Một số kinh nghiệm chủ nhiệm lớp có khuyết tật ở trường THPT bắc sơn

PHẦN I: MỞ ĐẦU
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong xã hội, bên cạnh học sinh em bình thường luôn tồn tại một bộ phận
học sinh em khiếm khuyết về thể chất hoặc rối loạn những chức năng nhất định. Đó
là học sinh em khuyết tật. Sự gia tăng dân số, kéo theo số học sinh khuyết tật ngày
càng tăng. Nếu như trong xã hội lạc hậu, sự nghèo đói, sự thiếu hiểu biết, thiếu
chăm sóc là nguyên nhân dẫn đến học sinh khuyết tật thì trong xã hội văn minh, sự
lạm dụng các chất hoá học trong trồng trọt, chăn nuôi, trong chế biến thực phẩm
nạn ô nhiễm môi trường, sự tác động của các chất, tia phóng xạ …lại là nguyên
nhân chính dẫn đến tỉ lệ học sinh khuyết tật ngày càng tăng.
Do nhiều lý do khác nhau, đại bộ phận học sinh khuyết tật ít được hoặc
không được ra lớp hoặc đến lớp một thời gian sau đó lại bỏ học.
Ở Việt Nam, vấn đề người khuyết tật và học sinh khuyết tật được Đảng và
Nhà nước ta rất quan tâm. Điều này được thể hiện qua một số văn bản sau:
- Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định “ Nhà nước
tạo điều kiện cho học sinh em tàn tật được học văn hoá và học nghề phù hợp”.
- Điều 16, pháp lệnh về người tàn tật ngày 30/7/1998 quy định: “Việc học
tập của học sinh tàn tật được tổ chức, thực hiện bằng các hình thức học hòa nhập
trong các trường phổ thông, các trường chuyên biệt dành cho người tàn tật, cơ sở
nuôi dưỡng người tàn tật tại các gia đình”.[1]1
Thực tế những năm gần đây việc huy động học sinh khuyết tật ra lớp học hòa
nhập luôn được các cấp, các ngành và địa phương quan tâm. Nhưng vấn đề đặt ra ở
đây là quản lý, giáo dục số học sinh này như thế nào cho có hiệu quả vẫn là mối
quan tâm trăn trở của các nhà giáo, các nhà quản lý giáo dục. Để góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật trong các nhà trường hiện
nay là một vấn đề rất quan trọng. Không ai khác ngoài lực lượng đội ngũ cán bộ
giáo viên nói chung, trong đó giáo viên chủ nhiệm nói riêng là nòng cốt đã góp
phần làm nên sự thành công trong công tác giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết
tật [3].
Quá trình giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật là việc làm vất vả mà
người giáo viên chủ nhiệm phải hoàn thành. Khi nhà trường, giáo viên nói chung

giáo viên chủ nhiệm nói riêng sử dụng các giải pháp, biện pháp giáo dục hòa
nhập cho học sinh khuyết tật phù hợp sẽ nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
cho khuyết tật. Tạo cơ hội cho các em khuyết tật giảm bớt thiệt thòi và có
điều kiện học tập, vui chơi, hòa nhập với bạn bè cùng trang lứa [2].
1

Ghi chú:
- Đoạn: “Việc học tập... tại các gia đình” tác giả tham khảo nguyên văn từ TLTK số 1.
- Đoạn: “Thực tế những năm gần đây.... học sinh khuyết tật ” tác giả tham khảo từ TLTK số 3.
- Đoạn : “Quá trình giáo dục hòa nhập.... bạn bè cùng trang lứa” tác giả tham khảo từ TLTK số 3.
Các đoạn còn lại do tác giả tự viết ra

1


Tuy nhiên, hiện nay công tác giáo dục hoà nhập cho khuyết tật vẫn còn gặp
nhiều khó khăn :
Giáo viên chủ nhiệm có quá nhiều áp lực, nhiều việc phải hoàn thành phải
bắt nhịp với sự đổi mới, đội ngũ giáo viên chủ nhiệm chưa có nhiều kinh nghiệm
trong công tác giáo dục hoà nhập học sinh khuyết tật, đại đa số chú trọng
chất lượng đại trà, chất lượng mũi nhọn, các phong trào, dường như họ ít chú trọng
còn xem nhẹ đến công tác giáo dục hoà nhập cho học sinh khuyết tật, thậm chí có
giáo viên chủ nhiệm suy nghĩ chưa đúng đắn: “Trong lớp có khuyết tật học hoà
nhập như có thêm gánh nặng”, khi phân công chuyên môn giáo viên chủ nhiệm
không muốn nhận lớp có học sinh khuyết tật học hoà nhập... Năm học 2016- 2017
tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 10A4, trong lớp có
một em khuyết tật ban đầu cũng gặp rất nhiều khó khăn vì bản thân là một giáo
viên trẻ kinh nghiệm chưa nhiều nên cũng phải cố gắng tìm tòi và học hỏi để có thể
hoàn thành tốt nhiệm vụ của một GVCN.
Xuất phát từ nhiều nguyên nhân trên, tôi trăn trở và chọn đề tài:

“ Một số kinh nghiệm chủ nhiệm lớp có khuyết tật ở trường THPT BẮC SƠN
”.
Tôi hy vọng sau khi thực hiện đề tài này sẽ có hiệu quả thiết thực, giúp giáo
viên chủ nhiệm biết vận dụng linh hoạt sẽ góp phần làm tốt công tác giáo dục hoà
nhập cho học sinh khuyết tật hàng năm nhà trường
1.2. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
1.2.1. Mục đích nghiên cứu:
- Nhằm tìm ra các giải pháp chủ yếu để phát huy hơn nữa vai trò trách nhiệm
của người giáo viên chủ nhiệm nhằm làm tốt hơn công tác giáo dục hoà nhập học
sinh khuyết tật, góp phần phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho,đáp ứng
yêu cầu đổi mới hiện nay.
1.2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Tìm hiểu cơ sở lý luận về giáo dục hòa nhập.
- Giúp giáo viên chủ nhiệm làm tốt công tác giáo dục hòa nhập cho học sinh
khuyết tật . Đề ra những giải pháp hữu hiệu giúp giáo viên chủ nhiệm làm tốt hơn
công tác giáo dục hoà nhập học sinh khuyết tật, để đạt được kết quả cao hơn như
mong muốn của các em, phụ huynh , nhà trường và của toàn xã hội. Từ đó giúp
nhà trường định hướng, có kế hoạch, phương pháp, hình thức tổ chức thực hiện
những biện pháp giải pháp hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục cho
khuyết tật.
1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1 Đối tương nghiên cứu:
- GVCN và có lớp học sinh khuyết tật đang học hòa nhập tại lớp 10A4
trường THPT BẮC SƠN.

2


1.3.2. Phạm vi nghiên cứu:
- Đề tài được nghiên cứu trong phạm vi hoạt động dạy học và công tác quản

lý hoạt động dạy học hòa nhập học sinh khuyết tật ở lớp 10A4 trường THPT BẮC
SƠN
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1.4.1 Phương pháp nghiên cứu lý luận:
Nghiên cứu các tài liệu về giáo dục hòa nhập và một số văn bản Nhà nước
liên quan đến đề tài để tạo cơ sở cho lý luận.
1.4.2. Phương pháp quan sát:
Thông qua việc dự giờ, kiểm tra về kết quả dạy và học của giáo viên và .
1.4.3. Phương pháp điều tra:
Dùng phiếu điều tra, thăm dò, phỏng vấn giáo viên và nhằm tìm ra thực
trạng và nguyên nhân dẫn đến chất lượng dạy học.
1.4.4. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm:
Nghiên cứu hồ sơ giáo viên, giáo án để rút ra những kết luận cần thiết cho đề
tài.

3


PHẦN II: NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
2.1.1 Khái niệm chung về học sinh khuyết tật:
Học sinh khuyết tật là những học sinh em do những tổn thương về cơ thể
hoặc rối loạn những chức năng nhất định gây nên những khó khăn đặc thù trong
các hoạt động vui chơi, học tập, lao động.
Sự thiếu hụt về cấu trúc và hạn chế chức năng ở học sinh khuyết tật biểu hiện
ở nhiều mức độ khác nhau, nhiều dạng khác nhau, có những dạng chính sau:
- Khuyết tật thính giác (khiếm thính)
- Khuyết tật thị giác (khiếm thị)
- Khuyết tật trí tuệ
- Khuyết tật vận động

- Khuyết tật ngôn ngữ
- Khuyết tật tâm thần, thần kinh
Ngoài ra còn có những dạng khuyết tật khác có thể có ở học sinh em như
hành vi xa lạ, học sinh mắc các bệnh mãn tính như động kinh, bệnh về tim…gây
cho học sinh những khó khăn về học tập [2].2
2.1.2 Khái niệm mô hình giáo dục hòa nhập:
- Giáo dục hòa nhập là phương thức giáo dục trong đó học sinh khuyết tật
cùng học với học sinh em bình thường, trong trường phổ thông tại nơi học sinh sinh
sống.
- Giáo dục hòa nhập dựa trên quan điểm tích cực đánh giá đúng học sinh
khuyết tật mọi học sinh em khuyết tật đều có những năng lực nhất định. Từ đó
người ta tập trung quan tâm tìm kiếm những cái mà học sinh khuyết tật có thể làm
được. Cũng quan điểm giáo dục này cộng đồng xã hội cần tạo điều kiện cho các em
tham gia hoạt động và hòa nhập xã hội, tạo niềm tin lòng tự trọng, ý chí vươn lên
để đạt mức chất lượng cao nhất mà năng lực của mình cho phép[3].
2.1.3. Bản chất của giáo dục hòa nhập:
- Giáo dục cho mọi đối tượng , không có sự tách biệt giữa học sinh với nhau
đều được tôn trọng và có giá trị như nhau.
- Học tại nơi thuộc khu vực mình đang sống.
- Được bố trí vào lớp học phù hợp với lứa tuổi.
- Với những khả năng khác nhau được học theo nhóm.
2

Ghi chú:
- Ở mục 2.1.1:Đoạn: “Học sinh khuyết tật là.... khó khăn về học tập ” tác giả tham khảo từ TLTK số 2.
- Ở mục 2.1.2: Tác giả tham khảo từ TLTK số 3

4

- Điều chỉnh chương trình, đổi mới phương pháp dạy học và thay đổi quan
điểm, cách đánh giá là vấn đề cốt lõi để giáo dục hòa nhập đạt kết quả cao nhất.
- Lập kế hoạch cho quá trình chuyển tiếp [2], [3] 3.
2.2. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
a. Thuận lợi – khó khăn:
* Thuận lợi:
- Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp ngành, hàng năm đã tổ chức
các đợt tập huấn, chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn về lĩnh vực giáo dục hòa nhập
cho học sinh khuyết tật cho đội ngũ cán bộ, giáo viên cốt cán, có nhiều bài viết, tài
liệu đã được đăng tải trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng cho giáo viên chủ
nhiệm tham khảo, vận dụng. Đảng và Nhà nước rất quan tâm chế độ, chính sách
của giáo viên trong công tác giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật.
- Công tác tuyên truyền, động viên của Ban Giám hiệu, các tổ chức đoàn
thể ngày càng quan tâm hơn đội ngũ giáo viên chủ nhiệm có khuyết tật học
hòa nhập, chỉ đạo sâu sát trong các buổi sinh hoạt chuyên môn về các giải pháp
hữu hiệu nhằm hỗ trợ giáo viên chủ nhiệm có thêm kinh nghiệm giáo dục học sinh.
- Được sự ủng hộ, giúp đỡ nhiệt tình của đồng nghiệp, cha mẹ học sinh
khuyết tật và có nhiều tài liệu để tìm hiểu, tham khảo, tra cứu.
- Một số giáo viên chủ nhiệm ngày càng thể hiện vai trò trách nhiệm cao
hơn, tận tụy, yêu thương khuyết tật, tâm huyết với công tác giáo dục hòa nhập
cho học sinh khuyết tật. Thường xuyên tự học tự rèn và sáng tạo góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật của nhà trường hàng năm.
* Khó khăn:
- Từ khi thành lập trường đến nay đây là năm học đầu tiên có khuyết tật
tham gia học tập tại trường. Một số giáo viên chủ nhiệm chưa có nhiều kinh
nghiệm trong công tác giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật, khi nhận công
tác chủ nhiệm có khuyết tật chưa thực sự vui vẻ, hào hứng, ngại nhận nhiệm vụ
xem như có thêm gánh nặng.
- Đời sống nhân dân ở đây phần lớn gặp rất nhiều khó khăn về mọi mặt:
chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội nói chung, đại đa số họ sống chủ yếu là nghề làm

nông, một số hộ dân là người các dân tộc thiểu số, hộ nghèo trình độ học vấn, nhận
thức còn hạn chế, nhiều gia đình có con em diện khuyết tật nhưng cha mẹ vẫn phải
đi làm ăn xa, gửi con cho người thân.
- Bản thân em Phạm Quốc Dương có khuyết tật tâm thần, thần kinh nhiều
lúc không kiểm soát được lời nói và hành động của bản thân có nhiều khi sùi bọt
mép[6] , vì thế lúc nào cũng phải mang thuốc bên mình để uống kịp thời. Khi ngồi
học em thường viết rất chậm, nói chậm, không rõ chữ ảnh hưởng rất nhiều đến việc
3

Ghi chú:
- Ở mục 2.1.3: Tác giả tham khảo ở TLTK số 2 và số 3.
- Ở mục 2.2: Đoạn “Bản thân em Phạm Quốc Dương ... sùi bọt mép” tác giả tham khảo ở TLTK số 6
- Các đoạn còn lại tác giả tự viết ra

5


học tập của em. Đi học không chuyên cần, không đáp ứng được các lĩnh vực, môn
học và hoạt động giáo dục: Năng lực, Phẩm chất. Đặc biệt em không kiểm soát
hành vi sinh hoạt cá nhân nên giáo viên chủ nhiệm rất vất vả, chất lượng học tập
của các em rất thấp còn rất thấp.
- Nhận thức của gia đình: Họ thường mặc cảm tự ti về việc mình có đứa con
khuyết tật, họ không muốn cho con đến trường, thậm chí có phụ huynh còn dấu con
mình ở trong nhà, ngại tiếp xúc với người ngoài.
- Nhà trường: Phần lớn giáo viên đều cho rằng giáo dục học sinh khuyết tật
không phải là trách nhiệm của giáo viên phổ thông mà đây là trách nhiệm của gia
đình và các trung tâm giáo dục chuyên biệt bởi họ không được đào tạo để dạy học
sinh khuyết tật. Hay nói cách khác họ không có chuyên môn để dạy đối tượng này.
- Nhận thức của người lớn thay đổi kéo theo sự thay đổi trong nhận thức
của , phần lớn học sinh đã có sự quan tâm thực sự, xuất phát từ tình cảm chân thành

với học sinh khuyết tật nhưng vẫn còn một số ít học sinh cũng quan tâm nhưng do
tò mò nhiều hơn là giúp đỡ, cá biệt vẫn còn trường hợp một vài cá nhân trêu chọc,
xa lánh học sinh khuyết tật.
Bên cạnh đó vẫn còn một số tồn tại:
- Số giáo viên giảng dạy học sinh khuyết tật chưa được đào tạo chuyên sâu
để giảng dạy học sinh khuyết tật, trong trường chỉ có 01 cán bộ giáo viên được tập
huấn công tác giáo dục học sinh khuyết tật do Sở giáo dục tổ chức và sau đó về tập
huấn lại cho giáo viên do đó về kinh nghiệm giảng dạy học sinh khuyết tật không
có, hơn nữa những đồ dùng dạy học dành riêng cho học sinh em khuyết tật không
có, cho nên rất hạn chế trong việc truyền thụ kiến thức cho các em.
2.3. MỘT SỐ KINH NGHIỆM CHỦ NHIỆM LỚP CÓ HỌC SINH
KHUYẾT TẬT NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC LỚP 10A4
TRƯỜNG THPT BẮC SƠN .
2.3.1. Tham mưu với ban giám hiệu nhà trường:
a) Tiếp nhận khuyết tật đến học.
b) Xây dựng cơ sở vật chất, tạo cơ hội và điều kiện cho người khuyết tật
được tham gia các hoạt động hòa nhập với cộng đồng.
c) Xây dựng kế hoạch hoạt động, đội ngũ giáo viên, nhân viên hỗ trợ cho
khuyết tật theo đơn vị lớp.
d) Phối hợp chặt chẽ với gia đình, các tổ chức xã hội và các lực lượng
cộng đồng để chăm sóc, giáo dục cho khuyết tật.
e) Tạo điều kiện cho giáo viên, nhân viên tham gia học tập nâng cao
chuyên môn về giáo dục cho khuyết tật:
Đầu năm học, nhà trường cần tổ chức cho giáo viên nghiên cứu để nắm vững
mục tiêu yêu cầu, nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy khuyết tật và các
văn bản quy định về giáo dục hòa nhập khuyết tật.
6


Tổ chức các chuyên đề về hoạt động giáo dục khuyết tật, giao cho giáo viên

có kinh nghiệm viết sáng kiến kinh nghiệm để báo cáo cho tổ, khối, hoặc Hội đồng
sư phạm tích luỹ thêm kinh nghiệm nhằm góp phần thiết thực vào việc xây dựng
môi trường giáo dục, tập thể giáo viên hợp tác, chia sẽ kinh nghiệm, trách nhiệm
chăm sóc giáo dục khuyết tật.Sắp xếp tạo điều kiện để giáo viên được tham gia các
lớp bồi dưỡng giáo viên giảng dạy hòa nhập khuyết tật do ngành tổ chức.
f) Đối với việc phân công phân nhiệm:
Khi lựa chọn và phân công chuyên môn nhà trưởng cần chú ý tới đặc điểm
năng lực chuyên môn, phẩm chất, thái độ của mỗi giáo viên tham gia dạy khuyết
tật đồng thời phải tham khảo sự tín nhiệm, tin yêu của đồng nghiệp và của . Ý thức
trách nhiệm, tính linh hoạt, sáng tạo và chủ động của người tham gia làm cơ sở để
lựa chọn.
2.3.2 Giáo viên chủ nhiệm tìm hiểu và lập kế hoạch giáo dục học sinh
khuyết tật:
Giáo viên chủ nhiệm có vai trò quyết định hiệu quả của giáo dục hòa nhập, là
người trực tiếp điều hành hoạt động dạy học hòa nhập nên hiểu rõ nhất nhu cầu và
năng lực của từng học sinh khuyết tật để xây dựng mục tiêu giáo dục phù hợp với
từng học sinh, là người tổ chức các mối quan hệ tốt giữa bình thường với khuyết
tật [3]4 chính vì thế để nâng cao chất lượng giáo dục hòa nhập đối với người giáo
viên cần phải:
2.3.2.1. Tìm hiểu năng lực và nhu cầu của khuyết tật:
Để làm được điều này, giáo viên chủ nhiệm cần phải tổng hợp thông tin về
khuyết tật từ nhiều yếu tố:
- Thông qua y tế để xác định mức độ nặng nhẹ của khuyết tật.
- Thông qua nhóm hỗ trợ cộng đồng và gia đình để tìm hiểu những thông tin
về nhu cầu và năng lực của cá nhân khuyết tật .
- Nội dung tìm hiểu về năng lực và nhu cầu khuyết tật gồm có:
+ Sự phát triển về thể chất: Sự phát triển cân đối về cơ thể, khả năng vận
động, đặc biệt là khả năng tự lao động phục vụ.
+ Khả năng về ngôn ngữ giao tiếp: đó là khả năng về nghe, nói, vốn từ…
+ Khả năng nhận thức: Khả năng ghi nhớ, tư duy, khả năng hiểu biết về thế

giới tự nhiên xung quanh.
+ Quan hệ xã hội: Đó là các hành vi ứng xử, tình cảm, khả năng hội nhập
cộng đồng.
+ Môi trường sinh sống: được sống trong môi trường ăn ở, vệ sinh, chăm
sóc, giáo dục như thế nào.
4

Ghi chú;
Ở mục 2.3.2: Đoạn ” Giáo viên chủ nhiệm...... mối quan hệ tốt giữa bình thường với khuyết tật” tác giả trích từ
TLTK số 3

7


Cụ thể: Bản thân em Phạm Quốc Dương có khuyết tật tâm thần, thần kinh
nhiều lúc không kiểm soát được lời nói và hành động của bản thân có nhiều khi sùi
bọt mép vì thế lúc nào cũng phải mang thuốc bên mình để uống kịp thời. Khi ngồi
học em thường viết rất chậm, nói chậm, không rõ chữ ảnh hưởng rất nhiều đến việc
học tập của em. Đi học không chuyên cần, không đáp ứng được các lĩnh vực, môn
học và hoạt động giáo dục: Năng lực, Phẩm chất. Đặc biệt em không kiểm soát
hành vi sinh hoạt cá nhân
2.3.2.2. Xây dựng mục tiêu và lập kế hoạch giáo dục:
* Xây dựng mục tiêu:
Khi xây dựng mục tiêu cho học sinh khuyết tật GVCN cần phải căn cứ vào:
- Bản thân : kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm sống đã có, những gì cần đáp
ứng.
- Điều kiện và nguyện vọng gia đình hoc sinh.
- Điều kiện của địa phương, nhà trường, lớp học.
Khi xây dựng mục tiêu cho khuyết tật cần chú ý các nội dung sau:
- Mục tiêu hòa nhập xã hội

- Mục tiêu kiến thức về các môn học.
- Mục tiêu về hành vi ứng xử giao tiếp.
- Mục tiêu giáo dục hành động tự phục vụ.
- Mục tiêu phát triển các khả năng.
Khi xây dựng mục tiêu cho khuyết tật GVCN cần kết hợp với phụ huynh
nhóm hỗ trợ cộng đồng, y tế,…cùng xây dựng càng chi tiết càng tốt.
Mục tiêu cho khuyết tật có thể là dài hạn (hoặc năm hoặc là nhiều năm)
nhưng cũng có thể là mục tiêu ngắn hạn (học kỳ, tháng, tuần)
* Lập kế hoạch:
Khi xây dựng mục tiêu xong, căn cứ vào mục tiêu, GVCN tiến hành xây
dựng kế hoạch giáo dục. Kế hoạch giáo dục cần được xây dựng dựa vào điểm mạnh
của . Vì chỉ có thể phát triển tốt khi sử dụng thế mạnh của mình.
GVCN lập kế hoạch giáo dục khuyết tật ngay từ đầu năm học, cụ thể:
KẾ HOẠCH GIÁO DỤC HỌC SINH KHUYẾT TẬT
Họ và tên:

Phạm Quốc Dương

Ngày, tháng, năm sinh: 16/09/2000
Khuyết tật chính: Thần kinh , tâm thần

8


Họ và tên bố: Phạm Quốc Bính
Nghề nghiệp:

Bộ đội

Họ và tên mẹ:

Nguyễn Thị Qúy

Nghề nghiệp:

Giáo Viên

Năm sinh: 1969
Năm sinh: 1978

Địa chỉ gia đình: Làng Ràm- Quang Trung- Ngọc Lặc-Thanh Hóa
Điện thoại liên lạc: 01683242574

NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CHÍNH CỦA HỌC SINH
1. Điểm mạnh:
Về mặt nhận thức, giao tiếp thì đó là một khá bình thường, dù khả năng tư
duy của em không bằng những khác vì trí tuệ phát triển kém. Em rất ngoan ngoãn
lễ phép và hoà đồng với tất cả các bạn bè. Em sống khá nội tâm, nhạy cảm và tế
nhị, biết thương yêu với bạn bè cùng cảnh ngộ, biết giúp đỡ nhau để thích nghi với
cuộc sống.
2. Khó khăn:
- Do em có khuyết tật tâm thần, thần kinh nhiều lúc không kiểm soát được
lời nói và hành động của bản thân có khi sùi bọt mép vì thế lúc nào cũng phải mang
thuốc bên mình.. Khi ngồi học, em thường viết rất chậm, nói chậm, không rõ chữ
ảnh hưởng rất nhiều đến việc học tập của em.
- Mới vào lớp 10 nên còn chưa quen trường, quen lớp và các bạn mới vì thế
nên em rất nhút nhát, không hòa nhập cùng các bạn.
KẾ HOẠCH GIÁO DỤC CÁ NHÂN
NĂM HỌC: 2016 – 2017
MỤC TIÊU NĂM HỌC

Mục tiêu

Hạnh kiểm

Học tập

Kỹ năng xã hội

Chăm sóc SK và
PHCN (nếu cần)

Cả năm

Tốt

TB

Như bình thường

Không

Học kỳ I

Tốt

TB

Như bình thường

Không

Học kỳ II Tốt

TB

Như bình thường

Không

9


1. Kiến thức:
Giúp em lĩnh hội được kiến thức, được học tập trong môi trường hoà nhập
phục hồi chức năng, học văn hoá và cố gắng biết một số nghề để hội nhập với xã
hội.
Tiếp thu được các kiến thức cơ bản ở tất cả các môn.Đảm bảo tính vừa sức
về nội dung, phương pháp giáo dục.
2. Kỹ năng xã hội:
- Giáo dục cho cho tính tự giác và tự trọng tạo cho các em niềm tin vào cuộc
sống cũng như khả năng hội nhập cộng đồng xã hội. Nội dung giáo dục mang tính
tổng thể, phù hợp với khó khăn, thuận lợi của .
- Giao tiếp tốt được với giáo viên và các bạn khác, hòa đồng với tập thể.
Biết tự phục vụ bản thân như ăn mặc gọn gàng, sạch sẽ, chải tóc gọn gàng…
- Biết chấp hành nội quy của nhà trường như: đến lớp đúng giờ, ngồi học
nghiêm túc, ghi chép bài đầy đủ,đi học thường xuyên….
- Có thể kiểm soát được các hành vi của bản thân để có thể tham gia một và
hoạt động tập thể ở lớp.
3. Chăm sóc sức khoẻ và phục hồi chức năng
- Nhà trường cần tạo mọi điều kiện thuận lợi cả về vật chất và tinh thần để

tham gia học tập có hiệu quả nhất.
- Giáo viên chủ nhiệm chủ động gần gũi, quan tâm, chia sẻ để có thêm niềm
tin vào cuộc sống.
- Miễn cho em trực nhật, các hoạt động ngoại khóa, các bài thi đoàn tham gia
không bắt buộc.
- Trong lớp, trong trường cần gần gủi, giúp đỡ những khó khăn của bạn trong
cuộc sống.
- Sắp xếp cho em ngồi bàn trên kèm một bạn học khá để ý nhắc nhỡ em.
- Kết hợp với gia đình chăm sóc sức khoẻ cho .
- Khám định kỳ để nắm được tình trạng sức khỏe và khả năng tiến bộ của
học sinh khuyết tật .
KẾ HOẠCH GIÁO DỤC TỪNG THÁNG
Tháng

Học tập

6,7/2016 Ôn Tập hè

Kỹ năng xã hội

Chăm sóc SK và
PHCN (nếu cần)

Giao tiếp tốt với giáo Khám sức khỏe,
viên và các bạn học kiểm tra xác định
sinh khác.
lại mức độ khuyết
tật

10

8/2016

-Tiếp thu, ôn tập kiến thức Giao tiếp tốt với giáo Không
để chuẩn bị bước vào năm viên và các bạn học
học mới.
sinh khác.
- Làm quen với các bạn
mới , GVCN, GVBM

9/2016

Tiếp thu được các kiến
thức cơ bản ở tất cả các
môn
- Hòa nhập với các bạn
trong lớp
- Miễn học môn TD,QP
(Phần thực hành). Nhưng
vẫn khuyến khích vận
động ở mức vừa sức.
- GVCN, GVBM tạo điều
kiện giúp đỡ em trong quá
trình học tập và phát hiện
các biểu hiện để em uống
thuốc kịp thời
Tiếp thu được các kiến
thức cơ bản ở tất cả các
môn.

-Miễn học môn TD, QP
(Phần thực hành). Nhưng
vẫn khuyến khích vận
động ở mức vừa sức
- GVCN, GVBM tạo điều
kiện giúp đỡ em trong quá
trình học tập và phát hiện
các biểu hiện để em uống
thuốc kịp thời
Tiếp thu được các kiến
thức cơ bản ở tất cả các
môn.
- Miễn học môn TD, QP
(Phần thực hành). Nhưng
vẫn khuyến khích vận
động ở mức vừa sức
- GVCN, GVBM tạo điều
kiện giúp đỡ em trong quá

10/2016

11/2016

Giao tiếp tốt được với Không
giáo viên và các bạn
học sinh khác. Hòa
đồng với tập thể.

Giao tiếp tốt được với Không
giáo viên và các bạn

học sinh khác. Hòa
đồng với tập thể

Giao tiếp tốt được với
giáo viên và các bạn
học sinh khác. Hòa
đồng với tập thể

Khám sức khỏe,
kiểm tra xác định
lại mức độ khuyết
tật

11


trình học tập và phát hiện
các biểu hiện để em uống
thuốc kịp thời

12/2016

Tiếp thu được các kiến
thức cơ bản ở tất cả các
môn.
- Chuẩn bị các nội dung
ôn tập hkI

Giao tiếp tốt được với Không
giáo viên và các bạn

học sinh khác. Hòa
đồng với tập thể

1/2017

Tiếp thu được các kiến
thức cơ bản ở tất cả các
môn.
- Miễn học môn TD, QP
(Phần thực hành). Nhưng
vẫn khuyến khích vận
động ở mức vừa sức.
- GVCN, GVBM tạo điều
kiện giúp đỡ em trong quá
trình học tập và phát hiện
các biểu hiện để em uống
thuốc kịp thời
Tiếp thu được các kiến
thức cơ bản ở tất cả các
môn.
- Miễn học môn TD, QP
(Phần thực hành). Nhưng
vẫn khuyến khích vận
động ở mức vừa sức
Tiếp thu được các kiến
thức cơ bản ở tất cả các
môn.
- Miễn học môn TD, QP
(Phần thực hành). Nhưng
vẫn khuyến khích vận

động ở mức vừa sức
- GVCN, GVBM tạo điều
kiện giúp đỡ em trong quá
trình học tập và phát hiện

Giao tiếp tốt được với Không
giáo viên và các bạn
học sinh khác. Hòa
đồng với tập thể

2/2017

3/2017

Giao tiếp tốt được với Không
giáo viên và các bạn
học sinh khác. Hòa
đồng với tập thể

Giao tiếp tốt được với Không
giáo viên và các bạn
học sinh khác. Hòa
đồng với tập thể

12


các biểu hiện để em uống
thuốc kịp thời

4/2017

- Tiếp thu được các kiến
thức cơ bản ở tất cả các
môn.
- Chuẩn bị các nội dung
ôn tập hkII

Giao tiếp tốt được với
giáo viên và các bạn
học sinh khác. Hòa
đồng với tập thể

5/2017

- Thi hk II
- Tổng kết năm học

Giao tiếp tốt được với
giáo viên và các bạn
học sinh khác. Hòa
đồng với tập thể

Khám sức khỏe,
kiểm tra xác định
lại mức độ khuyết
tật. Kiểm tra sự
tiến bộ .

2.3.2.3. GVCN kết hơp với GVBM điều chỉnh chương trình:

Việc điều chỉnh chương trình học tập phải đạt được những yêu cầu: làm cho
thích ứng, định hình, hòa nhập và sáng tỏ chương trình và phương pháp giảng dạy.
Trên cơ sở những đặc điểm về khả năng, nhu cầu, sở thích của khuyết tật, để
đáp ứng và tạo điều kiện cho học sinh phát triển tối đa, những khả năng vốn có giáo
viên cần xác định mục tiêu giáo dục cụ thể trong từng môn học cho khuyết tật và
vận dụng các phương pháp dạy phù hợp để đáp ứng mọi nhu cầu học tập của
khuyết tật [2].
Ví dụ : Học sinh bình thường ở mức độ viết bài tập làm văn hoàn chỉnh (mức
độ tổng hợp), thì học sinh khuyết tật có khó khăn về học chỉ yêu cầu trả lời các câu
hỏi theo dàn ý đã định sẵn (mức độ hiểu)…
Hàng tháng, giữa kỳ, cuối kỳ giáo viên cần kiểm tra đánh giá và đối chiếu
với mục tiêu kế hoạch từng môn học đã xây dựng để kịp thời điều chỉnh cho phù
hợp, đồng thời trao đổi với phụ huynh những tiến bộ của học sinh và những vấn đề
cần phối hợp để thực hiện tốt mục tiêu đã đề ra.
Miễn học môn TD, QP (Phần thực hành). Nhưng vẫn khuyến khích vận động
ở mức vừa sức
2.3.2.4. GVCN xây dựng vòng tay bè bạn:

13


Thông thường việc kết bạn và duy trì tình bạn giữa học sinh với nhau mang
tính tự nhiên. Với học sinh khuyết tật, do có khó khăn trong đời sống hàng ngày
trong hoạt động nhận thức nên học sinh cũng gặp khó khăn trong tình bạn. Bởi đây
là quan hệ được xây dựng từ hai phía và đòi hỏi phải thường xuyên củng cố, giữ
gìn. Để tình bạn của học sinh thực sự có ý nghĩa trong đời sống tình cảm, tạo ra bầu
không khí thân mật, thương yêu, giúp đỡ bạn ngay từ khi mới biết nhau GVCN cần
xây dựng vòng tay bè bạn ngay trong lớp 10A4 cho học sinh.
Nhiệm vụ của nhóm vòng tay bè bạn là:
- Giúp đỡ nhau trong học tập: học sinh bình thường sẽ giảng giải cho học

sinh khuyết tật. Việc giảng giải của học sinh bình thường vừa giúp học sinh khuyết
tật hiểu được bài vừa giúp cho chính bản thân các em rèn luyện kĩ năng tìm tòi cách
thể hiện kiến thức mình hiểu cho người khác nghe vừa củng cố kiến thức đó.
- Hỗ trợ lẫn nhau trong đi lại và sinh hoạt: học sinh có khó khăn về vận động
rất cần sự giúp đỡ của bạn bè trong việc đi lại và sinh hoạt hàng ngày, thiếu sự hỗ
trợ này học sinh khuyết tật gặp không ít khó khăn, thậm chí có khi phải nghỉ học.
2.3.2.5. Sắp xếp vị trí ngồi cho học sinh khuyết tật:
GVCN sắp xếp chỗ ngồi sao cho hợp lý nhất, thuận lợi nhất, để học sinh có
thể phát huy hết khả năng của mình.
- Ngồi nơi dễ quan sát, giáo viên dễ theo dõi có điều kiện chỉ bảo: bàn đầu
phía vách tường phía bàn giáo viên vì học sinh khuyết tật thường ra lớp muộn nên
vóc dáng có thể che chắn tầm nhìn của học sinh bình thường.
2.3.2.6 GVCN đánh giá kết quả học tập của học sinh
Đánh giá kết quả học tập của học sinh dựa vào nội dung, hình thức học tập
đã được điều chỉnh, kết quả thực hiện giáo dục cá nhân. Chú ý đến sự tiến bộ trong
việc rèn luyện các kĩ năng xã hội, kĩ năng sống, khả năng hòa nhập của từng đối
tượng, việc đánh giá được thực hiện theo nguyên tắc động viên khuyến khích và
ghi nhận sự tiến bộ của học sinh.
2.3.3. GVCN kết hợp với gia đình và cộng đồng với việc nâng cao chất
lượng giáo dục học snh khuyết tật:
- Phụ huynh là nguời gần gũi nhất với học sinh nên hiểu được quá trình phát
triển nhu cầu và năng lực của học sinh. Chính vì vậy gia đình có vai trò đặc biệt
quan trọng trong quá trình giáo dục học sinh. Muốn học sinh phát triển theo chiều
hướng tốt, phụ huynh cần thường xuyên liên hệ với giáo viên , với trung tâm y tế để
được tư vấn về phục hồi chức năng cho học sinh, về phương pháp giáo dục học
sinh tại nhà.
- Học sinh được sinh ra và lớn lên trong cộng đồng, cộng đồng có vai trò
quan trọng trong sự phát triển của học sinh. Cho nên việc tổ chức tuyên truyền
nhằm nâng cao nhận thức về giáo dục hòa nhập trong cộng đồng nhân dân là việc
làm hết sức cần thiết. Hiệu trưởng cần tham mưu với chính quyền địa phương thành

14


lập Ban chỉ đạo cấp xã về giáo dục hòa nhập để phối hợp cùng nhà trường trong
công tác giáo dục học sinh.
- GVCN cần phải tăng cường hơn nữa sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường
gia đình và xã hội trong công tác giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật, cụ thể:
thường xuyên trao đổi, cập nhật, nắm bắt các kênh thông tin đa chiều để có những
điều chỉnh kịp thời, phù hợp về phương pháp giảng dạy, hình thức tổ chức dạy học
các hoạt động vui chơi, chăm sóc sức khỏe. Thường xuyên theo dõi sự diễn biến
sức khỏe bệnh lý, sự tiến bộ của các em dù là rất nhỏ để trao đỗi với phụ huynh để
cùng phối hợp với giáo viên chủ nhiệm làm tốt công tác giáo dục hòa nhập cho học
sinh khuyết tật, thường xuyên trao đổi thông tin về các lĩnh vực giáo dục môn học
và hoạt động giáo dục, năng lực, phẩm chất của các em với ban giám hiệu nhà
trường để có sự giúp đỡ trong việc đánh giá hay không đánh giá các em.
Tích cực trong công tác dân vận, tham mưu với các tổ chức đoàn thể nơi cư
trú: Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, Hội khuyến học, Trung tâm Y tế, chính quyền địa
phương quan tâm giúp đỡ kịp thời về quyền lợi, chính sách như tặng quà nhân các
dịp lễ, tết, khám sức khỏe định kỳ cho các em, tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh
+ Để có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường - gia đình và xã hội trong công
tác giáo dục hoà nhập cho học sinh khuyết tật hiệu quả người giáo viên chủ nhiệm
phải làm tốt công tác dân vận, biết lựa chọn thời điểm thích hợp, tạo mối quan hệ
thân thiện, thể hiện sự nhiệt tình trong công tác giáo dục hòa nhập cho học sinh
+ Sắp xếp thời gian hợp lý để thường xuyên đến thăm gia đình tư vấn tâm lý
cho phụ huynh và động viên các em, nêu gương điển hình một số người khuyết tật
có nghị lực, vượt lên chính mình, thành đạt trong cuộc sống, từ đó giúp phụ huynh
và học sinh khuyết tật có thêm động lực vượt lên số phận sống hoà nhập.
+ Tích cực, chủ động tham mưu với Ban giám hiệu, các đoàn thể trong nhà
trường để phối hợp làm tốt phong trào xây dựng “Trường học thân thiện, học sinh

tích cực”, đây là điều kiện thuận lợi để giáo viên chủ nhiệm làm tốt công tác giáo
dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật.[5]5
2.4. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM :
Qua thực tế áp dụng các biện pháp trên trong năm học 2016- 2017 đã đạt
được những kết quả đáng khích lệ sau: [7]6
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT BẮC SƠN
PHIẾU BÁO KẾT QUẢ HỌC TẬP HỌC SINH
Năm học: 2016 – 2017
Họ và tên:

Phạm Quốc Dương

5

Ghi chú:
Ở mục 2.3.3: Đoạn : “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” tác giả trích dẫn nguyên văn từ TLTK số 5
6
Ghi chú : Ở mục 2.4: Tác giả trích dẫn từ TLTK số 7.

15


Mã học sinh: 1604311477
Lớp:
10A4
Môn học Học kỳ 1 Học kỳ 2 Thi lại Cả năm
Toán học
5.0
5.6

5.4
Vật lí
4. 0
5.0
4.7
Hóa học
4.7
5.4
5.2
Sinh học
5.0
5.3
5.2
Tin học
4.3
5.5
5.1
Ngữ văn
4.5
4.8
4.7
Lịch sử
3.0
5.1
4.4
Địa lí
4.0
6.0
5.3
Ngoại ngữ

4.6
5. 0
4.9
GDCD
4.3
5.6
5.2
Công nghệ
4.1
4.4
4.3
Thể dục
Đ
Đ
Đ
GDQP
6.2
6.3
6.3
Vắng
TỔNG KẾT TBCM Học lực
Hạnh kiểm
P K BT
Học kỳ 1
4.5
Yếu 10 0 0
Khá
Học kỳ 2
5.3
T.bình 8 0 0

Tốt
Cả năm
5.1
T.bình 18 0 0
Tốt
Được lên lớp
Ghi chú

Ghi chú

Danh hiệu

NHẬN XÉT CHUNG
VỀ SỰ TIẾN BỘ CỦA HỌC SINH
Những tiến bộ:
1. Kiến thức:
- Em đạt học lực: TB
2. Kỹ năng xã hội:
- Tự tin hòa đồng cùng các bạn, tham gia một số hoạt động thi đua của lớp và
phong trào đoàn.
- Giao tiếp tốt được với giáo viên và các bạn khác, hòa đồng với tập thể. Biết
tự phục vụ bản thân như ăn mặc gọn gàng, sạch sẽ, chải tóc gọn gàng…
- Biết chấp hành nội quy của nhà trường như: đến lớp đúng giờ, ngồi học
nghiêm túc, ghi chép bài đầy đủ,đi học thường xuyên….
3. Chăm sóc sức khỏe và phục hồi chức năng:
Thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ tại các cơ sở y tế.
Được quan tâm chăm sóc sức khỏe tại trường.

16

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Tóm lại, giáo viên chủ nhiệm giữ vai trò rất quan trọng, làm tốt công tác
giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện cho học sinh, hoàn thành mục tiêu giáo dục mà Đảng, Nhà nước và
nhiệm vụ năm học nhà trường đề ra . Giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật là
một vấn đề rất cần được sự quan tâm nhiều tổ chức trong và ngoài nhà trường
nhưng thành tố quyết định nhiều nhất giúp học sinh khuyết tật tiến bộ, phát triển
dần nhân cách toàn diện cả về tinh thần lẫn thể chất là cô giáo chủ nhiệm.
3.2. Kiến nghị
Để phát huy tốt vai trò của người giáo viên chủ nhiệm, đồng thời giúp giáo
viên chủ nhiệm làm tốt công tác giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật đạt hiệu
quả cao hơn những năm học trước, qua nghiên cứu tôi rút ra bài học kinh
nghiệm sau:
- Ngay từ đầu năm học, ban giám hiệu nhà trường chọn giáo viên có kinh
nghiệm, tâm huyết, nhiệt tình trách nhiệm cao làm công tác chủ nhiệm có học sinh
khuyết tật học hòa nhập. Triển khai kịp thời các văn bản chỉ đạo công tác giáo dục
hòa nhập cho học sinh khuyết tật của các cấp ngành đến toàn thể giáo viên. Tham
gia tập huấn, tổ chức chuyên đề các nội dung liên quan đến công tác giáo dục hòa
nhập cho học sinh khuyết tật ngay từ đầu năm học. Hướng dẫn giáo viên chủ nhiệm
lập kế hoạch dạy học, lập kế hoạch giáo dục học sinh khuyết tật không đánh giá.
- Động viên giáo viên chủ nhiệm khắc phục khó khăn, xác định vai trò, tình
thương, trách nhiệm của mình trong công tác giáo dục hòa nhập cho học sinh
khuyết tật. Ban giám hiệu nhà trường làm tốt công tác tham mưu, phối hợp chặt
chẽ giữa nhà trường - gia đình học sinh và toàn xã hội để giáo dục học sinh.
- Tập huấn cho giáo viên chủ nhiệm hiểu rõ quan điểm giáo dục của Đảng
Nhà nước ta, hiểu rõ tầm quan trọng trong việc giáo dục hòa nhập cho học sinh
khuyết tật, nắm được tâm lý, những thiệt thòi của học sinh khuyết tật,… để giáo
viên vui vẻ nhận và hoàn thành nhiệm vụ được giao, thương yêu học sinh như con

em mình. Tư vấn cho giáo viên chủ nhiệm thấm nhuần bản chất của việc làm tốt

17


công tác giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật sẽ góp phần giúp học sinh
khuyết tật tiến bộ về thể chất lẫn tinh thần để các em đỡ thiệt thòi, nâng cao chất
lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, hoàn thành mục tiêu giáo dục, hoàn thành
thắng lợi nhiệm vụ năm học đề ra. Động viên giáo viên chủ nhiệm tận tụy, thể hiện
tình nhân ái nhiều hơn bằng những cử chỉ và hành động đẹp trong mắt các em, chịu
hi sinh một phần quyền lợi của mình cho học sinh khuyết tật học hòa nhập.
Nhắc nhở giáo viên chủ nhiệm thường xuyên tự học tự rèn, sáng tạo trong
việc tìm giải pháp, biện pháp để làm tốt công tác giáo dục hòa nhập cho học sinh
khuyết tật.
- Luôn động viên giáo viên chủ nhiệm quan tâm, đầu tư nhiều thời gian, công
sức, nhiệt huyết trong công tác giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật.
Ban giám hiệu thường xuyên kiểm tra, giúp đỡ việc bồi dưỡng nâng cao tay
nghề, cải tiến phương pháp dạy học phù hợp, hình thức tổ chức dạy đa dạng, tổ
chức các nội dung giáo dục ngoài giờ lên lớp của giáo viên chủ nhiệm, nhằm lôi
thu hút học sinh khuyết tật đến trường lớp học hòa nhập, tạo niềm tin trong cha mẹ
học sinh.
- Đối với giáo viên giảng dạy phải: bíêt tìm hiểu năng lực và nhu cầu của
học sinh khuyết tật, để xây dựng mục tiêu, xây dựng kế hoạch giáo dục học sinh.
Kế hoạch này phải xuất phát từ năng lực và nhu cầu của học sinh khuyết tật. Phải
xây dựng tốt mối quan hệ giữa thầy – trò, trò – trò, biết xác định nội dung dạy học
với từng đối tượng, biết cách tổ chức hoạt động cho từng đặc biệt là hoạt động
nhóm. Biết đánh giá kết quả hoạt động giáo dục học sinh và phối hợp tốt với các
lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để nâng cao chất lượng giáo dục học
sinh khuyết tật.
- Giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật là thành quả của sự phát triển tư

tưởng nhân văn trong giáo dục. Trên cơ sở một nhân sinh quan đúng đắn về người
khuyết tật. Việc nâng cao chất lượng dạy học trong giáo dục hòa nhập học sinh
khuyết tật vừa đáp ứng nhu cầu giúp cho từng học sinh khuyết tật có điều kiện phát
triển tốt vừa tạo được niềm tin và nhận thức đúng đắn trong ngành và ngoài xã hội
về phương thức giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật.
- Tổ chức giao lưu học hỏi kinh nghiệm của các đơn vị điển hình để làm tốt
công tác giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật.
- Có chính sách động viên kịp thời cho giáo viên trực tiếp dạy học sinh
khuyết tật hòa nhập.

18


XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Ngọc Lặc, ngày 10 tháng 05 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, không sao chép nội dung
của người khác

Vũ Thị Thủy

19