Đại diện pháp luật của doanh nghiệp theo luật doanh nghiệp 2014 (tt)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

PHẠM THU HẰNG

ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT CỦA DOANH
NGHIỆP THEO LUẬT DOANH NGHIỆP 2014

nn n

ật Kinh tế

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠ SĨ UẬT HỌC

Hà Nội, 2017


Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học xã hội,
Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam
Người hướng dẫn khoa học:
TS. HỒ NGỌC HIỂN

Phản biện 1: Hoàng Văn Tú
Phản biện 2: Vũ Thư

Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận thạc
sĩ họp tại: Học viện Khoa học xã hội 10 giờ 50 phút ngày 08
tháng 08 năm 2015

Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Khoa

học xã hội


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp t iết của đề tài
Theo thống kê 8 tháng đầu năm 2017 trên toàn quốc có
85357 doanh nghiệp mới được thành lập nhưng đã có 7754 doanh
nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể. Việc tăng trưởng của các doanh
nghiệp đã góp phần không nhỏ để phát triển kinh tế của đất nước, sự
lớn mạnh của các doanh nghiệp là sự lớn mạnh, vững chắc của đất
nước. Cùng với sự phát triển không ngừng của doanh nghiệp là sự
phát triển chuyên nghiệp của người đại diện theo pháp luật của doanh
nghiệp.
Hoạt động của một doanh nghiệp được thông qua người đại
diện theo pháp luật. Người đại diện theo pháp luật sẽ nhân danh và vì
lợi ích của doanh nghiệp xác lập, thực hiện các giao dịch thể hiện
mối quan hệ với các chủ thể trong doanh nghiệp (như với các thành
viên, cổ đông góp vốn) hoặc với các chủ thể khác bên ngoài doanh
nghiệp (đối tác, khách hàng, cơ quan quản lý nhà nước...). Trong suốt
quá trình hoạt động, từ khi thành lập đến khi giải thể hoặc tuyên bố
phá sản hay sáp nhập, chia, tách, doanh nghiệp phải đảm bảo luôn có
người đại diện theo pháp luật. Doanh nghiệp luôn có ít nhất một
người đại diện theo pháp luật cư trú tại Việt Nam. Trường hợp doanh
nghiệp chỉ có một người đại diện theo pháp luật, thì người đó phải cư
trú ở Việt Nam và nếu người đó xuất cảnh khỏi Việt Nam thì phải ủy
quyền bằng văn bản cho người khác thực hiện quyền và nghĩa vụ của
mình. Nhưng người ủy quyền đó vẫn chịu mọi trách nhiệm về hoạt
động của người được ủy quyền.
1

Từ vai trò quan trọng đó mà Bộ luật dân sự năm 2005 và đến
BLDS năm 2015 đều dành một chương riêng quy định về đại diện
trong quan hệ pháp luật dân sự, đặc biệt là đại diện của pháp nhân.
Luật Doanh nghiệp năm 2014 cũng quy định cụ thể về đại diện theo
pháp luật của doanh nghiệp tại Điều 13, Điều 14. Có thể khẳng định
Luật doanh nghiệp năm 2014 và Bộ luật dân sự năm 2015 đã có
nhiều sửa đổi khá quan trọng về đại diện của doanh nghiệp, tuy nhiên
trên thực tế thực hiện thì đã nảy sinh nhiều vấn đề pháp lý đáng quan
tâm và còn nhiều điểm bất cập cần phải có sự điều chỉnh bổ xung kịp
thời để hoàn thiện hệ thống lý luận pháp luật và hoàn thiện cơ chế để
đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp và doanh nghiệp có hành
lang pháp lý để hoạt động hiệu quả hơn.
Chính vì vậy, tôi đã chọn đề tài “Đại diện pháp luật của
doanh nghiệp theo luật doanh nghiệp 2014” làm luận văn tốt nghiệp
là phù hợp cả về lý luận và thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứ đề tài
Cho đến thời điểm hiện nay đã có một số công trình nghiên
cứu về đại diện pháp luật; đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
nhưng chưa có một công trình nào đề cập chuyên sâu đến nội dung
này và các công trình mới chỉ dừng lại ở các bài viết thuộc một số tạp
chí và cũng chỉ nghiên cứu một khía cạnh nhỏ của nội dung này, như:
- Bài viết của luật sư Nguyễn Văn Dương: “Quy định mới về
người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp”, Webside Luật
Dương Gia năm 2015. Trong bài viết này tác giả đã đi sâu vào phân
tích được một số điểm mới theo luật doanh nghiệp năm 2014về người

2

đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp so với luật doanh nghiệp
năm 2005.
- Bài viết của Nguyễn Thị Thanh: “Người đại diện theo pháp
luật của doanh nghiệp theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015 và
luật doanh nghiệp 2014”, Trường Đại Học Vinh năm 2017. Bài viết
đã phân tích những điểm mới, một số điểm còn hạn chế trong luật
doanh nghiệp năm 2014 về người đại diện theo pháp luật của doanh
nghiệp, đồng thời đưa ra 02 giải pháp để hoàn thiện các quy định này.
- Bài viết của luật sư Trần Văn Phương: “Vai trò của người
đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp”, tạp chí luật sư số 3 năm
2017. Bài viết đã nêu được một số vai trò của người đại điện theo
pháp luật của doanh nghiệp, tuy nhiên các phân tích của bài viết chưa
thật sự làm nổi bật được tầm quan trọng của người đại diện theo pháp
luật của doanh nghiệp.
Bên cạnh đó còn một số bài viết của một số luật sư của các
văn phòng luật sư đăng trên các tạp chí. Tuy nhiên các công trình trên
chưa có công trình nào đề cập chuyên sâu có hệ thống để đánh giá
toàn diện và tìm ra những tồn tại, hạn chế và đề xuất giải pháp nâng
cao hiệu quả đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp. Vì vậy,
nghiên cứu đề tài “đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp theo luật
doanh nghiệp 2014” là đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra và không
trùng lặp với các công trình, đề tài nghiên cứu đã từng công bố.
3.

ục đíc và n iệm vụ nghiên cứ

3.1. Mục đích nghiên cứu
Luận văn tập trung phân tích, nghiên cứu một số vấn đề lý
luận và thực tiễn người đại diện và đại diện theo pháp luật của doanh
3

nghiệp theo luật doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay, đặc biệt đi sâu
đánh giá làm rõ thực trạng tiến hành, kết quả đã đạt được cũng như
những bất cập, hạn chế trong thực hiện quy định đại diện theo pháp
luật của doanh nghiệp theo luật doanh nghiệp; nguyên nhân của những
hạn chế, thiếu sót đó. Từ đó đưa ra một số giải pháp góp phần nâng
cao hiệu quả thực hiện quy định đại diện theo pháp luật của doanh
nghiệp theo luật doanh nghiệp 2014.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích trên, đề tài đặt ra và giải quyết những
nhiệm vụ cụ thể sau:
- Làm rõ một số vấn đề lý luận về đại diện pháp luật và đại
diện theo pháp luật của doanh nghiệp.
- Phân tích, đánh giá thực trạng tình hình đại diện pháp luật
và đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp theo luật doanh nghiệp
2014. Tìm ra những điểm còn tồn tại, hạn chế để có biện pháp khắc
phục.
- Dự báo tình hình và đề xuất một số giải pháp nhằm góp
phần nâng cao hiệu quả đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
theo luật doanh nghiệp 2014.
4. Đ i tƣợn và p ạm vi nghiên cứ
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Những vấn đề lý luận và thực tiễn về đại diện pháp luật và
đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp theo luật doanh nghiệp năm
2014.
4.2. Phạm vi nghiên cứu

4

Việc áp dụng luật doanh nghiệp năm 2014 và việc thực hiện
các quy định của luật doanh nghiệp về đại diện theo pháp luật của
doanh nghiệp ở Việt Nam thời gian hiện nay.
5. P ƣơn pháp l ận và p ƣơn pháp nghiên cứ
5.1. Phương pháp luận
Luận văn nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và những quan điểm,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước về doanh
nghiệp và đại điện theo pháp luật của doanh nghiệp.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Quá trình nghiên cứu được tiến hành dựa trên một số
phương pháp cụ thể sau:
- Phương pháp phân tích và tổng kết: Hệ thống các văn bản
hướng dẫn, các tài liệu tham khảo, giáo trình, sách, công trình
nghiên cứu, bài viết đã được công bố liên quan đến đại điện theo
pháp luật của doanh nghiệp. Thực tiễn hoạt động của đại diện theo
pháp luật của doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay, kết quả đã đạt
được, hạn chế thiếu sót và nguyên nhân, những yếu tố tác động và
phân tích đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của đại
diện theo pháp luật của doanh nghiệp.
- Bên cạnh đó luận văn còn sử dụng các phương pháp nghiên
cứu khoa học khác như: Phương pháp thống kê,

Phương pháp

chuyên gia qua gặp gỡ, trao đổi, tọa đàm với các nhà khoa học, các
chuyên gia trong lĩnh vực doanh nghiệp và đại diện theo pháp luật
của doanh nghiệp.

5


6. Ý n

ĩa lý l ận và t ực tiễn của l ận văn

6.1. Về lý luận
Luận văn sẽ góp phần làm sáng tỏ thêm lý luận về đại diện
theo pháp luật và đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp theo
luật doanh nghiệp năm 2014.
6.2. Về thực tiễn
Các giải pháp của luận văn có thể giúp cho hoàn thiện hệ
thống các quy định về đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
theo luật doanh nghiệp năm 2014. Đồng thời giúp cho quá trình
triển khai thực hiện luật doanh nghiệp năm 2014 được tiến hành
thông suốt, hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, luận văn cũng thể sử dụng
làm tài liệu tham khảo phục vụ cho hoạt động giảng dạy, học tập và
nghiên cứu.
7. Kết cấ của l ận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài kết cấu gồm 3
chương:
Chương 1. Những vấn đề lý luận về đại diện theo pháp luật
và đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp.
Chương 2. Thực trạng về pháp luật về đại diện theo pháp
luật của doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay.
Chương 3. Kiến nghị, phương hướng và giải pháp hoàn thiện các
quy định pháp luật về đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp ở Việt
Nam hiện nay.

6


ƣơn
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT VÀ
ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT CỦA DOANH NGHIỆP
Chương này được luận văn trình bày từ trang 09 đến trang 37,
bao gồm các nội dung sau:
1.1. Tổng quan về đại diện theo pháp luật
Nội dung này được trình bày từ trang 9 đến trang 17 của luận
văn, luận văn đi vào làm rõ những vấn đề lý luận sau:
1.1.1. Khái niệm đại diện
Trong cuộc sống, các chủ thể quan hệ pháp luật ngày nay có
nhu cầu tham gia giao dịch dân sự ngày càng đa dạng và mở rộng
hơn bởi sự phát triển của cuộc sống, ngoài cá nhân còn có pháp
nhân, tổ hợp tác, hộ gia đình và Nhà nước. Đối với các chủ thể mà
quyền lợi mang tính cộng đồng (pháp nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác)
thì việc tham gia quan hệ pháp luật dân sự bắt buộc phải thông qua
hành vi của người đại diện. Đối với các nhân bên cạnh việc trực tiếp
ký kết thực hiện giao dịch còn có thể tham gia gián tiếp thông qua
người khác đại diện.
Hiện nay có rất nhiều cách hiểu khác nhau về đại diện và
dưới nhiều góc độ, nhưng luận văn đưa ra khái niệm đại diện như
sau:
Đại diện là một quan hệ pháp luật được xác lập giữa người
đại diện và người được đại diện, cho phép người đại diện nhân danh
và vì lợi ích của người được đại diện xác lập, thực hiện giao dịch dân

7

sự trong phạm vi, thời hạn được giao phó theo thỏa thuận hoặc theo
quy định của pháp luật.
1.1.2. Đặc điểm pháp lý của đại diện
Trong nội dung này luận văn tiến hành nghiên cứu và làm nổi
bật lên những đặc điểm sau:
Thứ nhất: Đại diện làm phát sinh hai mối quan hệ cùng tồn tại
song song là quan hệ bên trong vào quan hệ bên ngoài
Thứ hai: Trong quan hệ đại diện, người đại diện nhân danh
người được đại diện để xác lập và thực hiện giao dịch dân sự với người
thứ ba
Thứ ba: Người đại diện tuy nhân danh cho người được đại
diện nhưng vẫn có sự chủ động trong việc xác lập thực hiện giao
dịch dân sự
Thứ tư: Trong quan hệ đại diện, người được đại diện trực
tiếp thu nhận các kết quả pháp lý do hoạt động của người đại diện
thực hiện trong phạm vi thẩm quyền đại diện mang lại
1.1.3. Hình thức pháp lý của đại diện
Trong nội dung này, luận văn tập trung phân tích làm rõ 02
hình thức đại diện đó là: đại diện theo pháp luật và đại diện theo ủy
quyền.
- Đại diện theo pháp luật
Phần này luận văn đi vào làm rõ các điểm sau:
+ Theo Bộ luật dân sự năm 2015 quy đinh đại diện ở hai hình
thúc đó là do pháp luật quy định hoặc cơ quan nhà nước có thẩm
quyền quyết định
+ Các chủ thể trong đại diện theo pháp luật
8

+ Căn cứ để nhận biết các quan hệ đại diện theo pháp luật
đang tồn tại
- Đại diện theo ủy quyền
Phần này luận văn đi vào làm rõ các điểm sau:
+ Theo Bộ luật dân sự năm 2015 qui định về đại diện theo
uỷ quyền
+ Các chủ thể trong quan hệ đại diện theo ủy quyền
+ Căn cứ pháp lý để nhận biết quan hệ ủy quyền là hợp đồng
ủy quyền hoặc giấy ủy quyền
.2. Đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
Nội dung này được trình bày từ trang 16 đến trang 32 của luận
văn, luận văn đi vào làm rõ những vấn đề lý luận sau:
1.2.1. Khái niệm đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
Hoạt động của một doanh nghiệp được thông qua người đại
diện theo pháp luật. Người đại diện theo pháp luật sẽ nhân danh và
vì lợi ích của doanh nghiệp xác lập, thực hiện các giao dịch thể hiện
mối quan hệ với các chủ thể trong doanh nghiệp (như với các thành
viên, cổ đông góp vốn) hoặc với các chủ thể khác bên ngoài doanh
nghiệp (đối tác, khách hàng, cơ quan quản lý nhà nước...). Trong
suốt quá trình hoạt động, từ khi thành lập đến khi giải thể hoặc
tuyên bố phá sản hay sáp nhập, chia, tách, doanh nghiệp phải đảm
bảo luôn có người đại diện theo pháp luật
Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân
đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh
từ giao dịch của doanh nghiệp, đại diện cho doanh nghiệp với tư
cách nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan
9


trước Trọng tài, Tòa án và các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định

của pháp luật.
1.2.2. Các qui định về đại diện theo pháp luật của doanh
nghiệp
Trong nội dung này, luận văn đi sâu vào làm rõ những qui định
của pháp luật về đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, cụ thể:
1.2.2.1. Số lượng và trách nhiệm của đại diện theo pháp luật
của doanh nghiệp
Theo quy định của Luật doanh nghiệp năm 2014 thì số lượng
người và trách nhiệm của đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp được
qui định như sau:
- Công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần có thể có
một hoặc nhiều người đại diện theo pháp luật. Điều lệ công ty quy
định cụ thể số lượng, chức danh quản lý và quyền, nghĩa vụ của
người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp.
- Doanh nghiệp phải bảo đảm luôn có ít nhất một người đại
diện theo pháp luật cư trú tại Việt Nam. Trường hợp doanh nghiệp
chỉ có một người đại diện theo pháp luật thì người đó phải cư trú ở
Việt Nam và phải ủy quyền bằng văn bản cho người khác thực hiện
quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật khi xuất cảnh
khỏi Việt Nam. Trường hợp này, người đại diện theo pháp luật vẫn
phải chịu trách nhiệm về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ đã ủy
quyền…
Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp theo Luật
doanh nghiệp có trách nhiệm sau đây:

10


+ Thực hiện các quyền và nghĩa vụ được giao một cách trung
thực, cẩn trọng, tốt nhất nhằm bảo đảm lợi ích hợp pháp của doanh

nghiệp;
+ Trung thành với lợi ích của doanh nghiệp; không sử dụng
thông tin, bí quyết, cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp, không lạm
dụng địa vị, chức vụ và sử dụng tài sản của doanh nghiệp để tư lợi
hoặc phục vụ lợi ích của tổ chức, cá nhân khác;
+ Thông báo kịp thời, đầy đủ, chính xác cho doanh nghiệp về
việc người đại diện đó và người có liên quan của họ làm chủ hoặc có
cổ phần, phần vốn góp chi phối tại các doanh nghiệp khác.
+ Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp chịu trách
nhiệm cá nhân đối với những thiệt hại cho doanh nghiệp do vi phạm
nghĩa vụ quy định tại khoản 1, Điều 14.
1.2.2.2. Qui định về đại diện theo pháp luật đối với từng loại
hình doanh nghiệp
- Quy định về người đại diện theo pháp luật - Công ty TNHH
Hai Thành Viên trở lên
- Quy định về người đại diện theo pháp luật – Công ty
TNHH Một Thành Viên
+ Quy định về người đại diện theo pháp luật – Công ty
TNHH Một Thành Viên do cá nhân làm chủ sở hữu
+ Quy định về người đại diện theo pháp luật – Công ty
TNHH Một Thành Viên do tổ chức làm chủ sở hữu
- Quy định về người đại diện theo pháp luật – Công ty Cổ
Phần
- Quy định về chủ doanh nghiệp - Doanh nghiệp tư nhân
11


1.2.3. Một số đặc điểm cơ bản của đại diện theo pháp luật
của doanh nghiệp
Nội dung này luận văn tìm hiểu nghiên cứu và trình bày một

sô đặc điểm cơ bản của đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
như sau:
- Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp phải là
người có đầy đủ năng lực hành vi dân sự
- Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhân danh
và vì lợi ích của doanh nghiệp khi thực hiện việc đại diện
- Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp chỉ được
nhân danh doanh nghiệp xác lập, thực hiện giao dịch trong phạm vi
đại diện

12


ƣơn 2
THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUÂT
CỦA DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Chương này được trình bày từ trang 38 đến trang 55 của luận
văn, nội dung chương này tập trung làm rõ một số vấn đề sau:
2.1. Thực trạn các q i định pháp luật về đại diện theo
pháp luật của doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay
Nội dung này trình bày từ trang 34 đến trang 52 của luận văn,
tập trung làm rõ một số vấn đề thực trạng các qui định ở Việt Nam hiện
nay về đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp. Tuy nhiên chỉ tập
trung ở một số nội dung sau:
2.1.1. Chủ thể đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
Mặc dù hiện nay pháp luật về NĐD theo pháp luật được quy
định nhiều hơn tại Bộ luật dân sự năm 2015 và Luật doanh nghiệp
năm 2014. Tuy nhiên khi nghiên cứu sâu hơn, chúng ta thấy còn
nhiều vấn đề bất cập cần giải quyết, như:
Thứ nhất: Khi nghiên cứu Khoản 1 và Khoản 2 điều 13 của

LDN năm 2014 chúng ta cũng thấy bản thân các quy định này khi đi
vào áp dụng sẽ có những mâu thuân.
Thứ hai: Theo quy định của các Khoản trong điều 13, Luật
doanh nghiệp thì các trường hợp doanh nghiệp thay đổi người đại
diện theo pháp luật còn nhiều bất cập chưa phù hợp.
Thứ ba: Đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp ủy quyền
cho người khác cũng đã được đề cập ở trong Luật doanh nghiệp năm
2014 dễ gây hiểu nhầm.

13


Thứ tư: Luật doanh nghiệp năm 2014 chưa có những quy
định cụ thể, định tính rõ ràng, các quy định mang tính nguyên tắc
xoay quanh quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của
doanh nghiệp.
Thứ năm: Luật Doanh nghiệp 2014 quy định đại diện theo
ủy quyền không bắt buộc phải đăng ký nhưng người đại diện theo ủy
quyền của chủ sở hữu, thành viên, cổ đông là cổ tức được ghi nhận
trong Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
2.1.2. Các hình thức đại diện theo pháp luật của doanh
nghiệp
Khoa học pháp lý cũng như pháp luật thực định hiện đang
thừa nhận có 2 hình thức đại diện là đại diện theo pháp luật và đại
diện theo ủy quyền. Xem xét dưới tất cả các góc độ, chúng tôi thấy
về mặt nguyên tắc, pháp nhân nói chung hay doanh nghiệp nói riêng
có thể hiện diện trong cả 2 hình thức đại diện kể trên. Đơn cử, 2
pháp nhân và/hoặc 2 doanh nghiệp tham gia xác lập quan hệ đại diện
theo ủy quyền, một mối quan hệ đại diện dựa trên sự tự do thỏa
thuận của 2 bên. Theo quy định của Điều 569, Bộ luật dân sự năm

2015 thì các quan hệ đại diện này phần nào không mang tính bền
vững và mối quan hệ đại diện này không phải đăng ký. Và do không
thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự một cách trực tiếp
mà phải triển khai toàn bộ những công việc này thông qua người đại
diện theo pháp luật nên pháp nhân nói chung hay doanh nghiệp nói
riêng luôn hiện diện trong nhiều mối quan hệ đại diện theo pháp luật.
2.1.3. Thẩm quyền và phạm vi đại diện theo pháp luật của
doanh nghiệp ở Việt Nam
14


Phạm vi thẩm quyền của người đại diện theo pháp luật của
doanh nghiệp sẽ phần nào được xác định dựa trên năng lực pháp luật
của doanh nghiệp mà người đó làm người đại diện. Đại diện theo
pháp luật của doanh nghiệp chỉ có thể tiến hành xác lập, thực hiện
các giao dịch nhân danh doanh nghiệp mà mình đại diện nếu giao
dịch đó phù hợp với ngành nghề kinh doanh đã đăng ký của doanh
nghiệp.
Tuy nhiên khi nói đến quyền và phạm vi đại diện theo pháp
luật của danh nghiệp còn nhiều vấn đề bất cập, chồng chéo. Nội
dung này được trình bày một cách chi tiết trong luận văn
2.2. Thực tiễn áp dụn các q

định pháp luật về đại diện

theo pháp luật của doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay
Luật doanh nghiệp năm 2014 và Bộ luật dân sự năm 2015 đã
có nhiều sửa đổi khá quan trọng về đại diện của doanh nghiệp và
kèm theo đó cũng nảy sinh nhiều vấn đề pháp lý đáng quan tâm. Bên
cạnh những nội dung qui định, hợp lý, tiến bộ thì trong thực tế áp

dụng còn có nhiều điểm bất cập cần phải điều chỉnh cho phù hợp với
tình hình thực tế.
Theo quy định tại Điều 137 Bộ luật dân sự năm 2015: Pháp
nhân có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật. Về vấn đề này,
Luật doanh nghiệp năm 2014 quy định: Công ty trách nhiệm hữu hạn
và công ty cổ phần có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật với
điều kiện điều lệ công ty phải quy định cụ thể số lượng, chức danh
quản lý và quyền, nghĩa vụ của từng người đại diện theo pháp luật.
Có thể khẳng định đây là điểm mới so với quy định tại Bộ luật dân
sự năm 2005, Luật doanh nghiệp năm 2005: mỗi pháp nhân nói
15


chung và doanh nghiệp nói riêng chỉ có một người đại diện theo
pháp luật. Nhưng khi tiến hành áp dụng vào thực tiễn sẽ nảy sinh
như việc phân định phạm vi thẩm quyền đại diện dễ bị trùng lặp và
vi phạm các quy định pháp luật chuyên ngành.
Bên cạnh đó phải công khai về sự phân định thẩm quyền đại
diện giữa những người đại diện theo pháp luật như công bố trên
trang web chính thức hoặc các hình thức khác nhằm giúp bên thứ ba
tiếp nhận thông tin. Việc phân định thẩm quyền được xác định theo
hướng phân công theo chức năng, nhiệm vụ, không quy định theo
hướng liệt kê, cụ thể nhằm tránh tình trạng chồng chéo, thậm chí là
phạm vi đại diện không bao quát được hết thẩm quyền của người đại
diện.
Trong quá trình thực hiện các qui định của pháp luật về đại
diện theo pháp luật của doanh nghiệp có ý kiến cho rằng nên xác
định rõ trách nhiệm của doanh nghiệp trong giao dịch với chủ thể
khác bằng cách quy định
Như vậy, mặc dù đã có qui định tương đối cụ thể nhưng khi

triển khai áp dụng các qui định về đại diện theo pháp luật của doanh
nghiệp vào thực tế chúng ta thấy còn nhiều điểm bất cập cần có sự
điểu chỉnh bổ sung để hoàn thiện, phù hợp hơn với thực tế.

16


ƣơn
PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÁC QUI
ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT CỦA
DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Chương này được trình bày từ trang 53 đến trang 75 của luận
văn, nội dung chương này tập trung làm rõ một số vấn đề sau:
3.1. Tình hình có liên quan và p ƣơn

ƣớng hoàn thiện

các qui định pháp luật về đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
Nội dung này, luận văn đi vào nghiên cứu các diễn biến tình
hình của đất nước và xu thế phát triển để từ đó đề ta các phương hướng,
cụ thể như sau:
3.1.1. Xu hướng phát triển doanh nghiệp của Việt Nam
Hiện nay, Nhà nước ta đang nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp
cải thiện, xây dựng môi trường đầu tư, kinh doanh, khuyến khích
thành lập doanh nghiệp. Chuyển biến rõ nhất là về cải cách thủ tục
hành chính. Số hồ sơ đăng ký doanh nghiệp qua mạng tăng nhanh
thời gian giải quyết được rút ngắn; kỷ luật, kỷ cương hành chính duy
trì, bảo đảm, hoạt động công vụ tạo thuận lợi nhất cho doanh nghiệp,
công dân… Các dự án được quy hoạch, phát triển, phục vụ nhu cầu
mặt bằng sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Trung tâm khởi

nghiệp đổi mới sáng tạo được hình thành. Chính phủ đã có những chỉ
đạo tích cực để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hoạt động
thường xuyên, liên tục, hiệu quả. Những chuyển động này đã kích
hoạt số doanh nghiệp thành lập mới tăng nhanh.
3.1.3. Phương hướng hoàn thiện pháp luật về doanh
nghiệp và đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
17


Việc hoàn thiện các quy định về đại diện theo pháp luật của
doanh nghiệp nhằm phục vụ thiết thực lợi ích của doanh nghiệp, lợi
ích của người đại diện doanh nghiệp và phù hợp với mục tiêu phát
triển kinh tế của Nhà nước, hội nhập quốc tế ở Việt Nam phải hướng
tới các vấn đề sau :
Thứ nhất: Đảm bảo thực hiện quyền lợi của doanh nghiệp
và đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp theo hướng tích cực để
góp phần thúc đẩy hoạt động của doanh nghiệp.
Thứ hai: Tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước
đối với doanh nghiệp và người đại diện theo pháp luật của doanh
nghiệp
Thứ ba: Đảm bảo tính thống nhất, phù hợp với cam kết quốc
tế và hệ thống pháp luật Việt Nam
Thứ tư: Thực hiện pháp luật đối với người đại diện theo
pháp luật của doanh nghiệp cần nghiêm túc, hiệu quả.
Thứ năm: Cải cách các thủ tục hành chính có liên quan đến
đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
3.2. Giải pháp hoàn thiện đại diện theo pháp luật của
doanh nghiệp
Trong nội dung này, luận văn đi vào đề xuất một số các giải
pháp nhằm hoàn thiện đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, cụ thể:

3.2.1. Cụ thể hóa, chi tiết hóa các qui định của pháp luật hiện
hành
- Cụ thể hóa nguyên tắc xác định người đại diện trước pháp
luật của Doanh nghiệp và người đại diện của Doanh nghiệp, tránh

18


tình trạng nhiều người cùng đại diện theo pháp luật chồng chéo,
không phân định thẩm quyền.
- Đảm bảo tính công khai đối với quyền hạn của từng chức
danh trong doanh nghiệp có nhiều người đại diện.
- Đảm bảo nguyên tắc đại diện duy nhất, tuyệt đối đối với
doanh nghiệp có nhiều người đại diện nhưng trong một thời điểm
nào đó chỉ còn lại duy nhất một người đại diện theo pháp luật có đủ
điều kiện điều hành doanh nghiệp theo quy định của Luật doanh
nghiệp.
- Nguyên tắc hóa quy định về việc cá nhân giao dịch với
chính mình là người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp.
- Ràng buộc trách nhiệm pháp lý của người đại diện theo
pháp luật của doanh nghiệp cũng là một trong những vấn đề pháp lý
mà các nhà làm luật cần phải làm rõ thêm cũng như tạo lập cơ chế
pháp lý để đảm bảo tính khả thi trên thực tế.
- Làm rõ thêm quy định về thừa kế theo di chúc hoặc theo
pháp luật đối với di sản là vốn góp, cổ phần, là chính bản thân doanh
nghiệp ( trong trường hợp là công ty TNHH một thành viên do cá
nhân làm chủ hoặc doanh nghiệp tư nhân).
- Làm rõ thêm nguyên tắc xác định cơ chế đại diện giữa vợ
chồng trong kinh doanh.
3.2.2. Bổ sung, hướng dẫn thêm một số vấn đề còn nhiều

cách hiểu khác nhau
Trong nội dung này, luận văn đi vào nghiên cứu tính cấp
thiết và tầm quan trong của các chức danh có thể là đại diện mà

19


trong luật qui định chưa rõ ràng, luận văn đã phân tích và đề xuất
làm rõ hơn các vị trí sau:
- Giám đốc điều hành
- Giám đốc theo mảng việc
- Giám đốc nhãn hàng
- Giám đốc khu vực
3.2.3. Xây dựng cơ sở pháp lý cũng như hạ tầng kỹ thuật
nhằm bảo đảm các quy định hiện hành của pháp luật có thể áp dụng
một cách thuận tiện trên thực tế
Thứ nhất: Nhanh chóng xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ
sở pháp lý có liên quan đến đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
theo các nội dung đã nêu và phân tích ở trên. Bên cạnh đó, cần hoàn
thiện bổ sung một số điểm còn thiếu, chưa được làm rõ và đề cập sâu
trong Luật doanh nghiệp, cụ thể như:
- Xác định rõ quyền sở hữu đối với tài sản đưa vào kinh
doanh trong tương quan so sánh với tài sản chung trong thời kỳ hôn
nhân của vợ chồng từ đó xác định vai trò của người đại diện
- Mở rộng theo hướng đối đa hóa thẩm quyền của người đại
diện theo pháp luật cho doanh nghiệp
- Mở rộng phạm vi áp dụng án lệ có liên quan đến người đại
diện theo pháp luật của doanh nghiệp trong quá trình giao kết, thực
hiện hợp đồng
-Tiến hành thường xuyên công tác tuyên truyền, giáo dục

phổ biến pháp luật

20


- Thường xuyên tiến hành các hoạt động thanh tra giám sát
việc thực hiện các qui định pháp luật về đại diện theo pháp luật của
doanh nghiệp
- Nâng cao chất lượng, tiêu chuẩn của người đại diện theo
pháp luật của doanh nghiệp
-

21


KẾT LUẬN
Cùng với nhu cầu phát triển của doanh nghiệp, hiện nay vai
trò của đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp được chú ý và quan
tâm chú ý hơn. Mặc dù Bộ luật dân sự năm 2015 và Luật doanh
nghiệp năm 2014 đã có nhiều chỉnh sửa bổ sung và đưa thêm nhưng
quy định về người đại diện, người đại diện theo pháp luật của doanh
nghiệp nhiều hơn, cụ thể hơn nhưng khi nghiên cứu sâu và thực hiện
còn nhiều vấn đề bất cập chưa hợp lý.
Nhận thức được vấn đề đó luận văn đã đi sâu vào tập trung
nghiên cứu các vấn đề lý luận về đại diện, như: khái niệm đại diện,
các hình thức đại diện, đặc điểm pháp lý của đại diện. Nghiên cứu
các vấn đề lý luận về đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp như:
khái niệm đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, đặc điểm của
đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, các hình thức đại diện theo
pháp luật của doanh nghiệp. Đồng thời luận văn nghiên cứu thực tiễn

những quy định pháp luật về đại diện theo pháp luật của doanh
nghiệp (phần này luận văn đi sâu vào tìm hiểu những vấn đề bất cập)
và thực tiễn thực hiện các quy định của pháp luật về đại diện theo
pháp luật của doanh nghiệp. Từ những vấn đề lý luận và thực tiễn,
luận văn đã kết hợp với xu thế phát triển để đưa ra những phương
hướng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả, vai trò của đại diện
theo pháp luật của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, do bản thân vẫn còn nhiều hạn chế trong công tác
nghiên cứu khoa học và kinh nghiệm thực tiễn, nên luận văn không thể

22


tránh khỏi những thiếu sót. Học viên rất mong nhận được sự tham gia,
đóng góp ý kiến của các nhà khoa học để luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!

23