Phương thức khớp lệnh Định kỳ và khớp lệnh Liên tục

KHỚP LỆNH ĐỊNH KỲ - KHỚP LỆNH LIÊN TỤC
(CALL AUCTION-CONTINUOUS AUCTION)

Trên thị trường chứng khoán, việc khớp lệnh để tìm ra mức giá bán và giá mua
phù hợp cho những nhà đầu tư được thực hiện qua một trong hai phương thức:
khớp lệnh định kỳ và khớp lệnh liên tục.


Phương thức khớp lệnh định kỳ (Call Auction) là phương thức giao
dịch trong đó giá thực hiện mua và bán được xác định theo điều kiện cho
phép khối lượng giao dịch cao nhất, trên cơ sở tập hợp tất cả các lệnh
mua và lệnh bán trong một khoảng thời gian nhất định. Tức là, khi xuất
hiện yêu cầu của nhà đầu tư đặt ra muốn mua hoặc bán một loại chứng
khoán nào đó (đặt lệnh) thì Trung tâm giao dịch chứng khoán sẽ tiến hành
ghép lệnh hay gọi là khớp lệnh, dựa trên tình hình cung cầu chứng
khoán đó để đưa ra một lệnh thị trường - một mức giá tốt nhất - để các
nhà đầu tư mua bán chứng khoán đó, nhằm đạt được giá trị giao dịch lớn
nhất. Và việc khớp lệnh này tất nhiên phải tuân theo một số nguyên tắc
nhất định. Với Call Auction việc khớp lệnh được thực hiện sau khi đã tập
trung tất cả các lệnh mua và bán trong một thời gian nhất định, ví dụ tại
1

Khớp lệnh định kỳ-Khớp lệnh liên tục (Call Auction-Continuous Auction)


Sàn giao dịch Thành phố Hồ Chí Minh tiến hành khớp lệnh 3 phiên/ ngày,
vào một thời điểm nhất định, và đều đặn từ thứ 2 đến thứ 6. Tuy nhiên với
cơ chế khớp lệnh định kỳ, nhà đầu tư lại luôn có xu hướng tranh mua,
tranh bán vào gần thời điểm khớp lệnh, khiến nhiều phiên đại diện giao
dịch không thể nhập kịp các lệnh vào hệ thống, đó là nguyên nhân gây ra
hiện tượng ách tắc hay sập sàn.



Phương thức khớp lệnh liên tục (Continuous Auction) trong đó giao
dịch được thực hiện liên tục ngay khi có các lệnh đối ứng được nhập vào
hệ thống. Với phương thức khớp lệnh liên tục, ngay sau khi lệnh được
nhập vào hệ thống, sẽ lập tức được so khớp và hình thành giao dịch, từ
đó, giá cả được xác định liên tục chứ không phải vào một thời điểm nhất
định như khớp lệnh định kỳ. Tuy nhiên muốn áp dụng phương thức khớp
lệnh hiện đại này các Trung tâm giao dịch chứng khoán phải tiến
hành nâng cấp hệ thống cơ sở vật chất, đặc biệt các chương trình xử lý
lệnh và giao dịch cho khách hàng theo đúng lộ trình mà Trung tâm thông
báo. Hơn nữa, nhà đầu tư cần hiểu biết hơn, nắm vững thông tin hơn khi
quyết định đầu tư trên thị trường chứng khoán, nếu không rủi ro khi đầu
tư theo phương thức giao dịch liên tục cũng cao hơn.

Hiện nay Trung tâm giao dịch Hà Nội áp dụng đồng thời hai phương thức là giao
dịch báo giá và giao dịch thỏa thuận, điều này cho phép khách hàng có thể linh
hoạt lựa chọn hình thức
giao dịch thích hợp. Giao
dịch thỏa thuận có thể áp
dụng trong trường hợp
nhà đầu tư đã tìm được
đối tác giao dịch và giao
dịch báo giá áp dụng trong
trường

hợp

chưa

được

đối

tác

tìm
giao

dịch. Đặc biệt báo giá là
2
Khớp lệnh định kỳ-Khớp lệnh liên tục (Call Auction-Continuous Auction)


phương thức giao dịch linh hoạt và tiên tiến, theo đó các lệnh giao dịch khi đã
nhập vào hệ thống sẽ được khớp lệnh ngay nếu có các lệnh đối ứng trên hệ
thống thỏa mãn được về mức giá giao dịch - Về bản chất đây có thể coi là hình
thức giao dịch khớp lệnh liên tục.
Với phương thức giao dịch khớp lệnh định kỳ, mức giá dự kiến khớp lệnh sẽ có
những thay đổi thường xuyên và chỉ có thể chính thức xác định tại thời điểm
khớp lệnh; như vậy trong trường hợp người đầu tư đặt lệnh sớm, mức giá đặt
giao dịch thường có thể sẽ không phù hợp với mức giá khớp lệnh, vì thế người
đầu tư muốn đặt lệnh sát với thực tế thị trường thì thường phải theo dõi quá trình
giao dịch và đưa ra quyết định cuối cùng vào sát thời điểm khớp lệnh, điều này
đôi khi cũng không hoàn toàn được như mong muốn do hầu hết người đầu tư
đều tập trung đặt lệnh vào sát giờ khớp lệnh vì thế có thể sẽ dẫn đến nguy cơ
dồn toa tắc nghẽn và lệnh giao dịch của khách hàng có thể không kịp chuyển
vào hệ thống. Hơn thế nữa, người đầu tư sẽ phải dành khá nhiều thời gian để
theo dõi sau khi đã đặt lệnh mới biết được kết quả giao dịch của mình. Ngược
lại, đối với phương thức giao dịch báo giá tại TTGDCK Hà Nội, trong trường hợp

nhà đầu tư theo dõi và quyết định đặt lệnh giao dịch đối ứng với các lệnh đã có
sẵn trên hệ thống, nếu các điều kiện thỏa mãn thì việc khớp lệnh sẽ được thực
hiện ngay sau khi lệnh được nhập vào hệ thống, điều này sẽ giảm thiểu tối đa
thời gian mà người đầu tư phải theo dõi đặt lệnh cũng như chờ xác nhận kết quả
giao dịch, thời gian dành cho việc đầu tư chứng khoán của khách hàng được rút
ngắn để làm các công việc khác. Chính bởi ưu điểm của phương thức giao dịch
báo giá như đã đề cập ở điểm trên, nhà đầu tư khi tham gia giao dịch có thể lựa
chọn thời điểm đặt lệnh cũng như mức giá đặt mua thích hợp nhất, phù hợp nhất
với nhu cầu đầu tư và tình hình thị trường, đồng thời đảm bảo khả năng giao
dịch được ở mức cao nhất.
Khớp lệnh liên tục - nhà đầu tư nhỏ lẻ có nên trực tiếp giao dịch trên thị trường chứng
khoán.
Trung tâm Giao dịch chứng khoán (TTGD) TP. HCM đã thực hiện vừa khớp lệnh
liên tục vừa khớp lệnh định kỳ. Thời gian giao dịch trong ngày có một số thay đổi
3
Khớp lệnh định kỳ-Khớp lệnh liên tục (Call Auction-Continuous Auction)


so với trước: 8h30-9h là thời gian khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa, 9h10h khớp lệnh liên tục, 10h-10h30 khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa,
10h30-11h giao dịch thoả thuận.
Khớp lệnh liên tục sẽ khắc phục được tình trạng ách tắc trong giao dịch và một
số tiêu cực trong TTCK hiện nay như: việc ưu tiên lệnh của một số công ty
chứng khoán… chính vì thế tạo cho thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng
phát triển hoàn thiện với các thị trường chứng khoán trên thế giới.
Nhà đầu tư phải ngày càng chuyên nghiệp hơn và phải nắm vững những nguyên
tắc cơ bản của khớp lệnh liên tục. Khớp lệnh liện tục là phương thức giao dịch
được thực hiện trên cơ sở so khớp các lệnh mua và lệnh bán chứng khoán ngay
khi lệnh được nhập vào hệ thống giao dịch.
Sẽ có 4 loại lệnh được áp dụng trên thị trường : Lệnh giới hạn (LO), lệnh thị
trường (MP), lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa ( ATO),

lệnh giao dịch áp dụng tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa ( ATC).
Trong đó lệnh thị trường (lệnh mua tại mức giá bán thấp nhất hoặc bán ở mức
giá mua cao nhất có tr ên thị trường) chỉ áp dụng trong khớp lệnh liên tục.

Với khớp lệnh liên tục cổ phiếu sẽ được giao dịch theo lô chẵn 100, chứng chỉ
quĩ (hiện nay là 10), khối lượng giao dịch thỏa thuận: từ 20.000 cổ phiếu, chứng
chỉ quĩ (hiện nay là 10.000) vậy những nhà đầu tư nhỏ lẻ sẽ ra sao . Theo thống
kê hiện nay số lượng người đầu tư chứng khoán mới chỉ có vài trăm ngàn người
4
Khớp lệnh định kỳ-Khớp lệnh liên tục (Call Auction-Continuous Auction)


tham gia (chiếm khoảng 0,3 % dân số) so với các nước trong khu vực còn đạt tỷ
lệ thấp (5% - 40%) trong đó tỷ trọng nhà đầu tư nhỏ lẻ chiếm 14%, còn theo
thống kê tại các công ty chứng khoán (CTCK) SSI, BVS, ACBS, VCBS... lượng
khách hàng có mức tài khoản dưới 100 triệu thường chiếm khoảng 20-30%.
Sẽ rất khó khăn cho nhà đầu tư nhỏ lẻ khi giao dịch trực tiếp, xét bảng số liệu
sau:

Như vậy, nếu nhà đầu tư mua theo lô chẵn 100 cổ phiếu thì mức vốn tối thiểu để
thực hiện được một lệnh giao dịch dao động từ 1.090.000-43.500.000 đồng,
mức vốn trung bình là 7.789.027 đồng, ngoại trừ nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu
blue-chip.
Theo như thống kê trên thế giới hiện nay ít có nước nào khuyến khích nhà đầu
tư nhỏ lẻ trực tiếp giao dịch mà nên tập trung lại (tức là thông qua quỹ đầu tư) vì
một số lý do:
Nhà đầu tư nhỏ lẻ chiếm tỷ trọng 14%, phần lớn trong số đó chỉ đầu tư theo thị
trường, theo tâm lý bầy đàn chính vì thế họ rất dễ bị dao động. Mặt khác, nhà
đầu tư nhỏ lẻ không cập nhật, nắm bắt thông tin về thị trường và cổ phiếu mình
đầu tư kịp thời.

Nhà đầu tư nhỏ lẻ với số vốn ít ỏi sẽ không thể nào đầu tư theo nguyên tắc "
không bỏ hết trứng vào một rổ". Vì vậy sẽ không đa dạng hoá được danh mục
đầu tư của mình, khả năng "phòng vệ" yếu, rủi ro sẽ rất lớn khi thị trường biến
động cho dù ở mức độ nhỏ.
5
Khớp lệnh định kỳ-Khớp lệnh liên tục (Call Auction-Continuous Auction)


Nếu thị trường xuất hiện hiện tượng làm giá thì nhà đầu tư nhỏ lẻ, đặc biệt là
nhà đầu tư nhỏ lẻ thiếu kinh nghiệm rất dễ bị sa lưới với những thông tin kiểu rĩ
tai cuối cùng rồi lãnh trọn.
Nhà đầu tư nhỏ lẻ thường là sinh viên, nhân viên công ty, cán bộ công chức với
tiền lương hạn chế, những người về hưu…
Phương thức giao dịch khớp lệnh liên tục:

Bảng giá Chứng khoán giả định với duy nhất mã AAA trước và sau khi thực hiện Lệnh mua 2.000 cp AAA giá 33,1 – Nguồn:
chungkhoanonline.com.vn

1. Đơn vị yết giá
+ Đối với cổ phiếu:100 đồng.
+ Đối với trái phiếu: không quy định.
2. Đơn vị giao dịch: 100 cổ phiếu hoặc 10.000.000 đồng (mười triệu đồng) tính
theo mệnh giá trái phiếu.
3. Khối lượng giao dịch tối thiểu: không quy định
4. Loại lệnh giao dịch: lệnh giới hạn.
5. Nguyên tắc thực hiện lệnh giao dịch khớp lệnh liên tục
- Các lệnh có mức giá tốt nhất được ưu tiên thực hiện trước
6
Khớp lệnh định kỳ-Khớp lệnh liên tục (Call Auction-Continuous Auction)

- Nếu có nhiều lệnh cùng mức giá thì lệnh nào được nhập vào hệ thống trước sẽ
được thực hiện trước.
-Nếu lệnh mua và lệnh bán cùng thoả mãn nhau về giá thì mức giá thực hiện sẽ
là mức giá của lệnh được nhập vào hệ thống trước.
- Lệnh giao dịch có thể được thực hiện toàn bộ hoặc một phần theo bội số của
đơn vị giao dịch.
6. Trình tự giao dịch khớp lệnh liên tục:
- Sau khi nhà đầu tư đặt lệnh (mua/bán) tại các công ty chứng khoán, đại diện
giao dịch của công ty chứng khoán sẽ nhập các lệnh của khách hàng vào hệ
thống giao dịch tại Sở GDCK Hà Nội.
- Các lệnh đặt này được hiển thị trên màn hình của đại diện giao dịch và màn
hình thông tin của công ty chứng khoán.
- Các lệnh nhập vào hệ thống sẽ được tự động khớp ngay với các lệnh đối ứng
có mức giá thoả mãn tốt nhất đã chờ sẵn trong hệ thống. Tức là, nếu thoả mãn
về giá thì các lệnh mua có mức giá cao nhất sẽ được khớp với các lệnh bán có
mức giá thấp nhất. Mức giá thực hiện được xác định là mức giá của lệnh được
nhập vào hệ thống trước.
- Nếu ở cùng một mức giá mà có nhiều lệnh mua/lệnh bán thì lệnh nào nhập vào
hệ thống trước sẽ được thực hiện trước.
- Các lệnh có thể được thực hiện một phần hoặc toàn bộ (nếu các lệnh đối ứng
đáp ứng được toàn bộ khối lượng). Các lệnh chưa được thực hiện hoặc mới
thực hiện một phần sẽ được lưu lại trên hệ thống để chờ thực hiện với các lệnh
mới.
- Kết quả giao dịch sẽ được hiển thị trực tuyến trên màn hình thông tin của các
công ty chứng khoán.
7
Khớp lệnh định kỳ-Khớp lệnh liên tục (Call Auction-Continuous Auction)

Kết thúc phiên giao dịch, Sở GDCK Hà Nội sẽ xác nhận kết quả giao dịch với
công ty chứng khoán thành viên và công ty chứng khoán thành viên thông báo
cho khách hàng.
7. Sửa lệnh giao dịch khớp lệnh liên tục
- Trong phiên giao dịch, các lệnh đã nhập vào hệ thống không được phép sửa,
trừ trường hợp sửa giá và trường hợp đại diện giao dịch (sau đây viết tắt là
ĐDGD) nhập sai so với lệnh gốc của khách hàng.
- Trường hợp sửa giá theo yêu cầu của khách hàng, ĐDGD được tiến hành sửa
lệnh ngay trên hệ thống.
- Trường hợp nhập sai lệnh của khách hàng so với lệnh gốc, ĐDGD được phép
sửa lệnh theo trình tự trong quy trình Sửa lệnh giao dịch khớp lệnh liên tục.
Trường hợp này sẽ tính vào lỗi của ĐDGD.
- Việc sửa lệnh giao dịch khớp lệnh liên tục chỉ được thực hiện đối với các lệnh
chưa được khớp hoặc phần chưa được khớp của lệnh.
8. Hủy lệnh giao dịch khớp lệnh liên tục
Trong phiên giao dịch, ĐDGD được thực hiện huỷ lệnh theo yêu cầu của khách
hàng đối với các lệnh chưa được khớp hoặc phần chưa được khớp của lệnh.
9. Hình thức thanh toán: Tất cả các giao dịch khớp lệnh liên tục (gồm cả giao
dịch cổ phiếu và giao dịch trái phiếu) được thanh toán theo hình thức thanh toán
đa phương (T+3).
Giá tính theo phpháp khớp lệnh định kỳ có ATO, ATC được xác định như sau:
Máy tính sẽ cộng dồn tích lũy tổng số khối lượng đặt bán,mua theo thứ tự ưu
tiên sau:
1. Ưu tiên lệnh ATO, ATC trước

8
Khớp lệnh định kỳ-Khớp lệnh liên tục (Call Auction-Continuous Auction)


2. Tiếp đó ưu tiên giá bán thấp hơn, giá mua cao hơn. Sau đó, máy tính sẽ

chọn ra mức giá có |lượng mua- lượng bán| thấp nhất làm giá khớp và áp
dụng cho mọi lệnh mua bán.
Lệnh mua chỉ được khớp khi giá đặt cao hơn giá khớp, lệnh bán được
khớp khi giá đặt thấp hơn giá khớp.
Các lệnh có cùng mức giá thì ưu tiên cho lệnh nào vào HThống trước.
Nói cách khác: Giá khớp là giá thỏa mãn tối đa nhu cầu mua bán của
NĐT
Thời gian giao dịch sàn hose như sau:
8h30-9h: khớp lệnh định kì, gồm 2 lệnh ATO và lệnh giới hạn, bắt đầu so khớp lệnh lúc
9h.
9h-10h15: khớp lệnh liên tục, lệnh giới hạn
10h15-10h30: định kì, lệnh ATC và lệnh giới hạn, bắt đầu so khớp lệnh lúc 10h30
11h : đóng cửa thị trường.
Vậy khớp lệnh định kì là gì và khớp lệnh giới hạn là gì ?

Phần khung đỏ nhập lệnh trong TK Online HSC thì dòng Giá để đặt lệnh ghi số như vậy chính là Lệnh giới hạn LO – Nguồn:
chungkhoanonline.com.vn

a. Phương thức khớp lệnh định kỳ hiện đang được áp dụng tại TTGDCK
Tp.HCM. Khớp lệnh định kỳ (call Auction) là phương thức giao dịch trong đó giá
9
Khớp lệnh định kỳ-Khớp lệnh liên tục (Call Auction-Continuous Auction)


thực hiện được xác định theo điều kiện cho phép khối lượng giao dịch cao nhất,
trên cơ sở tập hợp tất cả các lệnh mua và lệnh bán trong một khoảng thời gian
nhất định.
b. Phương thức khớp lệnh liên tục: Trong phương thức khớp lệnh liên tục
(continuous Auction), giao dịch được thực hiện liên tục ngay khi có các lệnh đối
ứng được nhập vào hệ thống.

Lệnh ATO: 8h30 đến 9h. các bác dùng lệnh này thì có tác dụng gì, thì em hiểu là
nó được ưu tiên đặt trước lệnh giới hạn. nhưng các bác ko thể điều chỉnh được giá
của cổ phiếu đó, mà giá là do hệ thống đặt và tự lấy giá nào đó mà quy luật là gì
thì em chưa nghiên cứu kĩ, tạm thời hiểu vậy đã, thế nên khi mua hoặc bán mà
dùng lệnh ATO thì giá sẽ ko có lợi cho nhà đầu tư, nhưng nó lại có tác dụng là
bác muốn mua hoặc bán cổ phiếu ấy nhanh hơn người ta và ko quan tâm đến giá
mình mua hoặc bán như thế nào thì cứ xài lệnh ATO ( thực tế thì nhà đầu tư tự
biết là sử dụng lúc nào cho hợp lí và có hiệu quả nhất, he he )
Lệnh giới hạn: là lệnh khi mình mua và bán ở mức giá mà mình có thể điều
chỉnh được, ví dụ như mình có thể điền vào ô giá của cố phiếu ấy là bao nhiêu,
trong phạm vi giá trần và giá sàn, rồi sau đó là chờ hệ thống khớp thôi, tất nhiên
là sẽ xếp sau lệnh ATO và ATC rồi
lệnh ATc : như lệnh ATO nhưng là thời gian lúc 10h15-10h30.
Thế nào là lệnh ATO và lệnh ATC. Tác dụng của các lệnh này là gì và cách
sử dụng các lệnh này trong giao dịch như thế nào?
Lệnh ATO (lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa) là lệnh đặt
mua hoặc đặt bán chứng khoán tại mức giá mở cửa. Lệnh ATO được ưu tiên trước
lệnh giới hạn trong khi so khớp lệnh.
Lệnh ATO được nhập vào hệ thống giao dịch trong thời gian khớp lệnh định kỳ
(hiện tại thời gian khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa là 8h30-9h) xác định
giá mở cửa. Lệnh này sẽ tự động bị hủy bỏ sau thời điểm xác định giá mở cửa đối
với lệnh không được thực hiện hoặc phần lệnh còn lại chưa được thực hiện.
Nhà đầu tư lưu ý, khi đặt lệnh ATO trên các phiếu lệnh tại công ty chứng khoán,
không cần ghi giá cụ thể mà ghi ATO.
Ví dụ: Sổ lệnh của cổ phiếu ABC có giá tham chiếu 10.000 đồng
10
Khớp lệnh định kỳ-Khớp lệnh liên tục (Call Auction-Continuous Auction)


KL mua

Giá mua

Giá bán

KL bán

1.500

10.000đ (3)

ATO

2.000 (2)

9.900 đồng

1.000 (1)

(1),(2),(3): Thứ tự lệnh được nhập vào hệ thống
Với sổ lệnh trên, lệnh ATO dù vào sau lệnh (1) bán 1.000 cổ phiếu ABC giá 9.900 đồng,
nhưng vẫn được ưu tiên khớp với lệnh mua 1.500 đơn vị ở giá 10.000 đồng. Lượng dư
bán 500 đơn vị của lệnh ATO sẽ tự động bị huỷ bỏ.
Giả sử lệnh ATO trên chỉ bán với khối lượng 500 đơn vị thì bên mua sau khi khớp vẫn
còn thừa 1.000 đơn vị và lúc này lệnh (1) mới được khớp. Do lệnh (1) vào hệ thống trước
nên được ưu tiên giá tốt và 1.000 đơn vị sẽ được khớp với giá 10.000 đồng. Khả năng
mua được hoặc bán được của lệnh ATO rất cao, nhưng mức giá có thể không có lợi.
Lệnh ATC (lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa) là lệnh đặt mua
hoặc đặt bán chứng khoán tại mức giá đóng cửa. Lệnh ATC được ưu tiên trước lệnh giới
hạn trong khi so khớp lệnh.

Lệnh ATC được nhập vào hệ thống giao dịch trong thời gian khớp lệnh định kỳ để xác
định giá đóng cửa (10h15-10h30). Lệnh ATC sẽ tự động bị hủy bỏ sau thời điểm xác định
giá đóng cửa đối với lệnh không được thực hiện hoặc phần lệnh còn lại chưa được thực
hiện.

11
Khớp lệnh định kỳ-Khớp lệnh liên tục (Call Auction-Continuous Auction)