tiết 27 - Sông nước Cà Mau

Tuần 20:
Tiết 27: Văn bản: Sông nớc Cà Mau

Đoàn Giỏi
A.Yêu cầu:
- Giúp HS cảm nhận đợc sự phong phú và độc đáo của thiên nhiên sông
nớc vùng Cà Mau.
- Nắm đợc nghệ thuật miêu tả cảnh sông nớc của tác giả
- Luyện kỹ năng quan sát, tởng tợng, liên tởng, so sánh, nhận xét trong
văn miêu tả.
B.Tiến trình bàI dạy:
HĐ I. Kiểm tra bài cũ:
- Dế Mèn phiêu lu kí kể theo ngôi thứ mấy?
- Tác dụng của ngôi kể trong đoạn trích?
- Bài học đờng đời đầu tiên của Dế Mèn là gì?
HĐ II. GV giới thiệu bài
HĐ III. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm.
+ Nêu những hiểu biết cơ bản của em
về nhà văn Đoàn Giỏi?
- HS trình bày
- GV nhận xét
+Trình bày đôi nét về tác phẩm?
- HS trình bày
- GV bổ sung thêm về truyện Đất
rừng Phơng Nam
1.Tác giả:
- Đoàn Giỏi (1925 1989): Quê
Tiên Giang, Viết từ trớc thời kỳ kháng
chiến chống thực dân Pháp (1946
1954)
-Tác phẩm của ông thờng viết về cuộc

sông, thiên nhiên và con ngời ở Nam
Bộ.
2.Tác phẩm:
- Sông nớc Cà Mau trích từ chơng
XVIII truyện Đất rừng Phơng Nam
HĐ IV. Đọc, tìm bố cụ, lu ý chú thích
+ GV hớng dẫn cách đọc
+ GV gọi HS đọc GV cùng đọc với
HS
+ Đoạn trích này đợc kể theo ngôi thứ
mấy? Tác dụng?
GV: điểm nhìn để quan sát miêu tả
của ngời kể, trên con thuyền xuôI
theo kênh rạch Cà Mau -> T/lợi cho
việc miêu tả phù hợp với tự nhiên, ng-
ời kể có thể kể lần lợt, có thể dừng lại
miêu tả kĩ
+Thể loại và bố cục của đoạn trích?
(trình tự miêu tả: bao quát cụ thể)
-HS chia đoạn
1.Đọc
- Kể theo ngôi thứ 1. Nhân vật chính
là bé An đồng thời là ngời kể chuyện.
Kể những điều mắt thấy tai nghe và
ấn tợng một chú bé 13 tuổi, 14 tuổi lu
lạc trên đờng đời tìm gia đình, ngồi
trên thuyền qua kênh Bọ Mắt, ra sông
Cửu lớn, xuôi dòng Năm Căn.
-Thấy đợc cảnh quan một vùng Sông
nớc cực Nam qua cái nhìn và cảm

nhận hồn nhiên, tò mò của một đứa
trẻ thông minh ham hiểu biết.
-Tả cảnh thiên nhiên kết hợp với
thuyết minh
-Có thể chia thành 4 đoạn nhỏ:
+Cảnh sông nớc vùng Cà Mau
+Cảnh kênh rạch, sông nớc
+Cảnh dòng sông Năm căn
+Cảnh chợ Năm căn
HĐ V. Tìm hiểu đoạn trích
+Tả cảnh Cà Mau qua cái nhìn và
cảm nhận của bé An. Tác giả chú ý
đến những ấn tợng gì nổi bật?
-Tả qua giác quan nào?
- Những từ ngữ, hình ảnh nào?
GV: Để làm nổi bật ấn tợng đoạn văn
1. Một vùng sông Ngòi, kênh rạch rất
nhiều, bủa giăng chằng chịt nh mạng
nhện. So sánh sát hợp
- Màu xanh của trời nớc, cây lá rừng
tạo thành một t/g xanh, xanh bát ngát
nhng chỉ toàn một màu sắc xanh
đã sử dụng 1 số biện pháp nghệ thuật
nh: Tả xen kẽ liệt kê, điệp từ, đặc biệt
là những tính từ chỉ màu sắc và trạng
thái cảm giác.
+ Qua đoạn nói về cảnh đặt tên cho
các dòng sông, con kênh ở vùng Cà
Mau, em có nhận xét gì về các địa
danh ấy? địa danh này gợi lên đặc

điểm gì?
GV: (giới thiệu thuyết minh, gt)
+ Dòng sông Năm Căn đợc tác giả
miêu tả nh thế nào?
-Tìm chi tiết thể hiện sự rộng lớn và
hùng vĩ của dòng sông
- HS trình bày
- GV hệ thống
GV: tác giả diễn tả màu xanh của
rừng đớc với 3 mức độ sắc tháu nhng
cùng chỉ màu xanh để miêu tả các lớp
cây từ non đến già.
+ Nhận xét sự tinh tờng của Đoàn
- Âm thanh rì rào của gió, của rừng,
của sóng
- Cảm giác lặng lẽ, buồn buồn, đơn
điệu, mòn mỏi
=>ấn tợng chung nổi bật về vùng đất
cực Nam
2. Cảnh kênh rạch, sông ngòi:
- Cách đặt tên cho các dòng sông, con
kênh vùng đất đã cho thấy thiên nhiên
ở đây còn rất tự nhiên, hoang dã,
phong phú. Con ngời sống rất gần với
thiên nhiên, nên giản dị chất phác. Đặt
tên cho các vùng đất con sông không
phảo bằng những danh từ mỹ lệ, mà cứ
theo đặc đIểm riêng biệt của nó mà
gọi thành tên.
- Con sông rộng hơn ngàn thớc

- Nớc ầm ầm đổ ra biển ngày đêm nh
thác đổ
- Cá nớc bơI hàng đàn đen trũi nhô lên
hụp xuống nh ngời bơI ếch giữa những
đầu sóng trắng
- Rừng đớc dựng lên cao ngất nh 2 dãy
trờng thành vô tận. Màu xanh lá mạ,
xanh rêu, xanh chai lọ, sơng mù, khói
sóng ban mai => Cảnh sắc mênh
mông, hùng vĩ.
- Các động từ:
Giỏi trong câu thuyền chúng tôI
chèo thoắt qua kênh Bọ Mắt đổ ra
con sông cửa lớn, xuôi về Năm Căn
+ Những động từ chỉ hoạt động của
con thuyền? Nừu thay đổi trật tự các
động từ đó có ảnh hởng gì?
-HS trình bày
-GV nhận xét
+ Những chi tiết hình ảnh nào về chợ
Năm Căn thể hiện đợc sự tấp nập,
đông vui, trù phú và độc đáo của chợ
vùng Cà Mau?
- HS trình bày
- GV nhận xét bình giảng
Nghệ thuật miêu tả quan sát kũ lỡng,
vừa bao quát cụ thể, chú ý cả hình
khối màu sắc, âm thanh. Nghệ thuật
miêu tả vừa cho thấy khung cảnh
chung vừa khắc hoạ đợc hình ảnh cụ

thể, làm nổi rõ đợc màu sắc độc đáo
cùng với sự tấp nập trù phú của chợ
Năm Căn
+ Em hình dung và cảm nhận đợc gì
về vùng Cà Mau cực Nam của Trung
chèo thoát qua ->đổ ra -> xuôi về
diễn tả hành động của con thuyền.
Thoát qua là nói con thuyền vợt qua
một nơi khó khăn, nguy hiểm. Đổ ra là
nói con thuyền từ kênh nhỏ ra dòng
sông lớn. Xuôi về diễn tả con thuyền
nhẹ nhàng xuôi theo dòng nớc êm ả.
(không thể thay đổi trật tự các động
từ)
3. Cảnh chợ Năm Căn
- Chợ Năm Căn ồn ào, đông vui, tấp
nập
- Bến Vận Hà, lò than, hầm gỗ, nhà
bè, phố nổi. Cảnh mua bán tấp nập thuận
tiện
- Sự hoà hợp giữa các dân tộc
(Việt Hoa Mông)
=> Khung cảnh rộng lớn trù phú
- Sự độc đáo của chợ Năm Căn:
+ Chợ chủ yếu họp ngay trên sông nớc
với những nhà bè nh những khu phố
nổi và những con thuyền bán hàng len
lỏi mọi nơi, có thể mua mọi thứ mà
không cần bớc ra khỏi thuyền.
+Sự đa dạng về màu sắc trang phục,

tiếng nói.
VI.Tổng kết và Luyện tập
- BàI văn miêu tả cảnh quan thiên
Quốc?
- HS trình bày
- GV tổng kết
+ GV cho HS đọc phần ghi nhớ SGK
+ Kể về con sông quê hơng em
nhiên, sông nớc vùng Cà Mau, mảnh
đất tận cùng Tổ Quốc. Canht hiên
nhiên ở đây thật rộng lớn, hoang dã và
hùng vĩ. Đặc biệt là những dòng sông
và rng đớc. Cảnh chợ Năm Căn là hình
ảnh trù phú, độc đáo, tấp nập về sinh
hoạt của con ngời ở vùng đất ấy.
- Luyện tập
- BTVNL Viết đoạn văn về cảm nhận
của em sau khi học bàI sông n-
ớc