Tâm lý học khái niệm và ứng dụng tri thong minh

Bài 8: Trí thông minh & vấn đề đánh giá
trí thông minh
Nguyễn Minh Anh, PhD


Nội dung bài học
1.  Thuyết năng lực chung của Spearman (nhân tố g)
2.  Thuyết trí tuệ lỏng và đặc của Cattell
3.  IQ Test: Stanford-Binet (1916) & Wechsler (1955)
4.  Thuyết đa trí tuệ của Gardner
5.  Thử nghiệm bảng hỏi đa trí tuệ
6.  Cách phát triển đa trí tuệ


Spearman’s monarchic theory (g factor)
Theo Spearman (1904), để
thành công con người cần năng
lực chung (general ability), hay
nhân tố g, và năng lực chuyên
biệt (specific), hay nhân tố s.
VD: Sinh viên học tốt 1 môn thường
cũng học tốt các môn khác.

Martínez & Colom (2009): g phụ
thuộc vào trí nhớ. Kalat (2010):
các yếu tố phát triển một vùng
của não cũng phát triển các
vùng còn lại.


Cattell’s fluid and crystallized intelligence

Theo Cattell (1987),
•  trí tuệ lỏng dùng để giải quyết những vấn đề lạ (giảm theo tuổi)
•  trí tuệ đặc là kỹ năng thực hành chuyên nghiệp (tăng theo tuổi)
Người trẻ hơn người lớn tuổi ở trí tuệ nào? Còn người lớn tuổi hơn người trẻ ở trí
tuệ nào?

•  TT lỏng đạt đỉnh
điểm trước 20 tuổi,
bền vững nhiều
thập niên, sau đó
giảm
•  TT đặc tiếp tục
tăng nếu con người
còn năng động,
tỉnh táo


IQ Test (Simon-Binet, 1905, Stanford-Binet,
1916)

IQ test là để đo aptitude (năng lực học, hay trí tuệ lỏng) hơn là
achievement (điều đã biết, hay trí tuệ đặc).
Ban đầu, Simon & Binet xây dựng IQ test để xác định những trẻ
không đủ năng lực theo học lớp phổ thông. Sau này IQ test được
dùng để xác định những người có thể theo học ở lớp cao hơn.
(4) “Why do people live in houses?” “Birds fly in the air; fish swim in
the… .”
(10) “Why should people be quiet in a library?” “Repeat after me: 4 8
3 7 1 4.”

IQ Test (Wechsler, WAIS-4, 1955)
Wechsler test đánh giá 4 chỉ số:
•  Ngôn ngữ: Trái đào và trái mận giống nhau ở điểm nào?
•  Suy luận tri giác: Đặt 4 khối theo một trình tự trước người được test
và yêu cầu người ấy xếp 4 khối khác giống như vậy
•  Trí nhớ: Hãy nghe dãy số sau và lặp lại: 3 6 2 5; Hãy nghe dãy số sau
và lặp lại theo chiều ngược: 4 7 6
•  Tốc độ xử lý: Cho xem dãy hình tam giác, tròn, vuông và yêu cầu:
Hãy gạch chéo (/) những hình tròn và gạch X những hình vuông.


Gardner’s multiple intelligences theory
Theo Gardner (1985, 1999),
mỗi người có kỹ năng riêng
biệt.
Thực ra, các loại hình trí tuệ
của Gardner, trừ cơ thể và
âm nhạc, là biểu hiện của
nhân tố g, do chúng tỷ lệ
thuận với nhau (Kalat, 2010).
Sternberg cũng phát hiện lại
g sau này (Deary, 2002).
Bạn thông minh kiểu nào?
Cùng tìm hiểu!

7

5/10/17