Tuần 11. Ôn tập văn học dân gian Việt Nam

I. Nội dung ôn tập.

ĐẶC TRƯNG CỦA VHDG

Tính truyền miệng

Tính tập thể

Tính thực hành


I. Nội dung ôn tập.
HỆ THỐNG THỂ LOẠI
Truyện dân gian

Câu nói dân
gian

Thần thoại, Sử thi,
Tục ngữ, Câu
Truyền thuyết, Truyện đố.
cổ tích, Ngụ ngôn,
Truyện cười, Truyện
thơ.

Thơ ca dân
gian
Ca dao, Vè.

Sân khâu dân

gian
Chèo, Tuồng,
Rối nước.


I. Nội dung ôn tập.
BẢNG TỔNG HỢP SO SÁNH MỘT SỐ THỂ LOẠI VHDG

T Thể
T loại

Mục đích
sáng tác

Hình
thức
lưu
truyền

Nội
dung
phản
ánh

Kiểu nhân Đặc điểm
vật chính nghệ thuật

1

Sử thi

(Anh
hùng)

Phản ánh cuộc
sống, ước mơ
phát triển cộng
đồng của người
dân Tây Nguyên
thời cổ đại

Hát kể

Xã hội
Tây
Nguyên
thời cổ
đại

Người anh
hùng với vể
đẹp lí tưởng,
đấu tranh vì
cộng đồng.

So sánh,
phóng đại,
trùng điệp.
Hình tượng
hoàng tráng.

2

Truyền
thuyết

Thể hiện, thái độ
cách đánh giá của
nhân dân về các
sự kiện, nhân vật
lịch sử.

Kể, diễn
xướng
trong các
lễ hội

Sự kiện
nhân vật
lịch sử
khúc xạ
qua hư
cấu

Nhân vật lịch
sử được
truyền thuyết
hóa

Lõi lịch sử kết
hợp với yếu tố

hoang đường,
kì ảo.


I. Nội dung ôn tập.
BẢNG TỔNG HỢP SO SÁNH MỘT SỐ THỂ LOẠI VHDG
3

Cổ tích Thể hiện ước
mơ, khát vọng
của nhân dân về
sự chiến thắng
của cái thiện

4

Truyện
cười

5

Truyện
thơ

Kể

Xung đột XH,
đấu tranh thiện
– ác, chính
nghĩa thắng

gian tà.

Dân
thường, con
riêng, mồ
côi, con út,
…

Hư cấu, kết
cấu theo
đường thẳng,
kết thúc có hậu

Mua vui, giải trí, Kể
châm biếm XH
(Giai cấp thống
trị và nội bộ
dân)

Những điểm
trái tự nhiên,
những thói hư
tật xấu.

Kiếu người
có thói hư
tật xấu: Học
trò dốt, thầy
lí tham tiền.

Ngắn gọn, tình
huống bất ngờ,
mâu thuẫn phát
triển nhanh,
kết thúc đột
ngột.

Đời sống và tâm Kể
tình của nhân
hát
dân miền núi
trong XH phong
kiến xưa

Thân phận bất
hạnh, ước mơ
hạnh phúc của
người nghèo.

Người lao
động nghèo
chịu nhiều
bất hạnh.

Dài kết hợp tự
sự và trữ tình,
miêu tả thiện
nhiện và tâm
trạng nhân vật.

I. Nội dung ôn tập.
BẢNG HỆ THỐNG VỀ CA DAO
TT

Ca dao than thân

Ca dao Tình nghĩa Ca dao hài hước

Nội
dung

Lời người phụ nữ Ân tình thủy chung, Tâm hồn lạc quan, yêu
bất hạnh, thân phận ước mơ xậy dựng
đời trong cuộc sống
bị phụ thuộc, giá trị hạnh phúc.
lao động vất vả.
không ai biết đến.

Nghệ So sánh, ẩn dụ, mô Biểu tượng ẩn
thuật típ, biểu tượng
dụ….

Cường điệu, phóng
đại, so sánh, đối lập,
hình ảnh hài hước, tự
trào, phê phán….


I. Bài tập vận dụng

TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU –
TRONG THỦY
Cốt lõi sự
thật lich sử

Bi kịch
được hư
cấu

Những chi Kết cục của Bài học rút
tiết hoang
bi kịch
ra
đường kì ảo

Cuộc xung
đột giữa
ADV và
Triệu Đà
thời kì Âu
Lạc

Bi kich tình
yêu lồng vào
bị kịch gia
đình, quốc

Thần Kim
Qui, nỏ thần,
Ngọc trai

giếng nước,
ADV rẽ
nước….

Mất tất cả:
Tình yêu,
gia đình, đất
nước.

Cảnh giác
giữ nước,
không nhẹ
dạ cả tin,
không chủ
quan.