Trách nhiệm hành chính trong lĩnh vực văn hóa từ thực tiễn thành phố hồ chí minh (tt)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

PHAN THỊ THU THỦY

TRÁCH NHIỆM HÀNH CHÍNH
TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA
TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật hành chính
Mã số: 60.38.01.02

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2017


Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học xã hội
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Bùi Thị Đào

Phản biện 1: PGS.TS. Nguyễn Thị Việt Hương
Học viện Khoa học xã hội
Phản biện 2: TS. Phạm Quang Huy
Học viện Hành chính quốc gia

Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc
sĩ họp tại: Học viện Khoa học xã hội, lúc 14 giờ 00 ngày 10 tháng 10
năm 2017.

Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Khoa học xã hội

1


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hoạt động truy cứu TNHC chủ yếu giúp cho chủ thể quản lý
kiểm soát và bảo đảm cho các đối tượng quản lý chấp hành đúng
chính sách và pháp luật. Xuất phát từ vai trò quản lý nhà nước về văn
hóa, công tác truy cứu TNHC về lĩnh vực văn hóa là hoạt động
QLHC nhà nước được tổ chức thực hiện thường xuyên, có vai trò
quan trọng tác động và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về văn
hóa. Tuy nhiên, có thể nhận thấy công tác truy cứu TNHC trong lĩnh
vực văn hóa cần tiếp tục nhận thức về bối cảnh và tác động của nền
kinh tế thị trường hiện nay. Sự vận động của kinh tế thị trường (trong
nước và quốc tế) thường xuyên, liên tục tác động đến bộ máy, cơ chế
chính sách với những dạng thức phong phú với những nhân tố tích
cực và tiêu cực đến hoạt động quản lý nhà nước về văn hóa.
Chính vì vậy, cần phải nghiên cứu sâu, phân tích kỹ, làm rõ
những quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành. Trên cơ sở đó có
sự tổng kết kinh nghiệm thực tiễn áp dụng pháp luật về TNHC trong
lĩnh vực văn hóa. Đồng thời, nghiên cứu, đánh giá thực tiễn truy cứu
TNHC trong lĩnh vực văn hóa nhằm đề ra các giải pháp xây dựng
pháp luật và thực hiện pháp luật về truy cứu TNHC trong lĩnh vực
văn hóa góp phần giữ gìn và phát triển văn hóa tiên tiến, đậm đà bản
sắc dân tộc. Đó là lý do tôi chọn đề tài luận văn “Trách nhiệm hành
chính trong lĩnh vực văn hóa từ thực tiễn thành phố Hồ Chí Minh” .
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
2.1. Các luận văn, đề tài khoa học
- Trịnh Thị Thỏa (2017), Xử phạt VPHC trong lĩnh vực y tế từ

thực tiễn Thành phố Hà Nội;

1


- Ngô Văn Tuấn (2016), Xử phạt VPHC trong lĩnh vực quản lý
và bảo vệ rừng từ thực tiễn Thành phố Đà Nẵng;
- Nguyễn Văn Việt (2010), TNHC trong lĩnh vực bảo vệ môi
trường ở Việt Nam hiện nay.
2.2. Giáo trình, bài viết khoa học
- PGS, TS. Bùi Thị Đào (2014); Luật xử lý VPHC – Bước tiến
mới của pháp luật về xử lý VPHC và một số vấn đế cần trao đổi Tạp chí Luật học số 01/2014.
- Giáo trính Luật Hành chính (2008), Trường Đại học Luật Hà
Nội, NXB CAND Hà nội
- TS. Vũ Thư (2000) , Chế tài hành chính – Lý luận và thực
tiễn, NXB Chính trị Quốc gia.
Qua tham khảo chưa có công trình nghiên cứu nào đề cập sâu
về vấn đề TNHC trong lĩnh vực văn hóa. Từ môi trường công tác
thực tế, tôi chọn đề tài “Trách nhiệm hành chính trong lĩnh vực văn
hóa từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh” là luận văn có tính hệ
thống các vấn đề truy cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa, xác định
đối tượng, phạm vi nghiên cứu không trùng lắp với các công trình đã
công bố và có ý nghĩa cấp thiết về lý luận và thực tiễn.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu đề tài
3.1. Mục đích
Luận văn nghiên cứu và làm rõ cơ sở lý luận về TNHC trong
lĩnh vực văn hóa, những điểm giống nhau và khác nhau về TNHC
trong các lĩnh vực khác. Phân tích thực trạng ruy cứu TNHC trong
lĩnh vực văn hóa. Từ đó, nêu lên những hạn chế và nguyên nhân
trong hoạt động truy cứu TNHC trong lĩnh vực này. Từ thực tiễn đề

xuất phương hướng và các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả truy

2


cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa trong thời gian tới nhằm đáp ứng
yêu cầu quản lý nhà nước về văn hóa trong tình hình hiện nay.
3.2 Nhiệm vụ
Nội dung thực hiện các nhiệm vụ chính: Nghiên cứu những
vấn đề lý luận về VPHC, TNHC và truy cứu TNHC trong lĩnh vực
văn hóa; Phân tích và đánh giá thực trạng xử phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực văn hóa; Nêu phương hướng và giải pháp hoàn
thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả công tác của việc truy cứu
TNHC trong lĩnh vực văn hóa.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là hệ thống pháp luật về xử phạt VPHC
và thực tiễn VPHC, TNHC trong lĩnh vực văn hóa.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn có nội dung làm rõ khái niệm TNHC theo nghĩa tiêu
cực, trên cơ sở đó nêu khái niệm và đặc điểm truy cứu TNHC trong
lĩnh vực văn hóa. Phân tích kỹ thực trạng truy cứu TNHC trong lĩnh
vực văn hóa với kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của pháp
luật về truy cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa tại thành phố Hồ Chí
Minh trong giai đoạn từ 2012 đến 2016
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, duy vật
lịch sử của triết học Mác – Lênin làm cơ sở phương pháp luận cho
việc nghiên cứu lý luận và tính thực tiễn đề tài.

5.2. Phương pháp nghiên cứu:

3


Luận văn kết hợp sử dụng các phương pháp nghiên cứu phân
tích, tổng hợp, đối chiếu, so sánh và chứng minh bằng thực tiễn để
làm sáng tỏ những vấn đề đặt ra trong luận văn.
6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của đề tài
6.1. Ý nghĩa lý luận
Nội dung luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận về VPHC và truy
cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa. Qua đó, giúp mọi người nhận
thức đúng và đầy đủ các quy định của pháp luật về xử lý vi phạm
hành chính trong lĩnh vực văn hóa. Đây là công trình nghiên cứu
chuyên ngành văn hóa được khảo sát từ thực tiễn trên địa bàn Thành
phố Hồ Chí Minh làm cơ sở để hình thành phương hướng hoàn thiện
pháp luật về truy cứu TNHC nói chung và nâng cao hiệu quả hoạt
động truy cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa nói riêng.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Những nội dung nghiên cứu của luận văn đóng góp một phần
cho việc hoàn thiện pháp luật về việc truy cứu TNHC. Đồng thời,
cung cấp tư liệu tham khảo phục vụ cho công tác nghiên cứu, tìm
hiểu và học tập về các quy định pháp luật thuộc lĩnh vực văn hóa.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các tài liệu tham
khảo, nội dung luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về trách nhiệm hành chính
trong lĩnh vực văn hóa
Chương 2: Thực trạng truy cứu trách nhiệm hành chính trong
lĩnh vực văn hóa tại Thành phồ Hồ Chí Minh

Chương 3: Phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả
truy cứu trách nhiệm hành chính trong lĩnh vực văn hóa

4


Chương 1:
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TRÁCH NHIỆM HÀNH
CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA
1.1. Khái niệm và đặc điểm của trách nhiệm hành chính
trong lĩnh vực văn hóa
1.1.1. Khái niệm trách nhiệm hành chính trong lĩnh vực văn
hóa
Trách nhiệm hành chính là một dạng của trách nhiệm pháp lý
được áp dụng trong hoạt động quản lý, hoạt động hành chính nhà
nước theo quy định của pháp luật hành chính. Đó là sự áp dụng
những biện pháp cưỡng chế hành chính mang tính chất xử phạt hoặc
khôi phục lại những quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm hại được quy
định trong những chế tài của quy phạm pháp luật hành chính, bởi cơ
quan nhà nước, người có thẩm quyền đối với những chủ thể thực
hiện hành vi VPHC.
1.1.2. Đặc điểm của trách nhiệm hành chính trong lĩnh vực
văn hóa
Thứ nhất, TNHC là trách nhiệm pháp lý đặt ra đối với tổ chức,
cá nhân VPHC.
Thứ hai, TNHC là trách nhiệm pháp lý của tổ chức, cá nhân
thực hiện hành vi VPHC trước nhà nước.
Thứ ba, Việc truy cứu TNHC phải được thực hiện trên cơ sở
các quy định của pháp luật hành chính.
1.2. Truy cứu trách nhiệm hành chính trong lĩnh vực văn

hóa
1.2.1. Khái niệm truy cứu trách nhiệm hành chính trong
lĩnh vực văn hóa

5


Truy cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa là việc các chủ thể có
thẩm quyền nhân danh nhà nước buộc các tổ chức, cá nhân vi phạm
pháp luật phải gánh chịu hậu quả trước Nhà nước vì đã có hành vi
VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Trong đó, chủ thể VPHC bị Nhà nước
hạn chế về quyền hay lợi ích mà lẽ ra họ đang hoặc sẽ được hưởng
bằng cách áp dụng các hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu
quả được quy định trong phần chế tài của quy phạm pháp luật trong
lĩnh vực văn hóa.
1.2.2. Cơ sở truy cứu trách nhiệm hành chính
1.2.2.1. Các hành vi VPHC trong lĩnh vực văn hóa:
Các hành vi VPHC trong lĩnh vực văn hóa được quy định cụ
thể: nhóm hành vi VPHC về sản xuất, phát hành, phổ biến, nhân bản,
tàng trữ, lưu chiểu, lưu trữ phim,bản ghi âm, ghi hình ca múa nhạc,
sân khấu, băng đĩa trò chơi điện tử; nhóm hành vi VPHC về biểu
diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang, thi người đẹp và người mẫu;
nhóm hành vi VPHC về nếp sống văn hóa, tổ chức hoạt động văn
hóa, kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng; nhóm hành vi VPHC về
thư viện, mỹ thuật, triễn lãm văn hóa, nghệ thuật, nhiếp ảnh, dạy âm
nhạc, dạy khiêu vũ ngoài công lập; nhóm hành vi VPHC về bảo vệ
công trình văn hóa, nghệ thuật, di sản văn hóa, khai quật khảo cổ,
bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng
cảnh, khai báo, giao nộp di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia được phát
hiện; nhóm hành vi VPHC về công bố, phổ biến tác phẩm ra nước

ngoài.
1.2.2.2. Thời hiệu truy cứu TNHC:
Là khoảng thời gian để áp dụng các biện pháp cưỡng chế trong
truy cứu TNHC. Việc quy định thời truy cứu TNHC có ý nghĩa rất
quan trong vì đó là cơ sở pháp nhằm tạo sự thống nhất trong việc ra
6


quyết định truy cứu TNHC cũng như thi hành quyết định xử phạt
VPHC.
1.2.3. Các biện pháp cưỡng chế áp dụng trong truy cứu
trách nhiệm hành chính trong lĩnh vực văn hóa
1.2.3.1. Các hình thức xử phạt:
* Các hình thức luôn luôn là hình thức xử phạt chính gồm:
cảnh cáo, phạt tiền.
* Các hình thức xử phạt có thể được áp dụng là hình thức xử
phạt bổ sung hoặc hình thức xử phạt chính gồm:tước quyền sử dụng
giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động
có thời hạn, tịch thu tang vật VPHC, phương tiện được sử dụng để
VPHC.
1.2.3.2. Các biện pháp khắc phục hậu quả:
Các biện pháp khắc phục hậu quả được áp dụng về việc xử
phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa gồm: Buộc khôi phục lại tình
trạng ban dầu; Buộc tháo dỡ công trình, phần công trình xây dựng
không có giấy phép hoặc xây dựng không đúng với giấy phép; Buộc
tiêu hủy hàng hóa, vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật
nuôi, cây trồng và môi trường, văn hóa phẩm có nội dung độc hại;
Buộc cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn; Buộc thu hồi
sản phẩm, hàng hóa không bảo đảm chất lượng; Buộc nộp lại số lợi
bất hợp pháp có được do thực hiện VPHC hoặc buộc nộp lại số tiền

bằng trị giá tang vật, phương tiện VPHC đã bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu
hủy trái quy định của pháp luật; Buộc trả lại lại đất đã lấn chiếm
hoặc chấm dứt việc sử dụng trái phép di tích lịch sử - văn hóa, danh
lam thắng cảnh, công trình văn hóa, nghệ thuật; Buộc trả lại tài liệu
thư viện đã đánh tráo hoặc chiếm dụng; Buộc xin lỗi tổ chức, cá
nhân; Buộc phải đáp ứng cơ sở vật chất, trang thiết bị đối với phòng
7


chiếu phim có sử dụng hiệu ứng đăc biệt tác động đến người xem
phim; Buộc thu hồi danh hiệu, giải thưởng trao cho cá nhân đạt giải
cuộc người đẹp, người mẫu; giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh
doanh giám định cổ vật; giấy chứng nhận dủ diều kiện hành nghề tu
bổ di tích; chứng chỉ hành nghề tu bổ di tích; Buộc ngừng kinh
doanh trò chơi điện tử, karaoke, vũ trường không bảo đảm khoảng
cách theo quy định.
1.2.3.3. Các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt
hành chính:
Các biện pháp cưỡng chế bao gồm: Khấu trừ một phần lương
hoặc một phần thu nhập, khấu trừ tiền từ tài khoản của cá nhân, tổ
chức vi phạm; Kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để
bán đấu giá; Thu tiền, tài sản khác của đối tượng bị cưỡng chế thi
hành quyết định xử phạt VPHC do cá nhân, tổ chức khác đang giữ
trong trường hợp cá nhân, tổ chức sau khi vi phạm cố tình tẩu tán tài
sản; Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định.
1.2.4. Thẩm quyền truy cứu trách nhiệm hành chính
Hiện nay, thẩm quyền truy cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa
gồm: nhóm quản lý chung, nhóm quản lý về văn hóa, nhóm quản lý
các lĩnh vực khác nhưng có liên quan đến văn hóa.
1.2.5. Thủ tục truy cứu trách nhiệm hành chính

Khi phát hiện VPHC của cá nhân, tổ chức người có thẩm
quyền phải buộc chấm dứt hành vi VPHC của cá nhân, tổ chức đó
bằng lời nói, còi, hiệu lệnh, văn bản hoặc các hình thức khác theo
quy định của pháp luật. Đồng thời, lập biên bản VPHC về hành vi vi
phạm trừ trường hợp truy cứu TNHC theo thủ tục đơn giản, biên bản
được lập lập theo đúng quy định của pháp luật và tiến hành truy cứu
TNHC theo đúng thẩm quyền. Việc truy cứu TNHC phải được tiến
8


hành theo các thủ tục sau: Truy cứu TNHC trong trường hợp không
lập biên bản; Truy cứu TNHC trong trường hợp có lập biên bản.
1.3.Các yếu tố ảnh hưởng đến truy cứu trách nhiệm hành
chính trong lĩnh vực văn hóa tại Thành phố Hồ Chí Minh
1.3.1. Vi phạm hành chính
Vi phạm hành chính là yếu tố cơ bản và chủ yếu ảnh hưởng
đến việc truy cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa vì các mối quan hệ
xã hội được pháp luật bảo vệ bị xâm hại ngày càng phổ biến với
phương cách thực hiện ngày tinh vi, khó phát hiện và để lại hậu quả
xấu cho hầu hết các đối tượng thụ hưởng các sản phẩm văn hóa, dịch
vụ văn hóa.
1.3.2.

Yếu tố kinh tế - xã hội

Hoạt động kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng và các sản
phẩm văn hóa mang lại những lợi ích kinh tế cũng như mang lại lợi
nhuận cho những đối tượng tham gia vào hoạt động kinh doanh hàng
hóa, dịch vụ này. Bên cạnh đó, về vấn đề xã hội như: việc làm, phúc
lợi xã hội, các phong trào xã hội,… cũng ảnh hưởng đến công tác

truy cứu TNHC.
1.3.3. Hoạt động kiểm tra, giám sát thực hiện pháp luật
Việc kiểm tra, giám sát thực hiện pháp luật của mọi đối tượng
là hoạt động không thể thiếu nhằm bảo đảm tính nghiêm minh của
luật pháp. Chất lượng hoạt động của công tác này ảnh hưởng lớn đến
tình hình tổ chức thực hiện pháp luật. Hoạt động kiểm tra, giám sát
giúp cho hoạt động chấp hành và thực hiện pháp luật được chấn
chỉnh, uốn nắn kịp thời những sai sót có thể xảy ra trong trình tự, thủ
tục truy cứu TNHC và đề ra các giải pháp cụ thể để pháp luật được
thi hành nghiêm túc và chính xác.
1.3.4. Ý thức công chức thi hành pháp luật
9


Pháp luật vể truy cứu TNHC có được thực thi một cách
nghiêm minh, công khai và dân chủ hay không còn phụ thuộc rất
nhiều vào ý thức công chức thi hành pháp luật, chỉ khi ý thức công
chức thi hành pháp luật được nâng cao thì việc thực thi công vụ mới
đảm bảo công bằng nhất.
Kết luận chương 1
Việc truy cứu TNHC được giao cho nhiều cơ quan, cá nhân
khác nhau có thẩm quyền QLHC cụ thể trong bộ máy QLHC nhà
nước nhằm làm tăng khả năng đáp ứng kịp thời nhu cầu xử lý các
VPHC và góp phần khắc phục nhanh hậu quả do các hành vi VPHC
gây ra, nhưng sẽ khó có sự thống nhất về chuẩn mực xử lý dẫn đến
hiện tượng xử lý tùy tiện mà không dễ phát hiện. Việc truy cứu
TNHC trong lĩnh vực văn hóa là một công tác quan trọng của hoạt
động quản lý nhà nước về văn hóa nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp của mọi cá nhân, tổ chức khi tham gia vào các quan hệ xã hội
và pháp luật. Công tác truy cứu TNHC được xem là một trong những

biện pháp có hiệu quả nhằm đảm bảo sự ổn định trật tự xã hội, tăng
cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Chính vì vậy, việc nghiên cứu
những vấn đề lý luận về TNHC trong lĩnh vực văn hóa đóng vai trò
quan trọng và góp phần tuyên truyền, phổ biến các quy định của
pháp luật hiện hành trong lĩnh vực này đến mọi công dân trong xã
hội.

10


Chương 2:
THỰC TRẠNG TRUY CỨU TRÁCH NHIỆM HÀNH CHÍNH
TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2.1. Thực trạng truy cứu trách nhiệm hành chính trong
lĩnh vực văn hóa tại Thành phố Hồ Chí Minh
2.1. Kết quả đạt được
- Loại hình kinh doanh băng đĩa: nhiều cửa hàng mua bán
băng đĩa đã ngưng kinh doanh hoặc chuyển đổi ngành nghề kinh
doanh khác do quá vắng khách mua đĩa, loại hình kinh doanh băng
đĩa do đã không còn đáp ứng kịp thời nhu cầu giải trí ngày càng cao
của người dân Thành phố so với các loại hình phương thức giải trí
hiện đại khác như xem phim, ca nhạc, hài kịch trên truyền hình, trên
mạng internet, trò chơi điện tử game trên điện thoại di động thông
minh, … nên đến nay các cửa hàng kinh doanh băng đĩa nhỏ, lẻ chì
còn tồn tại trong các khu lao động có đông công nhân đời sống còn
nhiều khó khăn, không có điều kiện giải trí hoặc ở khu vực ngoại
thành, nông thôn,…
- Loại hình dịch vụ karaoke: Tình trạng kinh doanh karaoke
không phép dưới hình thức hoạt động ghi âm, thu âm trên nền nhạc

karaoke hoặc kinh doanh bằng máy trò chơi điện tử tại các siêu thị,
trung tâm thương mại ngày càng phổ biến vì rất tiện lợi, dễ sử dụng
nhưng lại gây ra những bức xúc cho mọi người xung quang vì tiếng
ồn.
- Hoạt động vũ trường: trên địa bàn Thành phố hiện nay hầu
như không có cơ sở nào kinh doanh dịch vụ vũ trường mà thực tế chỉ
là hoạt động biến tướng của ngành nghề kinh doanh vũ trường dưới
hình thức là nhà hàng – bar, quán bar club, beer club, cà phê DJ, …
11


có sử dụng âm nhạc công suất lớn, tiếp viên nữ ăn mặc hở hang,
khiêu dâm, hút thuốc shisa, tiềm ẩn sử dụng chất kích thích, ma túy,
tập trung nhiều nhóm thanh thiếu niên có dấu hiệu băng nhóm giang
hồ bảo kê và tiềm ẩn tội phạm, không đảm bảo về phòng cháy chữa
cháy, an ninh trật tự và an toàn xã hội.
- Nhà hàng, quán Beer-club: Loại hình này ngày càng diễn
biến phức tạp với nhiều hoạt động biến tướng, chủ doanh nghiệp
thường lén lút tổ chức kinh doanh karaoke không phép để đáp ứng
yêu cầu của thực khách và để tăng doanh thu, tạo nhiều lợi nhuận
thậm chí các nhà hàng còn cung cấp các tiếp viên nữ mặc trang phục
có tính chất khiêu dâm cùng ăn uống và phục vụ khách khi có yêu
cầu.
- Dịch vụ trò chơi điện tử: các cơ sở kinh doanh trò chơi điện
tử hiện nay trên địa bàn Thành phố đều có hiện tượng lợi dụng kinh
doanh trò chơi điện tử để ăn thua có tính chất cờ bạc. Chính vì vậy,
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phải sớm ban hành văn bản hướng
dẫn cụ thể tiêu chuẩn, điều kiện hoạt động của các phòng karaoke
theo hình thức nêu trên nhằm hổ trợ cho công tác kiểm tra và xử lý
được tốt hơn đối với loại hình kinh doanh biến tướng nêu trên.

- Hoạt động biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang: hầu hết
các cơ sở hoạt động tổ chức biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời
trang thường vi phạm về các quy định không thông báo nội dung
chương trình hoặc xin cấp giấy phép biểu diễn nghệ thuật, trình diễn
thời trang.
- Về hoạt động đưa thí sinh ra nước ngoài tham gia các cuộc
thi người đẹp, người mẫu quốc tế, nhiều năm Thanh tra Sở đã trực
tiếp làm việc và lập biên bản VPHC đối với nhiều trường hợp thí
sinh tham dự các cuộc thi người đẹp, người mẫu được tổ chức ở một
12


số nước trên thế giới mà không có giấy phép của cơ quan có thẩm
quyền.
2.2. Hạn chế
2.2.1. Hạn chế về thẩm quyền truy cứu trách nhiệm hành
chính
Thanh tra viên không bao giờ có đủ điều kiện để ra quyết định
xử phạt VPHC mà phải chuyển đến người có thẩm quyền. Đây là
nguyên nhân làm cho việc truy cứu TNHC cũng không bảo đảm tính
kịp thời. Việc phân cấp thẩm quyền xử phạt VPHC giữa các chức
danh trong cơ quan thanh tra chưa phù hợp với thực tiễn, tạo ra một
áp lực rất lớn cho người có thẩm quyền truy cứu TNHC và không
phát huy được tính chủ động, linh hoạt cho thanh tra viên là người
thường xuyên, trực tiếp thụ lý vụ việc xử phạt VPHC trong lĩnh vực
văn hóa.
2.2.2. Hạn chế về trình tự, thủ tục truy cứu trách nhiệm
hành chính
Việc truy cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa chủ yếu thông
qua hoạt động kiểm tra, thanh tra với trình tự thực hiện rất nghiêm

ngặt trong khi đó các chủ thể thực hiện hành vi VPHC lại ngày càng
tinh vi và sẵn sàng đối phó với người đang thi hành công vụ.
2.2.3. Hạn chế về việc cưỡng chế thi hành quyết định xử
phạt vi phạm hành chính
Việc cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành
chính chỉ có thể áp dụng đối với những người vi phạm có lương, thu
nhập hoặc có tiền trong tài khoản; có tài sản có giá trị tương ứng với
số tiền phạt hoặc có tiền, tài sản khác do cá nhân, tổ chức khác đang
giữ nhưng thực tế thì không thể thực hiện để cưỡng chế vì thiếu sự
phối hợp nhiệt tình của cơ quan chức năng như: cơ quan thuế, ngân
13


hàng,… Phát sinh ra trường hợp thay vì áp dụng các biện pháp cưỡng
chế hành chính do người vi phạm không thực hiện quyết định xử
phạt VPHC mà một số cơ quan chức năng tại địa phương đã nghĩ ra
các cách thức khác nhau để buộc người vi phạm phải thực hiện dẫn
đến vi phạm pháp luật.
2.3. Nguyên nhân
Một là, một số cấp ủy, lãnh đạo chính quyền địa phương chưa
quan tâm đúng mức, chưa tập trung chỉ đạo nhất là trong việc tổ chức
và thực hiện thẩm quyền truy cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa.
Hai là, trình độ nhận thức, kỹ năng áp dụng các quy định pháp
luật hiện hành của công chức trực tiếp làm công tác kiểm tra, thanh
tra trong lĩnh vực văn hóa chưa nhạy bén khi xử lý tình huống.
Ba là, sự phối hợp giữa các cơ quan hữu quan đôi lúc chưa
chặt chẽ, nhuần nhuyễn và còn có nhiều ý kiến chưa thống nhất.
Bốn là, các khái niệm được quy định trong các văn bản quy
phạm pháp luật còn chưa rõ ràng, giải thích còn mang tính chung
chung và không định lượng, định tính cụ thể.

Kết luận chương 2
Hoạt động truy cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn
Thành phố Hồ Chí Minh đã được những kết quả nhất định nhưng so
với yêu cầu của tình hình thực tiễn thì vẫn chưa bao quát toàn bộ các
hoạt động văn hóa trong đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân,
nhiều loại hình còn bỏ ngõ, chưa có sự quản lý nghiêm ngặt của các
cơ quan chức năng như: di sản văn hóa, thư viện, lễ hội, … Trong
quá trình thực hiện công tác kiểm tra và xử phạt VPHC trong lĩnh
vực văn hóa vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, thiếu sót của các cơ quan
chức năng nên hiệu quả việc truy cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa
chưa đạt hiệu quả cao. Do vậy, cần thiết phải đề ra những phương
14


hướng và giải pháp khả thi và cụ thể để khắc phục những hạn chế,
bất cập và không thống nhất của một số quy định của pháp luật Việt
Nam. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát huy các mặt
làm được để nâng cao hiệu quả của việc truy cứu TNHC trong lĩnh
vực văn hóa.

15


Chương 3:
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
TRUY CỨU TRÁCH NHIỆM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH
VỰC VĂN HÓA
3.1. Phương hướng nâng cao hiệu quả truy cứu trách
nhiệm hành chính trong lĩnh vực văn hóa
Thứ nhất, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt

Nam nói chung và hệ thống văn bản pháp luật về xử phạt VPHC
trong lĩnh vực văn hóa nói riêng là phương hướng chủ yếu trong việc
thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng vào đời sống thực
tiễn của xã hội.
Thứ hai, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống,
khich lệ sáng tạo cáo giá trị văn hóa mới, tiếp thu tinh hoa văn hóa
nhân loại, làm giàu văn hóa dân tộc.
Thứ ba, chủ động hội nhập quốc tế về văn hóa, tiếp thu tinh
hoa văn hóa nhân loại. Pháp luật về truy cứu TNHC trong lĩnh vực
văn hóa là biện pháp góp phần đảm bảo cho quá trình hội nhập, giao
lưu văn hóa quốc tế.
Thứ tư, phát triển công nghiệp văn hóa đi đôi với xây dựng,
hoàn thiện thi trường văn hóa nhằm khai thác và phát huy những
tiềm năng và giá trị đặc sắc của văn hóa Việt Nam.
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả truy cứu trách nhiệm
hành chính trong lĩnh vực văn hóa
3.2.1. Giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật về xử phạt vi
phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa
Thứ nhất, LXLVPHC năm 2012: Khoản 1, Điều 45: Thẩm
quyền của Kiểm soát viên thị trường cần bổ sung “Tịch thu tang vật,
phương tiện VPHC” vì thực tế kiểm soát viên thị trường khi tham gia
16


vào Đoàn Kiểm tra Liên ngành văn hóa – xã hội không có thẩm
quyền tịch thu tang vật, phương tiện VPHC thì cũng không có thẩm
quyền tạm giữ tang vật, phương tiện VPHC dẫn đến khó khăn trong
công tác kiểm tra và xử phạt trong lĩnh vực thương mại (tạm giữ
hàng hóa nhập lậu như: rượu ngoại, thuốc lá ngoại, …)
Thứ hai, Nghị định số 28/2017/NĐ-CP ngày 20 tháng 3 năm

2017 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 131/2013/NĐCP ngày 16 tháng 10 năm 2013 của Chính phủ quy định xử phạt
VPHC về quyền tác giả, quyền liên quan và Nghị định số
158/2013/NĐ-CP ngày 12 tháng 11 năm 2013 của Chính phủ quy
định xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và
quảng cáo: Các hành vi VPHC được xử phạt theo quy định tại Nghị
định này còn khoảng cách khá xa so với đời sống văn hóa sôi động,
phức tạp khiến cho công tác quản lý họt động kinh doanh dịch vụ
văn hóa nhất là công tac truy cứu TNHC trong lĩnh vực văn hóa gặp
rất nhiều khó khăn. Dịch vụ văn hóa phổ biến là karaoke hiện đã
“phủ sóng” trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh với hàng vạn cơ sở
kinh doanh. Theo quy định cơ sở kinh doanh karaoke chỉ được hoạt
động khi có giấy phép kinh doanh karaoke do cơ quan có thẩm quyền
cấp; các phòng karaoke phải đảm bảo diện tích theo quy định, đảm
bảo các điều kiện về an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy, lối thoát
hiểm, … Thế nhưng phần lớn cơ sở kinh doanh karaoke hiện nay
không điều kiện kinh doanh tối thiểu về diện tích phòng karaoke,
thiết kế cửa phòng karaoke và thậm chí là không hoạt động kinh
doanh karaoke không phép. Hành vi kinh doanh karaoke không phép
17


trước đây, ngoài hình thức phạt tiền còn phải chịu hình thức xử phạt
bổ sung là tịch thu tang vật, phương tiện VPHC. Cơ sở kinh doanh
nào để xảy ra tình trạng sử dụng ma túy, đánh bạc, cá độ, … sẽ bi
phạt tiền và tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh không thời
hạn. Từ khi thực hiện Nghị định này, mức xử phạt VPHC tuy có tăng
lên về hình thức phạt tiền nhưng lại không có hình thức xử phạt tước
quyền sử dụng giấy phép hoặc không áp dụng hình thức tịch thu tang
vật, phương tiện VPHC là một trong những nguyên nhân làm cho
công tác truy cứu TNHC không phát huy hiệu quả, hiệu lực vì các

hình thức chế tài không đủ sức răn đe. Do vậy, việc sửa đổi, bổ sung,
thay thế các Nghị định xử phạt VPHC cần phải có tính thực tiễn và
phù hợp với thực trạng việc truy cứu TNHC trên tất cả các lĩnh vực.
Thứ ba, Nghị định 103/2009/NĐ-CP ngày 06 tháng 11 năm
2009 của Chính phủ ban hành quy chế hoạt động văn hóa và kinh
doanh dịch vụ văn hóa công cộng có quy định về trách nhiệm của
chủ cơ sở kinh doanh karaoke (Điều 32, Điều 37 Quy chế), trong đó:
Khi hoạt động kinh doanh karaoke, chủ cơ sở kinh doanh không
được hoạt động sau 12 giờ đêm đến 8 giờ sáng trừ vũ trường, phòng
karaoke trong các cơ sở lưu trú du lịch được xếp hạng từ 4 sao trở
lên hoặc hạng cao cấp được hoạt động sau 12 giờ đêm nhưng không
quá 2 giờ sáng. Quầy bar trong các cơ sở lưu trú du lịch được xếp
hạng từ 3 sao trở lên hoặc hạng cao cấp được hoạt động sau 12 giờ
đêm nhưng không quá 2 giờ sáng. Thực trạng hiện nay các cơ sở
hoạt động kinh doanh karaoke, phòng thu âm không có giấy phép
kinh doanh karaoke, nhà hàng có bố trí nhạc DJ phục vụ cho khách
18


ăn uống mở với công suất lớn, các cơ sở lưu trú du lịch có hoạt động
kinh doanh karaoke chủ yếu là khách sạn 01 sao, 02 sao chiếm tỉ lệ
lớn, đa phần nằm trong khu dân cư, thường xuyên hoạt động sau 24
giờ, gây ồn ào, ảnh hưởng đến đời sống người dân, gây bức xúc cho
người dân, điển hình là đơn vị nhận rất nhiều đơn thư phản ảnh của
người dân về tình trạng này. Thực tế số lượng cơ sở hoạt động kinh
doanh karaoke có giấy phép kinh doanh karaoke hoạt động sau 24
giờ, có cách âm chuẩn, không gây ồn ào và ảnh hưởng đến người dân
là rất ít. Do đó, kiến nghị bổ sung hành vi “Tổ chức hoạt động biểu
diễn nghệ thuật, hoạt động vũ trường, chiếu phim, hoạt động karaoke
gây ồn quá mức quy định” vào Nghị định xử phạt VPHC.

Thứ tư, Nghị định số 59/2006/NĐ-CP ngày 12 tháng 6 năn
2006 của Chính phủ quy định chi tiết Luật Thương mại về hàng hóa,
dịch vụ cấm kinh doanh, hạn chế kinh doanh và kinh doanh có điều
kiện: Sửa đổi Phụ lục II Danh mục hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh
doanh vì dịch vụ karaoke, vũ trường phải được xếp vào Danh Mục
hàng hóa, dịch vụ có điều kiện để thống nhất theo quy định tại Luật
Du lịch.
3.2.2. Đẩy mạnh và đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra
thuộc lĩnh vực văn hóa; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trực
tiếp truy cứu trách nhiệm hành chính
Một là, hoàn thiện công tác xây dựng kế hoạch thanh tra hằng
năm trong lĩnh vực văn hóa.
Hai là, đổi mới công tác kiểm tra và xử phạt VPHC trong lĩnh
vực văn hóa.

19


Ba là, công tác xây dựng lực lượng và nâng cao năng lực,
phẩm chất của công chức thanh tra chuyên ngành.
Bốn là, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, công khai
thông tin thực hiện các quy định của pháp luật về truy cứu TNHC
trong lĩnh vực văn hóa:
3.2.3. Phát huy vai trò của cộng đồng, tăng cường tính tự
quản trong hoạt động kinh doanh dịch vụ văn hóa
Tăng cường tính tự quản và phát huy vai trò của cộng đồng
trong giai đoạn hiện nay thì thành phố cần phải tiến hành đồng bộ
nhiều biện pháp và phố hợp, sử dụng linh hoạt một cách hiệu quả cho
phù hợp với thực tế khách quan của thành phố như: cần xây dựng các
quy hoạch phát triển các loại hình dịch vụ văn hóa trên địa bàn thành

phố Hồ Chí Minh như: phát triển mỹ thuật, điện ảnh, thư viện, khảo
cổ, hệ thống thiết chế văn hóa, hoạt động quảng cáo, ngành nghề
karaoke, vũ trường.
Kết luận Chương 3
Căn cứ số liệu thống kê và sự phân tích kết quả, nguyên nhân
và hạn chế trong việc kiểm tra, xử phạt VPHC trong các năm qua, đề
ra phương hướng nhằm nâng cao hiệu quả của công tác truy cứu
TNHC trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
góp phần đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội,
phục vụ công tác nâng cao đời sống người dân cả về vật chất lẫn tinh
thần. Đồng thời, nêu lên các giải pháp gồm các nhóm như sau: Giải
pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật về xử phạt VPHC trong lĩnh vực
văn hóa; Hoàn thiện về chính sách và cơ chế truy cứu TNHC trong
lĩnh vực văn hóa; Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, công khai
thông tin thực hiện các quy định của pháp luật về truy cứu TNHC
trong lĩnh vực văn hóa nhằm nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh
20


phòng, chống các hành vi VPHC về văn hóa nói chung và hoạt động
truy cứu TNHC nói riêng. Tin tưởng rằng, với việc thực hiện đồng
bộ, có hiệu quả các giải pháp trên việu truy cứu TNHC trong lĩnh
vực văn hóa sẽ đạt được hiệu quả tốt đẹp nhằm góp phần quan trọng
việc phát triển văn hóa đi đôi với việc phát triển kinh tế bền vững,
nâng cao vị thế của thành phố trong mắt bạn bè trong nước và quốc
tế.

21

KẾT LUẬN
Thành phố Hồ Chí Minh với vị trí trung tâm kinh tế, văn
hóa, chính trị lớn của cả nước. Trong tiến trình đổi mới, hội nhập,
mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế và giao lưu văn hóa quốc tế và khu
vực, góp phần cùng cả nước thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, nâng
cao mức hưởng thụ về đời sống vật chất và văn hóa tinh thần của
nhân dân. Bên cạnh đó, sự xuất hiện những hiện tượng xã hội đáng
quan ngại như các vấn đề tệ nạn xã hội phát sinh đan xen trong các
hoạt động văn hóa, dịch vụ văn hóa và đời sống trong cộng đồng xã
hội. Sự xâm nhập của các loại hình văn hóa ngoại lai có nội dung xấu
và không lành mạnh, du nhập vào thành phố có chiều hướng gia
tăng. Một số hiện tượng tiêu cực, biến tướng, “phi văn hóa” xâm
nhập vào các hoạt động văn hóa, dịch vụ văn hóa đã gây tác hại xấu
trong xã hội, bị dư luận xã hội lên án gay gắt. Tình trạng “thương
mại hóa” chạy theo yếu tố lợi nhuận là trên hết từ các hoạt động kinh
doanh dịch vụ văn hóa, đồng thời một số cơ sở còn thiếu định hướng
và quản lý còn thiếu chặt chẽ trong hoạt động văn hóa và dịch vụ văn
hóa đã làm cho các yếu tố tiêu cực, kèm theo các tệ nạn xã hội khác
phát sinh, phát triển trong môi trường văn hóa, xảy ra dưới nhiều
hình thức trong các hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn
hóa công cộng.
Công tác quản lý nhà nước chưa theo kịp đà phát triển kinh
tế - xã hội của thành phố. Việc quản lý các ngành nghề kinh doanh
trên lĩnh vực văn hóa, dịch vụ văn hóa có tính chất “nhạy cảm” có

22


khả năng tác động, ảnh hưởng đến cả về tư tưởng, chính trị lẫn đời
sống về văn hóa - xã hội đã và đang đặt ra cho ngành văn hóa Thành

phố Hồ Chí Minh phải không ngừng phấn đấu, nỗ lực hơn nữa trong
việc thực hiện nhiệm vụ tương xứng với những yêu cầu nhiệm vụ
cấp bách mà Thành ủy, Hội đồng nhân dân và UBND Thành phố đã
đặt ra trong việc thường xuyên chấn chỉnh công tác tổ chức và quản
lý nhà nước về hoạt động văn hóa, dịch vụ văn hóa trên địa bàn
thành phố, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XII đã
xác định “Văn hóa là nền tảng tinh thần xã hội, vừa là mục tiêu, vừa
là động lực để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội”.
Hoạt động truy cứu TNHC về văn hóa là sự tác động của chủ
thể mang tính quyền lực Nhà nước đến các đối tượng vi phạm pháp
luật bằng hệ thống pháp luật. Do đó, cần phải xây dựng các chế định
pháp luật hoàn thiện và đồng bộ để tăng cường hiệu lực truy cứu
TNHC và quản lý nhà nước về văn hóa.
Qua quá trình nghiên cứu đề tài, đánh giá thực trạng các quy
định của pháp luật vể xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa, chúng
ta cần phải phải quán triệt quan điểm về vai trò quản lý nhà nước là
thực hiện đồng bộ hai chức năng “xây” và “chống”, trong đó “xây”
là cơ bản, “chống” là phòng ngừa, ngăn chặn đi đôi với xử lý để góp
phần thực hiện “Mục tiêu quan trọng của quản lý văn hóa là tạo điều
kiện để bảo tồn, phát huy và phát triển nguồn nhân lực văn hóa. Hoạt
động truy cứu TNHC về văn hóa không chỉ đơn thuần là công tác
kiểm tra, phát hiện và xử phạt VPHC, mà nó còn có ý nghĩa cao hơn
đó là sự hỗ trợ, giúp cho công tác quản lý nhà nước về văn hóa thực
23