sáng kiến một số giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 3

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Mã số (do Thường trực HĐ ghi):………………………
1. Tên sáng kiến: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức
cho học sinh lớp 3”
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục Tiểu học.
3. Mô tả bản chất của sáng kiến
3.1. Tình trạng giải pháp đã biết
Đất nước ta trong thời kì công nghiệp hoá - hiện đại hóa đang cần những con
người có đầy đủ tài và đức góp phần xây dựng đất nước vững mạnh, giàu đẹp. Vì
vậy Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm giáo dục đạo đức cho học sinh nhằm bồi
dưỡng thế hệ trẻ vừa tài vừa đức, để các em trở trành những người có ích cho xã
hội. Nhưng thật đáng buồn là hiện nay đạo đức học đường của một bộ phận học
sinh đang bị suy giảm trông thấy như hiện tượng vô lễ, nói tục chửi thề, ham chơi
lười học, những hành vi gian lận, bạo lực học đường,... ngày càng tăng lên;
Những năm gần đây, vấn đề giáo dục đạo đức học sinh được các nhà trường
đặc biệt quan tâm, cũng có rất nhiều chỉ đạo, tài liệu, sáng kiến,... về việc giáo dục
đạo đức học sinh được áp dụng và mang lại nhiều hiệu quả nhưng vấn đề đạo đức
học sinh hiện nay vẫn còn là nỗi băn khoăn của xã hội;
Lúc sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh có nói:
“Hiền dữ phải đâu là tính sẵn

1


Phần nhiều do giáo dục mà nên”
Vì thế, là một người giáo viên, đặc biệt là giáo viên Tiểu học, không những
có nghĩa vụ giảng dạy truyền thụ kiến thức cho học sinh mà còn phải xem việc

giáo dục đạo đức cho học sinh là điều không thể thiếu trong công cuộc giáo dục
học sinh trở thành những con người hữu ích cho xã hội.
+ Ưu điểm của giải pháp:
- Giáo viên tích lũy được một số kinh nghiệm cần thiết trong công tác giáo
dục đạo đức cho học sinh lớp mình chủ nhiệm nói riêng và cho học sinh tiểu học
nói chung. Có nhận thức đúng về vai trò của giáo viên là phải có trách nhiệm giáo
dục đạo đức cho học sinh;
- Giúp giáo viên vận dụng vào việc giáo dục học sinh theo hướng tích cực,
tạo mối quan hệ thân thiện giữa giáo viên và học sinh, giữa giáo viên với phụ
huynh học sinh, giữa nhà trường và xã hội. Góp phần vào việc thay thế hình thức
giáo dục theo lối cũ bằng những hình thức giáo dục theo hướng tích cực hơn.
- Một số học sinh chăm ngoan, biết vâng lời, kính trọng thầy cô giáo, luôn
đoàn kết, quan tâm giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ.
+ Khuyết điểm của giải pháp:
Trong thực tế vẫn còn một bộ phận giáo viên chưa thật nhiệt tình trong công tác
giáo dục đạo đức cho học sinh, một phần do công việc giảng dạy chiếm nhiều thời
gian chỉ coi trọng dạy chữ, xem nhẹ dạy người. Một thiếu sót khác là nhiều giáo viên
tiến hành công việc khá cảm tính, chưa có phương pháp giáo dục sáng tạo thích hợp.
Có người quá nghiêm khắc, có người quá dễ dãi. Người nghiêm khắc gò ép học sinh
theo khuôn khổ một cách máy móc. Chưa kiên trì nhẫn nại, chưa là tấm gương sáng
2


về mọi mặt để học sinh noi theo, chưa tạo được môi trường học tập thân thiện, như
thế, về mặt tâm lí, cả giáo viên và học sinh đều như bị áp lực. Đó cũng là nguyên nhân
chưa thành công giáo dục đạo đức cho học sinh.
3.2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến
* Mục đích của giải pháp:
Giải pháp này nhằm hình thành cơ sở ban đầu về mặt đạo đức và nâng cao
phẩm chất đạo đức cho học sinh lớp 3, giúp các em ứng xử đúng đắn qua các mối

quan hệ đạo đức hằng ngày. Đó là cơ sở quan trọng của việc hình thành những
nguyên tắc chuẩn mực đạo đức cho học sinh ở các lớp học, bậc học tiếp theo. Giúp
các em trở thành những người có đủ đầy tài đức mai này giúp ích cho xã hội. Cũng
từ đó rút ra cho bản thân những bài học quý báu về giáo dục đạo đức học sinh.
* Điểm mới của giải pháp:

- Đề tài giúp cho mỗi giáo viên thấy được vai trò trách nhiệm của mình
trong công tác giáo dục đạo đức học sinh. Đặc biệt, giáo viên có thêm kinh nghiệm
và những giải pháp phù hợp để tổ chức và xây dựng lớp chăm ngoan. Từ đó, khắc
phục tình trạng sa sút về đạo đức của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục;
- Đề tài là sự tìm tòi, nghiên cứu, thử nghiệm và chắt lọc về các giải pháp
giáo dục đạo đức học sinh bằng hình thức đã tích lũy được từ hoạt động thực tiễn,
nhằm đúc kết thành một số kinh nghiệm trong giáo dục đạo đức học sinh mang lại
hiệu quả thiết thực nhất. Các giải pháp được đề cập cụ thể, rõ ràng, dễ áp dụng vào
thực tế;

3


- Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ góp phần thiết thực trong việc đổi mới
phương pháp giáo dục và nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường, đồng
thời góp phần hình thành và phát triển một số năng lực và phẩm chất cho học sinh
theo yêu cầu đổi mới đánh giá hiện nay;
- Trong quá trình giáo dục, mỗi giáo viên phải thật sự quan tâm đến việc giáo
dục đạo đức cho học sinh và xem giáo dục đạo đức học sinh là nhiệm vụ của bản
thân, chúng ta cần phải giáo dục mọi lúc mọi nơi, lồng ghép trong tất cả các môn
học; giáo dục lý thuyết phải kết hợp với thực hành làm gương và thầy cô giáo phải
luôn là tấm gương sáng trong lời nói cũng như trong việc làm.
Là giáo viên tiểu học, người trực tiếp giảng dạy và giáo dục, chúng ta cần

nắm vững những khó khăn trên để giáo dục và phát triển nhân cách học sinh.
Muốn có được một tập thể vững mạnh thì trước hết người giáo viên tiểu học phải
làm tốt công tác chủ nhiệm lớp của mình đặc biệt là giáo dục đạo đức cho học sinh.
Giáo dục là một quá trình lâu dài, trong đó giáo viên phải áp dụng nhiều biện pháp,
từ khâu tổ chức, giáo dục, đến tác động vào từng cá nhân và tập thể. Quá trình đó
cũng không phải diễn ra trong một hai ngày mà là quá trình tác động lâu dài,
thường xuyên. Bằng kinh nghiệm nhiều năm trong công tác chủ nhiệm và giáo dục
đạo đức cho học sinh, tôi xin trình bày một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả
giáo dục toàn diện cho học sinh:
3.2.1. Mỗi giáo viên phải thật sự quan tâm đến việc giáo dục đạo đức
cho học sinh và xem giáo dục đạo đức học sinh là nhiệm vụ của bản thân, giáo
dục đạo đức mọi lúc mọi nơi, lồng ghép trong tất cả các môn học

4


- Tuy vẫn biết việc “dạy chữ phải song song với dạy người” nhưng thực tế
vẫn còn không ít người dạy vẫn “nặng về dạy chữ, nhẹ về dạy người”, chỉ lo truyền
dạy kiến thức chuyên môn, không có thì giờ để uốn nắn, chỉnh sửa những sai trái
của học sinh. Vẫn còn một số cán bộ giáo viên chỉ tập trung vào công tác chuyên
môn, quan tâm đến kiến thức, kỹ năng cuối năm coi đó là nhiệm vụ trọng tâm, nên
chưa quan tâm đúng mức đến công tác giáo dục đạo đức học sinh có khó khăn
trong rèn luyện đạo đức, thậm chí coi giáo dục đạo đức là nhiệm vụ của giáo viên
chủ nhiệm và giáo viên dạy đạo đức. Có người còn cho rằng học sinh chỉ nghe lời
giáo viên chủ nhiệm của mình thôi chứ không “sợ” những thầy cô khác nên việc
nhắc nhở, uốn nắn, rèn đạo đức của học sinh... cứ để cho giáo viên chủ nhiệm lo;
Ví dụ:
Trong giờ học Thể dục hay Mỹ thuật... có học sinh trốn học hoặc không chịu
học, chọc phá bạn...thay vì giáo viên bộ môn ấy uốn nắn, giáo dục cho các em
ngay nhưng giáo viên không làm thế, cứ mặc kệ các em, tiếp tục dạy cho xong bài

rồi yêu cầu lớp trưởng về nói giáo viên chủ nhiệm giải quyết;
- Chúng ta nên nhớ rằng, khi dạy bất kì môn học nào người giáo viên đều
làm nhiệm vụ giáo dục giá trị đạo đức. Bởi vì kiến thức trong môn học nào cũng có
tính giáo dục cả nhưng đôi khi giáo viên lại chỉ quan tâm giáo dục đạo đức trong
môn đạo đức, không biết lồng ghép trong mỗi bài học để định hướng tư tưởng, uốn
nắn và rèn luyện hành vi đạo đức cho học sinh trong từng cử chỉ, hoạt động của
các em;
Ví dụ:

5


* Môn Tiếng Việt: Qua các câu chuyện kể, bài văn, bài thơ... thuộc nhiều chủ
điểm khác nhau, có nội dung phong phú. Giáo viên khai thác và tiến hành đúng
đắn sẽ giáo dục, bồi dưỡng cho học sinh tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào
dân tộc và kể cả các chuẩn mực sơ giản trong giao tiếp, ứng xử về đạo đức.
* Các môn khác: Trong quá trình thảo luận nhóm, hướng dẫn học sinh làm
bài từ dễ đến khó...giáo dục tinh thần đoàn kết, hợp tác, giúp nhau trong công việc,
ý chí vượt khó, lòng yêu chân lý, yêu văn hóa, khoa học;...
* Các hoạt động ngoài giờ lên lớp: Tổ chức tốt các hoạt động như thể dục
thể thao, đền ơn đáp nghĩa, các chủ điểm trong năm... giáo dục các em ý thức tiết
kiệm, lòng từ thiện, yêu thương giúp đỡ mọi người, tinh thần đoàn kết, hỗ trợ nhau
vượt qua khó khăn, uống nước nhớ nguồn;...
Chào cờ đầu tuần: Thông qua việc đánh giá hoạt động đã thực hiện trong
tuần của Đội, của nhà trường, các mặt làm tốt và tồn tại, nêu những gương tốt...
Ban giám hiệu và Tổng phụ trách trực tiếp giáo dục đạo đức học sinh sẽ rất hiệu quả;
Phong trào Đội là thu hút được nhiều học sinh nhất, ở đây học sinh được rèn
luyện, vui chơi trong một tập thể đầy tình thương của bạn bè, thầy cô. Hoạt động
Đội là hoạt động phong trào, phong phú và nhiều hình thức, mang tính trực quan
sinh động phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học và có sức thu hút học sinh. Do đó,

Tổng phụ trách với các hoạt động Đội luôn mang tính giáo dục cao và đầy hiệu quả;
Đã đến lúc thay vì dạy học sinh học những bài học đạo đức xa vời, chúng ta
cần giáo dục cho các em về lòng nhân ái, bao dung, độ lượng hay giáo dục các em
về các chuẩn mực đạo đức trong quan hệ xã hội. Mỗi giáo viên phải ý thức được
trách nhiệm của bản thân, cùng tìm ra các hình thức dạy học, sinh hoạt hiệu quả,
6


tạo sân chơi lành mạnh cho học sinh. Xây dựng môi trường giáo dục tốt để học
sinh được học tập và rèn luyện trở thành những công dân có đức, có tài.
3.2.2. Giáo dục lý thuyết kết hợp với thực hành làm gương và mỗi giáo
viên phải là tấm gương sáng về đạo đức
Như chúng ta đã biết, đối với học sinh, thầy cô giáo luôn luôn là thần tượng
của các em. Các em luôn để ý đến thầy cô từ cách ăn nói đến những cử chỉ hàng
ngày. Hành vi ở trường của thầy cô tác động rất lớn đến việc hình thành nhân cách
học sinh. “Tấm gương bao giờ cũng có giá trị hơn lời giáo huấn”. Nhưng hiện nay
còn một số giáo viên quên đi việc “làm gương” cho học sinh, giáo dục học sinh
thế này nhưng bản thân giáo viên làm ngược lại làm cho học sinh mất niềm tin,
việc giáo dục trở nên phản tác dụng;
Ví dụ:
Giáo viên thường nhắc nhở học sinh ngồi im lặng khi dự lễ nhưng ở bên trên
giáo viên lại nói chuyện riêng. Học sinh thấy thế sẽ nói chuyện hoặc đùa giỡn ngay.
Giáo viên yêu cầu học sinh đến lớp sớm 10 phút để truy bài đầu giờ nhưng
giáo viên lại thường xuyên đi trễ. Chắc chắn sẽ có một số học sinh đi trễ hoặc lo
chơi không truy bài với bạn;
Vì vậy người giáo viên cần không ngừng tu dưỡng đạo đức, phải luôn là tấm
gương sáng trong lời nói cũng như trong việc làm. Có như thế mới tạo được “chất
men” thúc đẩy các em có những thái độ và hành vi tốt. Nếu giáo viên làm việc,
sinh hoạt đúng giờ, cẩn thận, có tinh thần trách nhiệm, học sinh sẽ cố gắng được
như vậy. Nếu giáo viên quan tâm bảo vệ môi trường, học sinh cũng sẽ quan tâm

đến điều đó. Chúng ta luôn luôn lưu ý rằng giáo dục đạo đức không chỉ dừng ở
7


việc hình thành thói quen mà điều chủ yếu là phải từ việc luyện thói quen hành vi
đạo đức mà xây dựng được niềm tin đạo đức, làm cơ sở cho ứng xử thường xuyên
của các em.
3.2.3. Kết hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội để giáo dục đạo
đức cho học sinh
Như ta đã biết hiện nay việc giáo dục đạo đức cho học sinh không còn là
việc của riêng nhà trường nữa mà phải có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa gia đình,
nhà trường và xã hội. Có như vậy chúng ta mới làm tốt công tác giáo dục và thực
hiện tốt đường lối “Xã hội hóa giáo dục” của Đảng và Nhà Nước đề ra.
+ Ngay từ đầu năm học phải nắm được sơ yếu lý lịch của từng học sinh và
điều tra hoàn cảnh cho học sinh, tình hình hoạt động sống, hoàn cảnh gia đình
mình. Từ đó có biện pháp giáo dục đối với từng em. Đặc biệt chú ý những em mồ
côi, sống với ông bà.
+ Phối hợp tổ chức Đại hội phụ huynh học sinh theo định kì 3 lần/ năm. Mỗi
tháng báo cáo tình hình học tập của học sinh qua sổ liên lạc hoặc gửi tin nhắn về
nhà: Khi học sinh có những biểu hiện chuyển biến rõ rệt theo hướng tích cực, giáo
viên viết một tin nhắn, chỉ cần vài dòng động viên, khen ngợi, cảm ơn sự hợp tác
của phụ huynh trong thời gian qua để gởi về cho cha mẹ các em. Biện pháp này
vừa nhanh vừa tiện lợi.
+ Luôn kết hợp tốt với các tổ chức bên ngoài nhà trường để cùng giáo dục
đạo đức học sinh, cùng chăm lo cho sự nghiệp giáo dục. Vận động các mạnh
thường quận hỗ trợ kịp thời sách, vở, dụng cụ học tập cho học sinh nghèo, học sinh
có hoàn cảnh khó khăn hiếu học. Phối hợp với địa phương tổ chức cho học sinh
8

tham gia tích cực vào các hoạt động văn hóa xã hội như: đền ơn đáp nghĩa, xây
dựng gia đình văn hóa mới…nhằm góp phần cải tạo môi trường gia đình và xã hội
ngày càng tốt đẹp hơn. Đây là một việc làm rất quan trọng. Vì môi trường sống
xung quanh học sinh tốt thì học sinh mới trở thành người tốt.
Với học sinh lớp 3 việc hình thành và rèn luyện các hành vi, thói quen đạo
đức cho học sinh đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển nhân cách. Nó
giúp cho các em phát triển thành những con người có nhân cách toàn diện.
Tóm lại:
Trong quá trình giáo dục học sinh cần phải chú ý đúng mức đến sức mạnh
đồng bộ của tập thể thầy cô giáo, tập thể học sinh... Phương pháp giáo dục đúng và
thích hợp cũng là yếu tố quan trọng đảm bảo thành công nhưng còn đòi hỏi cao ở
nhiều người thầy, cô giáo về mặt uy tín, thái độ nhiệt tình, tính kiên trì, lòng độ
lượng... Đó cũng là những phẩm chất làm nên sức mạnh giáo dục đạo đức đối với
học sinh.
3.3. Khả năng áp dụng của giải pháp
Giải pháp này áp dụng cho tất cả các trường tiểu học không chỉ trong năm
học này mà còn có thể áp dụng trong nhiều năm tiếp theo, càng quan tâm và vận
dụng sẽ có nhiều kinh nghiệm và khả năng thành công nhiều hơn. Vì thực tế các
biểu hiện học sinh chưa ngoan luôn tồn tại ở nhiều trường, nhiều lớp dưới hình
thức và mức độ khác nhau, nhiều hay ít phụ thuộc vào công tác lãnh đạo của các
cấp quản lý giáo dục và từng nhà trường.
3.4. Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
giải pháp
9


Đề tài được thực hiện bắt đầu từ năm học 2014 - 2015, qua quá trình áp
dụng trong lớp, trong tổ, người thực hiện đề tài đã chắc lọc, điều chỉnh, bổ sung
thêm nhiều ý mới theo từng năm. Năm học 2015 -2016, nội dung đề tài đã được
triển khai và được tập thể giáo viên của trường vận dụng. Một số kết quả đạt được

như sau:
* Đối với học sinh:
- Học sinh có sự tiến bộ rõ rệt, có nền nếp hơn, đa số các em đều chăm
ngoan, thực hiện tốt nội qui nhà trường, có ý thức hơn trong nhiệm vụ học tập,
Các em biết được những việc nào nên làm, những việc nào không nên làm như:
+ Biết nói năng lễ phép, biết đưa và nhận đồ bằng hai tay với người lớn.
+ Biết lễ phép chào thầy cô khi gặp ở trong và ngoài nhà trường.
+ Không gây gổ, đánh nhau, không tham lam, không nói tục chửi thề...
- Các năng lực, phâm chất học sinh được hình thành và phát triển trong quá
trình học tập, rèn luyện, hoạt động trải nghiệm cuộc sống trong và ngoài nhà
trường luôn đạt một cách tốt nhất.
- Các vi phạm nội quy ngày càng giảm. Bảng xếp hạng thi đua lớp về nền
nếp thường xuyên đạt hạng nhất. Đặc biệt, liên tục 2 năm liền lớp đạt danh hiệu:
“Lớp tiên tiến”.
- Học sinh tự tin, năng động, sáng tạo hơn trong các phong trào và hoạt động
ngoại khóa. Đặc biệt, đa số học sinh trong lớp của tác giả sáng kiến là thành viên
trong các đội thi năng khiếu và các hoạt động ngoại khóa của trường, các em luôn
năng động, tự tin, sáng tạo để đóng góp cho nhà trường luôn đạt thành tích cao. Cụ thể:
* Năm học 2014 - 2015:
10


Tham dự Hội thi Olympic môn Toán cấp huyện 6 em.
Tham dự Hội thi Olympic môn Toán cấp tỉnh 6 em; được công nhận đạt học
sinh giỏi cấp tỉnh 6 em.
Tham dự Hội thi Olympic môn Tiếng Anh cấp huyện 3 em.
Tham dự Hội thi Olympic môn Tiếng Anh cấp tỉnh 3 em.
* Năm học 2015- 2016: (tính đến thời điểm nộp Sáng kiến kinh nghiệm)
Tham dự Hội thi Olympic môn Toán cấp huyện 6 em.
Tham dự Hội thi Olympic môn Toán cấp tỉnh 2 em.

Tham dự Hội thi Olympic môn Tiếng Anh cấp huyện 2 em.
Tham dự Hội thi Olympic môn Tiếng Anh cấp tỉnh 2 em.
Tham dự Hội thi “Vở sạch viết chữ đẹp” cấp huyện 2 em..
* Đối với giáo viên:
- Đề tài đã được Ban giám hiệu triển khai và chỉ đạo cho giáo viên vận dụng
song song trong quá trình thực hiện 5 nội dung của phong trào thi đua “Xây dựng
trường học thân thiện - học sinh tích cực” tại đơn vị.
- Giảm được áp lực quản lý lớp học vì học sinh hiểu và tự giác chấp hành tốt
nội quy. Từ đó giáo viên được học sinh tin tưởng, tôn trọng. Xây dựng được mối
quan hệ thân thiện giữa thầy và trò. Nâng cao hiệu quả quản lý lớp học, nâng cao
chất lượng giáo dục.
- Phụ huynh các em bắt đầu có quan tâm thiết thực đến việc học của các em
và rất tin tưởng giáo viên, thường xuyên quan tâm liên lạc với giáo viên thăm hỏi
về việc học của học sinh, luôn phối hợp tốt với nhà trường trong việc giáo dục con

11


em họ. Được sự đồng tình của gia đình học sinh và xã hội. Công tác xã hội hóa
giáo dục ngày càng hiệu quả.
- Biện pháp giáo dục học sinh bằng cách nghiêm khắc gò ép học sinh theo

khuôn khổ một cách máy móc từng bước được thay thế bằng phương pháp khác
phù hợp hơn và hiệu quả hơn. Tâm lí khi bước lên lớp nhẹ nhàng, thoải mái nên
giáo viên ít chịu áp lực nhiều từ phía công việc. Lớp học sinh động, vui vẻ hơn.
Chất lượng giáo dục cũng vì thế mà được nâng lên.
* Đối với nhà trường:
Đề tài đã được Ban giám hiệu chọn triển khai, vận dụng tại đơn vị, một số
kết quả đạt được: Nhà trường trở thành môi trường học tập thân thiện, an toàn, tạo
được niềm tin đối với phụ huynh, đối với xã hội. Qua gặp gỡ và trao đổi với phụ

huynh cho biết họ nhận thấy các em học sinh thực sự có cảm giác “Mỗi ngày đến
trường là một ngày vui” nên rất ủng hộ nhà trường trong các hoạt động giáo dục.
Công tác xã hội hóa giáo dục ngày càng thuận lợi.
Kết quả ấy là tiền đề cho tôi đứng vững trên mặt trận tư tưởng văn hóa. Giờ
đây tôi thật sự yên lòng khi bên tôi có lớp đàn em chăm ngoan, học giỏi, tích cực
tham gia các phong trào, sẵn sàng vượt mọi khó khăn để đáp ứng yêu cầu hiện tại
của đất nước./.

12