Hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ kinh doanh tại ngân hàng TMCP Đông Nam Á chi nhánh Đà Nẵng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

VÕ THỊ HOÀNG ANH

HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY
HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG TMCP
ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Đà Nẵng – Năm 2014


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

VÕ THỊ HOÀNG ANH

HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY
HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG TMCP
ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG

Chuyên ngành : Tài chính Ngân hàng
Mã số

: 60 34 20

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Người hướng dẫn khoa học: TS. HỒ HỮU TIẾN

Đà Nẵng – Năm 2014


LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng
được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Đà Nẵng, ngày 10 tháng 04 năm 2014
Tác giả luận văn

Võ Thị Hoàng Anh


MỤC LỤC
MỤC LỤC..........................................................................................................................................................4
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..............................................................................................................8
DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................................................................9
SỐ HIỆU.............................................................................................................................................................9
TÊN BẢNG........................................................................................................................................................9
TRANG...............................................................................................................................................................9
2.1........................................................................................................................................................................9
TIỀN GỬI CỦA SEABANK ĐÀ NẴNG NĂM 2010-2012............................................................................9
ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.........................................................................................9
2.2........................................................................................................................................................................9
CƠ CẤU DƯ NỢ CHO VAY THEO THỜI HẠN CỦA SEABANK ĐÀ NẴNG NĂM 2010-2012...........9
ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.........................................................................................9
2.3........................................................................................................................................................................9
DƯ NỢ CHO VAY THEO ĐỐI TƯỢNG CHO VAY...................................................................................9
ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.........................................................................................9

2.4........................................................................................................................................................................9
KẾT QUẢ KINH DOANH SEABANK ĐÀ NẴNG NĂM 2010-2012..........................................................9
ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.........................................................................................9
2.5......................................................................................................................................................................10
HỘ SXKD CÓ QUAN HỆ TÍN DỤNG VỚI SEABANK ĐÀ NẴNG.........................................................10
ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.......................................................................................10
2.6......................................................................................................................................................................10
DƯ NỢ CHO VAY ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH......................................................................................10
ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.......................................................................................10
2.7......................................................................................................................................................................10
DƯ NỢ CHO VAY THEO NGÀNH ĐỐI VỚI HỘ KINH DOAN.............................................................10
49.......................................................................................................................................................................10
2.8......................................................................................................................................................................10
PHÂN LOẠI NỢ HỘ KD...............................................................................................................................10
ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.......................................................................................10
2.9......................................................................................................................................................................11
TỶ LỆ TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG HỘ KD.............................................................................................11
58.......................................................................................................................................................................11
2.10....................................................................................................................................................................11
NHÓM NỢ XẤU..............................................................................................................................................11


ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.......................................................................................11
2.11....................................................................................................................................................................11
TRÍCH LẬP DỰ PHÒNG RRTD HỘ KD CỦA CHI NHÁNH..................................................................11
60.......................................................................................................................................................................11
2.12....................................................................................................................................................................11
TRÍCH LẬP DỰ PHÒNG RRTD CỤ THỂ HỘ KD CỦA CHI NHÁNH.................................................11
ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.......................................................................................11
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ.....................................................................................................................12

SỐ HIỆU...........................................................................................................................................................12
TÊN SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ...................................................................................................................................12
TRANG.............................................................................................................................................................12
SƠ ĐỒ 2.1.........................................................................................................................................................12
CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA SEABANK ĐÀ NẴNG......................................................................................12
ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.......................................................................................12
BIỂU ĐỒ 2.1....................................................................................................................................................12
TIỀN GỬI CỦA SEABANK ĐÀ NẴNG NĂM 2010-2012..........................................................................12
ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.......................................................................................12
BIỂU ĐỒ 2.2....................................................................................................................................................12
CƠ CẤU DƯ NỢ CHO VAY THEO THỜI HẠN CỦA SEABANK ĐÀ NẴNG NĂM 2010-2012.........12
ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.......................................................................................12
BIỂU ĐỒ 2.3....................................................................................................................................................12
DƯ NỢ CHO VAY THEO ĐỐI TƯỢNG CHO VAY.................................................................................12
ERROR: REFERENCE SOURCE NOT FOUND.......................................................................................12
MỞ ĐẦU.............................................................................................................................................................1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI................................................................................................................1
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.........................................................................................................................1
3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU............................................................................................................................2
4. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU......................................................................................................................2
5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU............................................................................................................................2
6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................................................................2
7. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN.......................................................................................................................2
8. TỔNG QUAN TÀI LIỆU..............................................................................................................................3
CHƯƠNG 1........................................................................................................................................................7
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI..............................................................................................................7
1.1. RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH CỦA NHTM......................................7
1.1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM HỘ KINH DOANH...................................................................................7
1.1.2. KHÁI NIỆM, HÌNH THỨC, ĐẶC ĐIỂM CHO VAY HỘ KINH DOANH......................................9

1.1.3. RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH........................................................13
1.2. HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH ......................................24
1.2.1. QUAN NIỆM HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KD...............................24
1.2.2. CÁC CHỈ TIÊU PHẢN ÁNH KẾT QUẢ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO
DOANH VAY HỘ KINH DOANH ...............................................................................................................28
1.2.3 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH
DOANH............................................................................................................................................................29
CHƯƠNG 2......................................................................................................................................................36
THỰC TRẠNG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN
HÀNG TMCP ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG........................................................................36
2.1. GIỚI THIỆU VỀ NGÂN HÀNG TMCP ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG.....................36
2.1.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH ....................................................................................................................36
2.1.2. CƠ CẤU TỔ CHỨC QUẢN LÝ ........................................................................................................38
2.1.3. KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG......................................................41
2.2. THỰC TRẠNG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN
HÀNG TMCP ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG .......................................................................46
2.2.1. KHÁCH HÀNG HỘ KINH DOANH ĐANG QUAN HỆ VAY VỐN .............................................46
2.2.2. DƯ NỢ CHO VAY ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐÔNG NAM Á –
CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG................................................................................................................................48
2.2.3. CÁC BIỆN PHÁP CHI NHÁNH ĐÃ THỰC HIỆN ĐỂ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG
TRONG CHO VAY HỘ KD..........................................................................................................................51
2.2.4. KẾT QUẢ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI CHI
NHÁNH ...........................................................................................................................................................56
2.34. ĐÁNH GIÁ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KD CỦA NH TMCP
ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG .................................................................................................60
2.3.1. THÀNH CÔNG VÀ NGUYÊN NHÂN ...............................................................................................60
2.3.2. HẠN CHẾ VÀ NGUYÊN NHÂN ........................................................................................................61
CHƯƠNG 3......................................................................................................................................................66

GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN
HÀNG TMCP ĐÔNG NAM Á CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG..........................................................................66
3.1. ĐỊNH HƯỚNG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KD TẠI NH TMCP
ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG..................................................................................................66
3.1.1. ĐỊNH HƯỚNG CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP ĐÔNG
NAM Á - CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG...............................................................................................................66
3.1.2. ĐỊNH HƯỚNG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI
NGÂN HÀNG TMCP ĐÔNG NAM Á - CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG............................................................67
3.2. GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI NH
TMCP ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG.....................................................................................69
NHƯ ĐÃ PHÂN TÍCH Ở PHẦN THỰC TRẠNG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY
HỘ KINH DOANH THÌ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH CÓ THỂ XẢY
RA TỪ NHỮNG NGUYÊN NHÂN CHỦ QUAN VÀ KHÁCH QUAN, TỪ CHÍNH BẢN THÂN NGÂN
HÀNG, TỪ KHÁCH HÀNG VÀ TỪ CẢ MÔI TRƯỜNG KINH TẾ BÊN NGOÀI… NHẬN DIỆN
ĐƯỢC NHỮNG NGUYÊN NHÂN TRÊN LÀ ĐIỀU KIỆN CƠ BẢN ĐỂ PHÒNG NGỪA VÀ HẠN


CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH. TRONG GIAI ĐOẠN VỪA QUA,
NGÂN HÀNG TMCP ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG ĐÃ THỰC HIỆN KHÁ NHIỀU
GIẢI PHÁP HIỆU QUẢ ĐỂ GIẢM THIỂU RỦI RO. ...............................................................................69
TUY NHIÊN, HẠN CHẾ RỦI RO LÀ MỘT QUÁ TRÌNH LIÊN TỤC TRONG MỘT NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI NÊN ĐỂ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG BỀN VỮNG THÌ NHẤT THIẾT KHÔNG
NGỪNG ĐỀ RA CÁC GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO HƠN NỮA HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG HẠN
CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG, ĐẶC BIỆT LÀ TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH. NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI MUỐN HẠN CHẾ RỦI RO CHO MÌNH NHẤT THIẾT PHẢI CÓ MỘT HỆ
THỐNG GIẢI PHÁP, XUẤT PHÁT TỪ NHỮNG NGUYÊN NHÂN ĐÃ NÊU NGÂN HÀNG TMCP
ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG CẦN THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP SAU: .....................69
3.2.1. NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ
KINH DOANH.................................................................................................................................................69
3.2.2. HOÀN THIỆN CÔNG TÁC XẾP HẠNG TÍN DỤNG NỘI BỘ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH...72

3.2.3. TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC THU THẬP VÀ KHAI THÁC THÔNG TIN TÍN DỤNG ĐỐI VỚI
HỘ KINH DOANH.........................................................................................................................................73
3.2.4. CHÚ TRỌNG CÔNG TÁC KIỂM TRA, GIÁM SÁT KHOẢN VAY SAU KHI GIẢI NGÂN....74
3.2.5. GIẢI PHÁP VỀ NGUỒN NHÂN LỰC...............................................................................................75
3.3. KIẾN NGHỊ..............................................................................................................................................77
3.3.1. ĐỐI VỚI CHÍNH PHỦ .......................................................................................................................78
3.3.2. ĐỐI VỚI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC ...............................................................................................79
3.3.3. ĐỐI VỚI NGÂN HÀNG TMCP ĐÔNG NAM Á ..............................................................................82
KẾT LUẬN .....................................................................................................................................................85
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................................86


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBTD
NHTM
NHNN
RRKD
KD
TMCP

: Cán bộ tín dụng
: Ngân hàng thương mại
: Ngân hàng nhà nước
: Rủi ro kinh doanh
: Kinh doanh
: Thương mại cổ phần


DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu

Tên bảng
2.1
Tiền gửi của Seabank Đà Nẵng năm 2010-2012

Trang
ERROR
:
REFER
ENCE
SOURC
E NOT
FOUN

2.2

Cơ cấu dư nợ cho vay theo thời hạn của Seabank Đà
Nẵng năm 2010-2012

D
ERROR
:
REFER
ENCE
SOURC
E NOT
FOUN

2.3

Dư nợ cho vay theo đối tượng cho vay

D
ERROR
:
REFER
ENCE
SOURC
E NOT
FOUN

2.4

Kết quả kinh doanh Seabank Đà Nẵng năm 2010-2012

D
ERROR
:


REFER
ENCE
SOURC
E NOT
FOUN
2.5

Hộ SXKD có quan hệ tín dụng với Seabank Đà Nẵng

D
ERROR

:
REFER
ENCE
SOURC
E NOT
FOUN

2.6

Dư nợ cho vay đối với hộ kinh doanh

D
ERROR
:
REFER
ENCE
SOURC
E NOT
FOUN

2.7
2.8

Dư nợ cho vay theo ngành đối với hộ kinh doan
Phân loại nợ hộ KD

D
49
ERROR
:

REFER
ENCE
SOURC


E NOT
FOUN
2.9
2.10

Tỷ lệ tăng trưởng tín dụng hộ KD
Nhóm nợ xấu

D
58
ERROR
:
REFER
ENCE
SOURC
E NOT
FOUN

2.11
2.12

Trích lập dự phòng RRTD hộ KD của chi nhánh
Trích lập dự phòng RRTD cụ thể hộ KD của chi nhánh

D

60
ERROR
:
REFER
ENCE
SOURC
E NOT
FOUN
D


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Số hiệu
Sơ đồ 2.1

Tên sơ đồ, biểu đồ
Cơ cấu tổ chức của Seabank Đà Nẵng

Trang
ERROR
:
REFER
ENCE
SOURC
E NOT
FOUN

Biểu đồ 2.1 Tiền gửi của Seabank Đà Nẵng năm 2010-2012

D

ERROR
:
REFER
ENCE
SOURC
E NOT
FOUN

D
Biểu đồ 2.2 Cơ cấu dư nợ cho vay theo thời hạn của Seabank Đà ERROR
Nẵng năm 2010-2012

:
REFER
ENCE
SOURC
E NOT
FOUN

Biểu đồ 2.3 Dư nợ cho vay theo đối tượng cho vay

D
ERROR
:


REFER
ENCE
SOURC
E NOT

FOUN
D


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong quá trình đổi mới, hệ thống ngân hàng có tầm quan trọng đặc
biệt, là kênh cơ bản cung ứng vốn cho nền kinh tế để thực hiện các chỉ tiêu vĩ
mô của nền kinh tế. Ngoài cho vay thương mại đối với các tổ chức và cá
nhân, hệ thống ngân hàng còn là nguồn tài chính quan trọng để thực hiện các
chủ trương, chính sách của Đảng và Chính phủ như cho vay đối với hộ nghèo,
vùng sâu, vùng xa, góp phần hạn sự chênh lệch giữa các vùng, từng bước
chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trong
điều kiện thị trường tài chính vẫn chưa phát triển, tín dụng ngân hàng là kênh
chủ yếu cung ứng vốn cho phát triển kinh tế, đặc biệt là kinh tế nông thôn.
Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh ngân hàng chứa đựng rủi ro rất lớn,
nhất là những rủi ro trong hoạt động cho vay. Trong đó hoạt động cho vay hộ
sản xuất kinh doanh chiếm một tỷ trọng không nhỏ. Điều này đòi hỏi các
ngân hàng khi cho vay trong lĩnh vực này phải đặc biệt quan tâm tới vấn đề
phòng chống rủi ro, đưa ra những biện pháp khắc phục kịp thời tránh tổn thất
thiệt hại cho hoạt động kinh doanh của đơn vị mình.
Xuất phát từ yêu cầu cấp thiết trên, cùng với quá trình học tập và thời
gian thực tập tại ngân hàng TMCP Đông Nam Á – Chi nhánh Đà Nẵng, em đã
quyết định chọn đề tài: “Hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ kinh
doanh tại Ngân hàng TMCP Đông Nam Á – Chi nhánh Đà Nẵng” làm đề
tài nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
- Góp phần hệ thống hóa lý luận cơ bản về hạn chế rủi ro tín dụng trong

cho vay hộ KD của NHTM.
- Phân tích và đánh giá thực trạng hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay
hộ KD tại Ngân hàng TMCP Đông Nam Á – Chi nhánh Đà Nẵng.


2
- Đề xuất các giải pháp và kiến nghị hạn chế rủi ro tín dụng trong cho
vay hộ KD tại ngân hàng TMCP Đông Nam Á – Chi nhánh Đà Nẵng trong
thời gian tới.
3. Câu hỏi nghiên cứu
- Nội dung và các tiêu chí phản ánh kết quả hạn chế rủi ro tín dụng
trong cho vay hộ KD của NHTM?
- Thực trạng hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ KD tại Ngân
hàng TMCP Đông Nam Á-Chi nhánh Đà Nẵng như thế nào trong những năm
gần đây? Những thành công, tồn tại và nguyên nhân?
- Giải pháp nào nhằm tăng cường hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay
hộ KD tại Ngân hàng TMCP Đông Nam Á - Chi nhánh Đà Nẵng?
4. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu kinh doanh tại ngân hàng TMCP Đông Nam Á –
Chi nhánh Đà Nẵng .
5. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu: Được thực hiện tại ngân hàng TMCP Đông Nam
Á – Chi nhánh Đà Nẵng trong thời gian 2010 – 2012.
6. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phương pháp thống kê mô tả, so sánh, diễn giải và quy
nạp cũng như sử dụng các bảng biểu và biểu đồ minh họa, qua đó rút ra kết
luận tổng quát về vấn đề cần nghiên cứu.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, khóa luận được kết cấu thành 3 chương.
Chương 1: Lý luận cơ bản về hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ

KD của ngân hàng thương mại.
Chương 2: Thực trạng hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ KD tại
Ngân hàng TMCP Đông Nam Á – Chi nhánh Đà Nẵng.


3
Chương 3: Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ KD tại
Ngân hàng TMCP Đông Nam Á – Chi nhánh Đà Nẵng.
8. Tổng quan tài liệu
Hoạt động hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay cũng như hạn chế rủi
ro tín dụng trong cho vay hộ kinh doanh đang là vấn đề hết sức quan trọng cả
về lý luận khoa học và thực tiễn đối với các ngân hàng thương mại nói chung
và hệ thống tài chính nói riêng trong bối cảnh nền kinh tế đang gặp nhiều khó
khăn như hiện nay. Các nhà kinh tế trong lĩnh vực Tài chính - Ngân hàng
không thể không nhận thức và vận dụng các vấn đề về hạn chế rủi ro tín dụng,
trên cơ sở đó xác lập một chiến lược hạn chế rủi ro theo chuẩn mực quốc tế
nhằm hạn chế những rủi ro có thể xảy ra trong qua trình hoạt động kinh doanh
của ngân hàng. Từ đó đáp ứng được yêu cầu an toàn trong kinh doanh và góp
phần phát triển nền tài chính lành mạnh cho sự nghiệp phát triển đất nước.
Các ngân hàng thương mại ngày càng chú trọng hơn công tác hạn chế
rủi ro tín dụng trong cho vay hộ kinh doanh để chủ động phòng ngừa và có
biện pháp khắc phục khi rủi ro tín dụng xảy ra nhằm đảm bảo tính thanh
khoản cho hệ thống của ngân hàng và lành mạnh hóa thị trường tài chính thì
việc đẩy mạnh hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ kinh doanh rất quan
trọng. Chính vì vậy đề tài nghiên cứu về hạn chế rủi ro tín dụng trong cho
vay hộ sản xuất kinh doanh của ngân hàng là rất thực tế, phù hợp với tình
hình kinh tế hiện nay. Trong quá trình nghiên cứu đề tài “Hạn chế rủi ro
tín dụng trong cho vay hộ kinh doanh tại ngân hàng TMCP Đông Nam Á
chi nhánh Đà Nẵng” học viên đã nghiên cứu một số công trình sau:
1. Đề tài “Hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ sản xuất kinh doanh

tại ngân hàng Nông Nghiệp chi nhánh Đà Nẵng” năm 2009, của tác giả
Nguyễn Văn Quý.
Đề tài đã giải quyết các nội dung sau:


4
- Nêu ra được khái niệm, phân loại rủi ro của các Ngân hàng thương mại.
- Nêu ra được sự cần thiết hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ sản
xuất kinh doanh của NHTM và các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động này.
- Phân tích được thực trạng hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ
sản xuất kinh doanh tại ngân hàng, nêu ra những thuận lợi, khó khăn trong
hoạt động hạn chế rủi ro trong cho vay hộ sản xuất kinh doanh để từ đó có
những giải pháp tăng cường hoạt động này.
Bên cạnh những vấn đề đã được giải quyết, đề tài vẫn còn có những
tồn tại:
- Đề tài nghiên cứu này trong những năm trước nên không còn phù hợp
với điều kiện hiện tại do đã có nhiều thay đổi trong chính sách, cũng như tình
hình chung của nền kinh tế.
- Đề tài nghiên cứu tại ngân hàng Nông Nghiệp do đó không phù hợp
với thực trạng hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ sản xuất kinh doanh
của Ngân hàng TMCP Đông Nam Á chi nhánh Đà Nẵng.
2. Đề tài “Hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ sản xuất kinh doanh
tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Chi nhánh Đà Nẵng” năm 2009, của tác
giả Lê Thị Hồng Hạnh.
Đề tài đã giải quyết các nội dung sau:
- Đề tài hệ thống hóa, tổng hợp những vấn đề lý luận về rủi ro, rủi ro tín
dung và hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ sản xuất kinh doanh.
- Đề tài phân tích thực trạng hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ
sản xuất kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam - Chi
nhánh Đà Nẵng trong điều kiện nền kinh tế ít biến động.

- Đề tài đã đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng trong cho
vay hộ sản xuất kinh doanh, đáp ứng các mục tiêu nhằm hạn chế rủi ro tín
dụng trong cho vay hộ sản xuất kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Ngoại


5
Thương Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng.
Đưa ra một số giải pháp khắc phục những vấn đề còn tồn tại trong công
tác hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ sản xuất kinh doanh của ngân
hàng như sau:
- Giải pháp về cơ cấu tổ chức và phát triển mạng lưới PGD
- Đa dạng hóa các sản phẩm ngân hàng
- Hoàn thiện chính sách quản trị về các hoạt động liên quan nhằm đa
đạng hóa các danh mục đầu tư.
- Vận dụng các công cụ tài chính nhằm hạn chế các rủi ro có thể xảy ra.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, đề tài vẫn còn có tồn tại:
- Công tác hạn chế rủi ro của ngân hàng là từ các đối tượng là tổ chức
kinh tế và cá nhân nhưng các giải pháp tập trung chủ yếu vào khách hàng là tổ
chức kinh tế, đối với hạn chế rủi ro đối với cá nhân thì chưa cụ thể.
- Do đề tài nghiên cứu từ năm 2009 trở về trước nên không còn phù
hợp với tình hình kinh doanh hiện nay của ngân hàng.
3. Đề tài “Hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ sản xuất kinh doanh
tại ngân hàng Á Châu”, năm 2010, của tác giả Nguyễn Văn Minh.
Đề tài đã giải quyết các nội dung sau:
- Đề tài nghiên cứu những vấn đề cơ bản về rủi ro tín dụng trong cho
vay hộ sản xuất kinh doanh của Ngân hàng thương mại.
- Đề tài phân tích thực trạng hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ
sản xuất kinh doanh của ngân hàng Á Châu.
- Đề tài đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường các biện pháp hạn chế
rủi ro, đưa ra các giải pháp hợp lý tại Ngân hàng TMCP Á Châu.

4. Đề tài: “Giải pháp đẩy mạnh hoạt động hạn chế rủi ro tín dụng trong
cho vay hộ sản xuất kinh doanh tại ngân hàng Sài Gòn Thương Tín – Chi
nhánh Đà Nẵng” năm 2010, của tác giả Phạm Thị Ngọc Thư.


6
Đề tài đã giải quyết các nội dung sau:
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về hạn chế rủi ro tín dụng
trong cho vay hộ sản xuất kinh doanh của NHTM.
- Phân tích thực trạng hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay hộ sản xuất
kinh doanh tại Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín– Chi nhánh Đà Nẵng. Trên cơ
sở đánh giá các rủi ro có thể xảy ra của ngân hàng trong mối quan hệ với sử
dụng vốn và nợ.
- Đề xuất các giải pháp đẩy mạnh hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay
hộ sản xuất kinh doanh để đáp ứng các mục tiêu thanh khoản, lành mạnh hóa
các khoản nợ của ngân hàng trên địa bàn Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín –
Chi nhánh Đà Nẵng.
5. Đề tài “Giải pháp đẩy mạnh công tác hạn chế rủi ro tín dụng trong
cho vay hộ sản xuất kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển
nông thôn Việt Nam”, năm 2009, của tác giả Huỳnh Thị Quỳnh.
Đề tài đã giải quyết các nội dung sau:
- Đề tài nghiên cứu những vấn đề cơ bản về rủi ro tín dụng trong cho
vay hộ sản xuất kinh doanh của Ngân hàng thương mại một cách tổng quát.
- Đề tài phân tích, đánh giá và có hệ thống thực trạng hạn chế rủi ro tín
dụng trong cho vay hộ sản xuất kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và
phát triển nông thôn Việt Nam.
- Đề tài đưa ra giải pháp đẩy mạnh công tác hạn chế rủi ro tại Ngân
hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam.

7
CHƯƠNG 1

LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG
TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI
1.1. RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY HỘ KINH DOANH CỦA NHTM
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm hộ kinh doanh
a. Khái niệm
Cùng với sự chuyển đổi nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang
nền kinh tế thị trường, nền kinh tế nước ta đó có những chuyển biến sâu sắc,
căn bản và toàn diện. Với sự khuyến khích phát triển mọi thành phần kinh tế
của Đảng và Nhà nước đã tạo động lực lớn cho sự phát triển KT-XH. Cùng
với sự ra đời và phát triển của nhiều loại hình kinh tế khác, lúc này kinh tế hộ
kinh doanh mới thực sự khẳng định được mình. Sự phát triển của kinh tế hộ
kinh doanh đã mang lại những kết quả to lớn cho nền kinh tế nói chung và
khu vực nông nghiệp nông thôn nói riêng. Trong tình hình thực tế hiện nay,
hộ kinh doanh là đơn vị kinh tế chủ yếu cung cấp các sản phẩm tiêu dùng cho
toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Do đó phát triển kinh tế hộ kinh doanh là yêu
cầu cấn thiết trong giai đoạn phát triển kinh tế trước mắt và trong tương lai.
Với mô hình “Hộ kinh doanh tự chịu trách nhiệm” thì khái niệm về hộ
kinh doanh như sau: “Hộ kinh doanh là một nhóm người có cùng huyết tộc
hay không cùng huyết tộc, họ sống chung trong một mái nhà có chung nguồn
thu nhập, cùng tiến hành sản xuất, kinh doanh, cùng hưởng những sản phẩm
làm ra và cùng chịu hậu quả và trách nhiệm rủi ro đem lại.”
Tuy nhiên, khái niệm về hộ kinh doanh vẫn chưa được định nghĩa cụ
thể, hầu hết đều mặc nhiên thừa nhận hộ kinh doanh là hộ gia đình làm kinh
tế.

8
Theo điều 106, Bộ luật Dân sự thì hộ gia đình được định nghĩa: “Hộ gia
đình mà các thành viên có tài sản chung, cùng đóng góp công sức để hoạt
động kinh tế chung trong sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp hoặc một số lĩnh
vực sản xuất, kinh doanh khác do pháp luật quy định là chủ thể khi tham gia
quan hệ dân sự thuộc các lĩnh vực này”.
Về phía ngân hàng “Hộ kinh doanh” là một thuật ngữ được dùng trong
các hoạt động cung ứng vốn tín dụng cho hộ gia đình để làm kinh tế chung
cho cả hộ. Việc đi sâu nghiên cứu về kinh tế hộ kinh doanh nhằm xác định rõ
đối tượng sử dụng vốn, để đầu tư vốn có hiệu quả, hướng cho người vay vốn
sử dụng đúng mục đích.
Như vậy, hộ kinh doanh là một đơn vị kinh tế tự chủ, trực tiếp hoạt động
sản xuất kinh doanh, là chủ thể trong mọi quan hệ sản xuất kinh doanh, tự tổ
chức hoạt động kinh doanh và tự chủ trong quản lý và tiêu thụ sản phẩm.
Chủ hộ là đại diện của hộ kinh doanh trong các giao dịch dân sự vì lợi
ích chung của hộ. Chủ hộ có thể ủy quyền cho các thành viên khác đó thành
viên làm đại diện của hộ trong quan hệ dân sự. Giao dịch dân sự do người đại
diện của hộ kinh doanh xác lập, thực hiện vì lợi ích chung của hộ làm phát
sinh quyền, nghĩa vụ của cả hộ kinh doanh.
Tài sản chung của hộ kinh doanh gồm tài sản do các thành viên cùng
nhau tạo lập lên hoặc được tặng cho chung và các tài sản khác mà các thành
viên thỏa thuận là tài sản chung của hộ.
Hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm dân sự về thực hiện quyền, nghĩa
vụ dân sự do người đại diện xác lập thực hiện nhân danh hộ kinh doanh. Hộ
chịu trách nhiệm dân sự bằng tài sản chung của hộ. Nếu tài sản chung của hộ
không đủ để thực hiện nghĩa vụ chung của hộ thì các thành viên phải chịu
trách nhiệm liên đới bằng tài sản riêng của mình.
Nói tóm lại, hộ kinh doanh ở nước ta chủ yếu được tổ chức dưới mô hình

9
kinh tế gia đình, cùng tham gia hoạt động sản xuất, kinh doanh và là chủ thể
kinh tế độc lập, tự chịu trách nhiệm về tài chính, là chủ thể có năng lực pháp
lý, chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật.
b. Đặc điểm
- Về nhân lực: Hộ kinh doanh chủ yếu sử dụng nguồn lực tự có với quy
mô gia đình. Tuy nhiên khi cần họ cũng có thể thuê them lao động để mở
rộng kinh doanh.
- Về ngành nghề: Hộ kinh doanh hoạt động kinh doanh trên rất nhiều lĩnh
vực với nhiều ngành nghề đa dạng và phong phú. Bao gồm sản xuất nông,
lâm, ngư nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thậm chí có hộ còn tham gia sản xuất
trong lĩnh vực công nghiệp và xây dựng cơ bản. Tuy nhiên hoạt động trong
lĩnh vực nông nghiệp là chủ yếu.
- Về quy mô sản xuất: Hộ kinh doanh thường hoạt động với quy mô nhỏ,
tức là quy mô gia đình và trang trại là chủ yếu. Do điều kiện về nguồn, khả
năng quản lý, sức cạnh tranh trên thị trường … nên hộ kinh doanh rất khó mở
rộng quy mô.
- Về năng lực quản lý: Khả năng quản lý của hộ còn rất nhiều hạn chế.
Khả năng quản lý và tổ chức kinh doanh chủ yếu dựa vào kinh nghiệm được
tích lũy trong cuộc sống.
1.1.2. Khái niệm, hình thức, đặc điểm cho vay hộ kinh doanh
a. Khái niệm
Ngân hàng là một doanh nghiệp, hoạt dộng trong lĩnh vực tiền tệ, để có
thể duy trì và phát triển hoạt dộng của mình thì hoạt động kinh doanh của
ngân hàng phải có lãi. Hoạt động chủ yếu của một ngân hàng thương mại là
huy động vốn và nghiệp vụ tín dụng nhằm tìm kiếm lợi nhuận, trong đó có
nghiệp vụ cho vay các thành phần kinh tế trong xã hội. Theo quy chế cho vay
của các tổ chức tín dụng đối với khách hàng của ngân hàng Nhà nước Việt

10
Nam (ban ngành theo quuết dịnh số 1627/2001/QĐ - NHNN ngày 31/12/2001
của Thống đốc ngân hàng nhà nước) cho vay là một hình thức cấp tín dụng,
theo đó tổ chức tín dụng giao cho khách hàng sử dụng một khoản tiền để sử
dụng vào mục đích và thời gian nhất định theo thoả thuận với nguyên tắc có
hoàn trả cả gốc và lãi.
Theo đó, cho vay hộ kinh doanh chính là một hình thức mà ngân hàng cấp
vốn cho hộ sản xuất sử dụng vào mục đích kinh doanh trong một thời gian nhất
định theo sự thoả thuận giữa ngân hàng và hộ sản xuất với nguyên tắc có hoàn trả
cả gốc và lãi.
Đối tượng của cho vay hộ kinh doanh là các hộ gia đình, đây là một
thành phần kinh tế quan trọng trong nền kinh tế nhiều thành phần. Các hộ
kinh doanh thường không có đủ vốn để tiến hành phương án sản xuất kinh
doanh của mình, mỗi khi dự định sản xuất thì các hộ đều có nhu cầu vay vốn.
Thời gian trước khi chưa có sự xuất hiện của các tổ chức tín dụng thì các hộ
thường phải vay nặng lãi làm ảnh hưởng đến kết quả của hoạt động sản xuất,
sản xuất không mang lại lợi nhuận đáng kể cho các hộ. Từ khi có sự phát triển
của hệ thống các tổ chức tín dụng đặc biệt là hệ thống ngân hàng thì các hộ
sản xuất đã có thể tiếp cận được với nguồn vốn thích hợp với khả năng của
mình và hoạt động sản xuất của hộ đem lại lợi nhuận cao hơn, từ đó kinh tế
hộ sản xuất dần dần phát triển.
b. Phân loại cho vay đối với hộ kinh doanh
* Theo hình thức cho vay:
- Cho vay trực tiếp hộ kinh doanh: Cho vay trực tiếp là phương thức
cho vay mà ở đây ngân hàng sẽ trực tiếp cho hộ kinh doanh vay vốn, hộ kinh
doanh trực tiếp nhận vốn vay từ ngân hàng, từ đầu đến cuối quá trình vay chỉ
phát sinh một khoản vay của hộ kinh doanh với ngân hàng . Đây là phương
thức vay phổ biến nhất và quan trọng nhất tại các ngân hàng áp dụng trong

11
cho vay đối với các hộ kinh doanh.
- Cho vay gián tiếp hộ kinh doanh: Cho vay gián tiếp là phương thức
cho vay ngân hàng thông qua các tổ chức trung gian để chuyển vốn vay đến
hộ kinh doanh, nhằm làm tăng kênh phân phối vốn cho hộ sản xuất. Các tổ
thức trung gian có thể là tổ chức tài chính như: Hợp tác xã tín dụng, ngân
hàng cổ phần, quỹ tín dụng. Có thể là các tổ chức kinh tế như Hợp tác xã sản
xuất, các doanh ngiệp nhà nước. Các tổ chức xã hội như Hội phụ nữ, hội nông
dân, hội cựu chiến binh, hội thanh niên, hội làm vườn. Đối tượng vay vốn của
các tổ chức trung gian này thường là hộ nghèo, thiếu vốn sản xuất nhưng
không đủ tài sản làm bảo đảm, họ có sức lao động, có kế hoạch sản xuất khả
thi, phù hợp với chính sách phát triển của địa phương. Phương thức cho vay
này tạo điều kiện cho các hộ sản xuất được vay vốn để phát triển sản xuất,
thay đổi đời sống của từng hộ nghèo, góp phần phát triển kinh tế địa phương.
Đồng thời ngân hàng thực hiện được trách nhiệm với nhà nước là xoá đói,
giảm nghèo tạo sự phát triển đồng đều trong sản xuất nông nghiệp và nông
thôn. Cho vay thông qua tổ chức kinh tế xã hội thực chất là cho hộ kinh doanh
vay bằng tín chấp, bằng uy tín của các tổ chức đứng ra trung gian. Mặc dù
cho vay như vậy sẽ giảm chi phí tín dụng cho ngân hàng cho vay được với đối
khối tài sản đảm bảo, do đó rủi ro trong hoạt động cho vay này cao, ảnh
hưởng đến chất lượng tín dụng ngân hàng.
* Theo thời hạn cho vay:
- Cho vay ngắn hạn: là hình thức cho vay với thời hạn dưới 12 tháng
nhằm bổ sung nhu cầu vốn lưu động phát sinh trong quá trình sản xuất kinh
doanh của hộ kinh doanh.
- Cho vay trung hạn: là hình thức cho vay với thời hạn từ 1 đến 5 năm.
- Cho vay dài hạn: là hình thức cho vay với thời hạn trên 5 năm.
Cho vay trung, dài hạn nhằm đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, mở rộng,

12
khôi phục, thay thế tài sản cố định, cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất…
* Theo hình thức đảm bảo:
- Cho vay có tài sản đảm bảo: hiện nay TSĐB của hộ kinh doanh được
chấp nhận gồm tài sản thuộc sở hữu của hộ kinh doanh, TSĐB hình thành từ
vốn vay hoặc TSĐB của bên thứ ba. tài sản phải được phép giao dịch mua bán;
tài sản không thuộc diện tranh chấp và phải mua bảo hiểm theo quy định của
pháp luật.
- Cho vay không có tài sản đảm bảo: Các TCTD lựa chọn khách hàng
vay không có bảo đảm bằng tài sản, hoặc thực hiện cho vay theo chỉ định của
Chính phủ và cho vay đối với cá nhân, hộ nghèo vay bằng tín chấp của các tổ
chức đoàn thể chính trị xã hội. Khách hàng được lựa chọn cho vay không có
tài sản bảo đảm phải có tín nhiệm hoặc có lịch sử vay vốn tốt tại TCTD đó.
c. Đặc điểm
- Mức vốn cho vay đối với hộ sản xuất thường không quá lớn. Quy mô
kinh doanh của hộ gia đình thường không lớn, đồng thời thu nhập của hộ kinh
doanh thấp, do đó nhu cầu vay vốn của các hộ kinh doanh chỉ ở mức nhỏ, đáp
ứng đủ các yêu cầu về buôn bán, kinh doanh nhỏ lẻ hoặc nuôi trồng, chăn
nuôi ở quy mô vừa và nhỏ.
- Thời hạn cho vay hộ sản xuất chủ yếu là ngắn hạn.
- Số lượng các món vay nhiều: số lượng các món vay của hộ kinh
doanh chiếm tỷ lệ rất lớn trong tổng số các món vay của NHTM.
- Các hình thức kinh doanh đa dạng: hộ kinh doanh có rất nhiều ngành
nghề, từ hoạt động chăn nuôi, trồng trọt trong các lĩnh vực nông – lâm – thủy
sản đến các hoạt động kinh doanh tiểu thương, sản xuất ở quy mô nhỏ hoặc
trung bình với vô vàn hình thức kinh doanh khác nhau đã tạo nên sự đa dạng
cho các hình thức kinh doanh của hộ kinh doanh.