Tài liu ph cp Internet
1
Mc lc
Mc lc .............................................................................................................................1
Chng 1: Tìm hiu v mng Internet..............................................................................3
1. Khái nim mng Internet ..........................................................................................3
1.1. Khái nim mng máy tính..................................................................................3
1.2. Mng LAN và WAN..........................................................................................3
1.3. Khái nim mng Internet ...................................................................................3
a. Internet là gì?.........................................................................................................3
b. S lc lch s ca Internet ..................................................................................4
c. Các dch v c bn ca Internet............................................................................4
2. Phân cp qun lý Internet và cách thc kt ni internet ...........................................5
2.1. Phân cp qun lý Internet...................................................................................5
2.2. Kt ni máy tính vi Internet.............................................................................6
3. Tìm hiu dch v www .............................................................................................6
3.1. Trình duyt Web ................................................................................................7
3.2. Mô hình hot đng ca web...............................................................................7
3.3. Các thut ng thng gp..................................................................................8
4. Tìm hiu dch v th đin t...................................................................................10
4.1. Mô hình hot đng ca th đin t..................................................................10
4.2. H thng webmail và th min phí..................................................................11
5. Các lu ý phòng tránh virus khi s dng Internet ..................................................11
5.1. Nguy c nhim virus khi sao chép tp t Internet...........................................11
5.2. Nguy c b nhim virus khi nhn th đin t, khi m tp đính kèm...............12
Chng 2: Hng dn s dng dch v www và tìm kim thông tin.............................13
1. Khi đng trình duyt MSIE ..................................................................................13
2. Mt s lnh thng dùng trên trình duyt Web Internet Explore...........................14
2.1. nh hng trên Web.......................................................................................14
2.2. iu khin quá trình ti (download) d liu trên Web....................................15
2.3. Lu đa ch trang Web vào danh b a thích...................................................15
2.4. Xem nhng trang Web đã truy nhp (History) ................................................16
2.5. Thit lp trang ch cho trình duyt (Homepage).............................................17
2.6. Thay đi kích thc font ch...........................................................................17
2.7. M mt lúc nhiu Website...............................................................................17
2.8. Tng tc trình duyt Web ................................................................................17
2.9. Lu ni dung trang Web..................................................................................18
3. Tìm kim thông tin trên Internet.............................................................................19
3.1. Tìm kim thông tin s dng các trang Web danh b.......................................19
3.2. Tìm kim thông tin s dng các máy tìm kim ...............................................20
Chng 3: Hng dn s dng dch v th đin t .......................................................26
1. Thao tác đu tiên.....................................................................................................26
Tài liu ph cp Internet
2
2. ng ký hp th min phí trên Yahoo Vit Nam...................................................27
3. Làm quen vi ca s chng trình th...................................................................31
4. óng / m hp th..................................................................................................31
5. M hp th..............................................................................................................33
6. Xóa bt th .............................................................................................................34
7. Son th ..................................................................................................................35
8. S dng chc nng đính kèm tp............................................................................36
9. M tp đính kèm theo th.......................................................................................39
Chng 4: Hng dn s dng các dch v tin ích trên mng .....................................41
1. Dch v gi thip đin t (e-card)...........................................................................41
1.1. Cách gi mt bc thip đin t........................................................................41
1.2. Cách nhn và m mt bc thip ......................................................................44
2. Dch v tra cu đim thi đi hc do VDC cung cp...............................................45
3. Dch v trao đi trên din đàn đin t (Forum)......................................................46
4. Dch v gi đin thoi Internet (ifoneVNN)...........................................................51
5. Dch v chat ca Yahoo Messenger........................................................................58
6. S dng dch v nht ký trc tuyn (blog) trong Yahoo ........................................62
Ph lc 1: S dng font ch và b gõ ting Vit trên web.............................................69
1. Gii thiu v b mã UNICODE..............................................................................69
2. Gii thiu chung v b gõ.......................................................................................69
3. Quy tc gõ ting Vit ..............................................................................................71
4. Chuyn ch đ gõ ting Vit, ting Anh.................................................................74
5. Khc phc li font ch thng gp trên web..........................................................74
Ph lc 2: Danh mc các đa ch trang web tham kho..................................................75
1. Các trang web ca VDC..........................................................................................75
2. Mt s trang web thông dng ca Vit Nam..........................................................75
Tài liu ph cp Internet
3
Chng 1: Tìm hiu v mng Internet
1. Khái nim mng Internet
1.1. Khái nim mng máy tính
Mng máy tính đn gin nht ch gm hai máy tính trao đi d liu vi nhau bng
cáp truyn d liu hoc bng sóng vô tuyn. Mng máy tính phc tp có th gm hàng
ngàn máy tính, ví d h thng mng máy tính ca các ngân hàng, tp đoàn đa quc
gia,.. Lý do c bn đ chúng ta phi thit lp mng máy tính đó là:
- Dùng chung tài nguyên qua mng nh máy in, thit b lu tr, chng trình ng
d
ng.
- Tng hiu qu, an toàn, tin cy khi khai thác d liu lu tr trên máy tính.
1.2. Mng LAN và WAN
a. Mng LAN
Mng LAN (Local Area Network) là mng ni b, kt ni các máy tính ca mt c
quan, t chc trong phm vi nh, bán kính vài trm mét. Kin trúc mng thng đc
la chn là kin trúc hình sao, các máy tính kt ni vi thit b trung tâm bng dây cáp
xon.
Hình 1.1
b. Mng WAN
Mng WAN (Wide Area Network) là mng din rng, kt ni các mng LAN
xa nhau đ chúng ta có mt mng duy nht. Phng tin truyn thông là y
u t quan
trng cn đc chn la khi xây dng mng WAN.
1.3. Khái nim mng Internet
a. Internet là gì?
Hub
Tài liu ph cp Internet
4
Internet là liên mng máy tính toàn cu. V phn cng bao gm các mng LAN, WAN
ca c th gii kt ni vi nhau. V phn mm cn phi có đ các máy tính nhn ra
nhau đó là giao thc TCP/IP. Có th hiu TCP/IP nh là ngôn ng chung cho các máy
tính thuc Internet.
Hình 1.2
b. S lc lch s ca Internet
- Nm 1969, theo d án ca B Quc phòng M, mng máy tính ARPnet ra đi.
- Nm 1974 hai nhà khoa hc máy tính VinCert và Bob Kahn đã xut bn tài liu
trình bày chi tit v TCP/IP, và TCP/IP tr thành giao thc mng ca ARPANET. Phi
đn nm 1982, B quc phòng M (Department of Defense – DoD) mi tuyên b b
giao thc TCP/IP là giao thc tiêu chun ca DoD, và ARPANET là mng xng sng
cho nhiu mng máy tính kt ni vi nó nu chp nhn TCP/IP là giao thc kt ni.
N
m 1983, Internet chính thc ra đi.
- Nm 1989, ti Trung tâm Nghiên cu nguyên t Châu Âu CERN, Tim Berners
Lee trin khai thành công dch v World Wide Web (WWW).
- Nm 1990, Email và Web làm cho Internet tr thành công c làm vic không th
thiu ca hàng triu ngi trên th gii.
- Tháng 12 nm 1997, Vit Nam chính thc tham gia vào mng Internet.
c. Các dch v c bn ca Internet
Internet tr thành phng tin không th thiu trong xã hi hin đi do tính hiu
qu cao ca các dch v sau đây
- Dch v trang tin toàn cu www (world wide web)
Tài liu ph cp Internet
5
- Dch v th đin t E-mail (Electronic mail)
- Dch v truyn tp tin FTP (File Transfer Protocol)
2. Phân cp qun lý Internet và cách thc kt ni internet
Thc cht Internet không thuc quyn qun lý ca bt k ai. Nó không có giám
đc, không có ban qun tr. Bn có th tham gia hoc không tham gia vào Internet, đó
là quyn ca mi thành viên.
2.1. Phân cp qun lý Internet
Hip hi Internet (Internet Society - ISOC) là mt hip hi t nguyn có mc đích
phát trin kh nng trao đi thông tin da vào công ngh Internet. Hip hi bu ra y
ban Kin trúc mng (Internet Architecture Board- IAB). y ban này có trách nhim đa
ra các hng dn v k thut cng nh phng hng đ phát trin Internet. IAB hp
đnh k đ bàn v các vn đ nh các chun, cách phân chia tài nguyên, đa ch ...
Mi ngi trên Internet th
hin nguyn vng ca mình thông qua Nhóm đc trách
K thut Internet (Internet Engineering Task Force - IETF). IETF cng là mt t chc
t nguyn, có mc đích tho lun v các vn đ k thut và s hot đng ca Internet.
Nu mt vn đ đc coi trng, IETF lp mt nhóm k thut đ nghiên cu vn đ này
gi là nhóm đc trách nghiên cu phát trin Internet (IRTF).
Trung tâm thông tin mng (Network Information Center -NIC) gm có nhi
u trung
tâm khu vc nh APNIC - khu vc châu Á -Thái Bình Dng. NIC chu trách nhim
phân tên min và đa ch cho các mng máy tính ni vào Internet.
Ti mi quc gia li có s phân cp qun lý h tng và tài nguyên ca mng
Internet. Vit Nam, vic qun lý các tài nguyên bao gm đa ch IP, tên min do
Trung tâm Internet Vit Nam qun lý (gi tt là VNNIC). VNNIC là thành viên ca
APNIC. Còn vic qun lý h tng mng đc phân thành các cp sau:
- IXP (Internet Exchange Provider): Nhà cung cp h tng kt ni có trách nhim
xây dng và qun lý toàn b h tng đng trc cáp kt ni trong quc gia và đi quc
t. Ví d nh VNPT là nhà cung cp h tng kt ni ln nht hin nay ti Vit Nam.
- ISP (Internet Service Provider): Nhà cung cp dch v kt ni thuê li kênh quc
t và đng trc quc gia t IXP và trin khai cung cp kinh doanh các loi hình kt
ni t tng đài đn các
đu cui ngi dùng. Ngi s dng mun kt ni vào mng
Internet phi đng ký vi mt ISP nào đó. Hin nay Vit Nam đã có rt nhiu các ISP
cung cp dch v kt ni nh VDC, Viettel, FPT, Netnam,...
- ICP (Internet Content Provider): Nhà cung cp ni dung xây dng và qun tr
các ni dung xut bn trên mng Internet. Các ICP phát trin ngày càng nhiu khin
Tài liu ph cp Internet
6
cho Internet tr nên mt kho tài nguyên khng l. Ví d đin hình ca mt ICP là các
báo đin t.
2.2. Kt ni máy tính vi Internet
+ Kt ni dial-up: Còn gi là kt ni quay s. ây là hình thc kt ni đu tiên
và thng dùng trc đây. Tc đ đng truyn Internet ca loi kt ni này rt thp và
ph thuc vào tc đ gii hn ca modem, thng ch t 56 Kbps tr xung. s
dng kt ni này, bn cn có mt modem dial-up (loi gn trong hoc gn ngoài) và
đng dây đin thoi, sau đó quay s kt ni ca nhà cung cp dch v Internet. Khi
đang kt ni, đin thoi s báo bn. Cc phí ca dch v kt ni này gm 2 phn: phn
cc phí gi ni ht và cc phí ca nhà cung cp dch v Internet.
+ Kt ni ADSL: ây là hình thc kt ni Internet đng truyn tc đ cao,
nhanh gp nhiu ln so vi kt ni dial-up. Nh vy mà bn có th xem phim, nghe
nhc t các trang web trên mng Internet. dùng kt ni này, bn phi có: modem
ADSL, card mng LAN, đon dây ni t card mng đn modem và đng dây kt ni
Internet. ng dây này có th là cáp riêng hay dùng chung vi đng dây đin thoi
có sn, tu theo nhà cung c
p dch v. Mc dù dùng chung mt đng dây nhng đin
thoi bàn ca bn vn không b bn khi đang truy cp Internet. Cc ca dch v kt
ni này ph thuc vào gói dch v chn dùng, có th là cc trn gói hoc cc thuê
bao tháng cng vi cc dch v tính trên tng MB lu lng s dng.
+ Kt ni Leased Line: Leased Line là mt dch v kt ni Internet trc tip,
cung cp đng truyn dành riêng đ truyn tín hiu Internet. Th mnh ca kt ni
Leased Line là tính linh hot, s n đnh, kt ni ti mi đa đim mà khách hàng yêu
cu. i tng s dng dch v này là các Doanh nghip, t chc ln cn mt đng
truyn riêng tc đ
ô cao, n đnh. S dng dch v Leased line, bn có th truy nhp vào
mng Internet 24/24 thông qua đng truyn k thut s riêng bit, do đó s loi b
đc vic phi thuê bao hàng chc đng dây đin thoi dành đ kt ni Internet. Hn
na, bn s không phi tn thi gian đ đi kt ni quay s đn nhà cung cp dch v,
thi gian s
dng Internet không gii hn. Tuy nhiên, chi phí tng đi ln.
+ Kt ni không dây (wireless): Kt ni này ph bin rng trong thi gian gn
đây, thng có các đim truy cp Internet không dây nh quán cafe, khách sn ... Kt
ni này thng dùng cho máy tính xách tay. Mun dùng kt ni này, máy tính ca bn
phi có card mng không dây và đng ký dch v ca nhà cung cp Internet, hoc kt
ni thông qua máy ch ca quán cafe, khách sn,...
3. Tìm hiu dch v www
Tài liu ph cp Internet
7
World Wide Web là mt phn ca mng Internet. Ngi ta vn thng gi tt
World Wide Web là web- nó là phn ch yu nht ca mng Internet tuy nhiên không
phi là mng Internet.
S d web tr nên ph bin vì nó cung cp cho ngi s dng kh nng truy cp
d dàng t đó ngi s dng có th khai thác các thông tin trên mng di dng vn
bn, hình nh thm chí c âm thanh và video. Vì th, web đôi khi còn đ
c gi là đa
phng tin ca mng Internet
3.1. Trình duyt Web
đi vào th gii ca nhng trang web, trên máy tính ngi dùng cn cài đt mt
chng trình ng dng gi là trình duyt web. Có rt nhiu trình duyt web khác nhau,
ví d nh Internet Explorer (IE), Opera, Firefox,...trong đó ph bin hn c là trình
duyt IE.
Mi phn mm trình duyt đu có các phiên bn khác nhau, phiên bn mi nht là
phiên bn có nhiu tính nng hn các phiên bn trc đó. Tuy nhiên, các chc nng s
dng c b
n ca trình duyt nh tin (forward), lùi (back), làm ti (refresh),..đu
ging nhau và ngi dùng ch cn bit s dng mt loi trình duyt là có th d dàng
hc cách s dng các trình duyt khác đ có th truy nhp và xem các thông tin trên
Internet.
Ca s trình duyt web là ca s khám phá th gii Internet. Vì vy, có k nng
s dng trình duyt s làm tng hiu qu s dng Internet. Chúng ta s đc hng d
n
chi tit k nng s dng trình duyt web chng 2.
3.2. Mô hình hot đng ca web
H thng web đc xây dng theo mô hình client/server (khách/ch). Mô hình
này gm hai phía: phía client và phía server.
Phía server bao gm mt mt máy tính có cu hình đ mnh, trên đó cha toàn b
cu trúc và ni dung ca trang web và mt phn mm qun tr vic truy xut trang web
khi có nhu cu kt ni t phía ngi dùng, còn gi là web server.
Phía client là máy tính cá nhân, trên đó có cài đt phn mm trình duyt web. Sau
khi ngi dùng nhp đa ch trong ca s trình duyt và nhn nút, mt quá trình kt ni
nhanh chóng xy ra nh sau:
- Mt yêu cu trang web t máy client gi đn máy ch web
Tài liu ph cp Internet
8
- Máy ch web phc v tìm kim và tr li máy client các tp tin và đc trình
duyt hin th thành trang web. Cng có th trang web tr li đn gin ch là dòng thông
báo cho bit “không có d liu nào đc tìm thy đa ch web yêu cu”
Hình 1.3
3.3. Các thut ng thng gp
HTTP
HTTP là vit tt ca Hyper Text Transfer Protocol (Giao thc truyn tp tin siêu
vn bn). Trình duyt web s dng giao thc này đ kt ni vi web server và ti các
tp tin v máy client. Chính vì vy mà chúng ta thng thy các đa ch web nào cng
m đu bng http. Ví d
Website
Là khu vc cha web, ni các trang web đc lu trên máy ch web. Trong s
các trang web thuc website này, có mt trang gi là trang ch - là trang mà trình duyt
hin th đu tiên khi truy nhp vào website đó. T trang ch, ngi dùng s đi đn các
trang web khác qua các siêu liên kt đc thit lp trên trang web.
URL
URL là vit tt ca Uniform Resource Locator có khuôn dng gm: tên ca giao
thc và đa ch ca trang web mà bn mun kt ni đn. Ví d, bn gõ URL nh sau:
/> đ m mt trang web. Thông thng thì ta ch
cn nhp dãy ch vdc.com.vn
và trình duyt s phân tích và b sung thêm đ to thành
URL có dng đy đ
Tên min DNS
Trong đa ch web trên thì nhóm ch vdc.com.vn
là mt tên min Internet.
Nhóm ch này là duy nht trên Internet dùng đ đnh danh cho mt đim kt ni.
Web
Browse
Web Server
(HAU1)
Dn đng
trên
Internet!!!
()
web address
Tôi cn trang web!
Tôi có trang web anh cn!
Anh cn trang web nào?
web pages
(trang web ca HNNI)
Tài liu ph cp Internet
9
Mi nc tham gia vào Internet phi có mt t chc chu trách nhim qun lý tên
min ca các đim kt ni Internet ti nc mình. Ti Vit Nam có t chc VNNIC.
Các tên mim thng bao gm các nhóm sau:
- Nhóm ch đu tiên bên phi gm hai t quy đnh cho nc tham gia Internet
nh vn – Vit Nam, au – Australia, fr – France,.. Riêng nc M thì b qua phn này vì
Internet xut phát t M.
- Nhóm ch th hai theo chiu t phi sang trái s các c
m t vit tt đ ch ra
nhóm ngh nghip, công vic.
Tªn miÒn M« t¶
com C¸c tæ chøc th−¬ng m¹i, doanh nghiÖp
edu C¸c tæ chøc gi¸o dôc
gov C¸c tæ chøc chÝnh phñ
int C¸c tæ chøc Quèc tÕ
mil C¸c tæ chøc qu©n sù
net Mét m¹ng kh«ng thuéc c¸c lo¹i ph©n vïng kh¸c
org C¸c tæ chøc kh«ng thuéc mét trong c¸c lo¹i trªn
- Nhóm các ch tip theo s do ngi đng ký nêu lên và các t chc qun lý tên
min quc gia đng ý khi xác đnh đc tên min đt ra là duy nht.
Hyperlink
Hyperlink có ngha là siêu liên kt, là mt tính cht quan trng ca trang web. Ti
v trí nào đó ca trang web mà con tr chut chuyn sang đnh dng bàn tay tr thì v
trí đó có mt siêu liên kt. Siêu liên kt làm tng tính tin dng ca trang web và khin
nó tr thành mt kho tài nguyên khng l
.
Hình 1.4
Trang web tnh
Chúng ta có th xem nhng trang web tnh tng t nh nhng tp vn bn đc
phát hành trên Internet. Ni dung ca chúng không th tùy bin theo yêu cu. Các trang
web tnh thng gp là các trang vn bn nh các trang web v lut dân s, lut đng
Text hyperlink Image hyperlink
Tài liu ph cp Internet
10
b,..Các ni dung này đc to và sn sàng trên máy ch web trc khi ngi dùng có
yêu cu.
Trang web đng
Ni dung các trang web đng không có sn trên máy phc v. Mi khi có yêu cu
t máy client, máy ch web s tìm kim d liu và to tp web có ni dung đúng theo
yêu cu ri gi v cho trình duyt máy client. iu đó có ý ngha rt ln là làm cho web
tr thành môi trng trin khai thng mi đin t, trao
đi trc tuyn,…Mt ví d
đin hình v ng dng ca trang web đng là trang web cho phép tra cu đim thi đi
hc. Thí sinh ch cn nhp s báo danh, tên trng thi, khi thi qua trang web. Trang
web s tr li cho mi thí sinh mt ni dung rt riêng bit đó chính là đim thi ca thí
sinh.
4. Tìm hiu dch v th đin t
Th đin t là gì ? Nói mt cách đn gin, th đin t là mt thông đip gi t
máy tính này đn mt máy tính khác trên mng máy tính mang ni dung cn thit t
ngi gi đn ngi nhn. Do th đin t gi qua li trên mng và s dng tín hiu
đin vì vy tc đ truyn rt nhanh. Ngoài ra bn có th gi hoc nh
n th riêng hoc
các bc đin giao dch vi các file đính kèm nh hình nh, các công vn tài liu thm
chí c bn nhc, hay các chng trình phn mm...
4.1. Mô hình hot đng ca th đin t
H thng th đin t trên mng Internet hot đng theo mô hình client/server.
Phía server là mt máy ch có cha phn mm qun tr th đin t, gi là mail server.
Nhim v ca máy phc v th là đón th gi đi t các máy client và phân th v đúng
hp th ngi nhn, sau đó chuyn th t hp th t hp th đ
n máy client ca ngi
nhn khi có yêu cu.
Phía client là các máy tính có cài đt phn mm gi là mail client. Mi ngi
dùng trong h thng th đin t s có mt th mc – gi là hp th – trên máy ch mail
server và phi có mt tài khon gm tên và mt khu đ có th truy xut vào hp th
trên mail server.
Trong mô hình này, hai máy tính client không gi thông đip trc tip cho nhau
nên chúng không cn phi đng thi trng thái ho
t đng. Ngi gi th ch cn bit
đa ch ngi nhn là có th gi đi đc. Ngi nhn th phi nhp đúng tài khon thì
mi m đc hp th trên máy phc v đ ly v máy tính ca mình. Ngi nhn và
ngi gi th có th bt k v trí nào trên th gii min là máy tính có kt ni internet
Tài liu ph cp Internet
11
vì các máy ch mail server có th kt ni vi nhau thông qua mng internet và t đng
chuyn th cho nhau bng giao thc SMTP (Simple Mail Transfer Protocol)
Hình 1.5
a ch th ca mi ngi s gm: <tên đng ký>@<tên min ca máy ch th>.
Ví d, máy ch th ca Công ty VDC có tên min là vdc.com.vn
. Mt ngi đng ký
tên hp th là vananh. Vy đa ch ca ngi đó là
4.2. H thng webmail và th min phí
tng tính tin dng ca vic đng ký và s dng th đin t, công ngh web đã
đc áp dng vào h thng email đ to ra h thng gi là web mail. Ngi dùng ch
cn m trình duyt web đ thc hin các thao tác vit th/gi th và nhn th/đc th.
Phía máy ch mail server có thêm tính nng mi đó là to trang web đng phc v
ngi dùng th
. Nh vy, ngi dùng h thng th không cn phi cài đt mt chng
trình gì khác đ thao tác th.
Tin ích ca h thng web mail là có th thao tác vi hp th đin t t bt k v
trí kt ni Internet nào trên th gii.
H thng web mail đc trin khai trên Internet ti đa ch web nh
mail.yahoo.com hay
www.hotmail.com
cho phép ngi dùng t đng ký hp th s
dng min phí.
5. Các lu ý phòng tránh virus khi s dng Internet
5.1. Nguy c nhim virus khi sao chép tp t Internet
Tài nguyên trên Internet rt phong phú và đa dng, nhu cu sao chép v máy tính
cá nhân là nhu cu tt yu ca mi ngi. Trong kho tàng khng l này, có rt nhiu tài
nguyên b ích nhng cng có rt nhiu nguy c tim n. Nu ti v bt k mt tài
Tài liu ph cp Internet
12
nguyên gì t web: mt tp tin tài liu, mt tp tin âm thanh, mt chng trình tin
ích,..thì kh nng tp tin đó đã b nhim mt loi virus nào đó là hoàn toàn có th.
t bo v mình chng li virus, nên cài đt mt phn mm chng virus (ví d
nh Norton Anti-Virus). Phn mm này s kim tra các tp tin mi ti v và thông báo
tp tin đó có cha virus không.
5.2. Nguy c b nhim virus khi nhn th đin t, khi m tp đính kèm
Mi ngi tham gia Internet hu ht đu có ít nht mt tài khon th đin t, và
nguy c lây nhim virus t các tài khon th này là điu hoàn toàn có th xy ra. Virus
thng n náu trong ni dung th hoc các tp tin đính kèm, ch đi ngi dùng m th
ra đc hoc m tp tin đính kèm là virus bt đu hot đng và tip tc phát tán. hn
ch nguy c này, c
n chú ý nhng điu sau:
- Ht sc cn thn vi nhng lá th l, không rõ ngun gc. Không nên m ngay
th đó ra xem mà cn phi quét virus trc khi m ra đc ni dung
- Nu bc th l đó có tp tin đính kèm và yêu cu bn m tp đó ra, bn không
nên m ngay. Trng hp ni dung bc th không rõ ràng bn nên xóa c bc th và
tp tin đính kèm
đó đi.
Tài liu ph cp Internet
13
Chng 2: Hng dn s dng dch v www và tìm kim thông tin
khai thác thông tin hiu qu trên dch v Web, yêu cu ngi s dng phi
thành tho hai k nng. K nng th nht là bit s dng thành tho các công c, tính
nng ca phn mm trình duyt Web. K nng th hai là bit tìm kim thông tin và
chn lc các thông tin hu ích phc v công vic. Di đây s gii thiu b trình duyt
ph bin nht hi
n nay là Internet Explorer (IE)
1. Khi đng trình duyt IE
IE là mt b trình duyt Web ca hãng Microsoft, đ m mt trang Web trên
Internet dùng trình duyt IE có hai cách:
Cách 1
+ Nhn đúp vào biu tng ca trình duyt trên màn hình desktop:
Cách 2
+ Vào Start å
All Programs å Internet Explorer (Xem hình 2.1)
H×nh 2.1: Khëi ®éng tr×nh duyÖt IE
- Các thanh công c trên màn hình IE
Khi bn kích hot trình duyt, trang ch (homepage) s hin th nh hình 2.2
Tài liu ph cp Internet
14
Hình 2.2: Các thanh công c trên màn hình IE
+ Thanh tiêu đ (Title bar): Hin th tên chng trình và trang Web hin hành.
Bn có th thu nh, phc hi hoc đóng IE bng cách s dng các nút trên bên phi ca
thanh tiêu đ.
+ Thanh menu (Menu bar): Hin th các menu đang có sn.
+ Thanh công c (Toolbar): Hin th các lnh thng dùng
+ Thanh đa ch (Address bar): Hin th đa ch trang Web hin hành. ây chính
là chìa khoá đ bn thâm nhp vào Internet thông qua trình duyt này. Bn ch
cn gõ
đúng đa ch ca trang Web mà bn mun truy nhp, nhn Enter, trang Web đó s hin
ra trên màn hình ca bn
2. Mt s lnh thng dùng trên trình duyt Web Internet Explorer
2.1. nh hng trên Web
- Dùng các nút lnh Back hoc Forward đ di chuyn gia các trang Web.
- Tr v trang HomePage
Thanh tiêu đ
Thanh thc đn Thanh công c Thanh đa ch
Tài liu ph cp Internet
15
- n trang Web tìm kim (search) đt sn trong trình duyt
2.2. iu khin quá trình ti (download) d liu trên Web
- Ngng vic ti (download) d liu:
- Ti li trang Web hin đang đc m:
2.3. Lu đa ch trang Web vào danh b a thích
ây là tin ích ca trình duyt, cho phép ngi s dng lu li các đa ch các trang
Web a thích mt cách có h thng, theo ch đ, theo tính cht s dng, theo s thích
cá nhân ...
Trong IE: Tính nng này đc gi là Favorites. Thc hin nh sau:
- Yêu cu thanh đa ch address ca trình duyt đang hin th đa ch trang Web cn
lu
- Kích chut vào thc đn Favorites å
Add to Favorites. Hp thoi
Add
Favorite xut hin. (Hình 2.3)
Hình 2.3
Tài liu ph cp Internet
16
- Trong phn Name: đ tên mc đnh hoc t nhp vào mt tên gi nh bt k.
- Kích chut vào OK đ hoàn thành.
- Mun m trang Web đã lu, kích chut vào thc đn Favorites và chn tên trang
Web đã lu
2.4. Xem nhng trang Web đã truy nhp (History)
ây là tính nng cho phép ngi dùng xem li nhng trang Web mà trình duuyt
đã truy nhp.
Trong IE: Kích chut vào biu tng History
trên thanh công c chun.
Danh sách các trang Web đã truy nhp s xut hin trên màn hình trình duyt.
thit lp tính nng History, vào thc đn Tool å
Internet Options. Hp thoi
Internet Options xut hin (Hình 2.4). Chn th General, trong phn History cho phép:
+ Thit lp s ngày lu nhng trang Web đã truy nhp
+ Clear History: xoá toàn b vic lu nhng trang Web đã truy nhp.
Hình 2.4: Hp thoi Internet Options
Tài liu ph cp Internet
17
2.5. Thit lp trang ch cho trình duyt (Homepage)
Trang ch ca trình duyt là trang Web mà trình duyt ti v đu tiên ngay khi khi
đng trình duyt. Ngi dùng có th tu chn thay đi nhng trang ch cho trình duyt
ca mình. Cách thc hin nh sau:
- Vào thc đn Tools å
Internet Options.
- Hp thoi Internet Options xut hin, chn th General
Trong phn Homepage, ti mc Address: nhp vào chính xác mt đa ch Website
mun thit lp làm trang ch cho trình duy
t. Sau đó kích chut vào OK đ hoàn thành.
Hình 2.5
2.6. Thay đi kích thc font ch
- Vào thc đn View å
Text Size
- Chn kích thc phù hp t smallest (nh nht) đn largest (to nht)
2.7. M mt lúc nhiu Website
- Vào thc đn File å
New å Windows
2.8. Tng tc trình duyt Web
Tài liu ph cp Internet
18
Nu bn ch mun đc nhanh trên trang Web nhng ni dung thông tin mà không
mun mt thi gian ch đi thì bn có th “tng tc” trình duyt Web bng mt s th
thut đn gin:
Ch ly ch (Text) mà không ly v các hình nh, âm thanh, hình nh đng. Vic
này s làm cho trang Web tr nên kém thú v và mt s trang Web s đc “v” không
chính xác nhng bn s có đc cái b
n mun: tc đ, thông tin.
- Vào thc đn Tools å
Internet Options å Advanced å Multimedia
Tng b nh dành cho trình duyt đc bit có ích khi bn vào nhng trang Web có
s dng Visual Basic hay Java scripts, Java applet...
2.9. Lu ni dung trang Web
Mt trong nhng đc tính ca trang Web là kh nng cp nht thông tin liên tc,
tc thi. Do vy, ni dung các bài vit ca cùng mt trang Web vào nhng thi đim
khác nhau s khác nhau. Nu mun xem li ni dung ca trang Web vào mt thi đim
nào đó, bn phi lu ni dung trang Web đó trên máy tính. Cách thc hin nh sau:
- Màn hình trình duyt đang hin th ni dung trang Web cn lu
- Vào thc đ
n File å
Save as. Ca s Save Web Page xut hin (xem hình 2.6)
Hình 2.6
+ Trong hp Save in: chn th mc đ lu
+ Trong hp File name: đt tên tp cho ni dung trang Web cn lu
- Kích chut vào Save đ hoàn thành
Tài liu ph cp Internet
19
3. Tìm kim thông tin trên Internet
Internet có th đc xem nh là mt kho thông tin khng l, cha đng hu nh
toàn b kin thc ca nhân loi, nhng tic thay, ngun tri thc đó li không đc sp
xp theo mt trt t nào c (thc ra, vic sp xp hu nh không th thc hin đc và
bn thân các thông tin trên Internet cng tht khó mà kim chng). Nu không thành
tho, bn rt d
b lc li và chìm ngp trong mt m thông tin vô cùng hn đn và
muôn hình muôn v y. Vic tìm kim thông tin nhanh chóng và đáp ng yêu cu ph
thuc vào hai yu t. Th nht là k nng s dng các công c h tr tìm kim, ví d
nh các trang Web danh b tìm kim hay các máy tìm kim. Th hai là kinh nghim
tìm kim theo ni dung. Di đây là mt s cách tìm kim thông tin ph bin hin nay.
3.1. Tìm kim thông tin s dng các trang Web danh b
Các trang Web danh b là mt trang Web tp hp danh sách đa ch các trang Web
đc sp xp theo các ch đ trong các lnh vc đi sng xã hi. Ví d, Danh b Web
Vit Nam đc chia làm 12 ch đ chính đó là Tin tc-Thi s, T liu-Tra cu, Nhà
nc-T chc, Xã hi-Con ngi, Vn hoá-Ngh thut, Gii trí-Âm nhc,Y t-Sc
kho, Giáo dc-ào to, Kinh t-Thng mi, Khoa h
c - Công ngh, Máy tính-
Internet, Th thao. Mi ch đ li đc đc phân cp thành các ch đ cp con phù
hp. Trong mi ch đ các website thng đc sp xp theo th t abc (ca các tiêu
đ) hoc đc sp xp theo s phân hng ca ngi truy cp.
Giao din ca các trang Web danh b thng đc t chc sp xp nh hình di
đây.
Hình 2.7
Tài liu ph cp Internet
20
S dng các trang Web danh b, ngi dùng ch cn truy nhp chính xác vào đa
ch các trang Web danh b, la chn ch đ đang tìm kim đ chn ra thông tin tìm
kim phù hp. giúp ngi dùng có th nhanh chóng tìm đn đúng đa ch trang Web
có trong danh b, các trang Web danh b thng cung cp công c tìm kim. Ni dung
tìm kim bao gm:
+ Tìm kim theo tiêu đ ca website: Ti ô tìm kim bn gõ tit: tip theo là đon
vn b
n tìm kim. Ví d: tit:khoa hc, kt qu s lit kê trong Danh b Web Vit Nam
các website có tiêu đ cha t khoa hc.
+ Tìm kim theo ni dung miêu t: Ti ô tìm kim bn gõ des: tip theo là đon
vn bn tìm kim. Ví d des: th thao, kt qu s lit kê các website trong Danh b Web
Vit Nam có miêu t cha t th hoc thao
+ Tìm kim theo đa ch website: ti ô tìm kim bn gõ url: tip theo là đon v
n
bn tìm kim. Ví d url:home, kt qu s lit kê các website trong Danh b Web Vit
Nam có đa ch cha t home.
Di đây là đa ch mt s trang Web danh b ph bin trong nc và trên th
gii:
- Các trang Web danh b trong nc:
+
/>
+
+
+
+
+
+
- Các trang Web danh b ph bin trên th gii:
+
+
3.2. Tìm kim thông tin s dng các máy tìm kim
đnh hng và tìm kim thông tin, ngi ta đã to nên mt s máy ch “tìm
kim” còn gi là “Searching Engines”. Các máy ch này s giúp bn “sc so” trong
Internet và tìm nhng thông tin mà bn yêu cu.
Tài liu ph cp Internet
21
Trên th gii có rt nhiu trang web chuyên tìm kim, trong đó nhng trang ni
ting có th k đn:
Vit nam hin có mt s trang web tìm kim bng ting Vit nh:
Cách thc chung đ thc hin tìm kim thông tin trên các trang web tìm kim là:
Bc 1: Truy cp vào trang Web tìm kim (VD:
)
Bc 2: Gõ t khóa (keyword) liên quan đn vn đ cn tìm kim vào ô tìm kim.
Ví d: sn phm nông sn, giá thóc, giá vàng,... ri bm chut vào nút lnh Tìm vi
Google (Hình 3.2) hoc nút chc nng tng đng tùy theo tng trang web tìm kim.
(Bn có th nhn nút enter trên bàn phím thay cho nút chc nng này).
Hình 2.8
Tài liu ph cp Internet
22
Bc 3: Máy s tìm trong tt c nhng tài liu, nhng gì đc lu tr có các ch
mà bn gõ vào, sp xp theo mt trt t nào đó ri gi v cho bn (Hình 3.3).
Hình 2.9: Kt qu tìm kim
Bc 4: Bm chut vào đng liên kt ca kt qu tìm kim đ đc thông tin chi
tit. vn gi đc trang kt qu tìm kim, bn nên đt con tr chut vào đng liên
kt, m phi chut, chn Open in New Windows.
Hình 2.10
Tài liu ph cp Internet
23
Nhng đ tìm kim hiu qu và nhanh chóng nhng thông tin cn tìm kim, bn
cn bit mt s khái nim và k nng tìm kim di đây:
Không nên tìm kim theo mt t khóa đn
Thng thì bn nên s dng hai t (hoc nhiu hn) hoc mt cm t ngn hn là
s dng mt t đn khi thc hin tìm kim. Nhng t b
n chn làm t khóa phi là
nhng t liên quan trc tip đn vn đ mà bn đang tìm.
Ví d, nu bn đang tìm kim thông tin v tình hình xut khu nông sn thì cm t
mà bn gõ vào là “xut khu nông sn“ ch không ch là “xut khu“ hoc ch là “nông
sn“ bi nu ch dùng riêng các t này thì s khó có mt kt qu mong mun v tình
hình xut khu nông sn b
n mun quan tâm
S dng du + và cp ký t “ ” đ thu hp phm vi tìm kim
Nu bn mun tìm các thông tin v th trng nông sn mà bn ch gõ mi cm t
th trng nông sn vào ô tìm kim thì máy s tìm các trang có t th, các trang có t
trng hoc các trang có t nông sn hoc th trng. Nh vy đây là các kt qu mà
bn hoàn toàn không mong đ
i. S d điu này vì máy tìm kim không th bit đc
rng c 4 ch trên mi là mt t khóa.
cho máy tính bit mình mun tìm chính xác t th trng nông sn, bn hãy bao
cm t đó bng du ngoc kép, và nh vy t khóa ca chúng ta lúc này là “th trng
nông sn” và máy tìm kim s tìm đc nhng ni dung sát vi nhu cu ca ta hn.
Ngoài ra, đ k
t hp các t khóa, bn s dng du + đ tìm kim trên các trang web
sao cho ni dung ca trang web đó va có t khóa này va có t khóa kia
Tài liu ph cp Internet
24
Hình 2.11
Gõ t khóa bng ting Vit
Hu ht trên các trang web tìm kim hin nay đu h tr vic gõ các t khóa bng
ting Vit, nh vy bn s d dàng tìm kim các thông tin bng ting Vit. gõ đc
t khóa bng ting Vit, máy tính ca bn phi cài b gõ ting Vit (có th là
vietkey2000 hoc Unikey). Khi đó trên thanh icon xut hin biu tng nh hình v
n
u bn dùng b gõ Unikey
hoc biu tng nu bn dùng b gõ
Vietkey 2000
. Sau đó bn chn b mã theo chun Unicode là có th gõ
đc t khóa bng ting Vit bng cách m phi chut vào biu tng ca b gõ.
Tài liu ph cp Internet
25
Hình 2.12. Chn b mã unicode trên b gõ Unikey Hình 2.13. Chn b mã unicode trên b gõ Vietkey2000
Tìm kim hình nh trên trang Google
Nhn chn vào mc Hình nh và gõ t khoá tìm kim vào ô nhp đ tìm đc các
hình nh. Các hình nh sau khi tìm thy có th ly v máy cá nhân.
Hình 2.14