Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ thuật vẽ tranh đề tài

Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

MỤC LỤC
Trang
1. Đặt vấn đề:(Lý do chọn đề tài)....………………….................................... .2
2. Giải quyết vấn đề ( Nội dung sáng kiến kinh nghiệm)...............................4
2.1 Cơ sở lý luận của việc rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh.................4
2.2 Thực trạng của việc nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài trong giảng dạy mĩ
thuật 6:...........................................................................................................6
2.3 Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề nâng cao kỹ năng vẽ
tranh đề tài mĩ thuật 6 :..................................................................................7
2.3.1 Nâng cao tư tưởng và ý thức tìm tòi, sáng tạo của giáo viên trong việc
giảng dạy phân môn vẽ tranh.........................................................................8
2.3.2 Điều tra kỹ năng vẽ tranh đề tài của học sinh lớp 6..........….....................8
2.3.3 Trau dồi kỹ năng sử dụng các biện pháp nâng cao ở bài vẽ tranh đề tài
lớp 6.............................................................................................................12
2.3.4 Tổng kết rút kinh nghiệm về kỹ năng sử dụng đồ dùng trực quan của giáo
viên trong giảng dạy.......................................................................................15
3. Kết luận..........................................................................................................15
Tài liệu tham khảo.............................................................................................17

Trêng thcs Minh Khai

1


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“Một số biện pháp hướng dẫn học sinh rèn luyện và nâng cao kỹ
năng vẽ trong phân môn vẽ tranh đề tài

Môn mĩ thuật lớp 6 - Trường THCS Minh Khai”
1. Đặt vấn đề (Lý do chọn đề tài)
* Một số vấn đề trong thực tiễn về phân môn vẽ tranh đề tài trong
giảng dạy bộ môn mĩ thuật:
Môn Mỹ thuật được đưa vào chương trình dạy học từ rất lâu .Có thể
khẳng định rằng, môn học này có vai trò hết sức quan trọng trong việc hình
thành và phát triển nhân cách của học sinh.
Tầm quan trong đặc biệt của môn học này ở cấp Trung học cơ sở đó
chính là nó là môn học về cái đẹp, khơi dậy tư duy sáng tạo trong tâm hồn của
lứa tuổi thiếu nhi. Dạy nghệ thuật nói chung và dạy mỹ thuật nói riêng, không
phải là đưa ra một công thức cứng nhắc để làm, để vẽ mà điều cốt lõi quan trọng
là lối tư duy, tạo điều kiện cho sự phát triển trí tưởng tượng, khả năng quan sát,
sáng tạo của các em.
Trong thực tế giảng dạy chương trình Mĩ thuật ở bậc THCS, tôi thấy rằng
bộ môn Mĩ thuật đã giúp các em có rất nhiều chuyển biến tốt đẹp về nhận thức
nghệ thuật. Khía cạnh nghệ thuật ở đây có thể chỉ là những bức tranh ngộ
nghĩnh do chính tay các em vẽ mà khi nhìn vào đó thì người ta có thể bắt gặp
được bao nhiêu là ước mơ, khát vọng được biểu hiện một cách khoáng đạt với
những yếu tố màu sắc và hình hài ngồn ngộn chất trẻ thơ. Hay đơn giản hơn là
cách mà các em vận dụng những hiểu biết thẩm mĩ để ăn mặc sao cho đẹp, để
trao đổi và học hỏi nhau về những điều làm cho học trò trở nên văn minh hon
trong học tập và sinh hoạt tại trường. Và hơn lúc nào hết đó là sự cảm nhận bước
đầu với cái đẹp, với nghệ thuật làm đẹp, từ đó hình thành trong các em ý thức tự
làm đẹp.
* Ý nghĩa và tác dụng của phân môn vẽ tranh trong việc giảng dạy mĩ
thuật 6
Trong môn Mĩ thuật ở bậc THCS nói chung và mĩ thuật nói riêng các em
được làm quen với rất nhiều phân môn khác nhau, song vẽ tranh theo đề tài là
một phân môn rất quan trọng, là tổng hợp của tất cả các phân môn khác vì vậy
việc hướng dẫn các em hiểu và vẽ đúng đề tài yêu cầu là một vấn đề rất quan

Trêng thcs Minh Khai

2


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

trọng của giáo viên hướng dẫn.
Không phải cứ lúc nào giáo viên nêu yêu cầu là học sinh có thể lĩnh hội
được đầy đủ kiến thức và kỹ năng thực hành vì đối tượng học sinh không đồng
nhất. Trong quá trình giáo dục muốn con người phát triển về mọi mặt thì phải
hiểu con người về mọi mặt. Vì thế giáo viên phải hiểu được học sinh của mình
nắm bắt được đặc điểm tâm lý, nhận thức của học sinh.
Cụ thể, đối với môn Mĩ thuật trong nhà trường phổ thông người giáo viên
ngoài việc nắm bắt về đặc điểm tâm lý ra thì giáo viên cần nắm bắt được rõ và
cụ thể hơn về những nhu cầu hứng thú trong học tập nắm bắt sự phát triển, ghi
nhớ tư duy tưởng tượng của các em, kích thích làm cho tư duy sáng tạo trí tưởng
tượng, phát triển tốt có hiệu quả trong môn Mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ
tranh đề tài nói riêng.
Tuy nhiên hầu hết các em vẽ theo cảm tính, không theo kỹ năng vẽ cơ
bản, khi vẽ tranh đòi hỏi các em phát huy tính tích cực, trí tưởng tượng, khả
năng phân tích, tổng hợp.
Vậy trí tưởng tượng đối với các em có tầm quan trọng như thế nào? Nếu
các em có trí tưởng tượng càng cao thì các em vẽ tranh càng đẹp, vậy hình vẽ
của các em không chỉ là những gì thực tế mà còn có sự sáng tạo thông qua lăng
kính chủ quan và khách quan cho ta những hình ảnh thật sinh động và ngộ
nghĩnh, rất hồn nhiên đầy chất ngây thơ của chính các em. Vì thế khả năng
tưởng tượng đối với các em rất quan trọng góp phần tạo ra hứng thú cần thiết
trong khi làm bài.
* Những mâu thuẫn giữa thực trạng với yêu cầu nâng cao kỹ năng vẽ

cho học sinh lớp 6:
Quá trình triển khai việc nghiên cứu bắt đầu từ việc nghiên cứu thực
trạng, khả năng vẽ tranh của học sinh trong quá trình dạy và học bộ môn mĩ
thuật ở trường THCS Minh khai. Thực trạng cho thấy việc sử dụng các kỹ năng
trong vẽ tranh của học sinh lớp 6 còn chưa được thành thục, mặt khác các em
còn chưa chú ý học, chưa sử dụng các kiến thức kỹ năng cơ bản trong quá trình
vẽ. Việc rèn luyện kỹ năng sử dựng tranh vẽ còn hạn chế. cụ thể qua đợt khảo
sát chất lượng đầu năm trong toàn trường kết quả còn thấp, đặc biệt ở khối lớp 6.
Kết quả khảo sát đầu năm học 2015 -2016 của học sinh trường THCS
Minh Khai:
khối

Sĩ số

Giỏi

Khá

T. Bình

Trêng thcs Minh Khai

Yếu

Kém
3


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

6
7
8
9
cộng

285
409
203
258
1155

0
4,5%
3,8%
4%
3.1%

30,3%
27,3%
34,6%
28%
29,7

51,5%
59,1%
53,9%
60%
56,3%

12,1%
9,1%
7,7%
8%
9,4%

6,1%
0
0
0
1,5

Vì những kết quả như trên tôi thấy việc rèn luyện, nâng cao kỹ năng vẽ
tranh cho học sinh lớp 6 là thực sự cần thiết.
Trên cơ sở thực tiễn đó, dựa vào kinh nghiệm giảng dạy kết hợp cùng
đồng nghiệp về việc nâng cao phương pháp vẽ tranh đề tài đã tìm ra những kinh
nghiệm trong việc nâng cao kỹ năng vẽ cho học sinh đạt kết quả cao. Như vậy
thông qua việc nâng cao kỹ năng vẽ tranh giúp học sinh tích cực, chủ động
chiếm linh tri thức, nâng cao khả năng tích hợp, quan sát, vận dụng các kỹ năng
vào tranh vẽ.
Tóm lại: Từ những lý do trên, bản thân tôi thấy được sự cần thiết của
việc nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài cho học sinh lớp 6. Để góp phần đưa chất
lượng dạy học ngày một đi lên, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ năm học
của nhà trường, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu vấn đề: “Một số biện pháp hướng
dẫn học sinh nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài môn mĩ thuật lớp 6”
2. Giải quyết vấn đề (Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm)
2.1 Cơ sở lý luận của việc rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ cho học
sinh lớp 6:
* Các khái niệm – Các căn cứ có liên quan đến đề tài
- phương pháp dạy học:

Phương pháp dạy học là cách thức hoạt động của giáo viên trong việc chỉ
đạo, tổ chức các hoạt động học tập nhằm giúp học sinh chủ động đạt các mục
tiêu dạy học.
- Đổi mới phương pháp dạy học:
“Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ
động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học;
bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực
tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.”
Trích trong điều 24.2 - Luật giáo dục.
Trêng thcs Minh Khai

4


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

- Tính tích cực học tập:
“Tính tích cực là một hiện tượng sư phạm biểu hiện ở sự gắng sức cao về
nhiều mặt trong hoạt động học tập” (L.V. Relrova, 1975).
Tính tích cực nhận thức là trạng thái hoạt động nhận thức của học sinh
đặc trưng ở khát vọng học tập, cố gắng trí tuệ và nghị lực cao trong quá trình
nắm vững kiến thức khác với quá trình nhận thức trong nghiên cứu khoa học.
- Phương pháp dạy học tích cực:
Phương pháp dạy học tích cực là cách dạy hướng tới việc học tập chủ
động, chống lại thói quen học tập thụ động.
Phương pháp dạy học tích cực đòi hỏi phát huy tính tích cực của cả người
dạy và người học, thực chất phương pháp tích cực đòi hỏi người dạy phải phát
huy tính tích cực chủ động của người học.
- Kiểm tra:
Kiểm tra được xem là phương tiện và hình thức của đánh giá. Hoạt động

kiểm tra cung cấp những dữ kiện, những thông tin làm cơ sở cho việc đánh giá.
- Đánh giá:
“ Đánh giá trong giáo dục là quá trình thu thập và sử lý kịp thời, có hệ
thống thông tin về hiện trạng, khả năng hay nguyên nhân của chất lượng và hiệu
quả giáo dục căn cứ vào mục tiêu dạy học (mục tiêu đào tạo) làm cơ sở cho
những chủ trương, biện pháp và hành động giáo dục tiếp theo”.
* Những kiến thức cơ bản về nâng cao kỹ năng vẽ trong phân môn vẽ
tranh trong giảng dạy mĩ thuật lớp 6:
Như chúng ta đã biết, dạy các môn khoa học tự nhiên đã khó, trừu tượng
như Mĩ thuật lại càng khó hơn. Cảm nhận khó, sáng tạo khó, dạy học sinh cách
cảm nhận và sáng tạo Mĩ thuật là một điều rất khó. Cho nên cách thức truyền đạt
của người giáo viên Mĩ thuật là cả một nghệ thuật.
Sự đổi mới căn bản về phương pháp dạy học từ quan điểm “lấy người dạy
làm trung tâm” sang quan điểm “lấy người học làm trung tâm” đối với môn
Mĩ thuật cũng là một cuộc cách mạng, thông qua con đường ấy cái bản chất của
Mĩ thuật sẽ ngấm sâu vào tâm hồn học sinh của chúng ta. Đó là cái đích của đội
ngũ giáo viên mĩ thuật chúng ta cần phải thực hiện.
Trêng thcs Minh Khai

5


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

Ngày nay, cái đẹp đã trở thành một trong những nhu cầu thiết yếu của
cuộc sống con người. Tất cả những gì phục vụ cho con người đều cần đẹp về
hình thể và màu sắc. Và khi cuộc sống ngày càng cao thì cái đẹp lại càng trở nên
quan trọng, có thể nói nó đóng góp một phần đáng kể vào phát triển nền kinh tế
quốc dân. Vì thế, dạy học mĩ thuật ở trường phổ thông là cần thiết.

Với nhiều lợi thế, môn mĩ thuật sẽ tạo điều kiện cho học mĩ thuật có điều
kiện thể hiện qua các môn học khác, thể hiện ở khả năng quan sát, nhận xét,
cách suy nghĩ, tìm tòi sáng tạo, tư duy hình tượng và phương pháp làm việc
khoa học, góp phần hình thành phẩm chất của con người lao động trong thời kì
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Song, hiện nay việc dạy – học mĩ thuật ở bậc THCS vẫn còn nhiều bất cập
từ việc cho học sinh hiểu, vận dụng được kiến thức tới bài thực hành; cách
truyền thụ kiến thức của người dạy. Việc học sinh lĩnh hội được đầy đủ kiến thức
để áp dụng vẽ được một bức tranh có hiệu quả cao nhất còn phụ thuộc vào rất
nhiều ở yếu tố người dạy. Chính vì vậy, qua kinh nghiệm giảng dạy thực tế môn
Mĩ thuật ở bậc THCS, tôi xin được trao đổi một số kinh nghiệm trong việc
hướng dẫn học sinh rèn luyện kỹ năng thực hành, đặc biệt thể hiện các bức
tranh vẽ theo đề tài.
2.2 Thực trạng của việc nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài trong giảng
dạy mĩ thuật 6:
* Thuận lợi:
- Các em học sinh đều có hứng thú học tập bộ môn và có ý thức học tập.
- Các đồng chí giáo viên luôn trau dồi kiến thức, phương pháp giảng dạy
và sử dụng đồ dùng trực quan và tích cực học hỏi, đổi mới phương pháp trong
giảng dạy. Các cấp, các ngành có sự quan tâm, đầu tư thiết bị dạy học cho các
trường học.
* Khó khăn:
Tuy nhiên, qua quá trình giảng dạy bộ môn Mĩ thuật trong nhà trường
phổ thông tôi nhận thấy:
* Học sinh chưa bắt nhịp với bộ môn, vẫn cho rằng bộ môn Mĩ thuật là
môn học phụ.
Trêng thcs Minh Khai

6

Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

* Chuẩn bị phương tiện học tập sơ sài.
* Tư liệu phục vụ môn học còn hạn chế.
* Vẽ theo cảm tính, suy nghĩ độc lập cá nhân.
* Tinh thần tự học, sáng tạo chưa cao...
* Nguyên nhân:
* Xét về nguyên nhân, tôi nhận thấy:
* Trước tiên chúng ta, những người trực tiếp đang xây dựng nền tảng
giáo dục vẫn xem nhẹ tầm quan trọng môn học.
* Giáo viên hướng dẫn chưa thực sự nhận thức đúng đắn tầm quan trọng,
sự tác động qua lại của phân môn với các môn học khác.
* Khai thác nội dung ở khía cạnh hạn hẹp.
* Tính liên hệ thực tiễn chưa cao.
* Chưa khơi dậy được tính sáng tạo trong tâm hồn trẻ.
* Dạy theo tính áp đặt, hoàn thành mục tiêu của bài nhưng ở mức hoàn
thành thấp, chống đối.
* Cụ thể, với môn mĩ thuật trong nhà trường phổ thông người giáo viên
ngoài việc nắm bắt về đặc điểm tâm lý ra thì giáo viên cần nắm bắt được rõ và
cụ thể hơn về những nhu cầu hứng thú trong học tập, nắm bắt sự phát triển, ghi
nhớ tư duy tưởng tượng của các em, kích thích làm cho tư duy sáng tạo trí tưởng
tượng, phát triển tốt có hiệu quả trong môn mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ
tranh đề tài nói riêng
2.3 Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề nâng cao kỹ năng vẽ
tranh đề tài mĩ thuật 6 :
Nếu các em có trí tưởng tượng càng cao thì các em vẽ tranh càng đẹp, vậy
hình vẽ của các em không chỉ là những gì thực tế mà còn có sự sáng tạo thông
qua lăng kính chủ quan và khách quan cho ta những hình ảnh thật sinh động và
ngộ nghĩnh, rất hồn nhiên đầy chất ngây thơ của chính các em. Vì thế khả năng

tưởng tượng đối với các em rất quan trọng góp phần tạo ra hứng thú cần thiết
trong khi làm bài .
Trong phân phối chương trình môn Mĩ thuật ở bậc THCS, phân môn vẽ
Trêng thcs Minh Khai

7


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

theo đề tài bao gồm 34 tiết:
* Khối 6: 9 tiết.
* Khối 7: 11 tiết
* Khối 8: 10 tiết.
* Khối 9: 4 tiết.
Như vậy số 34/123 tiết ta thấy phân môn vẽ tranh theo đề tài chiếm 1/4
trong tổng số tiết thực học, do đó có thể khẳng định việc vẽ được một tranh vẽ
theo đề tài đạt hiệu quả cao là vấn đề tương đối phức tạp cả người học lẫn người
hướng dẫn.
2.3.1 Nâng cao tư tưởng và ý thức tìm tòi, sáng tạo của giáo viên trong
việc giảng dạy phân môn vẽ tranh.
* Vai trò:
Nâng cao ý thức trong việc dạy học phân môn vẽ tranh đề tài nói riêng và
môn mĩ thuật nói chung. Từ đó giúp giáo viên có thêm kỹ năng và nâng cao chất
lượng dạy học.
* Tác dụng:
Nâng cao tư tưởng và ý thức chủ động, sáng tạo trong giảng dạy cho giáo
viên sẽ góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường, đào tạo học sinh
trở thành những con người năng động, độc lập và sáng tạo.
* Các bước tiến hành:

Thông qua đợt bồi dưỡng hè đầu năm đã giúp giáo viên có được nhận
thức đúng đắn về việc sử dụng đồ dùng trực quan trong giảng dạy.
Các buổi sinh hoạt chuyên môn của tổ chuyên môn đã cho các đồng chí giáo
Nâng cao ý thức làm tìm tòi, sáng tạo, tìm ra những phương pháp tích cực
nhất trong dạy và học.
* Hiệu quả của biện pháp: Thông qua việc nâng cao kỹ năng vẽ giúp
học mĩ thuật tập có hiệu quả, hứng thú, say mê hơn với môn học.
2.3.2 Điều tra kỹ năng vẽ tranh đề tài của học sinh lớp 6:
* Vai trò:
Qua việc điều tra giúp giáo viên nắm bắt được tình hình vận dụng các kỹ
năng vào vẽ tranh của học sinh. Từ đó có hướng điều chỉnh trong quá trình dạy
Trêng thcs Minh Khai

8


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

học để giúp học sinh đạt được hiệu quả cao trong học tập.
* Tác dụng:
Thông qua việc điều tra giúp giáo viên thấy được sự cần thiết phải nâng
cao kỹ năng trong phân môn vẽ tranh . Từ đó có hướng uốn nắn và rèn luyện kỹ
năng của bản thân giáo viên và học sinh trong từng tiết lên lớp.
* Các bước tiến hành:
- Khảo sát tình hình sử dụng các biện pháp rèn luyện và nâng cao kỹ
năng vào vẽ tranh đề tài của học sinh.
Để nghiên cứu đề tài đạt kết quả cao, ngay từ đầu năm học sau khi nghiên
cứu chọn đề tài, bản thân tôi đã tiến hành lập dàn ý và nghiên cứu. Vấn đề đầu
tiên là tiến hành khảo sát cách vận dụng các phương pháp cơ bản và kỹ năng của
học sinh trong bài vẽ tranh thông qua tiết học. Từ đó có những nhận định chính

xác về khả năng vẽ tranh của các em.
Ví dụ: qua tiết 5. Vẽ tranh – Cách vẽ tranh đề tài.

Kiểm tra học sinh: các bước cơ bản khi tiến hành một bài vẽ tranh đề tài ?
Thông qua phát phiếu điều tra học sinh toàn khối 6: 285 em. Kết quả:
42,4% đã trả lời được yêu cầu đặt ra. Còn lại: 57,6% chưa nêu được đầy đủ và
Trêng thcs Minh Khai

9


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

đúng các bước vẽ cơ bản.
Nhưng chủ yếu các em nắm được kiến thức một cách thụ động, còn dựa
vào cơ sở lý thuyết để vẽ tranh theo đúng các bước hướng dẫn xây dựng bố cục
một bài vẽ tranh hợp lý thì phần lớn các em chưa thực hiện được.

Cụ thể: điều tra về phác thảo bố cục của một tranh vẽ theo đề tài tự do
- Tổng số có 39,4% đã nắm bắt được các bước cơ bản và xây dựng được
bố cục.
- Còn lại 60,6% phác thảo bố cục chưa hoàn thiện hoặc chưa phác thảo
được.
Để thực hiện nghiên cứu đề tài thành công, bản thân tôi đã sử dụng bằng
nhiều phương pháp khác nhau, khi thành lập được dàn ý của công trình thì tiến
hành điều tra về kỹ năng vẽ tranh của học sinh, trong quá trình học tập bộ môn,
đặc biệt là đối tượng học sinh lớp 6. Kết quả khảo sát cho thấy:
Toàn bộ khối 6 có 285 em:
khối
6

Sĩ số
285

Giỏi
0

Khá
30,3%

T. Bình
51,5%

Yếu
12,1%

Kém
6,1%

Như vậy số học sinh khá, giỏi chỉ chiếm 30,3% còn số học sinh yếu kém
lại chiếm tới 18,2%
Do đó một số vấn đề đặt ra là phải làm gì ? để phấn đấu 100% các em đều
có được kỹ năng vẽ tranh thành thạo và đạt hiệu quả cao, biết chọn hình ảnh phù
hợp với nội dung đề tài, biết cách xây dựng bố cục hợp lý, và tự mình rút ra
được những kiến thức và kỹ năng cơ bản thông qua đó phát huy được khả năng
tư duy của học sinh, kích thích được tính tích cực sáng tạo, say mê học tập của
các em.
- Khảo sát tình hình sử dụng đồ dùng trực quan của giáo viên.
Qua trao đổi, trò chuyện với các giáo viên giảng dạy mĩ thuật ở Thành
phố Sơn La cũng như một số đồng nghiệp trong tỉnh được biết quá trình giảng

dạy mĩ thuật ở một số trường còn gặp nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, nhất là
đồ dùng giảng dạy, đặc biệt là tranh vẽ, mẫu ... Mặt khác qua dự giờ của một số
đồng nghiệp, Trong giảng dạy xây dựng hệ thống câu hỏi chưa thật sát với đối
Trêng thcs Minh Khai

10


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

tượng nên tiết học rất trầm, không phát huy được hết khả năng tư duy, tích cực
của học sinh.
Bên cạnh đó, một số giáo viên chưa chịu khó học hỏi, sưu tầm, nghiên
cứu tài liệu đầu tư thích đáng cho việc soạn giảng, chưa tích cực làm đồ dùng
dạy học nhất là áp dụng những phương pháp dạy học tích cực trong bài giảng.
Đội ngũ giáo viên giảng dạy mĩ thuật của trường gồm 03 đồng chí, có
trình độ Đại học và cũng được bồi dưỡng thường xuyên qua các hè. Bên cạnh
đó, giáo viên vẫn còn hạn chế trong khả năng của bản thân, vì không có giáo
viên cùng bộ môn, nên dự giờ các đồng nghiệp để học hỏi, góp ý kiến cho nhau
còn nhiều khó khăn.
Như đã dẫn, giữa nhận thức và lĩnh hội kiến thức của người học, hướng
dẫn, định hướng của người dạy quyết định rất lớn đến kết quả bài vẽ của người
học.
Để có được bức tranh đề tài có kết quả cao người học sinh cần phải có
một trí tưởng tượng tốt, do vậy người giáo viên cần phải trang bị học sinh thực
hiện tốt nhiệm vụ của mình là quan sát ghi nhớ và tưởng tượng.
Tùy thuộc vào từng nội dung cụ thể khác nhau sẽ có sự định hướng riêng.
Song về cơ bản, hướng người học phát huy trí tưởng tượng để đóng vai trò làm
tư liệu giúp ích trong việc vẽ tranh là quan trọng.Từ bài học đầu tiên môn Mĩ
thuật ở bậc THCS (Luật xa gần, cách vẽ tranh đề tài), tôi luôn chú trọng người

học làm quen với phân môn, biết cách sưu tầm tư liệu để phục vụ môn học.
VD: Tiết 3: Vẽ tranh - Đề tài phong cảnh mùa hè (lớp 8).

Trêng thcs Minh Khai

11


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

Học sinh là đối tượng người học nên nội dung này gắn liền với tâm lí lứa
tuổi của các em. Mùa hè là mùa được các em yêu thích và mong đợi. Vậy chúng
ta phải làm gì để phát huy tính tích cực học tập của các em? Trước tiên theo tôi
nên khơi gợi một số hình ảnh quen thuộc của các em như: phong cảnh mùa hè,
các trò chơi trong mùa hè, các điểm tham quan du lịch, ôn bài, giúp đỡ bố mẹ
công việc nhà, sinh hoạt hè...để các em định hình được cách thể hiện nội dung
đề tài từ đó hình thành và cung cấp kiến thức về hình ảnh cho các em.
Kỹ năng vận dụng thực tiễn vào kiến thức giúp học sinh liên hệ trực tiếp
các hoạt động của bản thân, ở nhà trường, ở gia đình để đưa vào tranh vẽ
Đối với nội dung như thế này yêu cầu ở giáo viên hướng dẫn cần nhiều tư
liệu khác nhau từ tranh của họa sĩ đến tranh vẽ của học sinh để từng bước các
em có những phép so sánh cụ thể hơn. Kết quả khảo sát sau khi chấm bài vẽ của
học sinh cuối giờ học đã có những khả quan nhất định:
2.3.3 Trau dồi kỹ năng sử dụng các biện pháp nâng cao ở bài vẽ tranh
đề tài lớp 6:
* Vai trò:
Thông qua việc sử dụng các biện pháp tích cực trong việc rèn luyện và
nâng cao kỹ năng vẽ trong bài giảng về vẽ tranh giáo viên sẽ tích lũy được
những kinh nghiệm phù hợp và tích cực. Từ đó trau dồi được biện pháp phù hợp
để rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ cho học sinh.

Trêng thcs Minh Khai

12


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

*Tác dụng:
Qua việc sử dụng các biện pháp rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ trong
giảng dạy của giáo viên sẽ có tác dụng giúp học sinh nắm kiến thức một cách
chủ động và khắc sâu được kiến thức của bài cũng như tất cả các bài vẽ tranh
sau đó. Từ đó giúp các em say mê, hứng thú sáng tạo trong môn học.
* Các bước tiến hành:
Trên cơ sở điều tra bản thân tôi tiếp tục dự giờ một số đồng nghiệp ở
trường bạn, quan sát kỹ năng vẽ tranh của học sinh và cách thức hướng dẫn của
giáo viên ở một bài vẽ tranh
* Cụ thể:
Qua dự giờ bài Tiết 4: Vẽ tranh - Đề tài tranh phong cảnh ở lớp 7 do đồng
chí Nguyễn Thị Hoa Trường THCS Đông Yên dạy để thử nghiệm. Qua bài giảng
nhìn chung giáo viên đã có ý thức chuẩn bị bài chu đáo, đồ dùng dạy học đầy đủ
và khoa học, phương pháp dạy học phù hợp, tích cực.
Giáo viên đã biết sử dụng phương pháp gợi mở, kích thích trí tưởng tượng
của các em cùng với những tranh vẽ đã sưu tầm về đê tài tranh phong cảnh của
các hoạ sĩ và học sinh. Giáo viên đã liên hệ với thực tế chọn lọc những cảnh đẹp
và các di tích lịch sử ở địa phương. Về cơ bản học sinh đã chọn được nội dung
và vẽ đúng đề tài, xây dựng được bố cục hợp lý biết chọn lọc những hình ảnh
tiêu biểu, điển hình để đưa vào tranh vẽ. Tuy nhiên bài dạy vẫn còn một số hạn
chế như đôi khi vẫn còn những câu hỏi khó với học sinh mà giáo viên chưa gợi
mở kịp thời. Khi học sinh thực hành giáo viên cần bao quát lớp tốt hơn dể có thể
giúp học sinh trung bình và yếu chọn nội dung và xây dựng bố cục chủ động và

chính xác hơn và giúp học sinh khá giỏi phát huy trí tưởng tượng và sáng tạo
một cách tích cực và chủ động hơn để có những bài vẽ đẹp và sáng tạo hơn.
Sau khi dự giờ khảo sát các đồng chí giáo viên, bản thân tôi lại tiếp tục
thực nghiệm trong các tiết dạy của mình để tìm ra phương pháp tích cực nhất
trong việc rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ cho học sinh, cụ thể:
Tiết 9: Vẽ tranh - Đề tài học tập (lớp 6).

Trêng thcs Minh Khai

13


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

Học sinh là đối tượng người học nên nội dung này gắn liền với tâm lí lứa
tuổi của các em. Vậy chúng ta phải làm gì để phát huy tính tích cực học tập của
các em? Trước tiên theo tôi đã khơi gợi một số hình ảnh quen thuộc của các em
như: Học nhóm, học trên lớp, học ở nhà, học ngoài sân trường...để các em định
hình được nhiệm vụ của người học từ đó hình thành và cung cấp kiến thức về
hình ảnh cho các em. Đối với nội dung như thế này yêu cầu ở giáo viên hướng
dẫn cần nhiều tư liệu khác nhau từ tranh của họa sĩ đến tranh vẽ của học sinh để
từng bước các em có những phép so sánh cụ thể hơn. và bằng một số biện pháp
cụ thể sau:
Tại lớp 6 tôi thấy rằng: muốn học sinh phát huy được tính tích cực sáng
tạo của học sinh trong bài vẽ tranh trước tiên cần giúp học sinh nắm được và vận
dụng có hiệu quả các kỹ năng cơ bản trong môn mĩ thuật nói chung và phân môn
vẽ tranh nói riêng.
với bài vẽ tranh trước tiên là phải rèn luyện kỹ năng quan sát, đó là cách
quan sát từ bao quát đến chi tiết, từ chi tiết đến khái quát tổng hợp về các đối
tượng mà các em quan sát, từ đó các em có cơ sở để xây dựng bài vẽ tranh.

Kỹ năng cảm thụ thẩm mĩ giúp cho các em biết nhận ra cái đẹp thông qua
các hoạt đông học tập, địa điểm, thời gian, nơi chốn hình thức,..
Kỹ năng thực hàn thể hiện ở khả năng xây dựng bố cục, vẽ hình, vẽ nét,
Trêng thcs Minh Khai

14


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

vẽ màu sao cho phù hợp với đề tài học tập.
Kỹ năng vận dụng thực tiễn vào kiến thức giúp học sinh liên hệ trực tiếp
các hoạt động học tập của bản thân, ở trường, lớp để đưa vào tranh vẽ.
Trong bài: khi rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ cho học sinh ở phần nhận
xét, giáo viên cần giúp học sinh nhận biết và phân biệt được chỗ đúng, sai, xấu
đẹp, chưa đẹp về hình dáng, bố cúc, đặc điểm, màu sắc...của đề tài Qua đó giúp
học sinh hiểu được giá trị nghệ thuật của cái đẹp và tự trang bị cho mình những
kỹ năng cơ bản, cần thiết, biết phát huy tính tích cực và sáng tạo trong học tập.
Từ đó thêm hứng thú, say mê và yêu thích môn học.
Sau các tiết dạy thể nghiệm về việc rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ cho
học sinh lớp 6 tôi dự kiến đạt kết quả như sau:
* Dự kiến hiệu quả của biện pháp:
Lớp: tổng số HS
6A: 51 H/S
6B: 51 H/S

Giỏi
09 = 17,6%
07 = 12,5%

Khá
22 = 41,2%
23 = 43,8%

Trung bình
19 = 35,3%
20 = 37,5%

Yếu
01 = 5,9%
01 = 6,3%

2.3.4 Tổng kết rút kinh nghiệm về các biện pháp rèn luyện và nâng
cao kỹ năng vẽ tranh đề tài của học sinh lớp 6.
* Vai trò:
* Tác dụng:
* Các bước tiến hành:
* Hiệu quả của biện pháp:
* Dự kiến hiệu quả của biện pháp:
Lớp áp
Lớp không
dụng PP áp dụng PP
Giỏi
Khá
T.Bình
Yếu
nâng cao
nâng cao
kỹ năng vẽ kỹ năng vẽ
6A: 51 H/S

09 = 17,6% 22 = 41,2% 20 = 41,2%
0
6B: 51 H/S 07 = 12,5% 20 = 37,5% 23 = 43,8% 01 = 6,3%
3. Kết luận.
Trêng thcs Minh Khai

15


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

Sáng kiến kinh nghiệm là những tri thức,kỹ năng, kỹ xảo mà người viết
tích lũy được trong thực tiễn công tác giảng dạy và giáo dục, bằng những khó
khăn mà với những biện pháp thông thường không thể giải quyết được, góp
phần nâng cao hiệu quả rõ rệt trong công tác của người giáo viên.
* Những bài học kinh nghiệm được rút ra từ quá trình áp dụng sáng
kiến kinh nghiệm của bản thân.
- Đối với học sinh: Học sinh nâng cao được chất lượng bài vẽ, hứng thú
với môn học Mỹ Thuật hơn.
- Đối với giáo viên: Tiếp thu thêm được những tri thức, kinh nghiệm
trong việc giảng dạy, nâng cao chất lượng dạy-học.
* Ý kiến đề xuất:
Mỹ thuật là bộ môn rất quan trọng: Mỹ thuật hình thành kĩ năng thẩm mỹ,
hình thành thái độ về cái đẹp, yêu cái đẹp, trân trọng giá trị của cái đẹp và sáng
tạo cái đẹp cho cuộc sống. Dạy học mỹ thuật là dạy cho học sinh về những điều
ấy, đó chính là vấn đề cơ bản của việc hình thành “ý thức cơ bản” của con người.
BGH nhà trường, Phòng, Sở GD tổ chức các buổi tập huấn về chuyên môn,
sinh hoạt trao đổi chuyên môn, “sân chơi”.. .dành cho giáo viên mỹ thuật.
- BGH nhà trường, Phòng, Sở cần quan tâm và đầu tư hơn nữa về cơ sở vật
chất, thiết bị dạy học trực quan đối với môn học mĩ thuật như:

- Bổ sung thêm trang thiết bị dạy học, chẳn hạn như: Trang bị thêm về mẫu vẽ
(ấm tích, lọ hoa, quả nhựa…), tranh vẽ của các họa sĩ trong và ngoài nước để
phục vụ cho các phân môn của Mỹ thuật.
- Cung cấp thêm các loại sách, tài liệu có liên quan đến môn Mỹ Thuật để giáo
viên tự bồi dưỡng thêm về chuyên môn nghiệp vụ.
- Tổ chức định kỳ các cuộc thi mĩ thuật theo chủ đề do nhà trường, Phòng, Sở đặt ra.
- Hỗ trợ giáo viên kinh phí để làm đồ dùng trực quan.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân nhằm góp phần hướng
dẫn học sinh rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ trong phân môn vẽ tranh đề tài
môn mỹ thuật lớp 6. Rất mong các đồng nghiệp xem và góp thêm ý kiến bổ sung
cho bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn.
Thanh Hóa, ngày 13 tháng 03 năm 2016
Người viết

Trêng thcs Minh Khai

16


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

Phạm Thùy Liên

Trêng thcs Minh Khai

17


Một số biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 6 rèn luyện và nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài

TÀI LIỆU THAM KHẢO

- Tài liệu bồi dưỡng giáo viên.
- Sách hướng dẫn cách vẽ tranh đề tài.
- Phát huy tính tích cực học tập của học sinh.
- Chuyên đề đổi mới phương pháp dạy và học ở bậc trung học cơ sở.
- Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn mĩ thuật THCS
(Nhà xuất bản giáo dục)

Trêng thcs Minh Khai

18