Bài 3. Các phương châm hội thoại (tiếp theo)

Câu 1: Em hãy nối thông tin cột A với B để có nhận định đúng
về các phương châm hội thoại ? ( 3 đ )
B
Câu 1:
A
1.Phương châm về lượng

a.Nói đúng đề tài giao tiếp

2.Phương châm về chất

b.Tôn trọng đối tượng giao tiếp

3.Phương châm quan hệ

c.Nói đủ nội dung

4.Phương châm cách thức

d.Nói có bằng chứng xác thực

5.Phương châm lịch sự

e.Nói ngắn gọn, rành mạch

1c-2d-3a-4e-5b


Câu 2:Những câu sau liên quan đến phương châm hội thoại nào ? ( 6đ )
a. Hoa thơm ai nỡ bỏ rơi

Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời.

Phương châm lịch sự

b. Nói có sách, mách có chứng.

Phương châm về chất

c. Nói gần nói xa chẳng qua nói thật.

Phương châm cách thức


Tit 13

CC PHNG CHM HI THOI (tt)

I. Quan h gia phng chõm hi thoi vi tỡnh hung giao tip:
1.Vớ d / 36

Truyn ci: CHO HI

Anh chàng nọ ở nhà vợ tại một vùng quê, đợc ngời nhà
dặn là phải luôn chào hỏi mọi ngời xung quanh.
Một hôm, anh ta ra đờng và thấy một ngời đang đốn
cành trên một cây cao, liền ra dấu gọi.
Ngời kia dừng việc, lật đật trèo xuống, hỏi:
-Có chuyện gỡ thế?
-Có gỡ đâu! Bác làm việc vất vả lm phải không?
( Truyện cời dân gian Việt Nam)

Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

I. Quan hệ giữa phương châm hội thoại với tình huống giao tiếp:
Truyện cười: CHÀO HỎI
1.Ví dụ / 36
- Câu hỏi của chàng rể tuân thủ phương châm lịch sự. Vì thể hiện sự
quan tâm đến người khác.
- Sử dụng không đúng lúc, không đúng chỗ.
- Hậu quả: Quấy rối, gây phiền hà cho người khác.
*Bài học:
- Cần chú ý đến đặc điểm của tình huống giao tiếp. Vì một câu
nói có thể thích hợp trong tình huống này nhưng không thích hợp
trong một tình huống khác.
2. Ghi nhớ: (SGK – 36).


Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

II. Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại:
Ví dụ 1/ 37
a. Vi phạm phương châm về lượng.
Vi phạm phương châm về lượng.
-Cậu có
biết

bơi áo
không?
Truyện
Lợn
cưới
mới
b. An:

Vi phạm phương châm về chất.
Truyện
khổng
c. Ba:Biết Quả
chứ! bí
Thậm
chí lồ
còn bơi giỏi nữa.
d. Ông nói gà bà nói vịt
Vi phạm phương châm quan hệ.
-Cậu
bơi muống
ở đâu vậy?
e. An:Dây
càhọc
ra dây
Vi phạm phương châm cách thức.
Câu
xin chứ còn ở
f. Ba:Viđâu.
phạm phương châm lịch sự
Dĩ chuyện

nhiên là: ởNgười
dưới ăn
nước


Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

II. Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại:
Ví dụ 2/ 37
Ba máy
không
đáp
ứng
cầuchế
của
An.
Banăm
đã vinào
phạm
An: - Câu
Cậu trả
có lời
biếtcủa
chiếc
bay
đầu
tiênyêu
được

tạo
vào
không?
phương châm về lượng .
Ba: - Đâu khoảng đầu thế kỷ XX
Ví dụ 3/ 37
Phương châm về chất không cần được tuân thủ.


" TiÒn b¹c chØ lµ tiÒn b¹c "
-Nghĩa tường minh: Tiền bạc chỉ là tiền bạc
- Nghĩa hàm ẩn: Răn dạy người không nên chạy theo tiền bạc
mà quên đi nhiều thứ khác quan trọng hơn, thiêng liêng hơn
trong cuộc sống.
=> Câu nói vẫn tuân thủ phương châm về lượng
=> Muèn g©y mét sù chó ý, ®Ó ngưêi nghe hiÓu
c©u nãi theo mét hµm ý nµo ®ã


* Ngời nói:
+ Vô ý, vụng về, thiếu vn hoá giao tiếp.
+ Thiếu hiểu biết
+ Phải u tiên cho một phơng châm hội thoại
hoặc một yêu cầu khác quan trọng hơn
+ Muốn gây một sự chú ý, để ngời nghe hiểu
câu nói theo một hàm ý nào đó


Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

II. Luyện tập:
Bài 1/38

Phương châm cách thức bị vi phạm vì với cậu bé năm tuổi không
biết đâu là cuốn Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao.
Bài 2/38
-

Không tuân thủ phương châm lịch sự .

-Vì không chào chủ nhà.
-Lời lẽ giận dữ, nặng nề mà không có lí do chính đáng.


Hết bao lâu
Một bà già tới phòng bán vé máy bay hỏi:
- Xin làm ơn cho biết từ Anh tới Mĩ bay hết bao
lâu?
Nhân viên đang bận đáp:
- 1 phút nhé.
-Xin cảm ơn!
Nhân
viênvà
vi đi
phạm
- Bà
già đáp
ra. phơng châm lịch sự

-> Ngời nói thiếu vn hoá giao tiếp


NẾU MUỐN THÀNH CÔNG
Hãy nắm chắc bí quyết của giao tiếp: PHƯƠNG CHÂM
HỘI THOẠI.
Hãy vận dụng các phương châm hội thoại một cách
khéo léo, không cứng nhắc.
Chú ý đến tình huống giao tiếp.


 Đối với bài học ở tiết học này:
- Học 2 ghi nhớ/ 36-37
- Hoàn thành vở bài tập.
- Viết một mẫu hội thoại thể hiện trường hợp không tuân thủ
phương châm hội thoại vì người nói thiếu văn hóa giao tiếp.
 Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: Xưng hô trong hội thoại
- Đọc và trả lời các câu hỏi phần I. Từ ngữ xưng hô và việc sử dụng
từ ngữ xưng hô.
- Tìm những đại từ nhân xưng trong Tiếng Việt ?
- Xác định từ ngữ xưng hô trong 2 đoạn trích/38-39