông hoa, trước khi
bắt đầu, nếu thấy cần thiết giáo viên có thể gợi ý bởi các câu hỏi. Khi đồng hồ
chạy thì kim đồng hồ chỉ gì? kim ngắn chỉ gì? kim dài chỉ gì? Cô giáo hô 2 đội

chú ý! Bây giờ là 12 giờ 15 phút “hãy mau thể hiện, hãy mau thể hiện". Cô và
hai bạn được làm thư ký quan sát kết quả thể hiện của 2 đội (các chữ số ngồi im,
kim giờ ngồi im, thực chất có 5 bạn gồm kim ngắn và kim dài 3 bạn là di
chuyển). Khi nghe cô hô chú ý thì 5 bạn đứng dậy, khi nghe cô hô xong thì nhẹ
nhàng di chuyển sao cho tới vị trí cần thiết rồi ngồi xuống. Cứ như vậy sau 3- 4
phút lần chơi có cùng các bạn thư ký tổng kết xem đội nào di chuyển nhanh,
gọn, mỗi lần thì được 10 điểm, nếu quay đúng giờ nhưng lộn xộn, lúng túng trừ
2 điểm, đội nhiều điểm hơn sẽ thắng, đội thua sẽ phải đọc 3 lần bài.
Giải pháp 3: Trò chơi củng cố nội dung hình học.
a.Trò chơi thứ nhất: Hái hoa toán học
* Mục đích: Củng cố cách tính chu vi, diện tích hình vuông và hình chữ nhật.
Từ đó vận dụng tính nhẩm chu vi, diện tích hình vuông và hình chữ nhật có kích
thước đơn giản.
- Phát triển khả năng diễn đạt rõ ràng mạch lạc.
*Chuẩn bị: Một cây cảnh đặt trên bàn trên cây được gắn các bông hoa được cài
bằng giấy màu có ghi nội dung câu hỏi.
Tuỳ theo nội dung bài học GV ghi nội dung trong hoa
VD: Khi dạy bài ôn tập hình học cuối năm, giáo viên có thể chọn nội
dung câu hỏi như sau.
Câu 1.
Chu vi hình vuông dễ thay
Lấy cạnh nhân 4 ra ngay tức thì.
Bạn hãy cho biết câu thơ đúng hay sai?
Hãy tính nhẩm nhanh chu vi hình vuông có cạnh là 3cm.
Câu 2.

3cm

Hình bên em biết hình gì
Diện tích của nó làm gì mới ra?

6


Câu 3.

Hình chữ nhật-diện tích là gì?
Chiều dài, chiều rộng nhân thì ra ngay.
Bạn hãy cho biết câu thơ đúng hay sai ?
Hãy tính nhẩm nhanh diện tích hình chữ nhật có chiều dài 5 cm, chiều
rộng 2cm.
5cm
Câu 4.

2cm

Hình bên tên gọi là gì?
Chu vi hình đó nó bằng bao nhiêu?

Học sinh xung phong lên hái hoa. Khi hái hoa phải đọc to rõ ràng nội
dung câu hỏi cho lớp cùng nghe sau đó mới trả lời kết quả. Nếu bạn hái hoa trả
lời chính xác, diễn đạt trôi chảy, các bạn ở dưới lớp vỗ tay thật to để cổ vũ bạn.
Nếu bạn trả lời đúng kết quả nhưng diễn đạt chưa mạch lạc thì tổ vỗ tay
khuyến khích bạn. Nếu bạn trả lời sai cô giáo gợi ý vẫn không trả lời được thì
cho về chỗ, bạn khác có quyền trả lời.
Giáo viên đánh giá nhận xét có phần thưởng cho những bạn xuất sắc trong
cuộc chơi.
b.Trò chơi thứ hai: Nhận diện hình.
* Mục đích chơi: Giúp học sinh củng cố kỹ năng nhận diện một số hình học
cơ bản như hình vuông, hình chữ nhật.

* Chuẩn bị: 2 bảng phụ hoặc 2 tờ giấy rô ki có vẽ các hình hình học như
hình chữ nhật hoặc hình vuông ở nhiều tư thế, vị trí khác nhau và một số hình
khác có hình dạng dễ lẫn lộn với hình chữ nhật hoặc hình vuông.
Học sinh chuẩn bị phấn màu hay bút dạ.
Ví dụ: Tiết hình chữ nhật, bài tập số 1 trang 84 SGK.
Giáo viên chuẩn bị bảng phụ như sau: Hãy tô màu hình chữ nhật có trong các
hình vẽ dưới đây.
- Hình vẽ :

7


*Cách chơi : Chia lớp thành hai nhóm mỗi nhóm cử 4 bạn đại diện chơi. Các
bạn còn lại làm cổ động viên cho đội mình.
Khi giáo viên hô: “ Bắt đầu ” thì bạn thứ nhất của nhóm lên nhận diện và tô
mầu vào một hình chữ nhật sau đó chạy xuống chuyền phấn hoặc vỗ tay bạn thứ
hai, bạn thứ hai lên chọn và tô màu vào hình thứ hai, sau 5 phút thì dừng lại.
Học sinh ở dưới lớp và giáo viên đánh giá, thống kê điểm. Đội nào chọn và tô
màu đúng 1 hình chữ nhật được 10 điểm. Nếu đội nào tô màu chưa đẹp trừ đi
một điểm. Đội nào có số điểm nhiều hơn sẽ thắng cuộc.
Giải pháp 4: Trò chơi rèn luyện, ứng dụng kĩ năng giải toán.
a. Trò chơi thứ nhất: Tìm đội vô địch.
* Mục đích chơi: Rèn luyện kỹ năng giải các bài toán có hai phép tính đơn giản,
các bài toán có liên quan đến việc rút về đơn vị.
* Chuẩn bị: Giáo viên chia lớp thành 2 đội, mỗi đội cử ra 3 bạn đại diện lên
chơi. Các bạn còn lại làm cổ động viên.
Cô viết sẵn tóm tắt lên giấy kẻ ô ly gồm đủ 3 dạng. Phô tô làm 2 bản cho mỗi
đội, đặt úp xuống theo hàng ngang (để học sinh không nhìn thấy bài trước khi
tính giờ).
Đề 1:

4385 m
Đội 1
87 m

?m

Đội 2
Đề 2:

5565 kg gạo
Xe thứ nhất
1965 kg

? kg gạo

Xe thứ hai
Đề 3:

Rổ cam
25 quả

? quả

Rổ lê
* Cách chơi: Khi cô giáo hô: (5 phút bắt đầu) thì tất cả 3 học sinh của 2 đội lật
tờ giấy lên, đọc kỹ và giải quyết nhanh chóng yêu cầu đặt ra. Ai xong nộp bài
cho cô giáo rồi về chỗ ngồi, cô đánh dấu những bài nộp trước thời gian quy
định. Hết giờ nếu bài của đội nào viết tiếp là phạm quy không tính điểm. Mỗi
bài giải đúng ghi 10 điểm. Mỗi bài nộp trước thời gian, đúng ghi thêm 1 điểm.

Đội nào có tổng điểm nhiều hơn là thắng cuộc.
Trò chơi được sử dụng trong tiết ôn tập về giải toán (tiếp theo) trang 176
SGK.
b. Trò chơi thứ hai: Vượt chướng ngại vật.
8


* Mục đích: Rèn luỵên kỹ năng giải các bài toán với các mối quan hệ trực tiếp
và đơn giản.
* Chuẩn bị : Giáo viên chuẩn bị 1 tờ giấy rô ky (hoặc bảng phụ) có vẽ hoặc dán
hình tượng trưng, gắn hoa hoặc túi nhỏ để đựng đề toán mà hai đội cần giải.
Ví dụ :
Đề 3
Đề 2
Đề 1

Đội Vàng Anh

Đề 2
Đề 1

Đội Vành Khuyên

Đề 1 : Năm nay An 4 tuổi, tuổi chị gấp 2 lần tuổi An. Hỏi năm nay chị mấy tuổi?
Đề 2 : Tóm tắt
9 cây
Cây cam
? cây
Cây táo
Đề 3: Hà hái được 6 quả cam, kém số cam anh Hải hái được hai lần. Hãy tính số

cam anh Hải hái được?
Chuẩn bị:
- Học sinh mỗi nhóm chuẩn bị 3 tờ giấy ô ly, bút, keo dán.
- Giáo viên chia lớp thành 2 đội, mỗi đội tự chọn tên đặt cho đội mình.
* Ví dụ: Vàng Anh, Vành Khuyên. Mỗi đội cử 3 em đại diện lên chơi. Số còn
lại làm cổ động viên cho đội nhà.
* Cách chơi: Khi giáo viên có hiệu lệnh bắt đầu chơi, mỗi đội chơi lần lượt rút
đề đọc, hội ý, giải và ghi nhanh kết quả vào giấy.
Các đội giải từ đề 1(từ dễ đến khó). Giải xong đề một thì dán lên“Đỉnh núi”
số 1, sau đó tiếp tục rút, đọc và giải đề 2. Nếu đội nào giải nhanh hơn có quyền
rút đề 3 để giải. Trường hợp hai đội cùng giải xong đề 1 và 2 cùng lúc, thì giáo
viên và cả lớp kiểm tra xem hai đội đã giải đúng chưa, nếu đội nào giải chưa
đúng thì không được giải đề 3. Nếu cả hai đội giải đúng đề 1 và 2 thì cả hai đội
cùng đọc và giải đề 3(Giáo viên đọc đề cho hai đội cùng giải). Đội nào giải đúng
cả 3 đề mà xong trước thì sẽ là đội (chinh phục đựơc đỉnh cao) thắng cuộc sẽ
được nhận phần thưởng kích lệ như bút chì, thước kẻ.
Trò chơi này được sử dụng ở tiết ôn tập về giải toán trang 176 SGK.
*Thời gian sử dụng cho trò chơi này là 15 phút.
Giải pháp 5: Hướng dẫn sử dụng các trò chơi
9


a. Các trò chơi sử dụng bìa giấy: Giáo viên sưu tầm vỏ hộp, bánh kẹo,
vỏ bìa hộp giấy đựng hàng… sau đó cắt theo kích thước phù hợp. Rồi dán giấy
trắng hoặc giấy màu để ghi số và có thể gỡ ra sử dụng lâu dài mà chỉ cần thay
lượt giấy đã viết số.
b. Trò chơi 2: Giáo viên có thể tạo nên những tấm bìa nhỏ bằng cách sau.
Trên tấm bìa to hình vuông, giáo viên kẻ các ô và viết các số, phép tính,
sau đó cắt thành 9 hình vuông nhỏ.
c. Trò chơi 3: Làm xúc sắc bằng gỗ có thể khó khăn do dụng cụ tiện gọt

còn thiếu, có thể làm xúc sắc bằng bìa cứng, sau rồi dán lại. Viết các chữ số vào
các mặt.
Học sinh mỗi nhóm chuẩn bị 3 tờ giấy ô li, bút keo dán.
- Giáo viên chia lớp thành 2 đội, 2 đội tự chọn tên đặt cho đội mình.
Ví dụ: Vàng Anh, Vành Khuyên, mỗi đội cử 3 em đại diện lên chơi số còn lại
làm cổ động viên cho đội nhà.
* Cách chơi: Khi giáo viên có lệnh bắt đầu chơi, mỗi đội chơi lần lượt rút
đề để đọc, hội ý, giải và ghi nhanh vào giấy, các đội bắt đầu giải từ đề 1(từ dễ
đến khó) giải xong đề 1 thì dán lên "Đỉnh núi" số 1, sau đó tiếp tục rút, đọc và
giải đề 2. Nếu đội nào giải nhanh hơn có quyền rút đề 3 để giải. Trường hợp hai
đội giải đề 1 và 2 xong cùng thời gian thì giáo viên cùng cả lớp kiểm tra xem hai
đội đã giải đúng chưa, nếu đội nào giải chưa đúng thì không được quyền giải đề
3. Nếu cả hai đội giải đúng đề 1 và 2 thì cả hai cùng đọc và giải đề 3 (giáo viên
đọc để cho hai đội giải). Đội nào giải đúng cả 3 đề, xong trước thì sẽ là đội
“Chinh phục được đỉnh cao", thắng cuộc sẽ được nhận phần thưởng khích lệ như
bút chì, thước kẻ,…
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hiệu quả giáo dục:
Qua quá trình tìm hiểu, nghiên cứu đề tài, bản thân tôi nhận thấy việc đưa
hình thức trò chơi vào trong giờ học toán ở tiểu học nói chung và giờ học toán
lớp 3 nói riêng là rất cần thiết. Bởi vì sử dụng trò chơi học tập không chỉ giúp
học sinh nắm được, củng cố được nội dung kiến thức Toán một cách nhẹ nhàng
mà còn giúp học sinh phát triển năng lực tư duy, phát triển trí tưởng tượng, khả
năng diễn đạt mạch lạc và nhất là tạo hứng thú học tập, tạo niềm vui, lòng say
mê học tập. Từ đó rèn luyện đức tính chăm chỉ, tự tin, năng động sáng tạo góp
phần rèn luyện cho học sinh có những đức tính, phẩm chất và phong cách làm
việc của người lao động mới. Mặc dù đã rất cố gắng nhưng do thời gian nghiên
cứu chưa nhiều, kinh nghiệm và trình độ của bản thân còn hạn chế nên trong
phạm vi đề tài tôi mới xây dựng được một số trò chơi nhằm góp phần đổi mới
phương pháp, nâng cao hiệu quả dạy học dựa trên đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi
học sinh lớp 3, dựa vào nội dung chương trình cũng như điều kiện thực tế ở địa

phương tôi công tác. Tuy vậy đây cũng là việc làm thiết thực giúp nâng cao
nghiệp vụ sư phạm cho bản thân đã tham gia công tác giảng dạy tốt hơn. Bước
đầu tập dượt giúp tôi chuẩn bị tâm thế tiếp tục tìm hiểu, nghiên cứu nội dung,
phương pháp, hình thức tổ chức dạy học Toán trong chương trình tiểu học ở các
lớp khác.
10


Dưới đây là kết quả khảo sát ở lớp 3A tại trường.
Thời điểm khảo sát
Tổng số
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
SL
TL
SL
TL
Giữa học kì II
32 em
32
100 %
0
0
Kết quả trên cho thấy, những biện pháp mà tôi đã áp dụng nêu trên trong
giờ học Toán phần nào có giá trị ứng dụng trong thực tế. Để thiết kế trò chơi đạt
kết quả cao trong giờ dạy Toán giáo viên phải biết kết hợp các biện pháp và xử
dụng có hiệu quả, có hệ thống kế hoạch đã vạch ra.
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
1. Kết luận:
Để có được sự thành công trong giảng dạy đạt kết quả tốt thì:

- Giáo viên phải nhiệt tình, thực sự yêu nghề, yêu trẻ, tâm huyết với chuyên
môn.
- Giáo viên cần tìm hiểu, nghiên cứu kỹ về tâm lý học sinh, nắm chắc đặc
điểm của lứa tuổi để có phương pháp giảng dạy đúng, phù hợp với yêu cầu.
- Giáo viên nắm chắc những thuận lợi, khó khăn chủ quan, khách quan cả
lớp, để có biện pháp khắc phục khó khăn, phát huy thuận lợi giảng dạy có hiệu
quả.
- Giáo viên nắm vững chương trình Toán của cấp học, của lớp mình dạy để
sử dụng các trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học một cách thích hợp
vào giảng dạy Toán nói chung.
- Giáo viên phải luôn luôn tự học, tự bồi dưỡng. Tích cực nghiên cứu,tìm
hiểu những cái mới để nâng cao trình độ nghiệp vụ,chuyên môn, chính trị cho
bản thân.
- Giáo viên phải trăn trở nghiên cứu những vướng mắc khi tiếp thu kiến thức
của học sinh, từ đó tìm biện pháp giải quyết, khắc sâu kiến thức cho học sinh.
2. Kiến nghị:
2.1. Đối với giáo viên.
Đổi mới hình thức tổ chức dạy học là một trong các giải pháp quan trọng
để đổi mới phương pháp dạy học. Trò chơi học tập là một hình thức dạy học hữu
ích đối với trẻ tiểu học. Song hiện nay đa số giáo viên tiểu học còn thờ ơ hoặc
mơ hồ với việc sử dụng trò chơi trong giờ học toán. Vì vậy để góp phần làm
phương pháp hình thức tổ chức dạy học thì bản thân người giáo viên cần yêu
nghề, tâm huyết với nghề để có thể khắc phục những khó khăn về cơ sở vật chất,
phương tiện dạy học, năng động, linh hoạt phát huy vốn có ở địa phương sử
dụng vật liệu đơn giản để tự tạo ra các đồ dùng trực quan "đạo cụ" thích hợp sử
dụng trong các trò chơi học tập tạo hứng thú học tập cho học sinh.
2.2. Đối với các cấp quản lý:

11

+ Đề nghị Ban soạn thảo chương trình tiểu học cần biên soạn các tài liệu
hướng dẫn, thiết kế trò chơi trong giờ học phổ biến rộng rãi để giáo viên tham
khảo.
+ Đề nghị các cấp lãnh đạo cần có kế hoạch triển khai các chuyên đề, dự
án của tổ chức hội thảo để giáo viên tiểu học có thể tiếp cận, trao đổi, học hỏi
cách thức, kinh nghiệm, sáng kiến về thiết kế và sử dụng trò chơi học tập góp
phần đổi mới phương pháp dạy học.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong việc “ Thiết kế trò chơi
trong giờ học Toán lớp 3 nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục” mà tôi đã đúc rút
được trong nhiều năm giảng dạy lớp 3. Rất mong được hội đồng khoa học các
cấp đóng góp ý kiến để sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn.

XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thị Trấn, ngày 15 tháng 3 năm 2016
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
tôi viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Người viết

Lê Sinh Tuấn

12


Mục lục
Nội dung
I. Lời mở đầu
1. Lý do chọn đề tài

2. Mục đích nghiên cứu
3. Đối tượng nghiên cứu
4. Phương pháp nghiên cứu
II. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
1. Cơ sở lí luận
2. Thực trạng
3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hiệu quả giáo dục
III. Kết luận, kiến nghị
1. Kết luận
2. Kiến nghị

Trang
1
1
1
1
2
2
2
2
3
10
11
11
12

13

14