Tìm Hiểu Về Mạng Máy Tính Và Mạng Lan

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.23 MB, 84 trang )

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
KHOA ĐIỆN – ĐIỆN TỬ
BỘ MÔN ĐIỆN TỬ
---------------o0o---------------

BÁO CÁO THỰC TẬP KỸ THUẬT
TÌM HIỂU VỀ MẠNG MÁY TÍNH
VÀ MẠNG LAN

GVHD: TS.ĐINH QUỐC HÙNG
SVTT : NGUYỄN VĂN HUY
MSSV: 41201381

1

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

LỜI NÓI ĐẦU
Trong công cuộc đổi mới không ngừng của khoa học kỹ thuật công
nghệ, nhiều lĩnh vực đã và đang phát triển vượt bậc đặc biệt là lĩnh vực
Công nghệ thông tin. Thành công lớn nhất có thể kể đến là sự ra đời của
chiếc máy tính. Máy tính được coi là một phương tiện trợ giúp đắc lực
cho con người trong nhiều công việc đặc biệt là công tác quản lý. Mạng
máy tính được hình thành từ nhu cầu muốn chia sẻ tài nguyên và dùng
chung nguồn dữ liệu. Máy tính cá nhân là công cụ tuyệt vời giúp tạo dữ
liệu, bảng tính, hình ảnh, và nhiều dạng thông tin khác, nhưng không
cho phép chia sẻ dữ liệu bạn đã tạo nên. Nếu không có hệ thống mạng,

dữ liệu phải được in ra giấy thì người khác mới có thể hiệu chỉnh và sử
dụng được hoặc chỉ có thể sao chép lên đĩa mềm do đó tốn nhiều thời
gian và công sức.
Khi người làm việc ở môi trường độc lập mà nối máy tính của mình với
máy tính của nhiều người khác, thì ta có thể sử dụng trên các máy tính
khác và cả máy in. Mạng máy tính được các tổ chức sử dụng chủ yếu để
chia sẻ, dùng chung tài nguyên và cho phép giao tiếp trực tuyến bao gồm
gửi và nhận thông điệp hay thư điện tử, giao dịch, buôn bán trên mạng,
tìm kiếm thông tin trên mạng. Một số doanh nghiệp đầu tư vào mạng
máy tính để chuẩn hoá các ứng dụng chẳng hạn như: chương trình xử lý
văn bản, để bảo đảm rằng mọi người sử dụng cùng phiên bản của phần
mềm ứng dụng dễ dàng hơn cho công việc. Các doanh nghiệp và tổ chức
cũng nhận thấy sự thuận lợi của E-mail và các chương trình lập lịch
biểu. Nhà quản lý có thể sử dụng các chương trình tiện ích để giao tiếp,
truyền thông nhanh chóng và hiệu quả với rất nhiều người, cũng như để
tổ chức sắp xếp toàn công ty dễ dàng.
Cấu trúc của đề tài thực tập gồm có 3 phần:
Phần I: Tổng quan về mạng máy tính
Phần II: Mô hình tham chiếu OSI và bộ giao thức TCP/IP
Phần III: Mạng LAN
1

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

PHẦN I. TỔNG QUAN VỀ MẠNG MÁY TÍNH
1. Vài nét về sự hình thành và phát triể n của ma ̣ng máy tính
Ma ̣ng máy tính đươ ̣c hình thành do nhu cầ u của con người muố n chia sẻ

và dùng chung dữ liệu. Máy tính là một công cu ̣ tuyệt vời giúp ta ̣o dữ
liệu, bảng tính, hình ảnh và nhiề u da ̣ng thông tin khác nhau, nhưng
không cho phép ba ̣n nhanh chóng chia sẻ dữ liệu mà ba ̣n đã ta ̣o nên. Nế u
không có hệ thố ng ma ̣ng thì dữ liệu chı̉ có thể sao chép ra đıã mề m làm
mấ t nhiề u thời gian và công sức.
Từ năm 1960 đã xuấ t hiện các ma ̣ng xử lý trong đó các tra ̣m cuố i
(Terminal) thu ̣ động đươ ̣c nố i vào một máy xử lý trung tâm. Máy xử lý
trung tâm làm tấ t cả mo ̣i việc, từ quản lý các thủ tu ̣c nhập xuấ t dữ liệu,
quản lý sự đồ ng bộ của các tra ̣m cuố i... cho đế n việc xử lý các ngắ t từ
các tra ̣m cuố i... Để nhận nhiệm vu ̣ của máy xử lý trung tâm, người ta
thêm vào các tiề n xử lý để nố i thành ma ̣ng truyề n tin, trong đó các thiế t
bi ̣tập trung và dồ n kênh dùng để tập trung trên một đường truyề n các tín
hiệu gửi tới từ tra ̣m cuố i. Sự khác nhau giữa hai thiế t bi này
là bộ dồ n
̣
kênh có khả năng truyề n song song các thông tin do các tra ̣m cuố i gửi
tới, còn bộ tập trung không có khả năng đó nên phải dùng bộ nhớ đệm
để lưu trữ ta ̣m thời các thông tin.
Từ đầ u những năm 1970 máy tính đã đươ ̣c nố i với nhau trực tiế p để ta ̣o
thành một ma ̣ng máy tính nhằ m chia sẻ tài nguyên và tăng độ tin cậy.
Cũng trong những năm 1970 bắ t đầ u xuấ t hiện khái niệm ma ̣ng truyề n
thông, trong đó các thành phầ n chính của nó là các nút ma ̣ng, đươ ̣c go ̣i
là các bộ chuyể n ma ̣ch dùng để hướng thông tin đế n các đích của nó.
Các nút ma ̣ng đươ ̣c nố i với nhau bằ ng đường truyề n còn các máy tính xử
lý thông tin của người sử du ̣ng hoặc các tra ̣m cuố i đươ ̣c nố i trực tiế p vào
các nút ma ̣ng để khi cầ n thì trao đổ i thông tin qua ma ̣ng. Bản thân các
nút ma ̣ng thường cũng là các máy tính nên có thể đồ ng thời đóng cả vai
trò máy của người sử du ̣ng.
2

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

2. Đinh
̣ nghıã ma ̣ng máy tính và mu ̣c đích của việc kế t nố i ma ̣ng
2.1. Nhu cầ u của việc kế t nố i ma ̣ng máy tính
Việc kế t nố i máy tính thành ma ̣ng từ lâu đã trở thành một nhu cầ u khách
quan vì:
- Có rấ t nhiề u công việc về bản chấ t là phân tán hoặc về thông tin, hoặc
về xử lý hoặc cả hai đòi hỏi có sự kế t hơ ̣p truyề n thông với xử lý hoặc sử
du ̣ng phương tiện từ xa.
- Chia sẻ các tài nguyên trên ma ̣ng cho nhiề u người sử du ̣ng ta ̣i một thời
điể m (Ổ cứng, Máy in, Ổ CD Rom...).
- Nhu cầ u liên la ̣c, trao đổ i thông tin nhờ phương tiện máy tính.
- Các ứng du ̣ng phầ n mề m đòi hỏi ta ̣i một thời điể m cầ n có nhiề u người
sử du ̣ng, truy cập vào cùng một cơ sở dữ liệu.
2.2. Đinh
̣ nghıã ma ̣ng máy tính
Nói một cách ngắ n go ̣n thì ma ̣ng máy tính là tập hơ ̣p các máy tính độc
lập (Autonomous) đươ ̣c kế t nố i với nhau thông qua các đường truyề n vật
lý và tuân theo các quy ước truyề n thông nào đó.
Khái niệm máy tính độc lập đươ ̣c hiể u là các máy tính không có máy
nào có khả năng khởi động hoặc đình chı̉ một máy khác.
Các đường truyề n vật lý đươ ̣c hiể u là các môi trường truyề n tín hiệu vật
lý(có thể là hữu tuyế n hoặc vô tuyế n).
Các quy ước truyề n thông chính là cơ sở để các máy tính có thể (nói
chuyện) đươ ̣c với nhau và nó là một yế u tố quan tro ̣ng hàng đầ u khi nói
về công nghệ ma ̣ng máy tính.

3. Đặc trưng kỹ thuật của ma ̣ng máy tính
3.1. Đường truyề n
3

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

Là thành tố quan tro ̣ng của một ma ̣ng máy tính, là phương tiện dùng để
truyề n các tín hiệu điện tử giữa các máy tính. Các tín hiệu điệu tử đó
chính là các thông tin, dữ liệu đươ ̣c biể u thi du
̣ ̛ ới da ̣ng các xung nhi phân
̣
(ON_OFF), mo ̣i tín hiệu truyề n giữa các máy tính với nhau đề u thuộc
sóng điện từ, tuỳ theo tầ n số mà ta có thể dùng các đường truyề n vật lý
khác nhau.
Đặc trưng cơ bản của đường truyề n là giải thông nó biể u thi kha
̣ ̉ năng
truyề n tải tín hiệu của đường truyề n.
Thông thường người ta hay phân loa ̣i đường truyề n theo hai loa ̣i:
- Đường truyề n hữu tuyế n: Các máy tính đươ ̣c nố i với nhau bằ ng các dây
cáp ma ̣ng.
- Đường truyề n vô tuyế n: Các máy tính truyề n tín hiệu với nhau thông
qua các sóng vô tuyề n với các thiế t bi ̣điề u chế /giải điề u chế ở các đầ u
mút.
3.2. Kỹ thuật chuyể n ma ̣ch
Là đặc trưng kỹ thuật chuyể n tín hiệu giữa các nút trong ma ̣ng, các nút
ma ̣ng có chức năng hướng thông tin tới đích nào đó trong ma ̣ng, hiện ta ̣i
có các kỹ thuật chuyể n ma ̣ch như sau:

- Kỹ thuật chuyể n ma ̣ch kênh: Khi có hai thực thể cầ n truyề n thông với
nhau thì giữa chúng sẽ thiế t lập một kênh cố đinh
̣ và duy trì kế t nố i đó
cho tới khi hai bên ngắ t liên la ̣c. Các dữ liệu chı̉ truyề n đi theo con
đường cố đinh
̣ đó.
- Kỹ thuật chuyể n ma ̣ch thông báo: Thông báo là một đơn vi dư
̣ ̃ liệu của
người sử du ̣ng có khuôn da ̣ng đươ ̣c quy đinh
̣ trước. Mỗi thông báo có
chứa các thông tin điề u khiể n trong đó chı̉ rõ đích cầ n truyề n tới của
thông báo. Căn cứ vào thông tin điề u khiể n này mà mỗi nút trung gian
có thể chuyể n thông báo tới nút kế tiế p trên con đường dẫn tới đích của
thông báo.
- Kỹ thuật chuyể n ma ̣ch gói: Ở đây mỗi thông báo đươ ̣c chia ra thành
4

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

nhiề u gói nhỏ hơn đươ ̣c go ̣i là các gói tin (Packet) có khuôn da ̣ng qui
đinh
̣ trước. Mỗi gói tin cũng chứa các thông tin điề u khiể n, trong đó có
điạ chı̉ nguồ n (người gửi) và điạ chı̉ đích (người nhận) của gói tin. Các
gói tin của cùng một thông báo có thể đươ ̣c gửi đi qua ma ̣ng tới đích
theo nhiề u con đường khác nhau.
3.3. Kiế n trúc ma ̣ng
Kiế n trúc ma ̣ng máy tính (Network Architecture) thể hiện cách nố i các

máy tính với nhau và tập hơ ̣p các quy tắ c, quy ước mà tấ t cả các thực thể
tham gia truyề n thông trên ma ̣ng phải tuân theo để đảm bảo cho ma ̣ng
hoa ̣t động tố t.
Khi nói đế n kiế n trúc của ma ̣ng người ta muố n nói tới hai vấ n đề là hình
tra ̣ng ma ̣ng (Network Topology) và giao thức ma ̣ng (Network Protocol):
- Network Topology: Cách kế t nố i các máy tính với nhau về mặt hình
ho ̣c mà ta go ̣i là tôpô của ma ̣ng.
Các hình tra ̣ng ma ̣ng cơ bản đó là: Hình sao, hình Bus, hình vòng.
- Network Protocol: Tập hơ ̣p các quy ước truyề n thông giữa các thực thể
truyề n thông mà ta go ̣i là giao thức (hay nghi thức) của ma ̣ng.
Các giao thức thường gặp nhấ t là: TCP/IP, NETBIOS, IPX/SPX...
3.4. Hệ điề u hành ma ̣ng
Hệ điề u hành ma ̣ng là một phầ n mề m hệ thố ng có các chức năng sau:
- Quản lý tài nguyên của hệ thố ng, các tài nguyên này gồ m:
Tài nguyên thông tin (về phương diện lưu trữ) hay nói một cách đơn giản
là quản lý tệp. Các công việc về lưu trữ tệp, tìm kiế m, xoá, copy, nhóm,
đặt các thuộc tính đề u thuộc nhóm công việc này.
Tài nguyên thiế t bi:̣ Điề u phố i việc sử du ̣ng CPU, các thiế t bi ngoa
̣
̣i vi...
để tố i ưu hoá việc sử du ̣ng.
5

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

- Quản lý người dùng và các công việc trên hệ thố ng.
Hệ điề u hành đảm bảo giao tiế p giữa người sử du ̣ng, chương trình ứng

du ̣ng với thiế t bi cu
̣ ̉ a hệ thố ng.
- Cung cấ p các tiện ích cho việc khai thác hệ thố ng thuận lơ ̣i (ví du ̣
Format đıã , sao chép tệp và thư mu ̣c, in ấ n chung...).
Các hệ điề u hành ma ̣ng thông du ̣ng nhấ t hiện nay là: WindowsNT,
Windows9X, Windows 2000, Unix, Novell ...
4. Phân loa ̣i ma ̣ng máy tính
4.1. Phân loa ̣i ma ̣ng theo khoảng cách điạ lý
Nế u lấ y khoảng cách điạ lý làm yế u tố phân loa ̣i ma ̣ng thì ta có ma ̣ng
cu ̣c bộ, ma ̣ng đô thi,̣ ma ̣ng diện rộng, ma ̣ng toàn cầ u.
- Ma ̣ng cu ̣c bộ (LAN - Local Area Network): Là ma ̣ng đươ ̣c cài đặt
trong pha ̣m vi tương đố i nhỏ he ̣p. Ma ̣ng cu ̣c bộ (LAN) là một hệ truyề n
thông tố c độ cao đươ ̣c thiế t kế để kế t nố i các máy tính và các thiế t bi ̣xử
lý dữ liệu khác cùng hoa ̣t động với nhau trong một khu vực nhỏ như
trong một toà nhà, một xí nghiệp...với khoảng cách lớn nhấ t giữa các
máy tính trên ma ̣ng trong vòng vài km trở la ̣i.
- Ma ̣ng đô thi ̣(MAN - Metropolitan Area Network): Là ma ̣ng đươ ̣c cài
đặt trong pha ̣m vi một đô thi,̣ một trung tâm văn hoá xã hội, có bán kính
tố i đa khoảng 100 km trở la ̣i.
- Ma ̣ng diện rộng (WAN - Wide Area Network): Là ma ̣ng có diện tích
bao phủ rộng lớn, pha ̣m vi của ma ̣ng có thể vươ ̣t biên giới quố c gia thậm
chí cả lu ̣c đia.̣
- Ma ̣ng toàn cầ u (GAN - Global Area Network): Là ma ̣ng đươ ̣c kế t nố i
có pha ̣m vi trải rộng toàn cầ u. Thông thường kế t nố i này đươ ̣c thực hiện
thông qua ma ̣ng viễn thông và vệ tinh.
4.2. Phân loa ̣i theo kỹ thuật chuyể n ma ̣ch
6

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

Nế u lấ y kỹ thuật chuyể n ma ̣ch làm yế u tố chính để phân loa ̣i sẽ có:
ma ̣ng chuyể n ma ̣ch kênh, ma ̣ng chuyể n ma ̣ch thông báo và ma ̣ng
chuyể n ma ̣ch gói.
- Ma ̣ch chuyể n ma ̣ch kênh (Circuit Switched Network): Khi có hai thực
thể cầ n truyề n thông với nhau thì giữa chúng sẽ thiế t lập một kênh cố
đinh
̣ và duy trì kế t nố i đó cho tới khi hai bên ngắ t liên la ̣c. Các dữ liệu
chı̉ truyề n đi theo con đường cố đinh
̣ đó. Nhươ ̣c điể m của chuyể n ma ̣ch
kênh là tiêu tố n thời gian để thiế t lập kênh truyề n cố đinh
̣ và hiệu suấ t sử
du ̣ng ma ̣ng không cao.
- Ma ̣ng chuyể n ma ̣ch thông báo (Message Switched Network): Thông
báo là một đơn vi dư
̣ ̃ liệu của người sử du ̣ng có khuôn da ̣ng đươ ̣c quy
đinh
̣ trước. Mỗi thông báo có chứa các thông tin điề u khiể n trong đó chı̉
rõ đích cầ n truyề n tới của thông báo. Căn cứ vào thông tin điề u khiể n
này mà mỗi nút trung gian có thể chuyể n thông báo tới nút kế tiế p trên
con đường dẫn tới đích của thông báo. Như vậy mỗi nút cầ n phải lưu giữ
ta ̣m thời để đo ̣c thông tin điề u khiể n trên thông báo, nế u thấ y thông báo
không gửi cho mình thì tiế p tu ̣c chuyể n tiế p thông báo đi. Tuỳ vào điề u
kiện của ma ̣ng mà thông báo có thể đươ ̣c chuyể n đi theo nhiề u con
đường khác nhau.
Ư u điể m của phương pháp này là:
+ Hiệu suấ t sử du ̣ng đường truyề n cao vì không bi chiế
m du ̣ng độc

̣
quyề n mà đươ ̣c phân chia giữa nhiề u thực thể truyề n thông.
+ Mỗi nút ma ̣ng có thể lưu trữ thông tin ta ̣m thời sau đó mới chuyể n
thông báo đi, do đó có thể điề u chın̉ h để làm giảm tình tra ̣ng tắ c ngheñ
trên ma ̣ng.
+ Có thể điề u khiể n việc truyề n tin bằ ng cách sắ p xế p độ ưu tiên cho các
thông báo.
+ Có thể tăng hiệu suấ t xử du ̣ng giải thông của ma ̣ng bằ ng cách gắ n điạ
chı̉ quảng bá (Broadcast Addressing) để gửi thông báo đồ ng thời tới
nhiề u đích.
7

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

Nhươ ̣c điể m của phương pháp này là:
Không ha ̣n chế đươ ̣c kích thước của thông báo dẫn đế n phí tổ n lưu giữ
ta ̣m thời cao và ảnh hưởng đế n thời gian trả lời yêu cầ u của các tra ̣m.
- Ma ̣ng chuyể n ma ̣ch gói (Packet Switched Network): ở đây mỗi thông
báo đươ ̣c chia ra thành nhiề u gói nhỏ hơn đươ ̣c go ̣i là các gói tin
(Packet) có khuôn da ̣ng qui đinh
̣ trước. Mỗi gói tin cũng chứa các thông
tin điề u khiể n, trong đó có điạ chı̉ nguồ n (người gửi) và điạ chı̉ đích
(người nhận) của gói tin. Các gói tin của cùng một thông báo có thể
đươ ̣c gởi đi qua ma ̣ng tới đích theo nhiề u con đường khác nhau.
Phương pháp chuyể n ma ̣ch thông báo và chuyể n ma ̣ch gói là gầ n giố ng
nhau. Điể m khác biệt là các gói tin đươ ̣c giới ha ̣n kích thước tố i đa sao
cho các nút ma ̣ng (các nút chuyể n ma ̣ch) có thể xử lý toàn bộ gói tin

trong bộ nhớ mà không phải lưu giữ ta ̣m thời trên đıã . Bởi vậy nên ma ̣ng
chuyể n ma ̣ch gói truyề n dữ liệu hiệu quả hơn so với ma ̣ng chuyể n ma ̣ch
thông báo.
Tích hơ ̣p hai kỹ thuật chuyể n ma ̣ch kênh và chuyể n ma ̣ch gói vào trong
một ma ̣ng thố ng nhấ t đươ ̣c ma ̣ng tích hơ ̣p số (ISDN: Integated Services
Digital Network).
4.3. Phân loa ̣i theo kiế n trúc ma ̣ng sử du ̣ng
Kiế n trúc của ma ̣ng bao gồ m hai vấ n đề : Hình tra ̣ng ma ̣ng (Network
Topology) và giao thức ma ̣ng (Network Protocol).
Hình tra ̣ng ma ̣ng: Cách kế t nố i các máy tính với nhau về mặt hình ho ̣c
mà ta go ̣i là tôpô của ma ̣ng.
Giao thức ma ̣ng: Tập hơ ̣p các quy ước truyề n thông giữa các thực thể
truyề n thông mà ta go ̣i là giao thức (hay nghi thức) của ma ̣ng.
Khi phân loa ̣i theo Tôpô ma ̣ng người ta thường có phân loa ̣i thành: ma ̣ng
hình sao, tròn, tuyế n tính.
Phân loa ̣i theo giao thức mà ma ̣ng sử du ̣ng người ta phân loa ̣i thành
8

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

ma ̣ng: TCP/IP, ma ̣ng NETBIOS...
4.4. Phân loa ̣i theo hệ điề u hàng ma ̣ng
4.4. Phân loa ̣i theo hệ điề u hàng ma ̣ng
Nế u phân loa ̣i theo hệ điề u hành ma ̣ng người ta chia ra theo mô hình
ma ̣ng ngang hàng, ma ̣ng khách/chủ hoặc phân loa ̣i theo tên hệ điề u hành
mà ma ̣ng sử du ̣ng: Windows NT, Unix, Novell...
5. Giới thiệu các ma ̣ng máy tính thông du ̣ng nhấ t

5.1. Ma ̣ng cu ̣c bộ
Một ma ̣ng cu ̣c bộ là sự kế t nố i một nhóm máy tính và các thiế t bi ̣kế t nố i
ma ̣ng đươ ̣c lắ p đặt trên một pha ̣m vi đi
̣ ạ lý giới ha ̣n, thường trong một
toà nhà hoặc một khu công sở nào đó.
Ma ̣ng cu ̣c bộ có các đặc tính sau: - Tố c độ truyề n dữ liệu cao. - Pha ̣m vi
điạ lý giới ha ̣n. - Sở hữu của một cơ quan/tổ chức
5.2. Ma ̣ng diện rộng với kế t nố i LAN to LAN
Ma ̣ng diện rộng bao giờ cũng là sự kế t nố i của các ma ̣ng LAN, ma ̣ng
diện rộng có thể trải trên pha ̣m vi một vùng, quố c gia hoặc cả một lu ̣c
điạ thậm chí trên pha ̣m vi toàn cầ u.
- Tố c độ truyề n dữ liệu không cao.
- Pha ̣m vi điạ lý không giới ha ̣n.
- Thường triể n khai dựa vào các công ty truyề n thông, bưu điện và dùng
các hệ thố ng truyề n thông này để ta ̣o dựng đường truyề n.
- Một ma ̣ng WAN có thể là sở hữu của một tập đoàn/tổ chức hoặc là
ma ̣ng kế t nố i của nhiề u tập đoàn/tổ chức.
9

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

5.3. Liên ma ̣ng INTERNET
Với sự phát triể n nhanh chóng của công nghệ là sự ra đời của liên ma ̣ng
INTERNET:
- Là một ma ̣ng toàn cầ u.
- Là sự kế t hơ ̣p của vô số các hệ thố ng truyề n thông, máy chủ cung cấ p
thông tin và dich

̣ vu ̣, các máy tra ̣m khai thác thông tin.
- Dựa trên nhiề u nề n tảng truyề n thông khác nhau, nhưng đề u trên nề n
giao thức TCP/IP. - Là sở hữu chung của toàn nhân loa ̣i - Càng ngày
càng phát triể n mãnh liệt
5.4. Ma ̣ng INTRANET
Thực sự là một ma ̣ng INTERNET thu nhỏ vào trong một cơ quan/công
ty/tổ chức hay một bộ/ngành... giới ha ̣n pha ̣m vi người sử du ̣ng, có sử
du ̣ng các công nghệ kiể m soát truy cập và bảo mật thông tin.
Đươ ̣c phát triể n từ các ma ̣ng LAN, WAN dùng công nghệ INTERNET.

10

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

PHẦN II: MÔ HÌNH THAM CHIẾU HỆ THỐNG MỞ OSI VÀ BỘ
GIAO THỨC TCP/IP
1. Mô hình OSI (Open System Inter Connection)
1.1. Khái quát về mô hình OSI
Mô hình OSI (Open Systems Inter Connection): Là mô hình tương kế t
những hệ thố ng mở, là mô hình đươ ̣c tổ chức ISO đề xuấ t từ năm 1977
và công bố vào đầ u năm 1984. Để các máy tính và các thiế t bi ma
̣ ̣ng có
thể truyề n thông với nhau phải có những quy tắ c giao tiế p đươ ̣c các bên
chấ p nhận. Mô hình OSI là một khuôn mẫu giúp chúng ta hiể u dữ liệu đi
xuyên qua ma ̣ng như thế nào đồ ng thời cũng giúp chúng ta hiể u đươ ̣c
các chức năng ma ̣ng diễn ra ta ̣i mỗi lớp.
Trong mô hình OSI có 7 lớp, mỗi lớp mô tả một phầ n chức năng độc

lập. Sự tách lớp của mô hình này đã mang la ̣i những lơ ̣i ích sau:
- Chia hoa ̣t động thông tin ma ̣ng thành những phầ n nhỏ hơn, đơn giản
hơn giúp chúng ta dễ khảo sát và tìm hiể u hơn.
- Chuẩ n hoá các thành phầ n ma ̣ng để cho phép phát triể n ma ̣ng từ nhiề u
nhà cung cấ p sản phẩ m.
- Ngăn chặn đươ ̣c tình tra ̣ng sự thay đổ i của một lớp là ảnh hưởng đế n
các lớp khác, như vậy giúp mỗi lớp có thể phát triể n độc lập và nhanh
chóng hơn.
- Mô hình tham chiế u OSI đinh
̣ nghıã các quy tắ c nội dung sau:
+ Cách thức các thiế t bi giao
tiế p và truyề n thông đươ ̣c nố i với nhau.
̣
+ Các phương pháp để các thiế t bi ̣trên ma ̣ng khi nào thì đươ ̣c truyề n dữ
liệu, khi nào thì không đươ ̣c truyề n.
+ Cách thức vận tải, truyề n, sắ p xế p kế t nố i với nhau 
+ Cách thức đảm bảo các thiế t bi duy
trì tố c độ truyề n dữ liệu thích
̣
11

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

hơ ̣p + Cách biể u diễn một bit thiế t bi ̣truyề n dẫn. - Mô hình tham chiế u
OSI đươ ̣c chia thành 7 lớp với các chức năng như sau: + Application
Layer (Lớp ứng du ̣ng): Giao diện giữa ứng du ̣ng và ma ̣ng. +
Presentation Layer (Lớp trình bày): Thoả thuận khuôn da ̣ng trao đổ i dữ

liệu.
+ Session Layer (Lớp phiên): Cho phép người sử du ̣ng thiế t lập các kiể u
kế t nố i.
+ TransPort Layer (Lớp vận chuyể n): Đảm bảo truyề n thông giữa hai hệ
thố ng.
+ Network Layer (Lớp ma ̣ng): Đinh
̣ hướng dữ liệu truyề n trong môi
trường liên ma ̣ng.
+ Datalink Layer (Lớp liên kế t dữ liệu): Xác đinh
̣ việc truy xuấ t đế n các
thiế t bi.̣
+ Physical Layer (Lớp vật lý): Chuyể n đổ i dữ liệu thành các bit và
truyề n đi. - Mô hình:

12

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

1.2. Các giao thức trong mô hình OSI
Trong mô hình OSI có hai loa ̣i giao thức chính đươ ̣c áp du ̣ng: Giao thức
liên kế t (Connection- Oriented) và giao thức không liên kế t (Connection
Less).
- Giao thức liên kế t: Trước khi truyề n dữ liệu hai tầ ng đồ ng mức cầ n
thiế t lập một liên kế t Logic và các gói tin đươ ̣c trao đổ i thông qua liên
kế t này, việc có liên kế t Logic sẽ nâng cao sự an toàn trong truyề n dữ
liệu.
- Giao thức không liên kế t: Trước khi truyề n dữ liệu không thiế t lập liên

kế t Logic mà mỗi gói tin đươ ̣c truyề n độc lập với các gói tin trước hoặc
sau nó.
Như vậy với giao thức có liên kế t, quá trình truyề n thông phải gồ m ba
giai đoa ̣n phân biệt:
13

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

- Thiế t lập liên kế t (Logic): Hai thực thể đồ ng mức ở hai hệ thố ng
thương lươ ̣ng với nhau về tập các tham số sẽ sử du ̣ng trong giai đoa ̣n sau
(truyề n dữ liệu).
- Truyề n dữ liệu: Dữ liệu đươ ̣c truyề n với các cơ chế kiể m soát và quản
lý kèm theo (như kiể m soát lỗi, kiể m soát luồ ng dữ liệu, cắ t/hơ ̣p dữ
liệu...) để tăng cường độ tin cậy và hiệu quả của việc truyề n dữ liệu.
- Huỷ bỏ liên kế t (Logic): Giải phóng tài nguyên hệ thố ng đã đươ ̣c cấ p
phát cho liên kế t để dùng cho liên kế t khác.
Đố i với giao thức không liên kế t thì chı̉ có duy nhấ t một giai đoa ̣n
truyề n dữ liệu mà thôi.
Gói tin của giao thức: Gói tin (Packet) đươ ̣c hiể u như là một đơn vi ̣
thông tin dùng trong việc liên la ̣c, chuyể n giao dữ liệu trong ma ̣ng máy
tính. Những thông điệp (Message) trao đổ i giữa các máy tính trong
ma ̣ng, đươ ̣c ta ̣o thành các gói tin ở các gói nguồ n. Và những gói tin này
khi đích sẽ đươ ̣c kế t hơ ̣p la ̣i thành các thông điệp ban đầ u. Mỗi gói tin có
thể chứa đựng các yêu cầ u phu ̣c vu ̣, các thông tin điề u khiể n và dữ liệu.

14

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

Trên quan điể m mô hình ma ̣ng phân tầ ng, mỗi tầ ng chı̉ thực hiện một
chức năng là nhận dữ liệu từ tầ ng bên trên để chuyể n giao xuố ng cho
tầ ng bên dưới và ngươ ̣c la ̣i. Chức năng này thực chấ t là gắ n thêm và gỡ
bỏ phầ n đầ u (Header) đố i với các gói tin trước khi chuyể n nó đi. Nói
cách khác, từng gói tin bao gồ m phầ n đầ u (Header) và phầ n dữ liệu. Khi
đi đế n một tầ ng mới gói tin sẽ đươ ̣c đóng thêm một phầ n đầ u đề khác và
đươ ̣c xem như là gói tin của tầ ng mới, công việc trên tiế p diễn cho tới
khi gói tin đươ ̣c truyề n lên đường dây ma ̣ng để đế n bên nhận.
Ta ̣i bên nhận các gói tin đươ ̣c gỡ bỏ phầ n đầ u trên từng tầ ng tương ứng
và đây cũng là nguyên lý của bấ t cứ mô hình phân tầ ng nào.
1.3. Các chức năng chủ yế u của các tầ ng trong mô hình OSI

- Tầ ng ứng du ̣ng (Application Layer)
Là tầ ng cao nhấ t của mô hình OSI, nó xác đinh
̣ giao diện giữa các
chương trình ứng du ̣ng của người dùng và ma ̣ng, giải quyế t các kỹ thuật
15

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

mà các chương trình ứng du ̣ng dùng để giao tiế p với ma ̣ng.
Tầ ng ứng du ̣ng xử lý truy cập ma ̣ng chung, kiể m soát luồ ng và phu ̣c hồ i

lỗi. Tầ ng này không cung cấ p dich
̣ vu ̣ cho tầ ng nào mà nó cung cấ p dich
̣
vu ̣ cho các ứng du ̣ng như: truyề n file, gửi nhận E-mail, Telnet, HTTP,
FTP, SMTP...

- Tầ ng trình bày (Presentation Layer)
Lớp này chiụ trách nhiệm thương lươ ̣ng và xác lập da ̣ng thức dữ liệu
đươ ̣c trao đổ i nó đảm bảo thông tin mà lớp ứng du ̣ng của hệ thố ng đầ u
cuố i gửi đi, lớp ứng du ̣ng của một hệ thố ng khác có thể đo ̣c đươ ̣c. Lớp
trình bày thông dich
̣ giữa nhiề u da ̣ng dữ liệu khác nhau thông qua một
da ̣ng chung, đồ ng thời nó cũng nén và giải nén dữ liệu. Thứ tự Byte, bit
bên gửi và bên nhận quy ước quy tắ c gửi nhận một chuỗi Byte và bit từ
trái qua phải hay từ phải qua trái nế u hai bên không thố ng nhấ t thì sẽ có
sự chuyể n đổ i thứ tự các Byte, bit vào trước hoặc sau khi truyề n. Lớp
trình bày cũng quản lý các cấ p độ nén dữ liệu làm giảm số bít cầ n
truyề n. Ví du ̣ như: JPEG, ASCCI, EBCDIC...

- Tầ ng phiên (Session Layer)
Lớp này có chức năng thiế t lập quản lý và kế t thúc các phiên thông tin
giữa hai thiế t bi ̣truyề n nhận. Lớp phiên cung cấ p các dich
̣ vu ̣ cho lớp
trình bày, cung cấ p sự đồ ng bộ hoá giữa các tác vu ̣ người dùng bằ ng
cách đặt những điể m kiể m tra vào luồ ng dữ liệu. Bằ ng cách này nế u
ma ̣ng không hoa ̣t động thì chı̉ có dữ liệu truyề n sau điể m kiể m tra cuố i
cùng mới phải truyề n la ̣i. Lớp này cũng thi hành kiể m soát hội thoa ̣i giữa
các quá trình giao tiế p, điề u chı̉nh bên nào truyề n, khi nào, trong bao
lâu. Lớp này nố i theo 3 cách: Hart – Duplex, Simplex, Full – Duplex.

- Tầ ng vận chuyể n (TransPort Layer)
Tầ ng vận chuyể n cung cấ p các chức năng cầ n thiế t giữa tầ ng ma ̣ng và
các tầ ng trên, nó phân đoa ̣n dữ liệu từ hệ thố ng máy truyề n và tái thiế t
dữ liệu vào một luồ ng dữ liệu ta ̣i hệ thố ng máy nhận đảm bảo rằ ng việc
bàn giao các thông điệp giữa các thiế t bi đáng
tin cậy. Tầ ng này thiế t lập
̣
16

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

duy trì và kế t thúc các ma ̣ch ảo đảm bảo cung cấ p các dich
̣ vu ̣ sau:
+ Xế p thứ tự các phân đoa ̣n: Khi một thông điệp lớn đươ ̣c tách thành
nhiề u phân đoa ̣n nhỏ để bàn giao, tầ ng vận chuyể n sẽ sắ p xế p thứ tự
trước khi giáp nố i các phân đoa ̣n thành thông điệp ban đầ u.
+ Kiể m soát lỗi: Khi có phân đoa ̣n bi thấ
̣ t ba ̣i, sai hoặc trùng lặp, tầ ng
vận chuyể n sẽ yêu cầ u truyề n la ̣i.
+ Kiể m soát luồ ng: Tầ ng vận chuyể n dùng các tín hiệu báo nhận để xác
nhận. Bên gửi sẽ không truyề n đi phân đoa ̣n dữ liệu kế tiế p nế u bên nhận
chưa gửi tín hiệu xác nhận rằ ng đã nhận đươ ̣c phân đoa ̣n dữ liệu trước đó
đầ y đủ.
Tầ ng vận chuyể n là tầ ng cuố i cùng chiụ trách nhiệm về mức độ an toàn
trong dữ liệu nên giao thức tầ ng vận chuyể n phu ̣ thuộc rấ t nhiề u vào bản
chấ t của tầ ng ma ̣ng.

- Tầ ng ma ̣ng (Network Layer)
Lớp ma ̣ng chiụ trách nhiệm lập điạ chı̉ các thông điệp, diễn dich
̣ điạ chı̉
và tên logic thành điạ chı̉ vật lý đồ ng thời nó cũng chiụ trách nhiệm gửi
Packet từ ma ̣ng nguồ n đế n ma ̣ng đích. Tầ ng này quyế t đinh
̣ hướng đi từ
máy nguồ n đế n máy đích ... Nó cũng quản lý lưu lươ ̣ng trên ma ̣ng chẳ ng
ha ̣n như chuyể n đổ i gói, đinh
̣ tuyế n và kiể m soát tắ c ngheñ dữ liệu. Nế u
bộ thích ứng ma ̣ng trên bộ đinh
̣ tuyế n (Router) không thể truyề n đủ dữ
liệu mà máy tính nguồ n gửi đi, tầ ng ma ̣ng trên bộ đinh
̣ tuyế n sẽ chia sẻ
dữ liệu thành những đơn vi nho
̣ ̉ hơn. Ở đầ u nhận, lớp Network ráp nố i
la ̣i dữ liệu. Ví du ̣ một số giao thức lớp này: TCP/IP, IPX ... Dữ liệu ở lớp
này đươ ̣c go ̣i là Packet hoặc Datagram.
Tầ ng ma ̣ng quan tro ̣ng nhấ t khi liên kế t hai loa ̣i ma ̣ng khác nhau như
ma ̣ng Ethernet với ma ̣ng Token Ring khi đó phải dùng một bộ tìm
đường (quy đinh
̣ bởi tầ ng ma ̣ng) để chuyể n các gói tin từ máy này sang
máy khác và ngươ ̣c la ̣i.
Đố i với một ma ̣ng chuyể n ma ̣ch gói (Packet- Switched Network) gồ m
17

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

các tập hơ ̣p các nút chuyể n ma ̣ch gói nố i với nhau bởi các liên kế t dữ
liệu. Các gói dữ liệu đươ ̣c truyề n từ một hệ thố ng mở tới một hệ thố ng
mở khác trên ma ̣ng phải đươ ̣c chuyể n qua một chuỗi các nút. Mỗi nút
nhận gói dữ liệu từ một đường vào (Incoming Link) rồ i chuyể n tiế p nó
tới một đường ra (Outgoing Link) hướng đế n đích của dữ liệu. Như vậy
ở mỗi nút trung gian nó phải thực hiện các chức năng cho ̣n đường và
chuyể n tiế p. Việc cho ̣n đường là sự lựa cho ̣n một con đường để truyề n
một đơn vi dư
̣ ̃ liệu từ tra ̣m nguồ n tới tra ̣m đích của nó. Một kỹ thuật
cho ̣n đường phải thực hiện hai chức năng chính sau đây:
+ Quyế t đinh
̣ cho ̣n đường nố i tố i ưu nhấ t dựa trên các thông tin đã có về
ma ̣ng ta ̣i thời điể m đó thông qua các tiêu chuẩ n tố i ưu nhấ t đinh.
̣
+ Cập nhập các thông tin về ma ̣ng, tức là thông tin dùng cho việc cho ̣n
đường, trên ma ̣ng luôn có sự thay đổ i thường xuyên nên việc cập nhật là
việc cầ n thiế t.
Người ta có hai phương thức đáp ứng cho việc cho ̣n đường là phương
thức xử lý tập trung và xử lý ta ̣i chỗ:
+ Phương thức cho ̣n đường xử lý tập trung đươ ̣c đặc trưng bởi sự tồ n ta ̣i
của một hoặc vài trung tâm điề u khiể n ma ̣ng, chúng thực hiện việc lập ra
các bảng đường đi ta ̣i từng thời điể m cho các nút và sau đó gửi các bảng
cho ̣n đường tới từng nút do ̣c theo con đường đã đươ ̣c cho ̣n đó. Thông tin
tổ ng thể của ma ̣ng cầ n dùng cho việc cho ̣n đường chı̉ cầ n cập nhập và
đươ ̣c cắ t giữ ta ̣i trung tâm điề u khiể n ma ̣ng.
+ Phương thức cho ̣n đường xử lý ta ̣i chỗ đươ ̣c đặc trưng bởi việc cho ̣n
đường đươ ̣c thực hiện ta ̣i mỗi nút của ma ̣ng. Trong từng thời điể m, mỗi
nút phải duy trì các thông tin của ma ̣ng và tự xây dựng bảng cho ̣n đường
cho mình. Như vậy các thông tin tổ ng thể của ma ̣ng cầ n dùng cho việc
cho ̣n đường cầ n cập nhập và đươ ̣c cấ t giữ ta ̣i mỗi nút.

- Tầ ng liên kế t dữ liệu (Data Link)
Là tầ ng mà ở đó ý nghıã đươ ̣c gán cho các bit đươ ̣c truyề n trên ma ̣ng.
Tầ ng liên kế t dữ liệu phải quy đinh
̣ đươ ̣c các da ̣ng thức, kích thước, điạ
18

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

chı̉ máy gửi và nhận của mỗi gói tin đươ ̣c gửi đi. Nó phải xác đinh
̣ đươ ̣c
cơ chế truy cập thông tin trên ma ̣ng và phương tiện gửi mỗi gói tin sao
cho nó đươ ̣c đưa đế n cho người nhận đã đinh.
̣
Tầ ng liên kế t dữ liệu có hai phương thức liên kế t dựa trên cách kế t nố i
các máy tính, đó là phương thức “điể m- điể m” và phương thức “điể mnhiề u điể m”. Với phương thức “điể m - điể m” các đường truyề n riêng
biệt đươ ̣c thiế t lập để nố i các cặp máy tính la ̣i với nhau. Phương thức
“điể m- nhiề u điể m” tấ t cả các máy phân chia chung một đường truyề n
vật lý.
Tầ ng liên kế t dữ liệu cũng cung cấ p cách phát hiện và sửa lỗi cơ bản để
đảm bảo cho dữ liệu nhận đươ ̣c giố ng hoàn toàn với dữ liệu gửi đi. Nế u
một gói tin có lỗi không sửa đươ ̣c, tầ ng liên kế t dữ liệu phải chı̉ ra đươ ̣c
cách thông báo cho nơi gửi biế t gói tin đó có lỗi để nó gửi la ̣i.
Các giao thức tầ ng liên kế t dữ liệu chia làm hai loa ̣i chính là các giao
thức hướng ký tự và các giao thức hướng bit. Các giao thức hướng ký tự
đươ ̣c xây dựng dựa trên các ký tự đặc biệt của một bộ mã nào đó (như
ASCII hay EBCDIC), trong khi đó các giao thức hướng bit la ̣i dùng các

cấ u trúc nhi phân
(xâu bit) để xây dựng các phầ n tử của giao thức (đơn
̣
vi dư
̣ ̃ liệu, các thủ tu ̣c), và khi nhận, dữ liệu sẽ đươ ̣c tiế p nhận lầ n lươ ̣t
từng bit một.

- Tầ ng vật lý (Physical)
Là tầ ng dưới cùng của mô hình OSI. Nó mô tả các đặc trưng vật lý của
ma ̣ng: Các loa ̣i cáp để nố i các thiế t bi,̣ các loa ̣i đầ u nố i đươ ̣c dùng, các
dây cáp có thể dài bao nhiêu. Mặt khác các tầ ng vật lý cung cấ p các đặc
trưng điện của các tín hiệu đươ ̣c dùng để khi chuyể n dữ liệu trên cáp từ
một máy này đế n một máy khác của ma ̣ng, kỹ thuật nố i ma ̣ch điện tố c
độ cáp truyề n dẫn.
Tầ ng vật lý không quy đinh
̣ một ý nghıã nào cho các tín hiệu đó ngoài
các giá tri ̣nhi phân
là 0 và 1. Ở các tầ ng cao hơn của mô hình OSI ý
̣
nghıã của các bit đươ ̣c truyề n ở tầ ng vật lý sẽ đươ ̣c xác đinh.
̣
19

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

Một số đặc điể m của tầ ng vật lý bao gồ m: + Mức điện thế  + Khoảng
thời gian thay đổ i điện thế  + Tố c độ dữ liệu vật lý

+ Khoảng đường truyề n tố i đa

2. Bộ giao thức TCP/IP
2.1. Giao thức IP
2.1.1. Ho ̣ giao thức TCP/IP
Sự ra đời của ho ̣ giao thức TCP/IP gắ n liề n với sự ra đời của Internet mà
tiề n thân là ma ̣ng ARPA Net (Advanced Research Projects Agency) do
Bộ Quố c Phòng Mỹ ta ̣o ra. Đây là bộ giao thức đươ ̣c dùng rộng rãi nhấ t
vì tính mở của nó. Điề u đó có nghıã là bấ t cứ máy nào dùng bộ giao thức
TCP/IP đề u có thể kế t nố i đươ ̣c vào Internet. Hai giao thức đươ ̣c dùng
chủ yế u ở đây là TCP (Transmission Control Protocol) và IP (Internet
Protocol), chúng đã nhanh chóng đươ ̣c đón nhận và phát triể n bởi nhiề u
nhà nghiên cứu và các hãng công nghiệp máy tính với mu ̣c đích xây
dựng và phát triể n một ma ̣ng truyề n thông mở rộng khắ p thế giới mà
ngày nay chúng ta go ̣i là Internet. Pha ̣m vi phu ̣c vu ̣ của Internet không
còn dành cho quân sự như ARPA Net nữa mà nó đã mở rộng lıñ h vực
cho mo ̣i loa ̣i đố i tươ ̣ng sử du ̣ng, trong đó tỷ lệ quan tro ̣ng nhấ t vẫn thuộc
về giới nghiên cứu khoa ho ̣c và giáo du ̣c.
Khái niệm giao thức (Protocol) là một khái niệm cơ bản của ma ̣ng thông
tin máy tính. Có thể hiể u một cách khái quát rằ ng đó chính là tập hơ ̣p tấ t
cả các qui tắ c cầ n thiế t (các thủ tu ̣c, các khuôn da ̣ng dữ liệu, các cơ chế
phu ̣ trơ ̣...) cho phép các thao tác trao đổ i thông tin trên ma ̣ng đươ ̣c thực
hiện một cách chính xác và an toàn. Có rấ t nhiề u ho ̣ giao thức đang đươ ̣c
thực hiện trên ma ̣ng thông tin máy tính hiện nay như IEEE 802.X dùng
trong ma ̣ng cu ̣c bộ, CCITT X25 dùng cho ma ̣ng diện rộng và đặc biệt là
ho ̣ giao thức chuẩ n của ISO (tổ chức tiêu chuẩ n hóa quố c tế ) dựa trên
mô hình tham chiế u bảy tầ ng cho việc nố i kế t các hệ thố ng mở. Gầ n đây,
do sự xâm nhập của Internet vào Việt nam, chúng ta đươ ̣c làm quen với
ho ̣ giao thức mới là TCP/IP mặc dù chúng đã xuấ t hiện từ hơn 20 năm
20

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

trước đây.
TCP/IP: (Transmission Control Protocol/ Internet Protocol), TCP/IP là
một ho ̣ giao thức cùng làm việc với nhau để cung cấ p phương tiện truyề n
thông liên ma ̣ng đươ ̣c hình thành từ những năm 1970.
Đế n năm 1981, TCP/IP phiên bản 4 mới hoàn tấ t và đươ ̣c phổ biế n rộng
rãi cho toàn bộ những máy tính sử du ̣ng hệ điề u hành UNIX. Đế n năm
1994, một bản thảo của phiên bản IPv6 đươ ̣c hình thành với sự cộng tác
của nhiề u nhà khoa ho ̣c thuộc các tổ chức Internet trên thế giới để cải
tiế n những ha ̣n chế của IPv4.
Khác với mô hình ISO/OSI tầ ng liên ma ̣ng sử du ̣ng giao thức kế t nố i
ma ̣ng "không liên kế t" (Connectionless) IP, ta ̣o thành ha ̣t nhân hoa ̣t
động của Internet. Cùng với các thuật toán đinh
̣ tuyế n RIP, OSPF, BGP,
tầ ng liên ma ̣ng IP cho phép kế t nố i một cách mề m dẻo và linh hoa ̣t các
loa ̣i ma ̣ng "vật lý" khác nhau như: Ethernet, Token Ring, X.25...
Giao thức trao đổ i dữ liệu "có liên kế t" (Connection - Oriented), TCP
đươ ̣c sử du ̣ng ở tầ ng vận chuyể n để đảm bảo tính chính xác và tin cậy
việc trao đổ i dữ liệu dựa trên kiế n trúc kế t nố i "không liên kế t" ở tầ ng
liên ma ̣ng IP.
Các giao thức hỗ trơ ̣ ứng du ̣ng phổ biế n như truy nhập từ xa (Telnet),
chuyể n tệp (FTP), dich
̣ vu ̣ World Wide Web (WWW), thư điện tử
(SMTP), dich
̣ vu ̣ tên miề n (DNS)...

21

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

Như vậy, TCP tương ứng với lớp 4 cộng thêm một số chức năng của lớp
5 trong ho ̣ giao thức chuẩ n ISO/OSI. Còn IP tương ứng với lớp 3 của mô
hình OSI.
Trong cấ u trúc bố n lớp của TCP/IP, khi dữ liệu truyề n từ lớp ứng du ̣ng
cho đế n lớp vật lý, mỗi lớp đề u cộng thêm vào phầ n điề u khiể n của mình
để đảm bảo cho việc truyề n dữ liệu đươ ̣c chính xác. Mỗi thông tin điề u
khiể n này đươ ̣c go ̣i là một Header và đươ ̣c đặt ở trước phầ n dữ liệu đươ ̣c
truyề n. Mỗi lớp xem tấ t cả các thông tin mà nó nhận đươ ̣c từ lớp trên là
dữ liệu, và đặt phầ n thông tin điề u khiể n Header của nó vào trước phầ n
thông tin này. Việc cộng thêm vào các Header ở mỗi lớp trong quá trình
truyề n tin đươ ̣c go ̣i là Encapsulation. Quá trình nhận dữ liệu diễn ra theo
chiề u ngươ ̣c la ̣i, mỗi lớp sẽ tách ra phầ n Header trước khi truyề n dữ liệu
22

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

lên lớp trên.
Mỗi lớp có một cấ u trúc dữ liệu riêng, độc lập với cấ u trúc dữ liệu đươ ̣c
dùng ở lớp trên hay lớp dưới của nó, sau đây là giải thích một số khái

niệm thường gặp.
Stream: Là dòng số liệu đươ ̣c truyề n trên cơ sở đơn vi ̣số liệu là Byte.
Số liệu đươ ̣c trao đổ i giữa các ứng du ̣ng dùng TCP đươ ̣c go ̣i là Stream,
trong khi dùng UDP, chúng đươ ̣c go ̣i là Message.
Mỗi gói số liệu TCP đươ ̣c go ̣i là Segment còn UDP đinh
̣ nghıã cấ u trúc
dữ liệu của nó là Packet.
Lớp Internet xem tấ t cả các dữ liệu như là các khố i và go ̣i là Datagram.
Bộ giao thức TCP/IP có thể dùng nhiề u kiể u khác nhau của lớp ma ̣ng
dưới cùng, mỗi loa ̣i có thể có một thuật ngữ khác nhau để truyề n dữ liệu.
Phầ n lớn các ma ̣ng kế t cấ u phầ n dữ liệu truyề n đi dưới da ̣ng các Packets
hay là các Frames.

- Lớp truy nhập ma ̣ng
Network Access Layer: Là lớp thấ p nhấ t trong cấ u trúc phân bậc của
TCP/IP. Những giao thức ở lớp này cung cấ p cho hệ thố ng phương thức
để truyề n dữ liệu trên các tầ ng vật lý khác nhau của ma ̣ng. Nó đinh
̣
23

MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG LAN

GVHD:TS. ĐINH QUỐC HÙNG

nghıã cách thức truyề n các khố i dữ liệu (Datagram) IP. Các giao thức ở
lớp này phải biế t chi tiế t các phầ n cấ u trúc vật lý ma ̣ng ở dưới nó (bao
gồ m cấ u trúc gói số liệu, cấ u trúc điạ chı.̉ ..) để đinh
̣ da ̣ng đươ ̣c chính xác
các gói dữ liệu sẽ đươ ̣c truyề n trong từng loa ̣i ma ̣ng cu ̣ thể .

So sánh với cấ u trúc OSI/OSI, lớp này của TCP/IP tương đương với hai
lớp Datalink, và Physical.

Chức năng đinh
̣ da ̣ng dữ liệu sẽ đươ ̣c truyề n ở lớp này bao gồ m việc
nhúng các gói dữ liệu IP vào các Frame sẽ đươ ̣c truyề n trên ma ̣ng và
việc ánh xa ̣ các điạ chı̉ IP vào điạ chı̉ vật lý đươ ̣c dùng cho ma ̣ng.
- Lớp liên ma ̣ng
Internet Layer: Là lớp ở ngay trên lớp Network Access trong cấ u trúc
phân lớp của TCP/IP. Internet Protocol là giao thức trung tâm của
TCP/IP và là phầ n quan tro ̣ng nhấ t của lớp Internet. IP cung cấ p các gói
lưu chuyể n cơ bản mà thông qua đó các ma ̣ng dùng TCP/IP đươ ̣c xây
dựng.
2.1.2. Chức năng chính của giao thức liên ma ̣ng IPv4
Trong phầ n này trình bày về giao thức IPv4 (để cho thuận tiện ta viế t
IPv4).
Mu ̣c đích chính của IP là cung cấ p khả năng kế t nố i các ma ̣ng con thành
liên ma ̣ng để truyề n dữ liệu. IP cung cấ p các chức năng chính sau:
- Đinh
̣ nghıã cấ u trúc các gói dữ liệu là đơn vi co
̣ ̛ sở cho việc truyề n dữ
liệu trên Internet.
- Đinh
̣ nghıã phương thức đánh điạ chı̉ IP - Truyề n dữ liệu giữa tầ ng
vận chuyể n và tầ ng ma ̣ng - Đinh
̣ tuyế n để chuyể n các gói dữ liệu trong
ma ̣ng - Thực hiện phân mảnh và hơ ̣p nhấ t (Fragmentation- Reassembly)
các gói dữ
liệu và nhúng / tách chúng trong các gói dữ liệu ở tầ ng liên kế t.
24

Tìm Hiểu Về Mạng Máy Tính Và Mạng Lan

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về