Bài 18.Sự nở vì nhiệt của chất rắn

TUẦN: 21
TIẾT :21
BÀI 18 SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :
-Học sinh mô tả được nở vì nhiệt của chất rắn
- Học sinh nắm được thể tích , chiều dài vật rắn tăng khi nóng lên, giảm khi lạnh đi.
- Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau
2. Kỹ năng :
- Biết đọc biểu bảng để rút ra những kết luận cần thiết.
- Vận dụng kiến thức về sự nở vì nhiệt của chất rắn để giải thích một số hiện tượng và
ứng dụng thực tế.
3. Thái độ :
- Rèn khả năng quan sát , ý thức tập thể trong việc thu thập thông tin trong nhóm
II. CHUẨN BỊ :
1. Giáo viên chuẩn bò cho cả lớp :
- Tranh vẽ tháp Epphen .
- Một quả cầu kim loại và một vòng kim loại.
- Hai đèn cồn
- Một chậu nước
- Khăn lau.
- Bảng ghi độ tăng chiều dài của các thanh kim loại khi tăng nhiệt độ .
2. Học sinh :
- Phiếu học tập .
- Sách vở và dụng cụ học tập .
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1.Ổn đònh lớp :(1phút)
- GV giới thiệu BGK
2. Kiểm tra bài cũ : (1 phút)
- Vì tiết trước ôn tập nên tiết này không kiểm tra bài cũ , giáo viên dành1phút để giới
thiệu chương mới

Ở chương trước chúng ta đã học xong chương cơ học , phần còn lại của học kỳ này
chúng ta sẽ nghiên cứu tiếp chương nhiệt học . Ở chương này chúng ta sẽ tìm hiểu các
hiện tượng có liên quan đến nhiệt và qua đó các em sẽ giải thích được một số các hiện
tượng vật lý xảy ra xung quanh ta như : tại sao các tấm tôn lợp mái nhà thường có dạng
lượn sóng , tại sao bia, nước ngọt khi đóng vào các chai thủy tinh người ta lại không đổ
thật đầy chai , tại sao quả bóng bàn bò móp sau khi nhúng vào nước nóng lại phồng lên
như cũ , tại sao sáng sớm thường có sương mù và còn nhiều , nhiều những hiện tượng
thú vò khác nữa…Hôm nay bài học đầu tiên của chương cô và các em sẽ nghiên cứu về
sự nở vì nhiệt của chất rắn . ( GV ghi tựa bài lên bảng )
4.Bài mới :( 2 phút)
Giáo viên treo tranh tháp Epphen và giới thiệu về tháp cho học sinh ( Có thể hỏi học
sinh : các em có nhận ra hình ảnh trong tranh là gì ? Ở đâu ? )
Epphen là tháp nổi tiếng thế giới , tháp bằng thép cao 320m nặng 7000 tấn do kỹ sư
người Pháp tên là Epphen thiết kế . Tháp được xây dựng vào năm 1889 tại quảng
trường Mars nhân dòp Hội chợ quốc tế lần thứ nhất tại Pari. Hiện nay tháp được dùng
làm Trung tâm phát thanh và Truyền hình và là điểm du lòch nổi tiếng của nước Pháp .
Các phép đo vào ngày 1/1/1890 và ngày 1/7/1890 cho thấy trong vòng 6 tháng tháp cao
thêm 10 cm . Tại sao lại có sự kỳ lạ đó ? Chẳng lẽ một cái tháp bằng thép lại có thể lớn
lên được hay sao ?
Để trả lời câu hỏi trên chúng ta đi tiếp phần tiếp theo của bài nhé
HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG GHI BẢNG
* Hoạt động 1 : Thí nghiệm về sự nở vì nhiệt của chất rắn ( 13 phút )
-Giáo viên giới thiệu dụng
cụ thí nghiệm , yêu cầu học
sinh thu thập thông tin tìm
hiểu các bước thí nghiệm.
-Giáo viên phát phiếu học
tập cho nhóm trưởng.
-Hỏi : Các em hãy nêu các
bước tiến hành thí

nghiệm ?
-Sau khi học sinh nêu trình
tự các bước thí nghiệm giáo
viên nêu yêu cầu của mình
cho mỗi bước thí nghiệm
-Giáo viên làm thí nghiệm
cho học sinh quan sát , yêu
cầu học sinh quan sát hiện
tượng , thảo luận nhóm ghi
nhận xét của nhóm mình
vào phiếu học tập.
-Yêu cầu 3 nhóm nêu nhận
xét của nhóm mình .
-Sau khi quan sát các hiện
tượng xảy ra các em hãy
trả lời câu hỏi sau :
-Tại sao sau khi hơ nóng ,
quả cầu không lọt qua vòng
-Học sinh quan sát dụng cụ
thí nghiệm .
-Đọc SGK thu thập thông
tin , nhóm trưởng nhận
phiếu học tập .
-Học sinh nêu 3 bước tiến
hành thí nghiệm .
-Theo dõi yêu cầu của giáo
viên để làm đúng hướng
dẫn .
-Học sinh quan sát thí
nghiệm , thảo luận nhóm ,

ghi nhận xét của nhóm
mình vào phiếu học tập.
-Cử đại diện nhóm phát
biểu
-Làm việc cá nhân trả lời
các câu hỏi của giáo viên :
-Vì quả cầu gặp nóng nên
nở ra.
CHƯƠNG II : NHIỆT HỌC
SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA
CHẤT RẮN
I. QUAN SÁT THÍ
NGHIỆM :
a . Dụng cụ thí nghiệm:
- Một quả cầu và một vòng
kim loại đều bằng thép.
- Đèn cồn
b . Tiến hành :
c .Nhận xét :
2.TRẢ LỜI CÂU HỎI :
C
1 :
Quả cầu nóng lên -> Nở ra
(V tăng )
C
2 :
Quả cầu lạnh đi -> Co lại
kim loại ?
- Tại sao khi nhúng vào
nước lạnh , quả cầu lại lọt

qua vòng kim loại ?
-Khi quả cầu gặp nóng nở
ra thì đại lượng vật lý nào
thay đổi ?
-Tương tự khi gặp lạnh quả
cầu co lại thì thể tích của
quả cầu sẽ giảm đi.
- Vậy khối lượng của quả
cầu có thay đổi không ?
-Khối lượng của quả cầu
không thay đổi nghe các
em, nếu có thì người ta chỉ
cần chờ cho trời lạnh đi
mua vàng rồi về phơi nắng
đem bán cũng có lời to rồi
phải không các em ?
- Vì quả cầu gặp lạnh nên
co lại.
-Thể tích quả cầu sẽ tăng
lên .
-Khối lượng của quả cầu
không thay đổi .
( V giảm )
* Hoạt động 2 : Rút ra kết luận ( 5 phút )
- Giáo viên yêu cầu :Các
em hãy dùng viết chì điền
từ đã cho sẵn trong khung
điền vào chỗ trống trong
câu C
3

-Giáo viên treo bảng phụ
yêu cầu 1 học sinh lên trả
lời câu hỏi C
3
.
-Cho học sinh nhận xét và
chốt lại : Vậy qua thí
nghiệm vừa rồi chúng ta rút
ra nhận xét gì về sự nở vì
nhiệt của quả cầu thép?
- Hiện tượng tương tự cũng
xảy ra cho các chất rắn
khác như thủy tinh , bê
tông , sắt , nhôm. . . cho
thấy các chất rắn đều nở ra
khi nóng lên , co lại khi
lạnh đi .
- Học sinh làm việc cá
nhân trả lời câu C
3
- Học sinh nhận xét câu trả
lời của bạn .
- Học sinh trả lời câu hỏi
3. RÚT RA KẾT LUẬN :
C
3
:
- tăng
- lạnh đi
* Chất rắn nở ra khi nóng

lên , co lại khi lạnh đi
-Sự nở ra như vậy của quả
cầu gọi là sự nở khối,tuy
nhiên khi xét riêng sự nở
ra về chiều dài của chất
rắn có rất nhiều ứng dụng
trong đời sống và kỹ thuật
phần này các em sẽ được
học trong bài sắp tới .
* Hoạt động 3 : So sánh sự nở vì nhiệt của các chất rắn khác nhau ( 5 phút )
Chất rắn nở ra khi nóng lên
, co lại khi lạnh đi vậy các
chất rắn khác nhau dãn nở
vì nhiệt có giống nhau hay
không chúng ta tiếp tục tìm
hiểu nhé .
-Giáo viên treo bảng ghi độ
tăng chiều dài , giới thiệu
cho học sinh quan sát : Các
thanh kim loại đều có chiều
dài ban đầu 100cm và đều
cho nhiệt độ của các thanh
này tăng lên thêm 50
0
C .
-Qua bảng trên em hãy cho
biết trong 3 chất trên chất
nào nở vì nhiệt nhiều nhất ,
chất nào nở vì nhiệt ít
nhất ?

-Em có nhận xét gì về sự
nở vì nhiệt của các chất rắn
khác nhau ?
-Học sinh theo dõi bảng ,
trả lời các câu hỏi của giáo
viên .
- Nhôm nở vì nhiệt nhiều
nhất , sắt nở vì nhiệt ít nhất
.
- Các chất rắn khác nhau
nở vì nhiệt khác nhau .
C
4
:
* Các chất rắn khác nhau
nở vì nhiệt khác nhau
* Hoạt động 4 : Vận dụng ( 10 phút )
-Giáo viên yêu cầu một
học sinh đọc C
5
, giới thiệu
liềm( chỉ ra phần cán và
phần khâu) và nêu câu
hỏi : Tại sao khi tra khâu
vào cán người ta phải nung
nóng khâu rồi mới tra ?
- Các em hãy nghó cách
làm cho quả cầu dù đang
còn nóng vẫn thả lọt qua
- Học sinh làm việc cá

nhân trả lời các câu C :
- Người ta nung nóng khâu
để khâu nở ra dễ tra vào
cán .
- Nung nóng luôn cả chiếc
vòng .
4 . VẬN DỤNG :
C
5
:
C
6
:
vòng kim loại.
-Tại sao em nghó ra cách
làm đó ?
-Gọi 2 học sinh lên làm thí
nhiệm kiểm chứng .
- Các em hãy trả lời câu
hỏi nêu ra ở đầu bài : Có
phải tháp Epphen tự lớn lên
hay không ? Biết rằng vào
tháng 1 ở Pháp là mùa
đông ( nhiệt độ trung bình
khoảng 0
0
C -> 4
0
C) , tháng
7 ở Pháp là mùa hè ( nhiệt

độ trung bình khoảng 17
0
C
- > 18
0
C )
- Vì vòng và quả cầu đều
cùng là thép .
- Vì khi nhiệt độ tăng lên
tháp bò nóng và nở ra.
C
7
:
* Hoạt động 5 : Củng cố ( 5 phút )
- Qua bài học hôm nay các
em rút ra được kết luận gì
về sự nở vì nhiệt của chất
rắn ?
-Đây cũng chính là nội
dung phần ghi nhớ của bài.
-Qua nội dung vừa học các
em làm cho cô bài tập sau (
giáo viên treo câu hỏi vận
dụng 1 lên bảng , đây cũng
chính là bài tập 18.1 của
các em , các em có thể
dùng viết chì làm vào sách
bài tập)
-Gọi 1 học sinh lên bảng
trả lời, học sinh khác nhận

xét . Giáo viên chốt lại câu
trả lời đúng .
- Giáo viên treo câu hỏi
vận dụng 2 lên bảng , nêu
nội dung câu hỏi cho 1 học
sinh trả lời , giáo viên nhận
xét.
-Sự dãn nở vì nhiệt của
chất rắn rất ít ( 6 tháng mà
-Học sinh nêu kết luận .
-Học sinh làm việc cá nhân
trả lời các câu hỏi của giáo
viên :
- Khối lượng riêng của chất
lỏng giảm.
- Bạn học sinh đó sẽ lấy
được quả cầu ra khỏi chiếc
vòng vì nhôm nở vì nhiệt
nhiều hơn sắt
* ghi nhớ : ( SGK )