Bài 10. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Chào mừng tất cả các bạn
đến với tiết học hôm nay


Kiểm tra bài cũ
- Đọc thuộc lòng bài thơ “đồng chí” của Chính Hữu.
- Nêu nội dung và nghệ thuật của bài thơ.

- Tình đồng chí dựa trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ và lí tưởng chiến đấu được thể hiện thật tự
nhiên, bình dị mà sâu sắc trong mọi hoàn cảnh, nó góp phần quan trọng tạo nên sức mạnh và vẻ
đẹp tinh thần của người lính cách mạng.

- Bài thơ thể hiện hình tượng người lính cách mạng và sự gắn bó keo sơn của họ qua những chi
tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực, cô đọng, giàu sức biểu
cảm.


Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật


Tiết 47:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
(Phạm Tiến Duật)

I. Giới thiệu :
1. Tác giả :
- Phạm Tiến Duật( 1941-2007)
- Quê: Phú Thọ
- Ông là gương mặt tiêu biểu cho thế hệ nhà thơ trẻ

thời chống Mĩ.

-Thơ ông thường viết về thế hệ trẻ trong kháng chiến

chống Mỹ với giọng điệu trẻ trung, sôi nổi, tinh
nghịch, sâu sắc.


Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật.

• I. Về tác giả, tác phẩm:
• 1.Tác giả:
• 2.Tác phẩm:
• - Sáng tác năm 1969,thuộc chùm thơ được giải nhất của ông in trong tập “Vầng trăng quầng lửa”.
• 3. Tìm hiểu chung:
• * Thể thơ: Tự do.
• * Nhan đề bài thơ:
• Bài thơ không dài nhưng nhan đề khá dài,tưởng có chỗ thừa nhưng vì thế mà thu hút sự chú ý của người đọc.Nhan đề ấy làm nổi bật hình

ảnh của cả bài – hình ảnh những chiếc xe không kính – một biểu tượng độc đáo.Đây là sự phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và
am hiểu hiện thực khốc liệt của đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn. Hai chữ “Bài thơ” cho thấy rõ cách nhìn, cách khai thác
hiện thực của tác giả: ông không chỉ viết về những chiếc xe không kính,viết về hiện thực khốc liệt của chiến tranh mà chủ yếu ông muốn
khám phá chất thơ từ hiện thực ấy- chất thơ của thế hệ trẻ Việt Nam hiên ngang, dũng cảm,lạc quan vượt lên mọi gian khó,hiểm nguy.

• * Cảm xúc bao trùm:
• Bài thơ khác họa hình tượng độc đáo – những chiếc xe không kính để qua đó làm nổi bật vẻ đpẹ của hình ảnh người lính lái xe trên tuyến
đường Trường Sơn trong những năm kháng chiến chống Mỹ.

Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật

•
•

I. Về tác giả, tác phẩm:
II. Đọc hiểu văn bản:

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Không có kính không phải vì xe không có kính

•
•

Không có kính, ừ thì ướt áo

Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi

Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa mau khô thôi.
Những chiếc xe từ trong bom rơi

Ðã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
 Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
 Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.


Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật

•
•

I. Về tác giả, tác phẩm:
II. Đọc hiểu văn bản:

•
•
•
•
•
•
•
•

•
•
•
•

Không có kính không phải vì xe không có kính

•
•

Không có kính, ừ thì ướt áo

Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời

•
•
•
•
•

•
•
•
•
•
•
•
•
•

Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa mau khô thôi.
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Ðã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
 Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
 Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.


•
•
•

II. Đọc hiểu văn bản:
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính:

2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe Trường Sơn:

•

Hình tượng người lính xe được miêu tả gắn liền với hình ảnh của những chiếc xe, và nổi

- Hai câu thơ mở đầu gần với văn xuôi,với điệp từ “không”, động từ mạnh “giật”,

bật lên trong toàn bài là sự can trường, quả cảm, bất chấp mọi nguy hiểm. Thiếu đi mọi

“rung” => Tác giả đã giải thích nguyên nhân không có kính của những chiếc xe và

phương tiện vật chất tối thiểu để qua đó bộc lộ những phẩm chất cao đẹp:

gợi được sự khốc liệt của cuộc chiến tranh

•

•

=> Hình ảnh xe không kính vốn chẳng hiếm trong chiến tranh chống Mỹ. Song phải
có hồn thơ nhạy cảm, có nét tinh nghịch, ngang tàn như Phạm Tiến Duật mới phát
hiện ra được và đưua vào thơ thành biểu tượng độc đáo của thơ ca chiến tranh
chống Mỹ. Hình ảnh này tạo nên cái tứ thơ lạ và độc đáo gợi tả cái ác liệt, dữ dội
của chiến tranh, vừa bộc lộ phẩm chất cao đẹp của người chiến sĩ lái xe. Hình
tượng những chiếc xe không kính góp phần khắc họa nét tư thế,chân dung của
tuổi trẻ Việt Nam chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

•
•
•
•
•
•
•
•
•

a, Tư thế ung dung, hiên ngang, tự tin
“Ung dung buồng lái ta ngồi...... buồng lái”.
b, Tinh thần lạc quan, sôi nổi,bất chấp khó khăn, nguy hiểm:
“Không có kính ừ thì có bụi..... mau thôi”
c,Tình đồng chí đồng đội:
“Những chiếc xe từ trong bom rơi..... cửa kính vỡ rồi.
 Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời...trời xanh thêm”.
d,Ý chí chiến đầu giải phóng miền Nam thống nhất đất nước:
Khổ cuối cùng.


Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Phạm Tiến Duật.

•
•
•
•
•

I. Về tác giả, tác phẩm:
II. Đọc hiểu văn bản:
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Khai thác chất liệu hiện thực chiến tranh, Phạm Tiến Duật đã đưa
vào thơ những chi tiết, hình ảnh rất thực làm giàu thêm chất liệu thơ
ca.

•

- Thể thơ tự do, đa dạng kiểu câu, giọng điệu ngang tàn, hóm hỉnh.
Ngôn ngữ thơ giản dị, đậm chất khẩu ngữ.

•

2. Nội dung: Bài thơ đã được tạc được bức chân dung độc đáo về người
chiến sĩ lái xe TS – can trưởng, quả cảm. Đó là hình ảnh tiêu biểu của
anh bộ đội cụ Hồ, của dân tộc Việt Nam thời chống Mỹ.