Bài 8. Ngôi kể trong văn tự sự

Giáo viên: NGUYỄN HỒNG LÝ


Em hãy tự giới thiệu về bản thân?


Thứ
ngày
tháng
10 năm
2012
Bµi
8năm
–năm
tiÕt
3318
Thứ
ngày
18
tháng
10 năm
2012

Ng«i
kÓ
trong
v¨n
tù
sù
NGỮ VĂN- BÀI 8- TiẾT 31: TẬP LÀM VĂN

NGỮ VĂN- BÀI 8- TIẾT 31: TẬP LÀM VĂN

NGÔI
KỂkÓ
TRONG
TỰsù
SỰ
Ng«i
trong VĂN
v¨n tù


NGỮ VĂN-TIẾT 31:TẬP LÀM VĂN

NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I. Ngôi kể và vai trò của
ngôi kể trong văn tự sự.
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà
người kể sử dụng khi kể chuyện.

1.Các ngôi kể thường gặp
trong văn tự sự:
a- Đoạn 1.

- Người kể gọi tên các nhân
? Đoạn
vănchúng
vật bằng chính
tên của
trên

(vua, thằng
bé,người
hai cha kể
con,
sứ giả...) gọi tên các

nhân vật là
gì?

Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông
minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử
một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha
con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có
sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với
lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn.
Em bé nhờ cha lấy cho một cái kim may
rồi đưa cho sứ giả, bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua
xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ
thịt chim.
Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Trích Em bé thông minh)


NGỮ VĂN-TIẾT 31:TẬP LÀM VĂN

NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I.

Ngôi kể và vai trò của ngôi

kể trong văn tự sự
1. Các ngôi kể thường gặp
trong văn tự sự:

a- Đoạn 1.
- Người kể gọi tên các nhân
vật bằng chính tên của chúng
(vua, thằng bé, hai cha con, sứ
giả...)

-Người kể tự giấu mình đi như là
không có mặt nhưng thực ra có mặt
ở khắp nơi.
-Kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với
nhân vật.

 Kể theo ngôi thứ ba

Đoạn 1:
Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi
lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua
hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán,
bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với
lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ
cha lấy cho một cái kim may rồi đưa cho sứ giả,
bảo:
- Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho
tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.

Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn.
(Trích Em bé thông minh)

Vậynhững
đoạnnhân
1 được
? Trong
vật đó có
? Khi sử dụng
cách
ai làkể
người
kể chuyện
không?
kể
theo
ngôi
như
thế,
tác giảthứ
? Người
chuyện
mấy?
có thểkểkể
được ở đâu?
những gì?


NGỮ VĂN-TIẾT 31:TẬP LÀM VĂN

NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I.

Ngôi kể và vai trò của ngôi

kể trong văn tự sự
1.Ngôi kể thường gặp trong
văn tự sự.
b. Đoạn 2:
+Nhân vật Dế Mèn tự
xưng là “tôi”
+ Người kể có thể trực tiếp kể ra
những gì mình nghe, thấy, trải qua;
trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ,
tình cảm của mình.

→Kể theo ngôi thứ nhất.

Đoạn 2:
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng
mực nên tôi chóng
lớn lắm.
Chẳng
? Khi
xưng
hô bao lâu, tôi đã
trở thành một chàng
dế thanh
niên
như vậy,

người
kểcường tráng.
Đôi càng tôi mẫmcóbóng.
Những
thể kể
đượccái vuốt ở chân, ở
khoeo cứ cứng dần và
hoắt.xưng
Thỉnh thoảng
? nhọn
Người
những
gì?
muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co
?vào
đoạn 2
“tôi
”Vậy,
trong
cẳng lên, đạp phành phạch
các ngọn cỏ.
theo
Những ngọn cỏ gãy đoạn
rạp, y được
như
nhát
dao vừa lia
văncólàkể
ai?
ngôi

thứ
qua. Đôi cánh tôi, trước kia
ngắn
hủnmấy?
hoẳn, bây
giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi
khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã.
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)


NGỮ VĂN-TIẾT 31:TẬP LÀM VĂN

NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I.

Ngôi kể và vai trò của ngôi

kể trong văn tự sự
1.Ngôi kể thường gặp trong
văn tự sự.
- Ngôi kể thứ nhất: Xưng tôi
- Ngôi kể thứ ba: Người kể giấu mình.

2. Vai trò của ngôi kể trong
văn tự sự


Trong hai ngôi kể trên, ngôi kể nào
có thể kể tự do không bị hạn chế,
còn ngôi kể nào chỉ kể đợc những

gì mình biết và đã trải qua ?

Ngôi kể thứ ba

Ngời kể có thể
có thể kể linh
hoạt , tự do
những gì diễn
ra với nhân vật
-

Li k mang tính
khách quan

Ngôi kể thứ nhất

Ngời kể có thể trực tiếp
kể những gì mình nghe,
mình thấy hoặc mình
đã trải qua, có thể trực
tiếp nói ra cảm tởng, ý
nghĩ của mình
-

Li k mang tính
chủ quan


Hãy thử đổi ngôi kể trong 2 đoạn văn
trên bằng ngôi kể khác. Lúc đó em sẽ

có các đoạn văn nh thế nào ?
Đoạn 1 : Vua v ỡnh thn nh chu

Nhng khụng hiu sao, khi hai cha con tôi
ang n cm cụng quỏn, bng cú s
nh vua mang ti mt con chim s, vi
lnh bt tôi phi dn thnh ba c thc
n.Tụi ngh bng chc vua li th mỡnh
õy. Tôi lin nh cha ly cho mt cỏi kim
may ri a cho s gi, bo:
- ễng cm ly cỏi ny v tõu c vua
xin rốn cho tụi thnh mt con dao x
tht chim.
Vua nghe núi, t ú mi phc hn.

Cú th i ngụi
th
(Trớchk
Em
bộ nht
thụngthnh
minh ) ngụi
? Vy,
theo em
ii ngụi k
k th
ba nhng
khúcúcúth
th
k th

bak
trong
th ngụi
ba sang
ngụi
th on
nht. 1Vỡ nu i
thnhcu
ngụi
nht
thỡ phi
toklith
hu
nhxng
c on vn,
tụicỏch
c
sao?
phỏ v
kkhụng?
ban uVỡv
ni dung
chuyn cng phi thờm bt mi phự hp
vi cỏch k mi.

oạn 2:
Bi Dế Mèn n ung iu v lm
vic cú chng mc nờn Dế Mèn chúng ln
lm. Chng bao lõu, Dế Mèn ó tr thnh
mt chng d thanh niờn cng trỏng. ụi

cng Dế Mèn mm búng. Nhng cỏi vut
chõn, khoeo c cng dn v nhn hot.
Thnh thong mun th s li hi ca
nhng chic vut, Mèn co cng lờn, p
phnh phch vo cỏc ngn c. Nhng ngn
c góy rp, y nh cú nhỏt dao va lia qua.
ụi cỏnh Dế Mèn , trc kia ngn hn
hon, bõy gi thnh cỏi ỏo di kớn xung tn
chm uụi. Mi khi Dế Mèn v lờn, ó nghe
ting phnh phch giũn gió.
(Tụ Hoi - D Mốn phiờu lu ký)


NGỮ VĂN-TIẾT 31:TẬP LÀM VĂN

NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
I.

Ngôi kể và vai trò của ngôi

kể trong văn tự sự
1.Các ngôi kể thường gặp trong văn tự sự
2. Vai trò của ngôi kể trong văn tự sự
- Kể theo ngôi kể thứ ba: Lời kể mang
tính khách quan, người kể có thể kể linh
hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật..
- Kể theo ngôi kể thứ nhất: Lời kể mang
tính chủ quan, người kể có thể trực tiếp
kể những gì mình nghe thấy, nhìn thấy,
mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra tình

cảm, suy nghĩ của mình.
*Ghi nhớ: SGK – trang 89

II Luyện

Từ các ví dụ trên
em hãy nêu vai
trò, đặc điểm của
các ngôi kể?


1. Bài tập 1: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi kể thứ
ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn:
“Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng
hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái
giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ
hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường
tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc
nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được.”
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)

Ngày nào cũng vậy, suốt buổi Dế Mèn chui vào trong
cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm
thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như
các cụ già trong họ hàng dế, Dế Mèn đào hang sâu sang
hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những
ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể
Thay
tôi” →
Mèn”đư

⇒ợc
Có sắc thái khách quan, như là
thoát “thân
ra“Dế
lối khác
đã xảy ra.


2. Bài tập 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ
nhất và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì khác cho đoạn văn:
“Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh
định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn
chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe
phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn
người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.”
(Thạch Lam - Dưới bóng hoàng lan)
Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Tôi
định thần nhìn rõ: con mèo già của bà tôi, con mèo già vẫn
chơi đùa với tôi ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe
phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn
người. Tôi mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.
Thay: “Thanh”, “chàng” → “tôi” ⇒ tô đậm thêm sắc thái tình cảm của
nhân vật, sự việc như đang xảy ra trước mắt người đọc.


Thảo luận nhóm:
Nhóm 1:
Truyện Em bé thông minh kể theo ngôi nào ?Vì sao như vậy?
Kể lại chuyện Em bé thông minh bằng ngôi thứ nhất?
Nhóm 2

: Vì sao trong các truyện cổ tích, truyền thuyết người ta hay kể
chuyện theo ngôi thứ ba mà không kể theo ngôi thứ nhất?
Nhóm 3:
Dùng ngôi thứ nhất kể miệng về cảm xúc của em khi nhận được
quà tặng của người thân.


-Ngôi kể là gì? Có mấy ngôi kể
trong văn tự sự? Mỗi ngôi kể có
đặc điểm gì?
-Chuẩn bị bài: Thứ tự kể trong văn
tự sự.