Bài 4. Những câu hát than thân

Ng ữ
văn

7

GVTH : Đinh Thị Diệu Hòa


Những bức tranh sau minh họa
cho bài ca dao nào? Hãy đọc
thuộc lòng bài ca dao ấy và nêu
những đặc sắc nghệ thuật và ý
nghĩa nội dung của bài ca dao.


Núi Đức Thánh Tản
Thành
Nội
SôngHà
thương
Sông Lục Đầu


Đền Sòng
Thành tiên xây


Em hiểu thế nào là những câu hát than thân?
“ Những câu hát than thân”là tiếng hát than
thở về những cuộc đời ,cảnh ngộ khổ cực
đắng cay”. f

Nêu phương thức biểu đạt trong hai bài ca dao ?


Bài 2:
Thương thay thân phận con tằm,
Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ.
Thương thay lũ kiến li ti,
Kiếm ăn được mấy phải đi tìm mồi.
Thương thay hạc lánh đường mây,
Chim bayf mỏi cánh biết ngày nào thôi.
Thương thay con cuốc giữa trời,
Dầu kêu ra máu có người nào nghe.
Bài 3:
Thân em như trái bần trôi,
Gió dập sống dồi biết tấp vào đâu.


Từ nào trong bài được lặp lại nhiều lần?
 “Thương thay”
Em hiểu cụm từ “ Thương thay” như thế nào?
“Thương thay”là tiếng than biểu hiện sự thương
cảm xót xa ở mức độ cao


Theo em điệp từ “Thương thay” này có tác dụng gì?

Tô đậm mối thương cảm xót xa cho cuộc đời đắng
cay nhiều bề của người dân thường.
 Kết nối và mởf ra những nỗi thương khác nhau,
đồng thời làm cho tình ý của bài được phát triển.

Những cụm từ “thương thay” được lặp lại nhiều lần
có phải đơn thuần chỉ là thương các con vật
hay không?
Thảo luận nhóm : 3 phút
f
Nhóm 1 : Tổ 1+2
Nhóm 2: Tổ 3+4
Cho biết ý nghĩa cụ thể của từng hình ảnh ẩn dụ
( con tằm, con hạc, con kiến, con cuốc)


_ Những hình ảnh ẩn dụ vừa phù hợp lại
gợi cảm để nói lên nhiều thân phận :
+ Con tằm : suốt đời bị bòn rút sức lực
cho kẻ khác.


+ Con kiến : thân phận nhỏ nhoi suốt đời
xuôi ngược vất vả làm lụng mà vẫn
nghèo khổ.


+ Con hạc : cuộc đời phiêu bạc,lận đận
và những cố gắng vô vọng của người
lao động trong xã hội cũ.


+ Con cuốc : thân phận thấp cổ bé

họng,nỗi đau oan trái không được lẽ
công bằng nào soi tỏ.





Tại sao trong bài ca dao,người nông dân thời
xưa thường mượn hình ảnh con vật như
Tằm, Kiến, Hạc, Cuốc để diễn tả cuộc đời,số
phận của mình?
Vì các con vật đó có nhiều đặc điểm giống
cuộc đời,phẩm chất người nông dân chịu
khó vất vả kiếm sống.



Qua đó em thấy được nỗi khổ nào của người
lao động?


Bài 3:
Thân em như trái bần trôi,
Gió dập sống dồi biết tấp vào đâu
Bài ca dao mở đầu
bằng cụm từ “ Thân em”.Cụm
f
từ này gợi cho em điều gì ?
 Mô típ quen thuộc của chủ đề than thân.
Hình ảnh người phụ nữ được so sánh với cái gì?

Bài 3.
Hình ảnh so sánh trong bài 3:
+ Trái bần gợi sự liên tưởng thân phận
nghèo khó.


Qua hình ảnh trái bần,em thấy số phận người
phụ nữ trong xã hội cũ hiện lên như thế nào?
Qua đó ,em thấy bài ca dao có ý nghĩa như thế nào?


Em hãy rút ra ý nghĩa văn bản của hai bài ca dao trên ?

Hãy nhận xét điểm giống nhau về nội dung và
Nghệ thuật của 2 bài ca dao trên?
Tìm một số bài ca dao cùng chủ đề với các bài
ca dao vừa học?


- “ Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng ,vỏ ngoài thì đen”.
- “Thân em như hạt mưa sa,
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày”.
-“Thân em như tấm lụa đào,
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”.
-“ Thân em như giếng giữa đàng
Người thanh rửa măt, người phàm rửa chân”.
- “Con cò lặng lội bờ sông,

Gánh nước nuôi chồng tiếng khóc nỉ non”.