SKKN Một vài kinh nghiệm để dạy tốt phân môn Lịch sử lớp 4

Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI :
Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam
Lời dạy của Bác chỉ bằng một câu thơ ngắn gọn nhưng thật sâu sắc. Trong
giai đoạn hiện nay, lời dạy đó càng có ý nghĩa thiết thực hơn khi mà dư luận
đang phản ánh rất nhiều về chuyện “hổng” kiến thức lịch sử của học sinh ở các
cấp học. Đó cũng là nỗi lo của toàn xã hội về một thế hệ tương lai của đất nước
không biết đến nguồn gốc, truyền thống của dân tộc mình.
Lời dạy của Bác như một lời nhắc cho tất cả mọi người Việt Nam phải có
hiểu biết về lịch sử nước nhà. Vậy chúng ta - những người thầy cô giáo - phải
làm sao trong công tác giảng dạy của mình có những đóng góp lớn nhằm giáo
dục truyền thống lịch sử dân tộc cho thế hệ trẻ thông qua nhiều cách trong đó
chủ yếu là qua việc giảng dạy môn Lịch sử.
Nhận thức rõ mục tiêu của giáo dục tiểu học là giúp HS có kiến thức toàn
diện về con người, tự nhiên và xã hội. Mỗi môn học bắt buộc trong nhà trường
đều góp phần vào việc thực hiện mục tiêu chung đó. Môn Lịch sử ở tiểu học
cung cấp một số kiến thức cơ bản, thiết thực về các sự kiện, hiện tượng, nhân vật
lịch sử tiêu biểu của lịch sử Việt Nam…… Vì vậy, môn học càng có ý nghĩa
quan trọng. Dạy học tốt môn Lịch sử lớp 4 còn giúp các em bước đầu nhận thức
đúng và yêu thích môn học, góp phần lớn trong việc giáo dục truyền thống lịch
sử hào hùng của dân tộc ta. Từ đó các em thêm tự hào, yêu thiên nhiên, đất nước
con người Việt Nam, kế thừa và phát huy truyền thống quý báu của dân tộc.
Qua tìm hiểu thực tế, tôi thấy nhiều giáo viên vẫn nghĩ rằng môn Lịch sử
là môn phụ, không quan trọng, chưa chú trọng đầu tư cho môn học. Thậm chí
một số giáo viên còn cho rằng nếu lo dạy lịch sử thì sẽ ảnh hưởng đến môn Toán
và môn Tiếng Việt. Tôi cho rằng đây là suy nghĩ sai lầm. Vì thế đã dẫn đến học
sinh nắm kiến thức lịch sử mù mờ, nhiều bài làm của các em sai kiến thức rất
trầm trọng mặc dù đó là những kiến thức cơ bản mà các em đã được học, các em
còn không thích học môn Lịch sử vì thấy bài học khô khan, tẻ nhạt, khó nhớ.

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 1


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

Môn Lịch sử lớp 4 cũng là môn học mới mà các em bắt đầu được học từ
năm lớp 4, được nhiều giáo viên đánh giá là khó dạy, khó tổ chức.
Vậy làm thế nào để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4 ?
Tôi đã suy nghĩ rất nhiều và qua thực tế, tôi nhận thấy kiến thức môn Lịch
sử lớp 4 không quá khó, các em không thể tiếp thu. Nếu người giáo viên nắm
chắc kiến thức, biết dẫn dắt, sử dụng những phương pháp dạy học thích hợp thì
học sinh sẽ rất hứng thú và yêu thích môn học. Ngược lại nếu chỉ dạy qua loa,
giáo viên tự cho đây là môn học không quan trọng, không cần thiết thì học sinh
cũng cảm thấy “chán” môn học vì thấy bài học khô khan, khó nhớ. Sau đây tôi
xin nêu một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4.
II. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH:
1.Thuận lợi:
- Ban giám hiệu nhà trường rất coi trọng tổ chức các buổi học tập, triển
khai chuyên đề về chuyên môn như: chuyên đề giáo án điện tử, chuyên đề dạy
học theo Chuẩn kiến thức, ..... Sau khi học tập trường thường xuyên tổ chức thao
giảng, dự giờ để các giáo viên nắm vững chuyên đề, trao đổi kinh nghiệm, học
hỏi lẫn nhau.
- Trường được cung cấp máy chiếu, laptop, kết nối Internet đến các phòng
học … phục vụ cho việc giảng dạy bằng giáo án điện tử. Ngoài ra, thư viện
trường có nhiều loại sách lịch sử, truyện kể phục vụ cho môn học.
- Bản thân giáo viên luôn cố gắng trau dồi kiến thức, rèn kĩ năng nghiệp
vụ, nhiệt tình, có ý thức làm việc nghiêm túc, chịu khó tìm tòi học hỏi, tích góp
các kinh nghiệm của bản thân và đồng nghiệp, thích tìm hiểu về lịch sử Việt

Nam.
- Học sinh có đầy đủ sách giáo khoa.
- Hàng năm, trường kết hợp với Đội có tổ chức cuộc thi “ Dân ta phải biết
sử ta”. Đây là hội thi giúp học sinh nhớ kiến thức lịch sử cũng như kích thích
các em tìm hiểu về lịch sử của dân tộc.

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 2


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

2. Khó khăn:
- Do môn Lịch sử mới được học từ năm lớp 4 nên học sinh còn bỡ ngỡ,
chưa quen với cách học. Việc lĩnh hội kiến thức lịch sử của các em còn hạn chế.
- Đồ dùng dạy học như tranh ảnh, bản đồ …còn thiếu.
- Ở địa phương không có các di tích lịch sử thời kì phong kiến nên không
thể tổ chức cho các em tham quan tìm hiểu.
III. NỘI DUNG:
1. Nghiên cứu một số kiến thức cần thiết :
Để có một kế hoạch bài học tốt, người giáo viên tự tin, chủ động trên bục
giảng, dẫn dắt, tổ chức tốt các hoạt động giúp các em nắm được kiến thức lịch
sử thì GV cần :
 Nghiên cứu nắm vững mục tiêu của môn học, mục tiêu cần đạt trong từng
bài, trong từng hoạt động.Việc tưởng chừng như đã cũ nhưng trong khi dạy hàng
ngày thì nhiều giáo viên vẫn còn xem sơ sài, hoặc chỉ dạy theo trình tự của sách
giáo khoa mà chưa chú ý đến mục tiêu. Mục tiêu của môn Lịch sử lớp 4 là :
- Cung cấp một số kiến thức cơ bản, thiết thực về : Các sự kiện, hiện
tượng, nhân vật lịch sử có hệ thống theo dòng lịch sử Việt Nam từ buổi đầu

dựng nước cho đến thời Nguyễn.
- Hình thành và rèn luyện cho HS các kĩ năng:
+ Quan sát các sự vật , hiện tượng, thu thập, tìm kiếm tư liệu lịch sử từ
các nguồn khác nhau.
+ Nêu thắc mắc, đặt câu hỏi trong quá trình học tập và chọn thông tin để
giải đáp.
+ Trình bày kết quả học tập bằng lời nói.
+ Vận dụng các kiến thức đã học vào cuộc sống.
- Góp phần bồi dưỡng và phát triển ở học sinh những thái độ và thói quen:
+ Ham học hỏi, tìm hiểu để biết về môi trường xung quanh các em.
+ Yêu thiên nhiên, con người, quê hương, đất nước.

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 3


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

+ Tôn trọng, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên và văn hóa gần gũi với học
sinh.
Từ năm học 2009-2010, Bộ Giáo dục ban hành tài liệu Hướng dẫn thực
hiện Chuẩn kiến thức kĩ năng các môn học ở tiểu học theo quyết định số
16/2006/QĐ - BGDĐT ban hành Chương trình giáo dục phổ thông – cấp Tiểu
học. Khi thực hiện chuyên đề này, một số giáo viên vẫn còn hiểu nhầm là chỉ
cần dạy theo Chuẩn đã đạt yêu cầu. Thực ra, khi dạy học theo Chuẩn thì người
giáo viên cần nghiên cứu kĩ để xây dựng kế hoạch bài dạy phù hợp với các đối
tượng học sinh của lớp mình nhằm giúp tất cả mọi học sinh trong lớp phải đạt
được những yêu cầu theo Chuẩn. Ngoài ra, giáo viên cần linh động nhằm phát
huy tối đa tính tích cực và khả năng của từng cá nhân học sinh, nhất là đối với

học sinh khá giỏi, học sinh thích tìm hiểu về lịch sử. Giáo viên cần hiểu dạy theo
Chuẩn không có nghĩa là cắt xén bớt nội dung chương trình mà Chuẩn là cơ
bản, tối thiểu đòi hỏi tất cả học sinh phải đạt được.
Ví dụ : Bài Nước Văn Lang theo Chuẩn kiến thức, kĩ năng thì mục tiêu
cần đạt là :
- Kiến thức:
Nắm được một số sự kiện về nhà nước Văn Lang .
+ Khoảng năm 700 TCN nước Văn Lang, nhà nước đầu tiên trong lịch sử
dân tộc ra đời.
+ Người Lạc Việt biết làm ruộng, ươm tơ, dệt lụa, đúc đồng làm vũ khí
và công cụ sản xuất.
+ Người Lạc Việt ở nhà sàn, họp nhau thành các làng, bản.
+ Người Lạc Việt có tục nhuộm răng, ăn trầu, ngày lễ hội thường có hoạt
động đua thuyền, đấu vật….
Tuy nhiên với đối tượng học sinh khá, giỏi giáo viên có thể khai thác
để các em nắm như :

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 4


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

+ Biết các tầng lớp của xã hội Văn Lang: Nô tì, Lạc dân, Lạc tướng, Lạc
hầu..…
+ Biết những tục lệ của người Lạc Việt còn tồn tại đến ngày nay: đua
thuyền đấu vật…
+ Xác định trên lược đồ Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ những khu vực mà
người Lạc Việt đã từng sinh sống.

Khi nghiên cứu mục tiêu của bài này, tôi lên kế hoạch theo Chuẩn kiến
thức, kĩ năng ngoài ra còn có thêm những câu hỏi khác nhằm “phát triển” cho
đối tượng học sinh khá, giỏi như sau:
1. Điền vào sơ đồ sau : Các tầng lớp trong xã hội Văn Lang
VUA HÙNG

LẠC TƯỚNG, LẠC HẦU

LẠC DÂN

NÔ TÌ

2. Những tục lệ nào của người Lạc Việt còn tồn tại đến ngày nay ?( trồng
khoai, tổ chức lễ hội vào mùa xuân, ….) Địa phương em còn lưu giữ những tục
lệ nào?( ăn trầu, làm bánh chưng…).
3. Treo lược đồ như hình 1-SGK Lịch sử và Địa lí trang 1, yêu cầu HS
đọc thông tin SGK và lên chỉ những khu vực mà người Lạc Việt đã từng sinh
sống ?
Qua thực tế đã dạy tôi nhận thấy với phần câu hỏi hướng dẫn như trên thì
đối tượng HS khá, giỏi các em đều trả lời được. Ngay cả câu 1, câu 2 học sinh
trung bình vẫn có thể làm tốt. Như vậy giáo viên cần nghiên cứu kĩ để tránh hiểu
nhầm dạy theo Chuẩn là chỉ cần dạy đủ theo yêu cầu cần đạt còn những câu hỏi
dành cho học sinh khá, giỏi, học sinh yêu thích tìm hiểu lịch sử là không cần
thiết.
Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 5


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

Ngoài việc nắm vững chuyên đề về dạy học theo Chuẩn kiến thức, kĩ năng
thì giáo viên cần tích hợp thêm nội dung giáo dục môi trường vào bài dạy. Ví dụ
khi dạy bài Chùa thời Lý, giáo viên cần giáo dục cho học sinh lòng tự hào về
trình độ văn hóa và nghệ thuật kiến trúc của nước ta từ thời nhà Lý. Từ đó nâng
cao ý thức bảo vệ di sản văn hóa của cha ông.
 Thứ hai là cần tìm hiểu kiến thức lịch sử liên quan đến nội dung dạy.
Bởi vì chỉ khi có kiến thức lịch sử thì người thầy mới hứng thú với giờ dạy,
thiết kế những kế hoạch bài học hay, phong phú, đưa ra những thông tin chính
xác. Ví dụ như trong bài Nước Âu Lạc, thông tin trong SGK là : Năm 179 TCN
Triệu Đà lại đem quân sang…… nhưng trong SGV lại ghi năm 207 TCN…..
Như vậy có sự khác nhau về thời gian. Nếu người GV có kiến thức lịch sử thì sẽ
dễ dàng nhận thấy SGV in sai, thông tin SGK là chính xác.
Để có kiến thức lịch sử thì giáo viên cần tự trang bị cho mình bằng cách
đọc sách lịch sử hoặc tìm hiểu các trang web nói về lịch sử Việt Nam. Tôi xin
giới thiệu một số trang web nói về lịch sử Việt Nam từ buổi dầu dựng nước :

(Website của Bộ GD-ĐT)


Hoặc quyển sách Các triều đại Việt Nam của Quỳnh Cư và Đỗ Đức
Hùng- NXB Thanh niên.
2. Tạo không khí học tập:
Trong dạy học, tạo hứng thú cho học sinh là rất quan trọng. Nó gần như
quyết định hiệu quả của việc dạy học. Kiến thức lịch sử sẽ thật hấp dẫn nếu
người giáo viên tổ chức, hướng dẫn sao cho các em cảm thấy yêu thích, hứng
thú, bài học trở thành nhu cầu, niềm đam mê tìm hiểu của các em. Lúc đó, tiết
học sẽ diễn ra nhẹ nhàng. Để học sinh hứng thú với giờ học lịch sử, tôi thường
tạo không khí học tập ngay trong từng hoạt động như sau :
- Giới thiệu bài :

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 6


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

Đây là một bước để thu hút học sinh vào bài học mà nhiều giáo viên còn
xem nhẹ. Tôi thường giới thiệu bài bằng nhiều cách như : Đặt vấn đề gây tò mò
cho học sinh hoặc dẫn dắt từ những kiến thức lịch sử đã học, cũng có thể sử
dụng tranh ảnh hoặc bắt đầu bằng một câu chuyện lịch sử…
Ví dụ : Khi giới thiệu bài Nước Văn Lang SGK Lịch sử và Địa lí trang
11, tôi làm như sau:
Giới thiệu cả lớp về ảnh Lễ giỗ tổ Hùng Vương (Tranh do giáo viên sưu
tầm)

GV đọc câu ca dao:
Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mồng mười tháng ba
Hỏi: Vậy ngày giỗ tổ trong câu ca dao là ngày tưởng nhớ ai? (Vua Hùng)
Ngày mồng mười tháng ba âm lịch hàng năm là ngày tất cả những người
Việt Nam chúng ta dù sống ở đâu đều hướng về vùng đất Phú Thọ để tưởng nhớ
đến các vua Hùng- những người đầu tiên xây dựng nên đất nước ta. Vậy nhà
nước đầu tiên của dân tộc ta có tên là gì? Ra đời khi nào? Để biết những điều
đó, hôm nay, cô mời cả lớp lên cỗ máy thời gian trở về với lịch sử để tìm hiểu
những điều này trong bài Nước Văn Lang

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 7

Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

Ví dụ khác: Khi GTB bài Nhà Trần thành lập tôi giới thiệu bằng cách
liên hệ đến kiến thức của bài cũ : Nhà Lý tồn tại từ năm 1009-1226 trải qua hơn
hai trăm năm, nhà Lý có nhiều công lao to lớn trong việc xây dựng và bảo vệ
đất nước ta. Tuy nhiên, cuối thời Lý, vua quan bắt đầu ăn chơi sa đọa, nhân dân
đói khổ. Trước tình hình này, chắc hẳn sẽ có một triều đại khác lên thay thế.
Vậy tiếp theo nhà Lý là triều đại nào? Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về
sự kiện này, ngoài ra các em còn biết thêm một số chính sách của nhà Trần
ngay từ những ngày đầu mới thành lập.
Hoặc, giới thiệu bài Nhà Trần và việc đắp đê : GV cho HS quan sát tranh
trang 39 hỏi: Tranh vẽ gì? (Cảnh mọi người đang khiêng đất) GT : Đây là tranh
vẽ cảnh đắp đê dưới thời Trần. Triều đại nhà Trần được sử sách ghi rằng nhà
Trần là “Triều đại đắp đê”. Vậy tại sao nhà Trần được gọi là “Triều đại đắp
đê”? Chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài học hôm nay .

Tâm lí học sinh tiểu học rất thích nghe kể chuyện, vì vậy cũng có thể giới
thiệu bài bằng một câu chuyện kể ngắn có liên quan đến bài học để tạo cho các
em sự chú ý, hứng thú với giờ học.Ví dụ : Giới thiệu bài Nước Âu Lạc tôi làm
như sau: Các em đã được nghe câu chuyện Trọng Thủy, Mỵ Châu chưa ? (Nếu
HS kể được mời lên kể, còn chưa nghe thì GV kể tóm tắt câu chuyện).
GV dẫn dắt : Tuy có chi tiết thần thoại nhưng dấu tích về thành Cổ Loa
là có thật và đến nay vẫn còn được giữ gìn và trở thành khu di tích ở Đông Anh
Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 8

Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

– Hà Nội. Vậy nội dung câu chuyện đó có liên quan gì đến sự kiện lịch sử trong
bài học hôm nay. Cô mời cả lớp đến thành Cổ Loa để cùng tìm hiểu nha!
Như vậy có nhiều cách giới thiệu bài, tùy từng bài mà tôi có cách giới
thiệu phù hợp, nhằm thu hút học sinh vào bài học, tránh sự nhàm chán.
Để tạo hứng thú cho học sinh trong khi học lịch sử, ngoài việc chuẩn bị
giới thiệu bài, tôi luôn chú trọng bước củng cố bài. Đây vừa là bước không
những giúp các em nắm những kiến thức cơ bản mà còn là bước kích thích các
em ham mê, tìm hiểu, chú ý trong các giờ học bài mới. Vì thế phần củng cố tôi
thường tổ chức theo hình thức thi đua giữa các nhóm. Ví dụ khi củng cố bài
Chiến thắng Bạch Đằng do Ngô Quyền lãnh đạo( năm 938) SGK LS và ĐL
trang 21, tôi củng cố bằng trò chơi ô chữ : Ô chữ gồm 8 hàng ngang. Cách chơi
như sau: Chia lớp thành 4 đội. Các đội lần lượt chọn hàng ngang, sau đó GV
đọc gợi ý về từ hàng ngang, đội chơi nhanh chóng đưa ra câu trả lời. Nếu sai
hoặc sau thời gian 30 giây không đoán được thì đội khác có quyền đoán. Mỗi từ
hàng ngang đúng được 10 điểm. Trò chơi kết thúc khi các ô hàng ngang được
tìm ra. Đội dành chiến thắng là đội có số điểm cao hơn và đọc được ô chữ hàng
dọc.
Nội dung ô chữ và gợi ý :

T

H

A

T

B

C

O

L

O

A

T

B

H

O

A

N

A

I

C

O

C

G

O

H

U

Y

T

R

I

E

U

Đ

Ö

Ô

N

G

L

A

M

A

C

N

G

O

Q

U

Y

E

N

G

T

H

A

O

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 9


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

1, Hậu quả mà quân Nam Hán phải nhận khi sang xâm lược nước ta vào
năm 938( thất bại).
2, Nơi Ngô Quyền chọn làm kinh đô (Cổ Loa).
3, Vũ khí làm thủng thuyền của giặc( cọc gỗ).
4, Ngô Quyền đã dựa vào hiện tượng thiên nhiên này để đánh giặc (thủy
triều).
5, Quê của Ngô Quyền (Đường Lâm).
6, Quân Nam Hán đến từ phương này ( Bắc).
7, Người lãnh đạo trận Bạch Đằng ( Ngô Quyền).
8, Tướng giặc tử trận ở Bạch Đằng (Hoàng Tháo).
Tổng kết trò chơi, khen nhóm thắng cuộc. Khi tổ chức củng cố theo hình
thức này tôi thấy các em học rất hào hứng, sôi nổi. Chắc chắn qua trò chơi, các
em sẽ khắc sâu những kiến thức này. Tuy nhiên, giáo viên có thể thay trò chơi ô
chữ bằng cách cho học sinh xem bộ phim hoạt hình Đại chiến Bạch Đằng (bộ

phim dài 5 phút nhưng phản ánh đầy đủ về sự kiện diễn biến trận Bạch Đằng)
Hoặc củng cố bài Nhà Lý đời đô ra Thăng Long, tôi cho học sinh xem
một trích đoạn phim hoạt hình lịch sử nói về Lý Thái Tổ để nhằm khắc sâu bài
học và giúp các em cảm thấy thích thú, tiếp thu kiến thức lịch sử một cách nhẹ
nhàng, thoải mái.
Ngoài giới thiệu bài và củng cố, trong khi tổ chức các hoạt động, tôi luôn
tạo không khí học tập bằng cách phát huy tính tích cực tối đa của học sinh,
không làm thay mà chỉ tổ chức, hướng dẫn và giúp đỡ khi cần thiết. Để thuận
tiện trong việc giúp đỡ các nhóm, tôi làm các biểu tượng mặt cười, mặt mếu và
quy ước mặt mếu là nhóm đang gặp khó khăn cần được giúp đỡ, mặt đỏ là đã
hoàn thành phần thảo luận. Đây là một việc nhỏ nhưng cũng góp phần gây hứng
thú cho học sinh. Sau thời gian làm việc nhóm, tôi tổ chức báo cáo kết quả làm
việc theo hình thức thi đua.

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 10


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

Biểu tượng mặt mếu – mặt cười
Ví dụ : Bài Khởi nghĩa Hai Bà Trưng SGK LS và ĐL trang 19, khi
hướng dẫn học sinh trình bày tóm tắt cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng thì với
sĩ số 27 học sinh tôi chia lớp thành 7 nhóm, yêu cầu các nhóm đọc SGK, xem
lược đồ để tường thuật lại diễn biến của cuộc khởi nghĩa. Trong khi HS làm việc
tôi đi đến các nhóm, giúp đỡ thêm cho những nhóm gặp khó khăn bằng các câu
hỏi nhỏ. Sau thời gian họp nhóm, tôi tổ chức thi tường thuật lại bằng cách gọi
ngẫu nhiên học sinh trong nhóm. Nếu HS trình bày đúng, đủ và hấp dẫn thể hiện
được khí thế của quân ta sẽ được tuyên dương.

HS thảo luận nhóm trong giờ học

HS trình bày diễn biến trên lược đồ

Lưu ý khi tổ chức thi đua giữa các nhóm là tránh tạo tâm lí ganh đua
giữa các nhóm một cách quá mức mà phải làm sao nhóm không giành được
điểm cao cảm thấy mình phải cố gắng nhiều hơn chứ không ganh ghét, ngược lại
nhóm thắng cuộc không quá tự cao. Vì vậy sau khi thi đua giữa các nhóm, giáo
viên cần động viên tất cả các học sinh.

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 11


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

Tóm lại, có nhiều cách tạo hứng thú cho học sinh tuy nhiên giáo viên phải
luôn nhớ rằng, dù tổ chức theo hình thức và phương pháp nào thì mục đích cuối
cùng đều phải giúp các em đạt được mục tiêu về kiến thức, kĩ năng và thái độ.
3. Hướng dẫn học sinh nắm kiến thức qua việc khai thác kênh hình,
đọc thông tin trong SGK
Sách giáo khoa môn Lịch sử được trình bày theo hướng tổ chức các hoạt
động học tập nhằm giúp học sinh quan sát, tự tìm tòi phát hiện kiến thức và rèn
luyện kĩ năng. Sách giáo khoa có hệ thống kênh hình khá phong phú gồm tranh
ảnh, bản đồ, lược đồ. . . Nó là phương tiện dạy học đặc trưng của môn Lịch sử,
giúp cho học sinh tái hiện lại những sự kiện, nhân vật lịch sử trong quá khứ.
Trước hết tôi xin nói về cách hướng dẫn HS sử dụng lược đồ, bản đồ.
Phần Lịch sử lớp 4 có một số lược đồ đơn giản về các cuộc khởi nghĩa.

Tuy nhiên, nếu không làm tốt việc hướng dẫn học sinh sử dụng lược đồ thì các
em sẽ gặp khó khăn trong việc tìm hiểu kiến thức, nguy hiểm hơn nữa là tạo cho
học sinh thói quen lười quan sát, tưởng tượng, suy nghĩ. Vì vậy, để học sinh làm
việc với bản đồ, lược đồ một cách có hiệu quả tôi chú ý hướng dẫn các em một
số kiến thức, kĩ năng cần thiết như:
Thứ nhất phải giúp học sinh biết xác định phương hướng trên bản đồ,
lược đồ theo quy ước đơn giản phía trên là hướng Bắc , phía dưới là hướng
Nam, bên phải là hướng Đông, bên trái là hướng Tây. Ở bài Làm quen với bản
đồ trong sách Lịch sử và Địa lí lớp 4 các em đã được học nhưng giáo viên cũng
cần củng cố thường xuyên kĩ năng này. Chẳng hạn khi học sinh xác định được
phương hướng trên bản đồ, lược đồ thì các em có thể tự biết được tại sao gọi là
giặc phong kiến phương Bắc, hoặc cụ thể như trong bài Cuộc kháng chiến
chống quân Tống xâm lược lần thứ hai (1075-1077). Khi yêu cầu thuật lại
cuộc chiến đấu trên sông Như Nguyệt thì học sinh dễ dàng xác định được vị trí
của phòng tuyến của quân ta là ở bờ nam, quân giặc ở bờ bắc sông Như Nguyệt.
Thứ hai, hướng dẫn học sinh đọc chú giải để hiểu được ý nghĩa biểu thị
của các kí hiệu trên lược đồ. Khi nắm được ý nghĩa biểu thị của các kí hiệu, các
Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 12


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

em sẽ làm tốt các bài tập yêu cầu thuật lại diễn biến cuộc chiến đấu hoặc cuộc
khởi nghĩa.
Ví dụ : Dựa vào lược đồ, em hãy trình bày lại trận chiến tại phòng tuyến
sông Như Nguyệt (bài Cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược lần thứ
hai (1075-1077) trang 34 SGK LS và ĐL) tôi hướng dẫn như sau :
- Yêu học sinh quan sát lược đồ trong SGK trang 35, xem bảng chú giải

biết các kí hiệu thể hiện trên lược đồ để các em phân biệt được mũi tên biểu thị
quân ta và mũi tên biểu thị giặc Tống. Ví dụ mũi tên màu đen
quân Tống tiến công , mũi tên màu đỏ

là biểu thị

nhà Lý chặn đánh…. Sau khi HD

xem chú giải, đọc thông tin trong SGK bằng hệ thống câu hỏi như sau:
+ Lý Thường Kiệt cho xây dựng phòng tuyến ở đâu ?
+ Lực lượng của quân Tống như thế nào ? Do ai chỉ huy ?
+ Chỉ vị trí trận tuyến quân Tống trên lược đồ ?
+ Chỉ trên lược đồ vị trí mà quân nhà Lý phòng ngự, chặn đánh, tiến
công, đường rút chạy của giặc ?
Từ việc trả lời các câu hỏi theo gợi ý của giáo viên, học sinh nắm được
diễn biến chính của trận chiến đấu. Các em sẽ dựa vào lược đồ thuật lại rất tốt kể
cả đối tượng học sinh trung bình mà không cần nhớ từng câu chữ trong SGK.

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 13


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

Ngoài việc rèn cho học sinh kĩ năng sử dụng bản đồ, lược đồ thì giáo viên
cần chú ý hướng dẫn khai thác kiến thức từ tranh ảnh bởi lịch sử là việc đã xảy
ra, có thật và tồn tại khách quan. Nhận thức lịch sử là phải thông qua các “dấu
vết” của quá khứ, những chứng cứ về sự tồn tại của các sự kiện, hiện tượng đã
diễn ra, do đó việc đầu tiên, tất yếu không thể bỏ qua là cho học sinh tiếp xúc

với tranh ảnh.
Ví dụ: Bài Nước Văn Lang SGK LS và ĐL trang 11, tôi khai thác kiến
thức từ ảnh các hiện vật như lưỡi cày đồng, rìu đồng, đồ trang sức bằng đồng,
hình ảnh trang trí trên trống đồng…….như sau :
Yêu cầu quan sát các hình trong SGK Lịch sử và Địa lí trang 12,13,14,
đọc thông tin trong SGK trả lời các câu hỏi :
+ Người Lạc Việt biết làm những công cụ và vũ khí gì để phục vụ cho
cuộc sống ?
+ Qua những công cụ đó và cả cách trang trí trên trống đồng, em hình
dung như thế nào đời sống của họ ? ( HS lớp tôi đã có nhiều ý kiến như : Đồ
dùng của họ khác với ngày nay / Đồ dùng phục vụ cuộc sống còn đơn giản / Từ
xưa họ đã có tục lệ đua thuyền, và còn biết đeo cả trang sức để làm đẹp)
Như vậy, từ việc khai thác tranh ảnh đó, học sinh có thể hình dung phần
nào đời sống, vật chất và tinh thần của người Lạc Việt dưới thời vua Hùng.
Ví dụ khác: Khi dạy bài Chiến thắng Bạch Đằng do Ngô Quyền lãnh
đạo( năm 938). Trước hết tôi cho học sinh xem tranh hình 2 trang 41 để giúp
các em hình dung về những chiếc cọc gỗ được cắm trên sông Bạch Đằng, sau đó
yêu cầu học sinh quan sát hình 1 trang 22 SGK Lịch sử và Địa lí lớp 4 và với
câu hỏi như sau: Em thấy được điều gì thể hiện qua tranh hình 1 ?( Em thấy
cảnh ngổn ngang những chiếc thuyền to, thuyền nhỏ của giặc nghiêng ngã va
phải cọc gỗ, đang chìm dần).
Như vậy qua tranh ảnh cùng với hướng dẫn học sinh đọc thông tin trong
sách giáo khoa, các em dễ dàng thuật lại diễn biến trận đánh quân ta đánh thắng
quân Nam Hán, các em như được sống lại cùng với khí thế chiến đấu của trận
Bạch Đằng.
Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 14

Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

Hoặc như trong bài Chùa thời Lý giáo viên có thể yêu cầu học sinh quan
sát hình chụp chùa Một Cột và chùa Keo, đọc thông tin trong SGK LS và ĐL
trang 33 để có vài nhận xét đơn giản về kiến trúc thời Lý (chú ý đây là yêu cầu
dành cho HS khá, giỏi).
Tóm lại, khi làm việc với kênh hình cần thực hiện theo các bước :
- Giới thiệu sơ lược về kênh hình.
- Nêu mục đích làm việc với kênh hình.
- Đưa ra câu hỏi gợi ý để HS có cơ sở khai thác kiến thức từ kênh hình.
- Gọi HS trả lời các câu hỏi.
- Mời HS khác nhận xét, bổ sung trước khi GV đưa ra kết luận.
Chú ý: Hiện nay việc tìm tranh ảnh, lược đồ trên Internet không khó
nhưng trước khi tìm thêm những tranh ảnh khác để bổ trợ thêm kiến thức, giáo
viên cần sử dụng khai thác hết ý đồ kênh hình trong sách giáo khoa.
4. Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy:
Lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ. Việc tái hiện lại lịch sử gần
như nó đã từng tồn tại là một việc rất khó khăn, nếu giáo viên sử dụng tư liệu
như bản đồ, lược đồ, tranh ảnh, phim,…vào việc giảng dạy sẽ góp phần rất lớn
giúp học sinh có thể tái hiện được sự kiện lịch sử gần giống như nó đã từng tồn
tại. Đây là điều cực kì quan trọng với môn Lịch sử. Một khó khăn khi dạy lịch
sử lớp 4 là ở địa phương không có các di tích lịch sử liên quan đến nội dung bài
Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 15


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

học nên việc tổ chức cho học sinh đi tham quan là không thể. Mặt khác, bộ đồ

dùng môn Lịch sử lớp 4 của Bộ Giáo dục ban hành thiếu rất nhiều, một số tranh
ảnh lược đồ trong sách giáo khoa có nhưng chưa đủ, giáo viên cần phải sưu tầm
thêm. Vậy để làm cho bài học lịch sử được phong phú, sinh động, học sinh tiếp
thu kiến thức lịch sử một cách nhẹ nhàng, giáo viên cần phải ứng dụng công
nghệ thông tin vào việc thiết kế bài giảng. Hiện nay, giáo viên thường sử dụng
phần mềm PowerPoint để thiết kế các bài giảng trên máy tính. Cách này vừa tạo
hứng thú cho học sinh, vừa đảm bảo thời gian tiết học thuận lợi để giáo viên sử
dụng các phương pháp dạy học tích cực, giảm bớt sự chuẩn bị về các phương
tiện hỗ trợ khác như ti vi, đầu video… vừa tiết kiệm kinh phí làm đồ dùng dạy
học.
Việc tìm tranh ảnh để đưa vào bài giảng điện tử khá thuận lợi vì hình ảnh
minh họa lịch sử trên Internet khá nhiều. Tuy nhiên khi lựa chọn tranh ảnh, các
nguồn sử liệu phải chính xác, quan trọng hơn nữa là phải phù hợp với nội dung
bài học, trọng tâm và lượng vừa phải, tránh làm cho học sinh bị nhiễu loạn thông
tin, biến tiết học trở thành tiết trình chiếu tranh ảnh.
Lưu ý khi thiết kế bài giảng điện tử, giáo viên cần thể hiện tính sư phạm,
làm sao để tận dụng tối đa tính ưu việt của máy tính về phương diện cung cấp
thông tin cho học sinh, phải hiệu quả hơn so với bài giảng thông thường. Sau
đây là một vài lưu ý khi thiết kế bài giảng để thể hiện tính sư phạm, tăng hiệu
quả giảng dạy :
- Về cỡ chữ: Thông thường dùng cỡ chữ từ 24 – 28. Với những đề mục
lớn cần dùng cỡ chữ từ 36 - 44. Cỡ chữ nội dung phải nhỏ hơn cỡ chữ ở các đề
mục lớn. Các đề mục ngang nhau phải cùng cỡ chữ, kiểu chữ. Nên dùng phong
chữ màu tối, nền màu sáng. Không dùng quá nhiều màu sắc trong một bài giảng.
- Không lạm dụng các hiệu ứng hình ảnh bay nhảy, âm thanh không cần
thiết gây phân tán chú ý của học sinh vào nội dung bài học.
- Cần giữ liên tục bài giảng như một chiếc bảng kéo. Tránh lật trang liên
tục.
Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 16


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

Tóm lại, cần nhớ rằng bài giảng điện tử chỉ là phương tiện hỗ trợ, làm
tăng hiệu quả giảng dạy. Vì vậy giáo viên có thể sử dụng thêm bảng lớp để lưu
giữ nội dung, hoặc để học sinh trình bày phiếu học tập. Tuy nhiên vì thời gian và
công việc nên thực tế giáo viên chưa có nhiều thời gian nghiên cứu về phần
mềm này nên đôi khi vẫn còn lúng túng trong việc thiết kế cũng như xử lí các
thao tác trên máy tính. Vì thế giáo viên có thể tìm đọc tài liệu về hướng dẫn sử
dụng phần mềm PowerPoint - tài liệu của tác giả Nguyễn Sơn Hải (Trung tâm
đào tin học Bộ giáo dục và đào tạo).
Ví dụ khi dạy bài Trường học thời Hậu Lê SGK trang 48, tôi đã ứng
dụng công nghệ thông tin để cung cấp cho HS như sau: Ảnh chụp Quốc Tử
Giám; tranh vẽ về cách dạy học và thi cử của nhà Hậu Lê, tranh vẽ lễ vinh quy
bái tổ (lễ đón rước người đỗ cao về làng). Nhờ sử dụng phần mềm PowerPoint
nên giáo viên cũng không phải in tranh gây tốn kém, sử dụng hình ảnh nhanh
chóng, chất lượng. Khi được quan sát các tranh ảnh này, giáo viên không cần
thuyết giảng bằng lời nhiều nhưng học sinh vẫn hình dung rất rõ về giáo dục và
chế độ đào tạo của thời Hậu Lê
Hoặc ví dụ khác bài Quang Trung đại phá quân Thanh, nhờ ứng dụng
công nghệ thông tin, tôi sử dụng những hiệu ứng trên lược đồ về đường hành
quân và tiến quân của quân Tây Sơn gồm 5 mũi tiến công vào Thăng Long, chặn
đường rút lui của địch, đường quân Thanh rút chạy …Với những hiệu ứng đó
học sinh rất dễ hiểu và dễ dàng thuật lại diễn biến cuộc tiến công một cách sinh
động.
Công nghệ thông tin vừa hỗ trợ giúp tái hiện lịch sử, vừa thuận lợi cho
giáo viên cập nhật những những thông tin mới vào bài dạy. Ví dụ khi dạy bài
Nhà Lý dời đô ra Thăng Long tôi cung cấp thêm một vài tranh ảnh về kỉ niệm

một nghìn năm Thăng Long –Hà Nội (năm 2010), một số hình ảnh đẹp của Hà
Nội ngày nay.

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 17


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

Nhờ công nghệ thông tin, tôi còn có thể tổ chức thi Rung chuông vàng
trong những tiết ôn tập bằng cách xây dựng hệ thống câu hỏi trên phần mềm
PowerPoint.
Tóm lại, ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn Lịch sử là một
biện pháp hiệu quả về mặt cung cấp thông tin tạo điều kiện thuận lợi cho giáo
viên sử dụng các phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh.
5. Một số điều cần lưu ý :
a. Sau mỗi giai đoạn lịch sử GV cần hướng dẫn HS tự hệ thống lại những
kiến thức đã học :
Đây là bước quan trọng vì học sinh có nắm lại được những sự kiện tiêu
biểu thì mới khắc sâu hơn các kiến thức lịch sử, bước đầu biết hệ thống lại các
sự kiện tiêu biểu ở mỗi giai đoạn, hiệu quả dạy học được nâng lên. Ví dụ sau khi
học xong giai đoạn Buổi đầu dựng nước và giữ nước (Khoảng 700 năm TCN
đến năm 179 TCN ) GV giúp các em hệ thống được những sự kiện chính như :
Nước Văn Lang ra đời; sau nước Văn Lang là nước Âu Lạc; năm 179 TCN
Triệu Đà chiếm nước Âu Lạc; Hoặc sau khi học xong giai đoạn Nước Đại Việt
thời Trần ( Từ năm 1226 đến năm 1400), HS phải biết được những sự kiện tiêu
biểu như: Chính sách quan tâm phát triển nông nghiệp của nhà Trần; ba lần
kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên.
b. Lập góc học tập về lịch sử, thư viện lớp học tạo điều kiện cho các em

tìm hiểu về lịch sử của dân tộc
Trong quá trình dạy học môn Lịch sử, một kinh nghiệm khá hiệu quả nữa
là giáo viên hướng dẫn học sinh lập góc học tập về lịch sử và thư viện lớp học.
Việc đầu tư lập góc lịch sử không tốn kém nhưng rất mang lại hiệu quả.
Góc lịch sử trưng bày những tranh ảnh, tư liệu về lịch sử liên quan đến nội dung
bài học. Dựa vào góc lịch sử, học sinh sẽ nắm vững hơn những kiến thức đã học
một cách tự nhiên không cần phải học thuộc lòng những sự kiện, những mốc
thời gian khô khan, khó nhớ (Đó cũng giống như một bảo tàng lịch sử nhỏ của
lớp). Tuy nhiên khi hướng dẫn học sinh trình bày tranh ảnh, tư liệu lịch sử, giáo
Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 18


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

viên cần giúp học sinh trình bày các tranh ảnh, tư liệu lịch sử một cách có hệ
thống theo các mốc thời gian để không bị nhầm lẫn sự kiện này với mốc thời
gian khác. Một lưu ý nữa là giáo viên nên chọn những tranh ảnh nói về các sự
kiện tiêu biểu trong từng giai đoạn.
Cụ thể, giáo viên có thể chia thành các giai đoạn từ năm 700 TCN đến
năm 179 TCN (Buổi đầu dựng nước và giữ nước). Từ năm 179 TCN đến năm
938 (Hơn 1000 năm đấu tranh giành lại độc lập) từ năm 938 đến năm 1009
(Buổi đầu độc lập) từ năm 1009 đến năm 1226 (Nước Đại Việt thời Lý) từ năm
1226 đến năm 1400 (Nước Đại Việt thời Trần), thế kỉ XV (Nước Đại Việt buổi
đầu thời Hậu Lê), nước Đại Việt thế kỉ XVI-XVIII, từ năm 1802 đến năm 1858
(Buổi đầu thời Nguyễn).
Ví dụ: Thế kỉ XV( nước Đại Việt buổi đầu thời Hậu Lê) tôi trưng bày
những tranh ảnh sau: ảnh chụp ải Chi Lăng, lược đồ trận Chi Lăng, nhà thái học,
tượng đài vua Lê Thái Tổ, Quốc Tử Giám, tượng Lê Thánh Tông, Nguyễn

Trãi,…

HS tìm hiểu kiến thức qua góc lịch sử

Thư viện lớp học

Lập thư viện lớp học: Lập thư viện lớp học là cách giáo viên cùng học
sinh xây dựng thành một thư viện nhỏ ở trong lớp. Thư viện nhỏ đó gồm những
quyển truyện kể về lịch sử mà giáo viên chọn lọc mượn ở thư viện trường và cả
những truyện mà học sinh và giáo viên sưu tầm thêm. Những truyện này sẽ được
trưng bày ở kệ đồ dùng của lớp. Thực tế khi lập thư viện lớp học, tôi nhận thấy
Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 19


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

các em rất thích thú và say mê đọc. Trước đây sách ở thư viện trường có nhưng
việc vận động tất cả các em lên thư viện trường tìm sách đọc khá khó khăn do
thời gian của giờ ra chơi ít, giờ nghỉ trưa thì thư viện không làm việc, đăng kí
mượn về nhà thì các em rất ngại vì sợ mất. Khi có thư viện lớp học, các em rất
dễ dàng đọc và tìm hiểu sâu hơn hơn về các sự kiện, nhân vật đã học qua những
truyện kể hấp dẫn. Một số truyện tiêu biểu như như Truyện hay sử Việt- NXB
Kim Đồng, Lý Công Uẩn - NXB Kim Đồng, Câu đố về các nhân vật lịch sử NXB Kim Đồng, Theo dòng lịch sử Việt Nam- NXB Giáo Dục, Kể chuyện Lê
Lợi- NXB Lao Động,….

HS đọc truyện lịch sử trong giờ ra chơi, giờ nghỉ bán trú

Lưu ý khi lập thư viện lớp học giáo viên cần hướng dẫn học sinh cách giữ

gìn sách cũng như sắp xếp ngăn nắp. Hàng tuần giáo viên có thể giới thiệu
những sách hay bổ ích, những truyện có sự kiện lịch sử liên quan đến nội dung
bài học để khuyến khích học sinh đọc sách.
c. Liên hệ thực tế bài học với thực tế
Điều quan trọng trong dạy học lịch sử là phải gắn kiến thức lịch sử với
đời sống thực tế. Nếu làm được điều này, học sinh sẽ cảm thấy kiến thức lịch sử
mà các em thu nhận được thật gần gũi với đời sống. Từ đó các em sẽ nhớ lâu về
các sự kiện lịch sử.
Giáo viên có thể liên hệ với những địa danh có thật. Nếu địa phương có
địa danh mang tên các nhân vật lịch sử thì giáo viên cần liên hệ để khắc sâu cho
học sinh. Ví dụ như khi dạy bài Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược
Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 20


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

Mông – Nguyên. Giáo viên hỏi : Ở địa phương chúng ta, em có biết một con
đường, trường học nào mang tên người chỉ huy tối cao trong cuộc kháng chiến
chống quân xâm lược Mông Nguyên ? ( Trường THCS Trần Hưng Đạo)
Hoặc bài Khởi nghĩa Hai Bà Trưng, Chiến thắng Bạch Đằng do Ngô
Quyền lãnh đạo, GV có thể liên hệ bằng cách cho học sinh kể tên những con
đường mà khi nhắc đến các em sẽ nhớ đến sự kiện, nhân vật lịch sử này. Hoặc
trong bài Văn học và khoa học thời Hậu Lê, giáo viên liên hệ tại sao thi học
sinh giỏi toán lại được đặt tên là thi giải toán Lương Thế Vinh. Các em sẽ dựa
vào nội dung bài nhận biết vì Lương Thế Vinh là tác giả của cuốn Đại thành
toán pháp (một công trình khoa học tiêu biểu về toán học thời Hậu Lê), hoặc
giới thiệu thêm tác phẩm bài thơ Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi. Vì bài thơ
này các em cũng sẽ được trong chương trình tiểu học. Do đó qua cách giới thiệu

này, các em cảm nhận sự kiện, nhân vật lịch sử là hoàn toàn có thật, gần gũi với
đời sống.
Như vậy, việc liên hệ bài học với thực tế, giáo viên sẽ truyền được lòng
yêu lịch sử cho học sinh. Từ đó sẽ bồi dưỡng cho các em lòng yêu nước, tự
cường dân tộc. Đó cũng là cái đích cao nhất của việc dạy học lịch sử.
IV. KẾT QUẢ:
Khi áp dụng những biện pháp trên vào việc giảng dạy phân môn Lịch sử
tôi thu nhận được kết quả như sau:
- Học sinh yêu thích học môn Lịch sử, thích tìm hiểu về lịch sử, không
khí tiết học sôi nổi, học sinh tích cực, chủ động.
- Hầu hết các em có kĩ năng sử dụng bản đồ, lược đồ, biết dựa vào lược
đồ để thuật lại diễn biến các cuộc khởi nghĩa, chiến đấu.
- Có kĩ năng quan sát, nắm bắt thông tin nhanh, trình bày kết quả học tập
một cách lưu loát.
- Đạt kết quả cao trong bài kiểm tra cuối kì I : 90% HS đạt điểm giỏi,
10% đạt điểm khá.

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 21


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Để dạy học tốt môn Lịch sử lớp 4 trước hết chúng ta cần phải:
- Đối với giáo viên: Đối xử công bằng với môn học, không được xem đó
là môn phụ, không quan trọng, tìm tòi nghiên cứu các kiến thức lịch sử liên
quan, bám sát mục tiêu của từng bài, lựa chọn phương pháp và hình thức phù
hợp với đối tượng học sinh của lớp mình, sáng tạo trong việc xây dựng kế hoạch

bài dạy, hướng dẫn học sinh học tập, áp dụng công nghệ thông tin vào giảng
dạy, tư vấn với phụ huynh học sinh,….phải làm sao truyền được lòng say mê
học lịch sử cho các em cũng như niềm tự hào về những trang sử vẻ vang của dân
tộc.
- Đối với nhà trường: Giám sát, hướng dẫn tổ chức việc thực hiện nghiêm
túc các chuyên đề đã triển khai. Hàng năm cần duy trì tốt việc tổ chức cuộc thi
“Dân ta phải biết sử ta” theo hình thức “rung chuông vàng” để kích thích việc
dạy học tốt môn Lịch sử trong nhà trường.
- Đối với gia đình: Các thành viên trong gia đình phải quan tâm việc dạy
lịch sử cho con em bằng cách có thể kể những câu chuyện lịch sử liên quan,
hoặc thay vì mua truyện tranh nước ngoài thì mua những quyển truyện lịch sử
dành cho thiếu nhi để bổ trợ thêm về kiến thức lịch sử cho con em.
- Đối với xã hội: Quan tâm đến việc giáo dục lịch sử, sản xuất những bộ
phim nói về các nhân vật, sự kiện lịch sử tiêu biểu, viết truyện tranh lịch sử dành
cho thiếu nhi.
VI. KẾT LUẬN :
Bậc tiểu học bậc học nền tảng, môn Lịch sử trong nhà trường có tầm quan
trọng trong việc giúp học sinh phát triển toàn diện theo mục tiêu giáo dục tiểu
học. Để từng bước nâng cao chất lượng dạy học lịch sử, thay đổi tình trạng
“hổng” kiến thức lịch sử của học sinh, chúng ta cần có quan niệm đúng đắn về
vị trí của môn học, kết hợp từ nhà trường với gia đình và toàn xã hội nhằm từng
bước nâng cao chất lượng môn học, đào tạo ra một thế hệ trẻ có kiến thức toàn
diện, có sự hiểu biết sâu sắc về nguồn gốc, truyền thống của dân tộc mình. Giáo
Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 22


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

viên cần đầu tư nghiên cứu xây dựng kế hoạch bài dạy chu đáo, sáng tạo. Tuy
nhiên, dù vận dụng biện pháp nào, giáo viên cũng cần phải đảm bảo tính chính
xác về thông tin, bài giảng phải hết sức đơn giản, nhẹ nhàng, cụ thể, dễ hiểu và
dễ nhớ.
Trên đây là vài kinh nghiệm nhỏ để dạy học tốt môn Lịch sử lớp 4 mà tôi
đã rút ra được trong quá trình giảng dạy. Tôi xin trình bày cùng quý thầy cô và
đồng nghiệp. Rất mong nhận được sự đóng góp của quý thầy cô.
Phước Sang, ngày 19 tháng 1 năm 2013
Người viết

Nguyễn Thị Ngọc Lan

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 23


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

MỤC LỤC

Trang
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ..................................................................................1
II/ ĐIỂM TÌNH HÌNH .......................................................................................2
1. Thuận lợi .........................................................................................2
2. Khó khăn ..........................................................................................3
III/ NỘI DUNG ...................................................................................................3
1. Nghiên cứu một số kiến thức cần thiết ...............................................3
2.Tạo không khí học tập .........................................................................6
3.Hướng dẫn học sinh nắm kiến thức qua việc khai thác kênh hình và

đọc thông tin trong SGK ..................................................................12
4.Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy ...................................15
5.Một số điều lưu ý ..............................................................................18
IV/ KẾT QUẢ ..................................................................................................21
V/ BÀI HỌC KINH NGHIỆM ....................................................................... 22
VI/ KẾT LUẬN ................................................................................................22

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 24


Một vài kinh nghiệm để dạy học tốt phân môn Lịch sử lớp 4

NHẬN XÉT CỦA BGH TRƯỜNG
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………

Người viết : Nguyễn Thị Ngọc Lan

Trang 25